ЖОСПАР
Кіріспе 2
І-тарау. Қазіргі заманғы терроризмнің шығуы және оның мәні
1.1 Терроризм түсінігі және оның пайда болу себептері.
1.2 Қазақстан және Орталық Азияда экстремизм мен терроризмнің
ІІ-тарау. Терроризм қылмысымен күресудің жолдары мен әдістері. 19
2.1 Терроризммен күрестің әлемдік тәжірибесі. 19
2.2 Қазақстан Республикасында терроризм мен эктремизмге қарсы іс-әрекет
Қорытынды 34
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі. 35
Кіріспе
Тақырыптың маңыздылығы. Соңғы уақыттарда әлемнің түрлі елдерінде болып
Осынау жағдайды ескере отырып, соңғы кездері әлемдік қауымдастықтар
Қазақстан тәуелсіздік алғалы бәрі терроризмге тікелей душар болмағанын
Ресей, Тәжікстан, Қырғызстан, Өзбекстан елдеріндегі қанды оқиғалар экстремистік
Курстық жұмыстың мақсаты. Терроризмнің түсінігін ашып көрсетіп, бұл
Курстық жұмыстың құрылымы. Жұмыс кіріспеден, екі тараудан, қорытынды,
І-тарау. Қазіргі заманғы терроризмнің шығуы және оның мәні
1.1 Терроризм түсінігі және оның пайда болу себептері.
ХХ ғасырдағы терроризм адамзат тарихында алғаш рет геосаяси,
Терроризм - қазіргі заманда әр түрлі нысанда кеңінен
Терроризмнің ең қысқа және айқын анықтамасының бірі: "терроризм
Соғыс саясаттың жалғасы болып табылса, сондай-ақ террор да
Қазіргі кездегі терроризмнің негізгі қозғаушы күші осы заманның
"Көбінесе террористер экономикалық сәтсіздіктерге, саяси қуғын мен әлеуметтік
Әлемнің түрлі елдеріндегі террористік әрекеттерге жасалған талдау оның
Бұл жерде терроризм жеке түрде көрсетіліп отыр, бірақ
Ал, террор туралы анықтаманы "әскери энциклопедиялық сөздікте" өте
Сонымен, өмірде кездесетін террор мен терроризмнің әртүрлі анықтамаларын
Сонымен, терроризм түсінігін сараптай келе, нақты анықтама Қазақстан
Сонымен, терроризм түсінігін сараптай келе, нақты анықтама Қазақстан
Бұл заңда: «Терроризм-мемлекеттің қауіпсіздігін бұзу, мемлекеттік органдардың шешім
Терроризмнің мәнін түсіну үшін, бірінші, оның элементтеріне тоқталайық;
-Террористік акт.
- Террористік акция.
-Террористік қызмет.
-Террорист.
-Террористік әдіс және құрал.
-Террористік ұйым.
Террористік акт терроризмнің басты және негізгі элементі болып
Террористік акт – терроризм мақсатына жету үшін әдейі
Террористік акция – ол терроризмнің мақсатына жетуге және
Терроризмнің орталық элементі – ол террористік қызмет. Бұл
Ол төмендегі әрекеттерді қамтиды: терроризм идеологиясын тарату, террористік
Террорист – бұл террористік қызметті және терактіні жүзеге
Террористік әдіс – бұл террористік актіні жүзеге асыратын
Террористік ұйым – ол террористік акцияларды жасау үшін
2001 жылдың 11 қыркүйегіндегі АҚШ-қа террористік шабуыл терроризм
Зорлық - зомбылықтың ең дөрекі нысандарын қолдану немесе
Террористік актінің мақсаты оның нәтижесінде туындайтын құрбандықтар мен
Террористік актінің мақсатына оның тікелей құрбандары болып табылмайтын
Терроризм құрбандары олардың нақты маңызына қарай емес, символикалық
Террористік актіні мынадай жағдайларда халықаралық сипаттағы қылмыс деп
1) Террорист және террористік акті нәтижесінде зардап шегетін
2) Террористік акт халықаралық қорғау аясындағы тұлғаларға қарсы
3)Террористік акт бір мемлекеттің аумағында дайындалып, басқа мемлекеттің
Бір мемлекеттің аумағында террористік актіні жүзеге асырған террорист
Қазіргі біздің заманымызда терроризмнің сипаттамасы үзбей күрделеніп, олардың
"Терроризм белгілі бір мақсат пен міндетті жүзеге асыру
Терроризмнің қайнар көзі мен себептерін білу террористік бағыттағы
Әлемдік ғылымда терроризмнің пайда болуы табиғатына әсер ететін
1. Биологиялық жол – адамдардың күш көрсетушілік мәні,
2. Әлеуметтік жол - әлеуметтік қарама-қайшылықтың шығуы. Бірақ
Мысалы, Испаниядағы сепаратистік ұйым Эта, Жапониядағы Ревалюциялық Қызыл
О.М.Хлобустов және З.Г.Федоровтың ойы бойынша терроризмнің пайда болуына
М.В.Назаркин терроризмнің базалық себептеріне әлеуметтік шиеленістерді жатқызады.
В. Л. Васильев терроризмнің шығуының феномені мен дамуын
В.Малисон мен С. Малисон "Терроризмнің көптеген себептері негізгі
Халықаралық терроризмнің түбірлі себептерін 1979 жылғы
Жоғарыда көрсетілген барлық зерттеушілердің айтуы бойынша әлеуметтік қарама-қайшылықтардың
Қалыптасқан жағдайда жасалған талдау қазіргі заманғы терроризмнің саяси-діни
1.2 Қазақстан және Орталық Азияда экстремизм мен терроризмнің
Кеңестер Одағы ыдырағаннан кейін Орталық Азия аймағында пайда
Сонымен исламды саясиландыру ықпалында жоғарыда айтылған елдерде діни
Исламды саяси мақсатта қолдану ТМД елдерінің біразында әртүрлі
Діни экстремизм мен терроризмнің исламдық бағыттағы Орталық Азия
Біріншіден, мұсылмандық дәстүрлерді ұстанушы халықтар өмір сүріп жатқан
Екіншіден, өзіндік мемлекеттілік алған халықтарда бірден ұлттық сана-сезім
Сөйтіп, ислам дін басыларының ықпалының күшейгені соншалық, олар
Үшіншіден, оңтүстікте "темір шымылдықтың" ашылуына байланысты ислам дүниесіне
Төртіншіден, бұл елдерде әлеуметтік-экономикалық қиыншылықтардың болуы, кейбіреуінің экономикалық
Бесіншіден, Орталық Азияның көптеген мұсылман қауымдарында мемлекеттік құқықтық
Алтыншыдан, Орталық Азия мемлекеттерінің бірқатарында исламдық бағыттағы экстремизмнің
Жетіншіден, исламда саясиландыру факторын кейбір Орталық Азияның жекелеген
Сегізіншіден, исламды саясиландыру факторы болып қалыптасқан саяси жүйенің
Тоғызыншы, Орталық Азия елдерінің кейбір басшыларының исламдық бағыттағы
Исламды саясиландыру процесі Орталық Азия елдерінде бірте-бірте діни
Бірнші кезең, 80-ші жылдардың аяғы мен 90-шы жылдардың
Екінші кезең, 90-шы жылдардың басы мен аяғына дейін
Үшінші кезең, 90-шы жылдардың аяғы мен 2000 жылдың
Бұл аймақтағы исламдық бағыттағы діни экстремизмнің енуі мен
Аумақтық-кландық;
Оппозициялық -биліктік;
Сыртқы шиеленіске тарту сценариі;
Бірінші топ бойынша діни экстремизм және терроризм негізінен
Діни экстремизм мен терроризмнің оппозициялық биліктік сценариі Өзбекстанда
Діни экстремизм мен терроризмнің таралуының сыртқы шиеленіске тарту
90-шы жылдардың аяғында бұл "сыртқы шиеленіске тарту"
Мысалы, 1999 жылы жазда болған Баткен оқиғасы "Домино"
Бұл оқиға Қырғызстандағы қоғамдық-саяси тұрақтылықтық әлсіздігін көрсетіп ғана
Қазіргі кезде Қазақстанның мұсылман қауымында сандық және сапалық
Қазақстанда терроризм мен діни экстремизмнің таралуына мүмкіндік жасайтын
Сондай-ақ Қазақстандағы діни экстремизм жай ғана болжал еместігі
Көрші мемлекеттердегі экстремистердің белсенділік танытулары және ол мемлекеттердің
Мұның өзі, Қазақстандағы конфессиялар арасындағы бейбіт ахуалға байланысты
Сондықтан радикалды исламның идеологиясының таралуының негізгі тармақтары
Фундаменталистер мен экстремистер негізгі бәсті Қазақстан халқының мұсылман
Мұндай әрекеттердің сәтімен ауыздықталғанына қарамастан, оның алдағы уақыттарда
Дегенмен Қазақстан аумағында белгілі-бір күштердің діндерді шектен тыс
Жалпы алғанда исламға байланысты жағдай Қазақстанның құқық қорғау
Қазақстанның территориясында исламдық бағыттағы діни экстремизм мен терроризмнің
Біріншіден, Қазақстанның мұсылмандық этностарының санасында этноконфессионалдық бағыт басым.
Осы тенденциялар Қазақстанның мұсылман дін басыларының арасында қарама-қайшылықтардың
Терроризм мен діни экстремизмнің Орталық Азия мен Қазақстан
Осы жарлыққа байланысты еліміздің құқық қорғау мен арнайы
Мұнымен қатар халықаралық қатынас жолдардың, көліктердің барлық түрлері
Астыртын миграциялық жолдарды, есірткілер мен контрабандаларды шектеу мақсатында,
Республика аумағына қылмысты адамдар, халықаралық іздестіруде жүрген террористік
Шекаралық аймақтардағы ахуалды тұрақтандыруда Қазақстанның көрші елдермен мемлекеттік
Қазақстан мен көрші мемлекеттер арасындағы шекараны делимитациялау процесі
Дәл осындай мақсат барысында Оңтүстік әскери округі құрылды,
Ұлттық қауіпсіздіктің 2002-2005 жылдар аралығындағы шараларын жүзеге асыру
ҚР-ның ІІМ-де арнайы бөлімше - «Сұңқар» құрылды. Ал
Қазақстан терроризм мен экстремизмнің таралуын тоқтату мақсатында,
Мысалы, елде макроэкономикалық жағдай тұрақтануға жетті, инфляция тоқтатылды,
Елде ішкі саяси тұрақтылықты қамтамасыз ету, ұлтаралық және
Осылайша терроризм проблемасы мен оны туындатушы себептерді шешуге
ТМД елдерінде Қазақстан Республикасының Президентінің инициативасымен біріңғай Антитеррорлық
Қазақстан Орталық Азия мәселелеріне Дүниежүзілік қауым мен жетекші
БЅл жерде жақын төңірікте де, сондай-ақ одан гөрі
Жалпы алғанда, Қазақстан бүгінгі күнде Орталық Азия аумағында
Сондықтан да біздің еліміздің басшылығының принципиалды позициясы да
Бүгінгі Қазақстан, сөз жоқ, қолайлы ахуалды бастан кешіп
ІІ-тарау. Терроризм қылмысымен күресудің жолдары мен әдістері.
2.1 Терроризммен күрестің әлемдік тәжірибесі.
Терроризммен күрес әлемдік тәжірибеде әр түрлі нысандар мен
Біріншіден, терроризм феномені өзінің табиғаты, қозғаушы күші, мақсаты
Екіншіден, терроризм қаупі әр елде әр түрлі қабылданады,
Үшіншіден, әрбір елдің үкіметтері ішкі және сыртқы саясаттарын
Жоғарыда көрсетілген жағдайлар ХХ ғасырдың екінші жартысында шиеленісе
Ел Президентінің өлтірілуіне жауап ретінде Египетте А. Садат
Осы сипаттағы террористік акцияларға жауап ретінде жүргізілетін антитеррорлық
Алжирдегі террористік әрекеттер ең басынан саяси тұрпат алып,діни
Бұл елде жүргізілетін антитеррорлық шаралар сипаты жағынан арнаулы
Алжирдегі терроризм мен экстремизмге қарсы күрес, мысалы; нақты
Осыған ұқсас жағдай құқық қорғау күштері исламшыл ұрандарды
Таяу Шығыс елдерінде шетел азаматтарын кепілдікке алу тәжірибесі
Ливан да осы тұрпаттағы террорлық актілерге жауап операцияларына
ХХ ғасырдың соңғы жылдары мұндай тәжірибе Йеменде кеңінен
Шетелдік азаматтарды кепілдікке алумен байланысты террорлық актілердің тағы
Таяу Шығыс елдеріндегі террористік топтардың әрекет ету обьектілеріне,
Алайда “санитарлық аймақтың” қызметінің 20-жылдық тәжірибесі қазіргі уақытқа
Терроризм Албанияда сепаратистік сценарий бойынша пайда болып одан
Албан террористері террорлық операциялардың қастандық жасау, қоқан-лоққы мен
Үндістанда терроризм діни ұрандарды жамылған сепаратистік сенарий бойынша
1984 жылы 3-маусымда Үндістанда құқық қорғау органдары “Көгілдір
“Көгілдір жұлдыз” операциясы нашар дайындалғандықтан әскери бөлімшелер жоспарсыз
“Көгілдір жұлдызбен” бір мезгілде Үндістан құқық қорғау органдары
1986 жылғы терроризмнің статистикалық көрсеткіштері 1985 жылға қарағанда
Сикх террористері өз қызметтерінде көрнекті мемлекеттік қайраткерлерге, саясатшыларға
Қытай Халық Республикасының Шыңжаң-ұйғыр автономиялық ауданы аумағында терроризм
ШТАБРМ террористері жарылыс жасау, әскерилер мен полиция қызметкерлеріне
Ресейдің Шешенстан Республикасы аумағындағы терроризмнің негізіне сепаратизм идеасы
“Тәуелсіздік“ жариялануы мен “ислам социализмін” құру жолындағы күрес
1999 жылдың екінші жартысы мен 2000 жылдың бірінші
ХХ ғасырдың соңғы он жылдығында Европа елдері экстремизм
70-жылдары терроризм толқынын бастан өткізген ГФР-дің экстремизм мен
ГФР үкіметі өз елінде терроризммен күрес жөніндегі заң
1989 жылы Германияда терроризммен күрес жөніндегі жаңа заң
Германиямен бірге Ұлыбританияның өкімет органдары да экстремизм мен
Экстремизм мен терроризм көріністеріне жауап ретінде Ұлыбритания үкіметі
Осы ішкі сипаттағы мәселемен бірге Ұлыбритания соңғы 20-жыл
Антитеррорлық құқықтық шаралар пакеті өкімет органдары, полиция мен
Ақпарат саласына келсек,енді полиция мен қауіпсіздік қызметі,оның ішінде
Сонымен бірге британ көлік полициясы мен Қорғаныс Министрлігі
Қаржы саласына келсек, банктер мен басқа да мекемелер
Терроризммен күресте Ұлыбританияның барлық арнайы қызметтері айналысады,бірақ британ
Жаңа заң бойынша полиция, кеден және арнайы қызмет
Ұлыбритания терроризмге қарсы күрес тәжірибесі халықаралық деңгейде жоғары
Әлемдегі ең белгілі террорлық ұйымдардың біріне Испаниядағы
Испанияның терроризммен күрес тәжірибесінің әлемдік қауымдастықтың назарына ілігу
Испания терроризммен күрес жөніндегі халықаралық ынтымақтастық саласында үлкен
Израиль мемлекеті құрылған кезінен бастап терроризммен күресіп келе
Терроризмге қарсы күрестің израильдік арсеналының ішіндегі маңыздысы -
АҚШ-та терроризмге қарсы күрес жүйелі сипатта болып табылады.
АҚШ-та антитеррорлық қызметке түрлі ведомствалар тартылады, ал олардың
11 қыркүйектен соң АҚШ терроризммен күрес жөніндегі кең
АҚШ Мемлекеттік департаментінің терроризммен күрес жөніндегі үйлестірушісі Ф.Тейлор
П. Пилар (Барлау жөніндегі ұлттық кеңес, Орталық Барлау
Терроризмге қарсы күрес азаматтық құқықтарды, демократия мен заңдылық
АҚШ терроризммен күресу үшін кең түрдегі коалиция құрды,
Соңғы уақытқа дейін Таяу Шығыс, Еуропа мен АҚШ-та
Көптеген елдер терроризм құбылысын тудыратын әлеументтік –экономикалық және
Қазіргі уақытта терроризм мен экстремизмге қарсы күресте төмендегі
Біріншіден, терроризмге қарсы күрестің жаңа жолдарын дайындап,оны нақты
Екіншіден, халықаралық терроризмнің шиеленісу жағдайында ұлттық заң шығару
Түрлі елдердің арнайы қызмет және құқық қорғау органдарының
Еуропа елдерінде терроризмнен зардап шеккен отбасыларға көмек көрсету
Үшіншіден, ұлттық және халықаралық құқық қорғау жүйесі мен
Төртіншіден, түрлі экстремистік ұйымдардың БАҚ пайдалануын шектеу керек.
Осы жағдайларды ескере отырып, әлемдегі барлық антитеррорлық күштердің
Тұтастай алғанда, көптеген елдердің соңғы жылдары жинақталған тәжірибесіне
2.2 Қазақстан Республикасында терроризм мен эктремизмге қарсы іс-әрекет
Осы параграф терроризмге тиімді бақылауды қамтамасыз ету жөніндегі
Терроризмді құқықтық реттеу ерекшеліктерін қарау кезінде туындайтын бірінші
Қылмыстық кодекс терроризмге қоғамдық қауіпсіздікке қарсы қылмыстардың бір
«Жеке тұлғаларға немесе ұйымдарға қарсы адамдардың қаза болуы,
Аталған анықтама “террористік қызмет” ұғымына мынадай түсінік береді:
1) Террористік актінің ұйымдастырылуы, жоспарлануы, дайындалуы, жүзеге асыруы;
2) Террористік акті жасауға, жеке тұлғалар мен ұйымдарға
3) Террористік актілер жасау мақсатымен қылмыстық топ, қылмыстық
4) Террористерді жалдау, қаруландыру, оқыту, пайдалану.
5) Көренеу террористік ұйымдарды немесе террористік топтарды қаржыландыру
Терроризмге жалпы түрдегі анықтама беру тиімді емес, өйткені
Сонымен бірге қылмыстың жалпы объектісін анықтаудың қиындығын ескере
Онда сонымен бірге терроризммен қылмыстық-құқықтық күрес саласына жататын
Ал террористік топқа келсек, бұл қылмыс құрамы ҚР-ның
Террористік ұйымдарды құру, қаржыландыру мен олардың қызметіне өзгелердіә
Осыған байланысты бапта көрсетілген қылмыстық қызметке қатысу нысандарын
Бірақ ұсынылып отырған норма негізгі мәселені - ұйымды
Ұйымды террористік қызмет үшін жауаптылыққа тарту туралы арызды
Сонымен бірге, заңда террористік ұйымға “бұлыңғырлау” анықтама береді,
Мұндай жағдайда іс тұйыққа тіреледі. Ұйым террористік
Тағы да ескере кететін мәселе - Ұлыбританияның терроризмге
Терроризмді қаржыландыру фактілерін дәлелдеу мәселелері бойынша туындайтын объективтік
Жоғарыда келтірілген фактілер осыған ұқсас қылмыстарды ашу және
Қазақстанда терроризм мен экстремизмге қарсы тұруды құқықтық реттеудің
Қорытынды
Терроризм қылмысы ХХІ ғасырдағы адамзаттың негізгі проблемасына айнала
Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы 2002 жылы 18 сәуірде «Терроризмге,
Қазіргі кездегі терроризмнің өзінің инфрақұрылымы бар, сондықтан онымен
Аталған жұмыс терроризмнің мәні мен себептеріне талдау
Сондықтан терроризм түсінігін және онымен күресу жолдарын зерттеу
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.
Авдеев Ю.И. Терроризм как социально- политическое явление //
А.Ағыбаев. Қылмыстық құқық. Алматы. Ерекше бөлім. Жеті жарғы
Антонян. Ю.М. Терроризм. Криминологическое и уголовно-правовые исследования. М,
Бояр-Созанович Т.С. Проблемы классификации современного терроризма. М., 1989.
Васильев В.А. Психология терроризма. М, 2002.
Военный энциклопедический словарь. М.1983.
Генри Эрнст. Против терроризма. М. 1981.
Джуматаева С. Проблемы исламизации в Кыргызстане. // Вебсайт
Гушер А.И. Проблема терроризма на рубеже третьего тысячилетия
// Doc.A/C. 6/34/5 SR. 10. P.14.
Жевлаков Э.Н. К вопросу о правовом регулировании и
Замковой В.И., Ильчиков М.З. Терроризм-глобальная проблема современности. М.,1996.
13.Закон РФ “О борьбе с терроризмом”. М., 1999
14.Емельянов В.П. Терроризм и преступления террористической направленности. Харьков.
15.Краткий политический словарь. М.,1989.
16.Круглый стол журнала “Государство и право” //1995. N4.
17.ҚР-ның “Терроризммен күресу туралы” Заңы,1999жылы 13 шілдеде қабылданған.
18. Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексі. Алматы. 2001.
19. Қазақстан Республикасының Қылмыстық Кодексіне Комментарий. Алматы. 2000.
20.Лекаров С. Разведка мирового сообщества.// Независимое военное обозрение.
21.Лекаров С. Опыт британских диверсионно-террористических операции в периоды
22.Ляхов Е.Г., Попов А.В. Терроризм: национальный, региональный и
23.Лунев В.В. Терроризм: психологические корни и правовые оценки
24.Мартыненко Б.К. Теоретико-правовые вопросы политического терроризма. Ростов-на-Дону.1999.
25. Миникес С. Из выступления в Постоянном совете
26.Миньковский Г.М., Ревин В.П. Характеристика терроризма и некоторые
27.Морозов Г.И. Терроризм-преступления против человечества М.,2001.
28.Мелентьева Н. Размышления о терроре. //www.rtma.ru.
29.Назаркин М.В. Криминологическая характеристика и предупреждение терроризма. М.,1998.
30. Назарбаев Н.Ә. Сындарлы он жыл. Алматы 2003.
. Лекарев С. Разведна мирового сообщества Независимое военное
Рихтер Э. Почему пропаганда открытого общества должна стать
Миникес С. Выступление в Постоянном совете ОБСЕ в
Ожегов СИ Словарь русского языка. М.1986,С 691.
Словарь иностранных слов. М., 1989. С.505
Военный энциклопедический словарь. М., 1983 С. 736
Р «Терроризммен кѕресу туралы» Заңы. Алматы. 2002 4-5
Назарбаев Н.Ә. Сындарлы он жыл.Алматы 2003. 30 бет
Генри Эрнст. Против терроризма. М., 1981 С.8
Хлобустов О.М., Федоров З.Г. Терроризм: реальность сегодняшнего состояния.
Назаркин М.В. Криминологическая характеристка и предупрежедние терроризма. М.,
Васильев В.А. Психология терроризма. М., 2000 С. 172
Ляхов Е.Г., Попов А.В. Терроризм: национальный, региональный и
//Doc.A/C. 6/34/5 SR. 10.P.14.
Современный терроризм: взгляд из Центральной Азии. Алматы. 2002.
Н.Ә.Назарбаев. Сындарлы он жыл. Алматы. 2003. 91 бет.
Бұл да сонда. 92 бет
Косиченко А.Г., Ашимбаев М.С. и др. Современный терроризм:
Шерматова С. “ Исламский фактор в руках политических
Там же. С. 216.
Джуматаева С. Проблемы исламизации в Кыргызстане. //Вебсайт АПИ.
Назарбаев Н.Ә..Сындарлы он жыл. Алматы. 2003. 101-102 бет.
Назарбаев Н.Ә. Сындарлы он жыл. Алматы. 2003. 99
Назарбаев Н.Ә. Сындарлы он жыл. Алматы. 2003. 63-65
Назарбаев Н. Ә. Сындарлы он жыл Алматы
БЅл да сонда. 69 бет
Назарбаев Н.Ә. Сындарлы он жыл. Алматы 2003
Современный терроризм: взгляд из Центральный Азии. Алматы, 2002,
Лекаров С.Опыт британских диверсионно-террористических операций в периоды военных
Гушер А.И. Проблемы терроризма на рубеже третьего тысячилетия
Тэйлор Фрэнсис К. Терроризм, политика и контрмеры
Пиллар П.Инструменты борьбы с терроризмом // Внешняя политика
Пиллар П.Инструменты борьбы с терроризмом // Внешняя политика
Пиллар П.Инструменты борьбы с терроризмом // Внешняя политика
Современный терроризм: взгляд из Центральной Азии. Алматы, 2002,
РФ-ның «Терроризммен кѕрес туралы» Заңы. 1998. 25 шiлде
Қазақстан Республикасыныє «Терроризммен күресу туралы» Заңы. Алматы. 1999
1