МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ......................................................................................................................3
І тарау. Қазіргі әлемдегі ядролық көпполярлылық жағдай және КХДР
1.1 Ғаламдану жағдайындағы халықаралық қатынастағы ядролық көпполярлылық жағдайдың орнауы..........................................................................7
1.2 КХДР ядролық бағдарламасының тарихи алғышарттары...............................17
ІІ тарау. КХДР ядролық дағдарысын шешуге қатысушы мемлекеттер мүдделерінің
2.1 КХДР тарабы..........................................................................................................................26
2.2 АҚШ, Жапония және Корея Республикасы......................................................30
2.3 Қытай және Ресей................................................................................................39
ІІІ тарау. КХДР ядролық дағдарысын шешу жолдары мен нәтижелері
3.1 КХДР ядролық дағдарысын шешудегі алтыжақты келіссөздердің нәтижелері..................................................................................................................44
3.2 КХДР ядролық дағдарысын шешудің болашағына болжам...........................51
ҚОРЫТЫНДЫ........................................................................................................55
Сілтемелер................................................................................................................59
Пайдаланған әдебиет тізімі....................................................................................61
КІРІСПЕ
ХХ ғасырдың соңғы онжылдығында Кеңес Одағының және Екінші дүниежүзілік
Биполярлы жүйе құлауымен байланысты әлемдік екі саяси жүйе арасында
Сол себепті, КХДР болашақта аймақтық ядролық державалар қатарына кіре
Тақырыптың өзектілігі. Қазіргі заманда халықаралық қатынастардағы ядролық көпполярлылық әлемдік
90 жылдары әлем ғалымдары мен саясаттанушылары, әсіресе, американ саясаткерлері
Бірқатар мемлекеттердің қауіпсіздік кепілдігі ретінде ядролық қаруды жасауы немесе
Сондықтан қазіргі кезде ядролық қарудың таралуына бөгеу салуда күш
Біріншіден, КХДР-дың басқа мемлекеттерге ядролық технология немесе құралдар сатуы
Екіншіден, әлем мелекеттері арасында, әсіресе, Солтүстік Шығыс Азияда ядролық
Тақырыптың маңыздылығы. Бұрынғы «қырғи қабақ» соғысы кезінде КХДР ядролық
Сондықтан, Солтүстік Корея ядролық дағдарысын шешуге қатысушы мемлекеттер осы
Мақсат – міндеттер. Солтүстік Корея ядролық дағдарысын шешу мәселесін
Бұл мақсатты жүзеге асыру барысында жұмыстық міндеттері де айқындалады:
КХДР ядролық бағдарламасының алғы шарттары мен туу себептерін айқындау;
Аталған мәселені шешудегі США-5 елдерінің (АҚШ, Қытай, Ресей, Жапония,
КХДР ядролық бағдарламасын талқылаудағы алтыжақты келіссөздердің жеткен жетістіктері, нәтижелері
КХДР дағдарысын шешудің салдары және КХДР-дың болашақта жүргізетін саясатына
Хронологиялық шеңбер. Бітіру жұмысы негізінен ХХІ ғасыр басындағы КХДР
Жұмыстың деректік негізі. КХДР ядролық дағдарысы мәселесінің түпкілікті шешілмеуіне
Зерттеу әдістемесі. КХДР ядролық дағдарысы кең халықаралық мәселелерді қамтитындықтан,
Жұмыстың құрылымы. Диплом жұмысы бұл мәселені жүйелі түрде талдау
Екінші тарауда КХДР ядролық бағдарламасы мәселесін шешудегі әлемдік жетекші
Ал соңғы үшінші тарауда КХДР ядролық бағдарламасын шешудегі алтыжақты
І тарау. Қазіргі әлемдегі ядролық көпполярлылық жағдай және КХДР
1.1 Ғаламдану жағдайындағы халықаралық қатынастағы ядролық көпполярлылық жағдайдың орнауы
Қырғи қабақ соғыс аяқталғаннан кейін халықаралық қатынастардың көпжақты
Осыған орай, ядролық саясатта да жаңа әдістерді қолдану қажеттігі
Себебі, әлемдегі саяси күштердің қайта құрылуының негізгі мәселелерінің бірі
Әскери немесе саяси қажеттіліктер туындаған кезде мемлекеттердің ядролық
Қазіргі кезде ядролық қаруға ие болу және оны алу
Бүгінде ядролық қарудың таралу қаупін азайту іс-қимылдары даулы аймақтардағы
Бұған тағы да Солтүстік Корей басшыларының 2003 жылы КХДР-дің
Осылайша, мемлекеттер ғаламдық және аймақтық дәредедегі ядролық қаруландыру саяси,
Ядролық қаруды жасаудан «бас тарту» мүмкін емес, ал оған
Әр түрлі елдердің ядролық бағдарламасын талдаулар көрсеткендей, ядролық қаруды
Жалпы алғанда, қазіргі әскери-саяси жүйеде ядролық қаруға қатысты мүдделерге
Екінші топ - ЯҚТК-не мүше емес, бірақ
Үшіншісі - ядролық қаруды жасауға және қолдануға экономикалық және
Төртіншісі - ядролық салада сынақтар өткізген немесе өз территориясында
Бесінші топқа дамыған индустриалдық базаға ие, 60-70 жылдары ядролық
Ядролық көпполярлылық жүйесінің қалыптасу процесінде ядролық державалар басты рольге
Ядролық көпполярлылықтың басты орталық күші болып саналатын АҚШ барлық
Вашингтон ядролық қаруды таратпау саласындағы саясаты негізінен үшінші топ
Сонымен қатар, АҚШ-тың саяси және әскери басшылығының құжаттары мен
90 жылдардың бірінші жартысында КСРО құлағаннан кейін Вашингтон ядролық
Бір жағынан, АҚШ-пен жау мемлеекттерде жаппай қырып-жою қаруының болуы
АҚШ-тың ұлттық қауіпсіздігіне қауіптердің өзгеруі 1998 жылы 1 қазанда
Алдағы ширек ғасырда Ресей өзінің геосаяси, зымыран-ядролық арсеналына интеллектуалдық
Бірақ Үндістан, Ливан, Куба, бұрынғы кеңестік республикаларды айтпағанда, басқа
Сондай-ақ, бұрында КСРО-мен суық қарым-қатынаста болған мемлеекттер Ресейді АҚШ
Халықаралық тұрақтылыққа тиімді ықпал етер болса, Ресей жаңа жағдайда
Еуропа – халықаралық қатынастар жүйесінің тағы да бір дамыған
Еуропа ішіндегі қарама-қайшылықтарға қарамастан, болашақта біріккен Еуропа ядролық көпполярлылықтың
Осылайша, қазіргі кезде үш қатар жүріп жатқан процестерді атауға
Халықаралық қатынастар саласындағы көптеген мамандар ойынша, алдағы онжылдықтарда Қытай
Қытайдағы ядролық қарудың ең жоғарғы көлемі 1984-1994 жылдары 435
5 топ елдері арасында ұлы державаға айналуға басты үміткер
Ядролық көпполярлықтың потенциалды орталықтарының келесі тобына мына мемлекеттер жатады:
Израиль ядролық «айқын емес саясатын» әлі де болса жүргізеді,
Қазіргі заманда және алдағы 10-15 жылда ядролық көпполярлылықтың қалыптасуы
2003 жылы қаңтарда Үндістан ядролық доктринасы қабылданды. Ол бойынша
Қазіргі кезде Үндістан дамыған инфрақұрылымға ие, елде 1995 жылдың
Үндістанның ядролық саясатын жүргізуі Оңтүстік Азиядағы қару жарысына және
Үндістан ядролық күштеріне қарағанда, Пәкістан ядролық күштерінің құрылымы мен
Ядролық қаруды таратпау режимі саласындағы Үндістан мен Пәкістанның айырмашылығы
Үндістанның ЗҚҚ құруды жоспарлайтынын есепке алсақ, Пәкістан ядролық қару
Пәкістан МАГАТЭ мүшесі, бірақ ЯҚТК-не қосылмаған және ядролық экспортқа
Үшінші топ мемлекеттерінің, соның ішінде, алдымен, Иран және Солтүстік
МАГАТЭ-нің 1992, 1995 жылдары жүргізген тексерістері кезінде Ираннан ядролық
Осы уақытқа дейін Солтүстік Кореяның «қауіпті елдер» қатарына енгізіліп
Әр түрлі мемлекеттердің беретін бағасы әр түрлі, тіпті өзара
Қазіргі кезде КХДР зымырандар технологиясында белсенді жұмыстар жүргізуде. 1998
АҚШ-қа қарсы ЖҚҚ қолданған мемлекетке қатысты Американың ол мемлекетті
Мұнда АҚШ-тың, Пхеньянның ядролық күшін, сондай-ақ, Солтүстік Корея режимін
Алдағы 10-15 жылда ядролық мемлекеттердің күш орталығы ретінде басқа
1.2 КХДР ядролық бағдарламасының тарихи алғышарттары
КХДР ядролық бағдарламасын екі кезеңге бөлуге болады.
Бірінші кезең - КХДР ядролық салада негізгі зерттеулерін жүргізіп,сәйкес
Екінші кезең – 70 жж. аяғынан бастап қазіргі кезге
1947-1950 жж. КСРО жүргізген геологиялық барлауларының нәтижесінде Солтүстік Кореяда
1974 жылы КХДР Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттік (МАГАТЭ)
1977 жылы КХДР МАГАТЭ-мен тағы да келісімге келіп, Солтүстік
1980 жылдан бастап Ненбенде ірі құрылыстың екінші кезегі басталып,
Осы жылы КХДР Ядролық қаруды таратпау туралы келісімге қол
1985-1992 жылдар аралығында КХДР мен МАГАТЭ арасында барлық толық
БҰҰ ҚК 1993 жылы 11 мамырдағы Пхеньянның ЯҚТК- не
1994 жылы 13 маусымда Агенттіктің бақылауынан бас тартатынын
Бұл кезде мәселенің ушығуына байланысты Б.Клинтон басқарған американ әкімшілігі
КХДР- ды жеңілсутек реакторлы АЭС құрылысы кезінде мазутпен қамтамасыз
Сонымен қатар, 1995жылы наурызында АҚШ, Корея Респуликасы және Жапония
Осылай тараптар арасында Солтүстік Кореяда ядролық қару бар ма,
Ал, 1998 жылы 31 тамызда КХДР өзінің көп сатылы
Осы жылдың 17 қарашасында АҚШ пен КХДР арасында жоғары
Дегенмен, бұл келісімдерде қарастырылған мәселелер кейіннен іс жүзінде
Осылайша КХДР ядролық бағдарламасы мәселесі тараптар арасында қайтадан біртіндеп
2002 жылдың 6 сәуірінде КХДР АҚШ және Оңтүстік Кореямен
КХДР-ге сапармен келген АҚШ өкілі Джеймс Келлимен өткен кездесуде
2002 жылдың 2 желтоқсанында МАГАТЭ-ның Басшылар кеңесінің (БК) мақұлдаған
12 желтоқсанда Солтүстік Корея 1994 жылы АҚШ пен КХДР
мәлімдеді, бұл жағдай «екінші ядролық дағдарыстың» басталуына түрткі болды.
Пхеньян бұл шешімін АҚШ-тың аталмыш келісім бойынша АЭС салуға
2002 жылдың аяғында АҚШ-тың КХДР-ге жанар-жағармай тасымалын тоқтатуы ондағы
Бұған жауап ретінде КХДР өзінің барлық ядролық объектілерінен МАГАТЭ-нің
2003 жылдың 6 қаңтарында МАГАТЭ-ның Басшылар кеңесінің кезектен
9-13 қаңтарда Нью-Мексико штатының губернаторы У. Ричардсон мен БҰҰ
Ал, 10 қаңтарда Пхеньян БҰҰ ҚК төрағасына және ЯҚТК–не
Бұл мәселе Корей түбегімен көршілес мемлекеттердің алаңдаушылығын туғызды, өйткені
Пхеньян мен Вашингтон өзара қатаң мәлімдемелер жасауы кезінде бұл
Алтыжақты келіссөздердің алғашқы раунды 2003 жылдың 27-29 тамызында
Алтыжақты келіссөзден кейінгі кезең диалогқа қатысушылардың әртүрлі құрамымен кездесулері
ІІ тарау. КХДР ядролық дағдарысын шешуге қатысушы мемлекеттер мүдделерінің
2.1 КХДР тарабы
Қырғи қабақ соғыстың аяқталғанына біраз уақыт өтсе де, Корей
Екіншіден, саясаткерлер ресми мойындамаса да, Солтүстік Корей режимінің тарихи
Үшіншіден, тағы да ресми мойындалмаса да, Солтүстік Корея мен
Ресей мен Қытай қазір КХДР-дің әскери одақтастары болып табылмайды
90 жылдары социализм жүйесі құлап, Кеңес Одағының көмегі тоқталғаннан
Солтүстік Корея басшылығы нарықтық Ресей және Қытай үлгісі бойынша
Ішкі саяси өзгерістер әскерилер мен Ким Чен Ирдің өзі
Партиялық элитаның ролі бұрынғыға қарағанда әлсіреді – партия съездері
Нарықтық реформалар КХДР-да жүргізілмейді және ол ел басшылығының жоспарында
КХДР-дың ядролық және зымыран бағдарламасы АТМ аймағының елдері қауіпсіздігіне
КХДР өзінде ғылыми техникалық қоры болмағандықтан, Қытаймен тығыз әріптестік
1980 жылы Мысырдан 8К14 (Scud-B) зымыранымен қоса, үш зымыран
Scud-B зымыраны сынақтан өткізілді, ал бір жылдан кейін ол
Солтүстік Корея үшін зымыран өндірісін кеңейтуге түрткі болған бір
Солтүстік Корея өз зымырандарын жасап шығаруды 1988-1989 жылдары бастады,
«НОДОН -1 ОҚБЗ» - нің алғашқы сәтті өткен сынағы
«НОДОН -1 ОҚБЗ» - нің ең жоғарғы қашықтығы 1300-1500
Солтүстік Корея әскери күштерінде Scud-В, Scud-С және «НОДОН -1»
Қазіргі кезде КХДР алыс қашықтықтағы (2000 км-ден жоғары) БЗ
Екісатылы «НОДОН -2 ОҚБЗ» құрылысының алғашқы сатыыс ретінде «НОДОН
Бұл зымыран Жапония, Қытай, Монголия, Үндістан, Пәкістан, Ресей (Уралға
Бұл «НОДОН -2 ОҚБЗ» мен оның үшсатылы «Тэпходон
Қазіргі кездегі Пхеньянның алыс қашықтықтағы баллистикалық зымырандар жасауын уақытша
Сондықтан, Солтүстік Кореяның зымырандар жасауды тоқтатуы оның өз еркімен
2.2 АҚШ, Жапония жәнеКорея Республикасы
Вашингтон қазіргі кезде өзінің КХДР-мен жасаған екіжақты келісімімен байланысты
КХДР-да жеңіл су екі реакторын салу үшін Корей түбегінде
Ол реактордың бірі іске қосылғанға дейін жыл сайын өтемақы
Осы үшін Пхеньян плутоний алатын Ненбендегі нысандар мен газографитті
АҚШ өзін келісім бойынша міндеттерін орындады деп мәлімдеуіне қарамастан,
Бірақ АҚШ тарпы әуел бастан екіжақты келісім міндеттерін орындауды
1994 жылы Женева келісім шартына қол қойғаннан кейін ешкім
Сонымен қатар, қазір АҚШ екіжақты келісімде ядролық қаруды таратпаудан
Ол міндеттердің ешбірі де жүзеге асырылмады да, АҚШ -
Ақ үйге республикандықтар әкімшілігінің келуімен американ тарабы радикалды сипатқа
Ал американың алған міндеттемелері КХДР үшін екіжақты келісімдердің басты
Дегенмен, бұл оқығаның (мәселенің) шиеленісуі кенеттен басталмады. Республикандықтар Дж.Буштың
1998 жылы республикандықтар дайындалған декретте КХДР-да АЭС орнына ЖЭС
КХДР-ға жанармай жеткізуді тоқтатудың ресми негіздемесі КХДР-дың Екі Корея
АҚШ-тың бұл позициясының негіздемесі бар десек, онда 1993 жылдың
АҚШ - Пхеньянның «әлем қауымдастығынан» мұндай көмек талап етуін
КХДР-ға тағылған кінәлардың бірі оның халықаралық міндеттемелерді бұзуы болып
Туындаған жағдай үшін Солтүстік Кореяны осы қадамға итермелегендер де
Егер бұрында АҚШ «Ким Чен Ирді күшейтпес үшін» Солтүстік
Жағдайдың бұлай өзгеруі мыналарға байланысты: АҚШ-тың Ауғанстан мен Ирактағы
Сарапшылар, сондай-ақ, Буш әкімшілігінің мүдделерін әр түрлі қарастырады.
Бірінші орынға геосаяси мүдде, яғни АҚШ-тың Корей түбегінде және
Екінші орынға ол ядролық аймақтың Жапония, Оңтүстік Корея мен
КСРО құлағаннан кейін және Шығыс Еуропа елдері социализмнен бас
Ал аймақтағы экономикалық және саяси қатынастардың дамуы, Корей түбегіндегі
Осы себепті Вашингтон аштық жайлаған, экономикасы артта қалған, электр
Шығыс Азия елдерінің соңғы жиырма жылдағы экономикалық дамуы аймақтағы
Токио пікірінше, КХДР-дің қазіргі әскери-саяси бағыты Жапония мүдделеріне үлкен
Алайда Д.Коидзуми премьерлікке келгеннен соң, оның сыртқы саясат мақсаттарына
2002 жылы қыркүйекте екі мемлекеттің премьер-министрлерінің алғашқы кездесуі өтіп,
Бір жағынан, КХДР ядролық бағдарламасы аймақтағы қару жарысына әкелу
КХДР ядролық бағдарламасы мәселесін шешу: КХДР-Жапония қарым-қатынастардың жақсартудың басты
Жапон тарабының позициясы үш элементке ие:
Біріншіден, КХДР ядролық стерженьдердің өңдеуін тоқтатып, ядролық нысандарды жойып
Екіншіден, КХДР баллисттік зымырандарды жасаудан, санықтан өткізуден бас тартып,
Үшіншіден, КХДР «Жапон азаматтарының ұрлануы» мәселесін толықтай шешуі керек.
Пхеньян осы талаптарды қанағаттандырғанда ғана, Токио Солтүстік Кореяға гуманитарлық
КХДР жоғарыда көрсетілген талаптарды орындаған жағдайда ғана, оған қауіпсіздік
Токио қарым-қатынастарды жақсартуға асығыстық қажет емес, уақыттың созылуы тек
Егер бұрында Токио «Жапон азаматтарының ұрлануы» мәселесін шешуде келіссөздің
2005 жылы ақпан айында Солтүстік Корей ядролық дағдарысының шиеленісінен
Алтыжақты келіссөздер Коидзумиге қолайлы саясат жүргізуді шектейді, себебі тек
Осылайша, Токионың аймақта өз позициясын күшейтуге бағытталған сыртқы саяси
Корей Республикасы бұл Солтүстік Корей ядролық бағдарлама мәселенің қарулы
Екіжақты 1950-1953 жылдары бір-бірінен айырылған корей жанұяларының қосылуы мен
2.3 Қытай және Ресей
Әлем және Азия Тынық Мұхиты аймағының дамуы жөніндегі болжамдарға
Ал Корей түбегі мыңдаған жылдар бойы Қытай ықпалындағы ел
Қытайдың ядролық дағдарыс мәселесін шешудегі ролі туралы 2005 жылы
Қазіргі дағдарыс кезінде Пекин әлденеше рет Корей түбегінің ядролық
Сонымен қатар, КХР 1983-1984 жылдардағы жағдайға қарағанда, қазіргі дағдарысты
Елдің әрі қарай дамуы үшін қолайлы сыртқы жағдайлар туғызуға
Солтүстік Корея қоғамдық құрылысы әкімшіл-әміршіл экономикаға, азаматтарға бақылау жүргізуге
Қытай, сондай-ақ, КХДР режимін қолдау ісін жеңілдету үшін Солтүстік
КХДР-дың бұрынғы одақтасы Ресей де Корей түбегінің ядролық қарусыз
Путин мен Ху Цзиньгао 2003 жылы мамырда Мәскеуде өткен
Бірақ Мәскеу позициясының бұл екі аспектісіне үнемі күмән келтіріледі.
Ресей дәстүрлі түрде Солтүстік Корея үшін дос мемлекеттерінде танылған
Пхеньян өз одақтасынан айырылғаннан кейін жаңа қалыптасқан халықаралық жүйеде
Осыған байланысты, Пхеньян өзінің ішкі-сыртқы саясатын қайта қалыптастыру мақсатымен
Алайда АҚШ-тың өз міндеттерін орындамауы аймақтағы жағдайды күрт шиеленістірді.
Ресей пікірінше, мәселені шешу үшін КХДР-ға қауіпсіздік кепілін беру
Бұған 2003 жылы қыркүйектегі Кэмп-Дэвидтегі Ресей-АҚШ саммитінде тағы да
Пхеньян қазіргі дағдарыс жағдайында Ресей позициясы туралы өз пікірін
Солтүстік Корея, әсіресе, Ресейдің ядролық қаруды «толық, қайта қалпына
КХДР-дың берген қатал сынына қарағанда, 2004 жылы мамырда Ресейдің,
Осы себепті Ресейді алты жақты келіссөздерге жетелеген факторларға баға
Әрі, өткен тарих көрсеткендей, Солтүстік Корея АҚШ-пен дипломатиялық қатынас
ІІІ тарау. КХДР ядролық дағдарысын шешу жолдары мен нәтижелері
3.1 КХДР ядролық дағдарысын шешудегі алтыжақты келіссөздердің нәтижелері
Солтүстік Корея ядролық бағдарламасы мәселесін алтыжақты келіссөздер арқылы шешуді
Шартты түрде айтқанда КХДР мен АҚШ ядролық дағдарыстың екі
КХДР-мен әріптестік мәселеде Оңтүстік Корея мен Қытай белсенділік көрсетуде.
Жапония бір жағынан экономикалық қатынастар мәселесін қозғаса, екінші жағынан
Солтүстік Корея өзінің қауіпсіздігі мәселесін АҚШ-пен қарым-қатынаспен байланыстырады. Сонымен
Солтүстік Корея ядролық дағдарысын шешудегі аталған елдер мүдделерінің қарама-қайшылықтарына
БҰҰ хатшысы К.Аннанның кеңесшісі Морис Стронг пікірінше, АҚШ –
Америка Солтүстік Кореяның ядролық бағдарламасын толық жойғаннан кейін ғана,
КХДР-дің өзі бұл мәселені кезең-кезеңімен шешуді ұсынды. Бірінші кезеңде
Алты жақты келіссөздерге қатысушылар арасында КХДР-дағы әскери ядролық саласы
Аталмыш алты жақты келіссөздердің сәттілігі үшін АҚШ ең ақырында
2004 жылы наурыз айындағы «Нью-Йорк Таймс» газетінің редакциялық мақаласында
АҚШ-тың өз позициясын қатаң ұстауы 2004 жылы 23-25 маусымдағы
Осыған орай, АҚШ КХДР ядролық мәселесін кезеңдерге бөліп шешуге
Дегенмен алтыжақты келіссөзге қатысушылар бұл келіссөздің Пекинде 4-раундын өткізуге
Біріншіден, нақты маңызға ие болмаса да, ортақ мәлімдемеге қол
Екіншіден, Ортақ мәлімдемеде АҚШ Оңтүстік Кореяда ядролық қаруды жоқ
Үшіншіден, Солтүстік Корея мәселесі Қытай мен АҚШ-тың тығыз және
Бірақ бұл аталғандар Солтүстік Корея ядролық дағдарысын шешуге жеткіліксіз.
Ал АҚШ пен Жапония АЭС құрылысы тек КХДР ЯҚТК-ге
Осылайша, келіссөздердің төрт раундында да Солтүстік Корея ядролық дағдарысын
Бұл үшін алтыжақты келіссөздердің күш тәртібін өзгерту керек: Бітім
Одан әрі қарай, алтыжақты келіссөздер кезінде Солтүстік Кореяға ядролық
«Бестіктің» кездесулері Солтүстік Корея қатыссын не қатыспасын тұрақты түрде
Алтыжақты келіссөздерге қатысушылар Солтүстік Корея ядролық дағдарысын шешу үшін
Біріншіден, мәселенің негізі Солтүстік Корея ядролық бағдарламасы емес, Солтүстік
Екіншіден, КХДР АҚШ және басқа мемлекеттерді өзінде ядролық қару
Үшіншіден, Кореядағы тұрақсыздықтың тағы бір себебі 1953 жылы АҚШ-КХР-КХДР
Төртіншіден, КХДР ядролық бағдарламасының төндіретін негізгі қаупі – бұл
Айтылғандарға сай, Кореяда қауіпсіздік пен бейбітшілікті сақтау үшін ядролық
Бұл жерде Солтүстік Кореяның мүлде қарама-қайшы мүддесін есепке алу
Бір жағынан, соңғы кезде Пхеньянның 1953 жылғы Келісім негізінде
Бұл келісімді ауыстыру Қытай үшін де қолайлы болар еді,
Сонымен қатар, егер алтыжақты келіссөздерге қатысушылар одан әрі Солтүстік
3.2 КХДР ядролық дағдарысын шешудің болашағына болжам
КХДР ядролық дағдарыстың жағдайының одан әрі дамуының сегіз түрлі
АҚШ-тың «Пхеньян еш қарсылықсыз тізе бүгеді» деген ойы болмас
Пекинде өткен алты жақты келіссөздер бұл дағдарысты келісім жолымен
Егер Дж. Буш әкімшілігі мұндай шешімге келсе, КХДР-дың аталған
Екінші жол – қазірігі шектеулі саяси диалог жағдайындағы мәселенің
КХДР өз тарапынан американ үстемдігіне күшті қарсылық көрсететінін білдіру
Үшінші жол – АҚШ-тың әскери шабуыл жасауы. Бұл жағдайдың
Осы жерде КХДР-дың ядролық қаруға ие мемлекет мәртебесіне алуының
2005 жылы 10 ақпанда КХДР СІМ: «Біз ядролық қаруды
Сондай-ақ, оған дейін аз бұрын КХДР СІМ басшысының орынбасары
КХДР СІМ-нің мәлімдемелеріне сенуге бола ма, болмай ма әлі
Дегенмен шетелдік, соның ішінде, ресейлік сарапшылар пікірінше, 2006 жылы
Алайда, КХДР да ядролық қару жасау жұмыстары жүргізіліп жатқаны
Біріншіден, Корей «ядролық дағдарысын» күш қолдану әдісімен шешу мүмкіндігі
Үшіншіден, Солтүстік Шығыс Азия аймағында «ядролық домино» процесі басталуы
Бұл жағдайда Ресей мен Қытай да, зымыран ядролық саладағы
Төртіншіден, КХДР-дың ядролық қаруды жасауы және Солтүстік Шығыс Азиядағы
Осылайша, КХДР-дың ядролық және зымыран саласындағы саясатын талдау арқылы
Біріншіден, Солтүстік Кореяның оған жау мемлекеттерге тигізетін соққысын айтып,
Зымыран ядролық қаруға ие болу КХДР үшін АҚШ бастаған
Екіншіден, КХДР-да ядролық қару бар деп кесіп айтуға болмайды,
Үшіншіден, КХДР егер АҚШ өзіне қарама-қайшы саясатын тоқтатса, ядролық
Төртіншіден, КХДР-дың ядролық және зымыран бағдарламасының дамуы (немесе жойылуы)
ҚОРЫТЫНДЫ
Қазіргі ғаламдану жағдайында 1953 жылы Бітім туралы келісімге негізделген
Сондықтан, Солтүстік Корея ядролық дағдарысын шешуде АҚШ, Қытай, Ресей,
Солтүстік Корея саяси тәртібінің болашағы жоқ екендігі тарихи тәжірибеде
Пхеньян қаншама қауіп төндірсе де, ядролық сынақтарды өткізбейді;
Кореяның бірігуі тек Солтүстігінің нарықтық-демократиялық жолға өтуі және Оңтүстікке
Солтүстік Кореяның жаңа жүйеге өтуі аталған елдердің КХДР-ға байланысты
КХДР-ды қайта құру саясаты 1953 жылғы Бітім туралы келісім
«Бестік» Солтүстік Кореяның көпжақты келіссөздерге қатысуына қуанбай, керісінше КХДР-дың
Осылайша, Корея дағдарысын шешудің жүйелі жоспары келіп шығады.
Бірінші кезең - Қытай – КХДР – АҚШ-тың
Екінші кезең – КХДР мен Жапония арасындағы қатынастарды Солтүстік
Үшінші кезең – КХДР-ға заңды түрде қауіпсіздік кепілдіктерді беруді
Бұл дағдарыстың шешу болашағы көптеген факторларға тәуелді. Бірақ та
Пхеньянның өз шарттарын орындауды талап етуінің де саяси
Пхеньянның дағдарыс жағдайы осыншама ұзақ уақытқа созу мақсаты дәл
Сондай-ақ, әлі күнге дейін державалардың КХДР шарттары мен қажеттіліктерін
Сонымен қатар, КХДР Оңтүстік Корея әкімшілігінің Солтүстік Корея әкімшілігінің
Пхеньян одан әрі Солтүстік Корея ядролық бағдарламасы мәселесін шешудегі
Сондай-ақ, бұл жерде ел ішінде нақты өзгерістер мен реформалар
Осыған байланысты, КХДР ядролық дағдарысын шешудегі басты мәселелер болып
Сол себепті, бұл мәселеге қатысушы мемлекеттер үшін тек өздерінің
Сілтемелер
Жебин А.З. «КНДР: традиции и совремменость» // Восток/Orients. -
Любецкий В. «Эволюция ядерной политики США в 1989-2000 гг.»
Choi Soung-Ah. “Seoul, Washington reaffirm cooperation on North
Суэо Мачи «Радиационная технология в целях устойчивого развития» //
Киреченов О. «Ядерная политика КНДР: дипломатическое уравнение шестой степени»
Seo Hyun-Jin. “President urges NK to resume talks” //
«Новейшая история стран Азии и Африки. ХХ век, 1945-2000»
Choi Soung-Ah. “Seoul, Beijing agree to speed up six
«Внешняя политика РФ 1992-1999» под ред. Торкунова А.В., Москва,
Бурмистров Р. «Япония – КХДР: обострение северокорейской ядерной проблемы»
Есин В. «Восточно-Азиатская подсистема после распада СССР» // www.google.ru
Кокошин А. «Ядерное сдерживание и национальная безопасность России». //
Joo Sang-Min. “Roh, Koizumi to make efforts to revive
Ромашкина Н. «Ядерная многополярность как новый фактор стратегического баланса»
Seo Hyun-Jin. “Six nations express commitment to N-free Korea”
Seo Hyun-Jin. “US, North Korea urged to show flexibility”
Булычев А.Р. «Ким Чен Ир отправляется в путь» //
Есин В. «Ядерное оружие КНДР: угроза или шантаж» //
Жебин А.З. «О возможных сценариях развития ситуации на Корейском
Seo Hyun-Jin. “Roh appeals US to soften stance toward
Koh Yu-Hwan. “Roh, Bush seek diplomacy on nukes” //
Трошин Ю.А. «История стран Азии и Африки новейшее время»
Koh Yu-Hwan. “Roh’s NK policy lays groundwork for
Кальвокореси «Мировая политика 1945-2000» кн.2, Москва, 2003 –c. 69
Жебин А. «Ядерный кризис в Корее и интересы безопасности
Paul Chamberlin. “Great powers in peaceful Korean unification” //
Лещенко Г. «Корейская бомба и Российская политика» // Евразия
«Современные международные отношения и мировая политика» под ред. Торкунова,
Joo Sang-Min. “Seoul urges US to assuage tensions on
Васильев А.С. «История Востока» т.2, Москва, 2003г. -c.56
Seo Hyun-Jin. “Roh, APEC leaders discuss NK, economy” //
Жебин А. «Ядерный кризис в Корее и интересы безопасности
Калядин А. «Россия и международный режим ядерного нераспротранения» //
Михеев ВА. «Глобализация и корейская проблема» // Проблемы Дальнего
Choi Soung-Ah. “Former UN adviser urges economic aid to
Михеев В.А. «Корея сегодня: Внутренние и глобальные основы ядерного
Мурогов В. «Стратегия ядерной энергии» // Международная жизнь. -
Толорая Г. «Корейский полуостров и Россия» // Международная жизнь.
Фесюн А. «Япония: ядерная программа КНДР угрожает Северо-Восточной Азии»
Бурнашев, Кукеева «История международных отношений и внешней политики» ч.3,
Choi Soung-Ah. “Former UN adviser urges economic aid to
Пайдаланған әдебиеттер тізімі
Бурмистров Р. «Япония – КХДР: обострение северокорейской ядерной проблемы»
Булычев А.Р. «Ким Чен Ир отправляется в путь» //
Есин В. «Восточно-Азиатская подсистема после распада СССР» // www.google.ru
Есин В. «Ядерное оружие КНДР: угроза или шантаж» //
Жебин А.З. «КНДР: традиции и совремменость» // Восток/Orients. -
Жебин А.З. «О возможных сценариях развития ситуации на Корейском
Жебин А. «Ядерный кризис в Корее и интересы безопасности
Жебин А. «Ядерный кризис в Корее и интересы безопасности
Калядин А. «Россия и международный режим ядерного нераспротранения» //
Киреченов О. «Ядерная политика КНДР: дипломатическое уравнение шестой степени»
Кокошин А. «Ядерное сдерживание и национальная безопасность России». //
Лещенко Г. «Корейская бомба и Российская политика» // Евразия
Любецкий В. «Эволюция ядерной политики США в 1989-2000 гг.»
Михеев ВА. «Глобализация и корейская проблема» // Проблемы Дальнего
Михеев В.А. «Корея сегодня: Внутренние и глобальные основы ядерного
Мурогов В. «Стратегия ядерной энергии» // Международная жизнь. -
Ромашкина Н. «Ядерная многополярность как новый фактор стратегического баланса»
Суэо Мачи «Радиационная технология в целях устойчивого развития» //
Толорая Г. «Корейский полуостров и Россия» // Международная жизнь.
Фесюн А. «Япония: ядерная программа КНДР угрожает Северо-Восточной Азии»
Choi Soung-Ah. “Former UN adviser urges economic aid to
Choi Soung-Ah. “Seoul, Beijing agree to speed up six
Choi Soung-Ah. “Seoul, Washington reaffirm cooperation on North
Joo Sang-Min. “Roh, Koizumi to make efforts to revive
Joo Sang-Min. “Seoul urges US to assuage tensions on
Koh Yu-Hwan. “Roh, Bush seek diplomacy on nukes” //
Koh Yu-Hwan. “Roh’s NK policy lays groundwork for
Paul Chamberlin. “Great powers in peaceful Korean unification” //
Seo Hyun-Jin. “President urges NK to resume talks” //
Seo Hyun-Jin. “Roh, APEC leaders discuss NK, economy” //
Seo Hyun-Jin. “Roh appeals US to soften stance toward
Seo Hyun-Jin. “Six nations express commitment to N-free Korea”
Seo Hyun-Jin. “US, North Korea urged to show flexibility”
І. Оқу-анықтамалық құжаттар
Бурнашев, Кукеева «История международных отношений и внешней политики» ч.3,
Васильев А.С. «История Востока» т.2, Москва, 2003г.
Кальвокореси «Мировая политика 1945-2000» кн.2, Москва, 2003
Трошин Ю.А. «История стран Азии и Африки новейшее время»
«Новейшая история стран Азии и Африки. ХХ век, 1945-2000»
«Внешняя политика РФ 1992-1999» под ред. Торкунова А.В., Москва,
«Современные международные отношения и мировая политика» под ред. Торкунова,
2