Ұңғының амортизациясы

МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
Кен орны туралы жалпы мағлұмат
1.1– сурет. Ауданның шолу картасы
Кен орнының геологиялық зерттелуі және
игеру тарихы
Стратиграфия
Тектоника
Мұнайгаздылығы
Сулылығы
2 ТЕХНИКА-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
2.1. Құмкөл кен орнының игерудің тарихы және қазіргі жағдайы
2.2. Ұңғы қорларының өзгеру динамикасы
2.3. Құмкөл кен орнын 1-объектісінің мұнай, газ және су
2.4. Қабатқа су айдау үшін пайдаланылатын су көздері
2.5. Су дайындаудың техника-технологиясы
2.6. Құм тығынының сумен жуғандағы гидравликалық есебі
2.1. – кесте. 15 жылда мұнай өндірудің өзгеруі
2.2. – кесте. 15 жылдағы су өндірудің өзгеруі
3 ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
3.1. “Құмкөл мұнай” МГӨБ-ң сипаттамасы
3.1 – сурет. “Құмкөл мұнай” МГӨАҚ-ның өндірістік құрылымы
3.2. Техникалық басшылық органдары
3.3. Құмкөл кен орнын игерудің негізгі техника экономикалық көрсеткіштерді
3.4. Товарлы өнімнің өзіндік құнына талдау жасау
3.5. Құм тығының жуғандағы тиімділіктің есебі
3.1 кесте - 2002 жылы негізгі техника-экономикалық көрсеткіштер
3.2 кесте - Негізгі техника-экономикалық көрсеткіштер
3.3 кесте - Товарлы өнімнің өзіндік құнына талдау
3.1 графигі – Экономикалық тиімділік нүктесі
4 ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ
4.1 Таңдап алынған технология мен техника
4.2 Қиын жағдайда мұнай ұңғыларын пайдалану кезіндегі жұмыстардың қауіпсіздігі
4.3 Жұмыскер адамның жұмыстан кейінгі тұрмысы мен бос уақытын
5 ҚОРШАҒАН ТАБИҒИ ОРТАНЫ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ
5.1 Негізгі қойылатын талаптар
5.2 Ластаушылардың сипаттамасы
5.3 Атмосфераны қорғауға арналған іс-шаралар
5.4 Гидросфераны қорғау
5.5 Литосфераны қорғау шаралары
ҚОРЫТЫНДЫ
ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
АНДАТПА
Қарастырылып отырған дипломдық жобада Құмкөл кен орнының жағдайында өндіретін
“Құмкөлмұнай” МГӨБ жұмысының залалсыздық нүктесі анықталған.
Қоршаған орта мен еңбекті қорғау жағдайына анализ берілген.
АННОТАЦИЯ
В данном дипломном проекте рассмотрены основные аспекты, осложняющие работу
Определена точка безубыточности работы НГДУ «Кумкольнефть». Дан анализ состояния
КІРІСПЕ
Мұнай мен газ өндіру - өнеркәсіптің ең бір маңызды
Еліміздің әлеуметтік-экономикалық жоспарында жаңа мұнай және газ кен орындарын
Құмкөл кен орны 1984 жылдың басында Қазақстан Республикасының Геология
1987 жылы ТМД-ның ҚЖИК-нің бекітуімен байланысты 153208 мың тонна
Ұсынылып отырған дипломдық жұмыс Құмкөл кен орнын пайдалану шарттарына
1 ГЕОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
Кен орны туралы жалпы мағлұмат
1984 жылы “Оңтүстік Қазақстан геологияның” кен орны бөлімімен Құмкөл
Құмкөл кен орны әкімшілік жағынан Қазақстан Республикасының Қарағанды облысының
Облыс орталығы Қызылорда, Жезқазған қаласына және жалпы үлкен орталыққа
Құмкөл өндіріс ауданынан шығысқа қарай 230 километр ара қашықтықта
Өндірістік ауданның тұрғылықты халқы (қазақтар) негізінен мал шаруашылығымен айналысады.
Кен орнына тек қара жолдармен баруға болады. Жаз, күз
Солтүстік шығысқа қарай кен орнынан 20 километр қашықтықта Ленинск–Жусалы
Оңтүстік, оңтүстік-батыс бағыттарда құмды массивтер орын алған. Соның ішінде
Абсолютті ең биік белгі 240,1 метр ең төмен қазан
Кен орнының құрамы және оған жақын жатқан территория аймақтар
Судың құрамында фтордың көп болуына байланысты ауыз су стандартына
1.2 Кен орнының геологиялық зерттелуі және игеру тарихы
70 жылдардың басында оңтүстік Торғай ойпаты кен көзін жоғары
КМПВ Арысқұм мен МОВ Жыланшы мұнай газ аудандарында жасалған
1976-1981 жылдарда оңтүстік Торғай өңірінде геологиялық зерттеу жүргізілген жоқ.
1982 жылы “Актюбенефтегаз геология” ПГО бекіткен жоба бойынша алдынала
1983 жылы жоғарыда айтылған жоспарды іске асыру нәтижесінде 1п-Арысқұм
1984-1985 жылдардағы геологиялық барлау жұмыстарының нәтижесінде Құмкөл кен орнында
1985 жылы Тұрлан геологиялық барлау экспедициясы мен Құмкөл кен
1986 жылы Құмкөл кен орнының орталық бөлігінің барлау жұмыстары
1987 жылы солтүстік, шығыс, батыс аймақтарының құрылымы жақтыланып, кен
Қазіргі кезде Құмкөл кен орны ПетроКазақстан компания-сымен игерілуде. Мұнай
1.3 Стратиграфия
Құмкөл кен орнының шөгінді тілігі бойынша жасалған зерттеулер нәтижесінде
Төменгі протерозой РR1
18 ұңғыда қабаттың негізгі қалыптасқандығы анықталды.
2-ші ұнғыда қалыңдығы 245 метр болатын негіздің үстіңгі қабаты
3-ші ұңғыда ерекше өзгерген метасоматиттер байқалып, олар аз интрузивті
Барлық негіздің тығыз орналасып, көптеген бытыранқы аймақтармен бөлшектенген жазықтарда
Осы жыныстардың жоспары Ұлытау мен Қаратау қырат-тарының жасына сәйкестелінген.
Мезозой – кайнозой топтары МZ – КZ
Арысқұм бөктерінде мезозой-кайназой шөгіндісі екі (структуралық) құрамдық қабатына бөлінеді.
Триас – Юра бөлімдері Т – J
Құмкөл кен орнының төменгі қабаты орта Юра жүйесінің бөлімдерінің
Арысқұм бөктерінде грабен-синклинальдарының төменгі тілігінде жоғарғы триас -
Құмкөл аумағында жүргізілген іздеу жұмыстарының бары-сында аталған шөгінділердің стратиграфиясы
1200 метрге дейінгі 1 қабатты бірінен соң бірі қабаттасып
Оның қалыңдығы 535 метрге дейінгі шамада.
Юра жүйесі J
Орта бөлім J2
Орта юра сұр құмайтты алевролиттер мен қара сұр аргил-литтер
Жаппа тастопша бөлігінде 12 метрден (скважина 12) 56 метрге
Құрлымның оңтүстік-батыс бөлігінде Дощан топшасы түгелімен үшкірленіп (ұңғы 17,19),
Орта-жоғарғы бөлімдер J2-3
Юраның орта-жоғарғы бөлімдеріндегі шөгінділер карагансай тастопшасына бірігіп (J2-3-КS) Дощан
Оңтүстік-батыс құрылымдық бөліктерде (ұңғы 17,19) тастопша жоқ, ал қанаттарында
Грабен-синклинальдарда тастопшаның жоғарғы бөлігі жанғыш сланецтерден түзілген. Тастопшаның қалындығы
Жоғарғы бөлім J3
Жоғарғы юра қабаты карагансай тастопшасының аргил-литында орналасқан және
Кен орнындағы Құмкөл тастопшасы (І3к) үш қабат горизон-тальды өнімдік
Бүкіл аймақта горизонттар саз және сазды алевролиттер болып бөлінген.
Тастопшаның қалыңдығы құрамды шекте жаппа бөліктерде 37-38, ал қанаттарында
Құмкөл тастопшасының қалыңдығы грабен синклиналь-дарында 300 метрге дейін артады.
Бор жүйесі – К
Кен орнының төменгі бөлігінің бор жүйесі профильді құрамды ұңғылау
Орта төмен бөлігі қызыл кен жоғарғы бөлігі балапан және
Төменгі бөлім К1
Неоком жоғарғы текшесі (К1пс)
Неоком текшесінің шөгіндісінде дауыл тастопшасы жекеленген. Осы тастопша кейбір
Арысқұм горизонтының қалындығының шектік өзгерісі 87 ден 123 метрге
Арысқұм жазық горизонтты литологиялық құрамы жағынан Құмкөл құрылымында үш
Жоғарғы дауыл тастопшалығы тіліктің төменгі және орталық бөліктерінде қабатталған
Тастопшаның қалыңдығы 153-тен 241 метрге жетеді.
Дауыл тастопшасының негізінде табылған тұщы су жиынтық-тарының мөлшеріне қарай
Апт-альб ярустары (К1а-К1аl)
Апт-альб шөгіндісі шайынды арқылы дауыл тастопшасының үстіне орналасып, қарашатау
Спорово-пыльца талдауының берілгендері бойынша тастопша апт-орта-альб дәуір аралығына жатады.
Төменгі – жоғарғы бөлімдер К1-2
Альб-сеноман ярустары (К1аl+s)
Альб-сеноман шөгіндісі қарашатау тастопшасының үстінде орналасып, қызылқия тастопшасынан ерекшеленіп
Тастопшаның жасы соңғы альб-сеноман дәуір арасына жатады. Ол тозаң-тұқымдар
Жоғарғы бөлім К2
Турон ярусы К2t
Турон шөгіндісі балапан тастопшасынан бөлінген шөгінді трансгрессивті қызылқия тастопшасының
Глауконит дәндерімен көмірге айналған өсімдіктер қалдықтары да кездеседі. Тастопша
Жоғарғы турон, төменгі сенон (К2t-sn1)
Бұл қабат шөгінділері шайылған жыныстар мен балапан тастопшасымен шекараласады.
Жоғарғы сенон (К2sn2)
Жоғарғы сенон қабаты (құрылым жағынан) барлық ұнғыларда шайылып кетуіне
Қабат жасы теңіз қалдықтары (фауна) микроқалдықтар (микрофауна) және тұқым
Кайнозой тобы – КZ
Палеоген жүйесі – Р
Палеоцен – төменгі эоцен Р1-Р2
Палеоцен – төменгі эоцен шөгіндісі әртүрлі горизонтта шайылған күйде
Олар көмірленген өсімдіктер дәнекер қалдықтарымен бай қара сұр саз
Неоген – төрттік жүйелері N-Q
Арысқұм ойпатының батқан бөліктерінде жастау плиоцен – төрттік шөгінділер
1.4 Тектоника
Оңтүстік Торғай ойпаты Торғай тегістігінің солтүстік-шығысында орналасқан. Ол Ұлытау
Платформаның үстіңгі бүркеме қабатының шөгіндісі дөңестің шектік аймағында бұрыштың
Шөгіндінің үстінгі бүркеме қабатында тектоникалық бұзылу тек қана солтүстік-батыс
Негіздің жүйелі бұзылуы бірнеше орталық қанаты көтерілген жарықтар жүйесінде
Негіздің беттік орналасу тереңдігі 1200-1600 метр шамасында.
Үшінші, бесінші және жиырма екінші ұңғыларда грабен шығыста амплитудасы
Солтүстік-батыс және солтүстік-шығыс бағытта дөңестің орталық бөлігі қасқа сынықтар
Аймақтық солтүстік және оңтүстік бөліктері де орталық тұсы төмен
Аймақтың орталық бөлігінде негіздің ең аз тереңдікте (1160-1170 метр)
Юра шөгінділерінде екі түрлі беттік қабаттың құрлымы өте жақсы
Беттердің біріншісі өнімді Ю-1 горизонтымен байланысып, табан горизонтымен бірігеді.
4 табан горизонтының жамылғысында Құмкөл кен орнының күрделінілген үш
Қыртысты шығыстан шектейтін ең ұзақ төмендеу амплитудасы F2 60-100
Қыртыстың солтүстік-батыс синклинальды бөлігі максималды амплитудасы 30 метрге жететін
Құрлымның оңтүстік-батыс бөлігі 12,17,19 ұңғылар ауданында орта юра шөгіндісі
Бүкіл аудан аймағында орта юра шөгіндісі 0-200 метр аралығында
Үшінші ұңғы ауданында негізгі төмендеу Ғ2-ден шығысқа қарай сейсмикалық
Құмкөл тастопшасының қалыңдығы аудан бойынша негізінен 55-75 метр шамасында
Арысқұм горизонт жаппасы бойынша (өнімді бор М-1 горизонт жаппасы)
Құрлымның шығыс қанаты флексурамен күрделіленген, юра шөгінді келіп өтетін
Кен орнының орталық бөлігінде 3 шағылу горизонтында аймақтың изогипстың
Шығыстан батысқа қарай 890934 уақыт бөлігінде осы аудан арқылы
Дөңес ауданның әртүрлі бетінің жоспарларын салыстыру барысында арысқұм дөңес
Тілікпен жоғары қарай құрлым амплитудасы 160 метрден Ю-3 горизонтынан
1.5 Мұнайгаздылығы
Құмкөл кен орнында өндірістік мұнай-газ бергіштік төменгі неоком және
Төменгі неоком мұнай-газ бергіш жинағында екі өнімді горизонт М-1
Төменгі-бор горизонттары М-1 және М-2 қалыңдығы 10-нан 20 метрге
Тереңдігі 1060-1100 метр аралығында М-1 горизонтында мұнай кеніші бар.
Мұнай қабаты – күмбезді кеніші М-2 горизонтында орналасқан, кеніштің
Юра шөгіндісіне (Ю-1, Ю-2, Ю-3 және Ю-4) өнімді горизонттар
1190-1322 метр аралығында қабатты, тектоникалық экрандалған, күмбезді кеніш орналасқан.
Сұйық пен газды өзінен өткізе алатын және олар үшін
Қабат қысымы: кеніш бойынша мұнай-газ өндіру жұмыстары басталмай тұрғанда
Рпл.н.=Hρg
Мұнайдың физикалық қасиеттеріне оның тығыздығы, тұтқырлығы. Мұнайдың тығыздығы жоғарылаған
Химиялық жағынан мұнай сұйық көмірсутектерінің метандық, нафтендік, ароматтық қатарларының
Ұңғының орташа бір күндік шығымы 35 т/тәу. Қабат қысымы
Құмкөл мұнайының тығыздығы – 821 кг/м3, тұтқырлығы –11,7 мПа∕с,
1.6 Сулылығы
Құмкөл кен орны Торғай артезиан бассейінінің оңтүстік бөлігінде орналасқан.
Кенішті барлау процесінде (өтеу әдісімен) 22 субергіш және 2
Ұңғылау нәтижесінде тереңдік, өлшемдік, іздеулік, гидрогеологиялық, құрлымдық және барлаулық
Құмкөл 2 ұңғысын сынақтан өткізу кезінде негіздің шөгіндісінен 1416-1503
Су хлорлы кальций тектес, хлорлы топтағы натрий топшасында, құрамында
Құмкөлдің (2, 8, 12 және 16) ұңғыларында орта юра
Алынған су арынды, оқпан тесіктерінен өтетін су ағынының жылдамдығы
Жоғарғы юра шөгіндісіндегі сулы комплексі үш субергіш горизонттарынан құралған:
Су орналасқан жыныстар сұр және ақшыл сұр құмайттар. Бұл
Ю-1, Ю-2, Ю-3 горизонттарының сулары ағынды. Сынақ интервалдары динамикалық
Неоком субергіш шөгіндісі құрамына М-1 және М-2 субергіш горизонттары
Апт-альб субергіш комплексі неоком горизонтынан аймақты дамыған сазды
Апт-альб субергіш шөгіндісінің кедергісі өте жоғарғы тұрақсыздықпен мінезделіп, комплекстің
Апт-альб субергіш комплекстің суы өте көп (водообильный), контур сыртындағы
Жоғарғы альб-сеноман шөгіндісінің субергіш горизонты кенінен таралған. Су
Тәуліктік статикалық деңгей -16 метр тереңдікте орналасқан. Суы тұздылау,
Төменгі туран-сенонды субергіш комплексі кенінен таралған. Сулар жасыл-сұр және
Палеогенді, неогенді 1/4 субергіш шөгінділері аудан бойынша айқындалған.
Шаруашылық және ішім су турон-сенон субергіш комплексінен, ал техникалық
ТЕХНИКА–ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ БӨЛІМ
Құмкөл кен орнын игерудің тарихы және қазіргі жағдайы жөніндегі
Кен орнын игерудегі бекітілген варианттардың негізгі
Мұнай кен орнын игерудің жобасын жасаған кезде, оны талдап,
Құмкөл мұнай кен орнында газды мұнайлы қабаты бор және
Жоба бойынша 2 вариант қаралған. Оның ішінде экономикалық вариант
Кен орнын игеру мерзімі 50 жыл. Жалпы кен орны
Сұйық пен газ өндіру және су айдаудың өзгерісін
Құмкөл мұнай кен орнының игерілуі 1990 жылы мамыр айынан
1992 жылы 1393,04 мың тонна сұйықтың 1318,5 мың тоннасы
1993 жылы “Южказнефтегаз” өндірістік бірлестігі бойынша белгіленген шаралар арқасында
Мұнай фонтандық және штангілі терең сорапты тәсілдермен өндіріледі. Терең
2000 жылы 23 жаңа ұңғылар енгізілді (NN 1004, 2056,
Механикаландырылған тәсілге 11 ұңғы аударылды: NN 347, 150, 1013,
1993 жылы су айдау 1207,620 мың м3 болды. Игеру
2002 жылы кен орны бойынша 1805,623 мың тонна мұнай,
120 ұңғының тәуліктік өнімі 5679 тонна мұнайды құрайды. Бір
2001 жылдың аяғында өндіріс объектілерін тұрғызу 93,3% құрады. Қабат
Жылына ұңғылар бойынша қабатқа айдаған су көлемі 2-кестеде көрсетілген.
Айдау аймағынан алысырақ жатқандықтан 2 және 3 қатардағы (NN
Объектілер бойынша алуды қайтару ретіне 78,8; 58,3; 82,3% құрайды.
Кен орны бойынша мұнай өндіруді арттыру негізінен жаңа ұңғыларды
Айдау ұңғыларының орташа қабылдағышы 2,94 м3/тәу болғанда, қабатқа су
Сәуір айынан бастап, тоқтатылған ұңғыларды жұмысқа қосуға байланысты мұнай
2002 жылы айдауға 10 жаңа ұңғы енгізілді, оның ішінде
2.2 Скважина қорларының өзгеру динамикасы
Құмкөл кен орны бойынша 2001 жылы пайдалану қоры 256
Пайдалану қоры фонтандық тәсілмен өндірілді. Ол қабат қысымының, онымен
2002 жылы пайдалану –295, істеп тұрғаны –141 ұңғы, 84
Ал 2002 жылдың қаңтарының бірінші жұлдызыңдағы пайдалану қорына келетін
Су айдау қоры 50 ұңғыдан тұрады, оның ішінде істеп
Құмкөл кен орнында 2002 жылдың аяғына дейін 457 ұңғы
Пайдалануға берген 457 ұңғы орнына 2003 жылдың аяғында шын
NN 100, 301, 304 ұңғылары апатқа ұшырауларына байланысты тоқтап
Қабаттағы қысым мен газды фактордың өзгеруі.
Кен орнында бірінші қатардағы аудандарда мұнай өндіру ұңғылары жылына
1-объект 40 ұңғы – 95 ұңғы,
2-объект 64 ұңғы – 136 ұңғы,
3-объект 14 ұңғы – 24 ұңғы.
Игеру объектілерінде қабат қысымының интенсивтік төмендеуі ұзақ пайдалану бойынша
Сұйықты тым көп алу нәтижесінде ұңғы төңірегінде судың жиналуына
Ұңғылардағы суланудың тез өсуі мұнайдың шығымын азайтып жібереді. 3-объектіде
2.3 Құмкөл кен орнының 1-объектісінен мұнай, газ және суды
Құмкөл кен орнының 1-игеру объектісі бір өнімді Ю-1
1-объект бойынша қазіргі барлық айдау қоры 34 ұңғыны құрайды.
Ыстық мұнаймен және ыстық сумен өңдеу штуцерлер мен шығу
3-объектіде газ факторы өте жоғары (83,5 м3/тәу). Кейбір ұңғыда
Жиналған сұйық өндіру 232,967 мың тонна, ал орташа сулану
2001 жылы 3-объект бойынша 32,264 млн м3 газ өндірілген.
Қабат қысымның өзгеру динамикасы
2002 жылы 3-объектіге айдалған барлық су мөлшері 1632,885 мың
Ақпан және наурыз айларында 1-ші және 2-ші объектілерде қабат
Қабат қысымының төмендеуі көрінетін 2-ші бір участок, жаңа ұңғылар
2.4 Қабатқа су айдау үшін пайдаланатын су көздері.
Кен орнын игеруде мұнай алуда қабат энергиясының жете бермейді.
Қабат қысымын ұстау үшін, қабатқа табиғи суларды және жер
Құмкөл кен орнының ауданы көп жағдайда өзара жалғасқан ондаған
Грунтты сулардың деңгейі 0,15-0,45м аралығында болады. Грунтты сулардың деңгейі
Жоғарғы қабат және жер асты суларында сондай-ақ микроорганизмдер кездеседі.
Бұндай жағдайда қабатқа су айдауға қаныққан күкірт сутекті сұйықтық
Құмкөл кен орнында суға микробиологиялық талдау жүргізілген жоқ. Жиынға
Қабатта белгілі бір мөлшерде саз болса, су айдау үшін,
Қазіргі кезде мұнаймен бірге өндірілетін судың көлемінің көптігіне байланысты
Қабат суларын талдау қорытындысы оны қайтадан қабатқа айдауға жарамдылығын
Ұңғыдан мұнаймен бірге өндірілген қабат сулары әртүрлі кен орындарында
Жаз уақытында сордағы тұздардың концентрациясы 22-24-ке дейін болады, соның
Тәжірибе жүзінде судың классификациясына қарап, мынадай 5 топқа бөледі:
Құмкөл кен орнындағы жер асты сулары тығыздалған ауыз суға
Қабатқа айдалатын сулардың жарамдылығы лабораториялық жағдайда фильтрациялық жолымен анықталды.
Механикалық қоспалардан басқа нұсқа ішінен және сыртынан өнімді қабаттарды
2.5 Суды дайындаудың техника және технологиясы
Құмкөл кен орнында ең қарапайым су жинағыштар қолданылады. Ашық
Ұңғы төменгі жағынан фильтрге бекітіледі. Ұңғыдан су әдейі арналған
Практикада көргеніміздей, сифонды су жинағыш механикаландырылған су жинағыштарға қарағанда
Котелдер сорап станцияларымен бірге бетонды шахталардың бірінші көтерілетін жеріне
Шығу желілерінде ысырмалар орналастырылады. Кері клапанмен шығым өлшегіш шығу
Механикалық су жинау жағдайында ұңғыға динамикалық деңгейден төмен қосымша
Тәжірибе жүзінде қабатқа айдалатын судың сапасының тұрақтылығы қажетті тәрізді
Жарамды суларды көптеп айдауда, айдау ұңғыларына қажетті қысыммен айдалады.
Сифонды су жинағыштарда суды бірінші көтеруге арналған сорапты станциялар
Механикаландырылған суды бірінші көтеру станциясында функцияны әрбір су жинағыш
Буферлі қазан судың бергіштігін үзбес үшін қосымша суды жеткізіп
Шоғырлану сорап станциясы мен айдау ұңғыларын жалғайтын құбыр үлкен
ШСС Апп, 5 мстх10, 6 мстх20 және басқа сораптың
Осыған байланысты блокты шоғырланған сорапты станциялардың (БКНС) құрамына 1,
Сорапты жөндеген кезде және оны жіктеген кезде кабинаның қақпағын
Қазіргі кезде шоғырланған сорапты станция (КНС) және блокты шоғырланған
Қабатқа айдалатын сулар сапасына баға беру оның құрамына темірге
Қондырғының үздіксіз жұмыс істеуін реттеу үшін екінші су алатын
КНС-105-390 2-1 ортадан тепкіш сораптардан тұрады, екінші көтеруге арналған
Үш құмтасты сүзгіштен тұратын тазалау құрамы, оның суды өндіруі
Арында магистральды су құбырларының ұзындығы 4000 метр.
78 ұңғыға арналған 9 суды бөлгіш будкалардан тұрады;
10,051 метр айдау құбырымен 21 ұңғыға арналған шек. Жалпы
Айдау қондырғылардың техникалық жағдайлары мынадай болады:
Құмтасты-грабенді болып келуіне байланысты тазалау қанағатсыз жағдайда;
Арынды магистральды су құбырлары өзгеріссіз қалуы;
Суды бөлу құбыры өзгертіледі. 28рБ (6 және 8) жұмыс
Құм тығының сумен жуғандағы гидравликалық есебі
Ұңғының қалыпты жұмыс істеуі құм тығының сағада қалыптасуымен бұзылады.
Ұңғыны жуу тура және кері бағытта жүруі мүмкін. Тура
Ал кері жуу кезінде жуу сұйықтығы НКТ мен жуу
Есептің берілгендері:
ұңғы тереңдігі, Н= 1047,1 м
колонка диаметрі, Д=0,146 м
жуу құбырларының сыртқы диаметрі, dн=0,073 м
жуу құбырларының ішкі диаметрі, dв=0,062 м
құм түйіршіктерінің максимал өлшемі, δ=1 мм
Құм тығыны колонканың ішінде фильтрден жоғары орналасқан.
Тығынды жуу ПАВ-80 агрегатымен жүргізіледі. Ол КДМ-46 двигателі максималды
Тура жуу
1. 73 мм құбырлар ішімен сұйықтық қозғалған кездегі
Һ1=λ(Н/dв)*( υн2/2g)
мұндағы λ=0,035 – 73 мм құбыр ішімен сұйықтық жүру
dв – жуу құбырлардың ішкі диаметрі
υн – жуу сұйықтың жылдамдығы
Агрегаттың 1-ші жылдамдықта жұмыс істеген кездегі:
Һ1=0,035*(1047,1/0,062)*(1,522/2*9,81)=69,6 м*су*арын
агрегаттың 2-ші жылдамдықта жұмысы кезінде:
Һ1=0,035*(1047,1/0,062)*(2,152/2*9,81)=139 м*су*арын
агрегаттың 3-ші жылдамдықта дұмысы кезінде:
Һ1=0,035*(1047,1/0,062)*(4,242/2*9,81)=542 м*су*арын;
2. Ұңғыдағы құм мен судың қоспасының гидравликалық кедергісі.
һ2=φλ(Н/(Д-dн))*( υ в2/2g)
мұндығы, φ=1,1-1,2 құм мен сұйықтың араласу салдарынан болатын гидравликалық
λ – сақиналы кеңістікте өтетін судың үйкеліс коффиценті, ол
υв - жоғары қозғалып келе жатқан жуу сұйығының жылдам-дығы,
агрегаттың 1-ші жылдамдықта істегендегі:
һ2=1,2*0,034(1047,1/(0,146-0,073))*(0,532/2*9,81)=8,4 м*су*арын
агрегаттың 2-ші жылдамдықтағы істегендігі:
һ2=1,2*0,034(1047,1/(0,146-0,073))*(0,752/2*9,81)=16,8 м*су*арын
агрегаттың 3-ші жылдамдықтағы істегендігі:
һ2=1,2*0,034(1047,1/(0,146-0,073))*(1,472/2*9,81)=64,5 м*су*арын;
3. Жуу құбырлар мен сақиналы кеңістіктегі сұйықтықтың бағанасын теңестіруінен
һ3=((1-m)*F*l)/f)*[γn/γж*(1-υкр/υв)-1]
мұндағы, m=0,3 құм тығынының кеуектілігі
Ғ=167 игеру колонкасының 146 мм қимасының ауданы.
l=12 – бір прием ішіндегі тығынның биіктігі
f – сақиналы кеңістіктің көлденен қимасының ауданы
γn=2,6 құмның меншікті салыстырмалы салмағы
γж=1 – судың меншікті салыстырмалы салмағы
υкр - құм түйіршіктерінің еркін түсу жылдамдығы.
Агрегаттың 1-ші жылдамдықтағы жұмысы
һ3=((1-0,3)*167*1200)/66,8)*[2,6/1*(1-9,5/53)-1]=23,8 м*су арын
Агрегаттың 2-ші жылдамдықтағы жұмысы
һ3=((1-0,3)*167*1200)/66,8)*[2,6/1*(1-9,5/75)-1]=26,7 м*су арын
Агрегаттың 3-ші жылдамдықтағы жұмысы
һ3=((1-0,3)*167*1200)/66,8)*[2,6/1*(1-9,5/147)-1]=30 м*су арын
4. Судың қозғалысы кезіндегі шлангі мен вертлюктағы гидравликалық кедергісі
2-ші жылдамдықтағы: һ4+һ5=19,5 м*су баған;
3-ші жылдамдықтағы: һ4+һ5=62,6 м*су баған;
5. Сораптан шлангіге дейінгі 73 мм айдау желісінің
һ6=λLнυн2/dв2g;
1-ші жылдамдықтағы:
һ5=0,035*40*1,522/0,062*19,62=2,7 м*су баған
2-ші жылдамдықтағы:
һ5=0,035*40*2,152/0,062*19,62=5,3 м*су баған
3-ші жылдамдықтағы
һ5=0,035*40*4,242/0,062*19,62=20,7 м*су баған
6. Сораптың айдау қысымы, гидравликалық кедергілердің қосындысымен айқындалады.
Рн=һжал/10=(һ1+һ2+һ3+һ4+һ5+һ6)/10;
Агрегаттың жұмысы 1-ші жылдамдықта:
Рн=(69,6+8,4+23,8+10,4+2,7)/10=1,15 МПа;
Агрегаттың жұмысы 2-ші жылдамдықта:
Рн=(139,3+16,8+26,7+19,5+5,3)/10=2,1 МПа;
Агрегаттың жұмысы 3-ші жылдамдықта:
Рн=(541,6+64,5+30,1+62,6+20,7)/10=7,2 МПа;
7. Ұңғының қысымын мына формуладан шығарамыз:
Ртүп=(Н+һ2+һ3)* γж/10;
Агрегаттың жұмысы 1-ші жылдамдықта:
Ртүп=(1047,1+8,4+23,8)*1/10=10,8 МПа;
Агрегаттың жұмысы 2-ші жылдамдықта:
Ртүп=(1047,1+16,8+26,7)*1/10=10,9 МПа;
Агрегаттың жұмысы 3-ші жылдамдықта:
Ртүп=(1047,1+64,5+30,1)*1/10=11,4 МПа;
8. Құм тығынының жууға керекті қуатты мына формуламен есептейміз.
N=һобц*Q* γж/75ηа
Мұндағы, Q – агрегаттың өнімділігі,
ηа – 65 агрегаттың жалпы механикалық ПӘК.
Агрегаттың жұмысы 1-ші жылдамдықта:
N=114,6*4,6*1/75*0,65=10,8 л.с.=79 кВт;
Агрегаттың жұмысы 2-ші жылдамдықта:
N=207,6*6,5*1/75*0,65=27,7 л.с.=20,4 кВт;
Агрегаттың жұмысы 3-ші жылдамдықта:
N=719,5*12,8*1/75*0,65=188,9 л.с.=139 кВт.
Агрегаттың двигателінің максимал қуаты 93 л.с., сондықтан да агрегат
9. Жуу агрегатының максималды қуатын зерттеу.
К=N*100/Nмах;
1-жылдамдықта жұмыс істегендігі:
К=10,8*100/93=11,6%
2-жылдамжықта жұмыс істегендігі:
К=27,7*100/93=29,8%
10. Шайылған құмның көтерілу жылдамдығы:
υn= υв– υкр;
1-жылдамдықта:
υn=0,53–0,095=0,44 м/сек
2-жылдамдықта:
υn=0,75-0,095=0,66 м/сек
11. Жуылған құм тығынының сыртқа шығу уақыты:
t=H/υn;
1-жылдамдықта:
t=1047,1/0,44=238 сек немесе 4 мин
2-жылдамдықта:
t=1047,1/0,66=1587 сек немесе 26,5 мин
12. Сұйықтың ағыс күші мына формуламен есептеледі:
P=2,04‡Q2/fцŁF; кг/см2
мұндағы, fц=30,2 см2 ағыстың көлденнен қимасынын ауданы, ол 62
1-жылдамдықпен жұмыс істегендегі:
P=2,04‡4,62/30,2Ł167=8,56‡10-3 кг/см2
2-жылдамдықтағы жұмыс істегендегі:
P=2,04‡6,52/30,2Ł167=1,71‡10-2 кг/см2
Тығынды кері жуу
1. 146 мм мен 73 мм құбырлардың арасындағы сұйықтық
һ1=λ(Н/(Д-dн))*( υ в2/2g);
1-ші жылдамдықтағы жұмыс істегендігі:
һ1=0,034(1047,1/(0,146-0,073))*(0,532/2*9,81)=7 м*су*баған;
2-ші жылдамдықтағы жұмыс істегендігі:
һ1=0,034(1047,1/(0,146-0,073))*(0,752/2*9,81)=14 м*су*баған;
3-ші жылдамдықтағы жұмыс істегендігі:
һ1=0,034(1047,1/(0,146-0,073))*(1,472/2*9,81)=53,7 м*су*баған;
2. 73 мм құбыр ішіндегі құм мен сұйықтықтың қоспасының
Һ2=φλ(Н/dв)*( υн2/2g);
1-жылдамдықта жұмыс істегендегі:
Һ2=1,2*0,035*(1047,1/0,062)*(1,522/2*9,81)=83,5 м*су*баған;
2-ші жылдамдықта жұмыс істегендегі:
Һ2=1,2*0,035*(1047,1/0,062)*(2,152/2*9,81)=167 м*су*баған;
3-ші жылдамдықта жұмыс істегендегі:
Һ2=1,2*0,035*(1047,1/0,062)*(4,242/2*9,81)=650 м*су*баған;
3. Жуу құбырлар мен сақиналы кеңістіктегі сұйықтықтың бағанасын теңестіруінен
һ3=((1-m)*F*l)/fц)*[γn/γж*(1-υкр/υв)-1]
1-жылдамдықта жұмыс істегендегі:
һ3= ((1-0,3)*167*1200)/30,2)*[2,6/1*(1-9,5/152)-1]=6677 см немесе 66,8 м*су баған;
2-жылдамдықта жұмыс істегендегі:
һ3= ((1-0,3)*167*1200)/30,2)*[2,6/1*(1-9,5/215)-1]=6898 см немесе 69 м*су баған;
3-жылдамдықта жұмыс істегендегі:
һ3= ((1-0,3)*167*1200)/30,2)*[2,6/1*(1-9,5/424)-1]=7162 см немесе 71,6 м*су баған;
4. Кері жуу кезіндегі шлангі мен вертлюктағы гидравликалық кедергі
Айдау жүйесіндегі гидравликалық кедергі тура жуудағыдай болады:
1-жылдамдықта һ6=2,7 м*су*баған;
2-жылдамдықта һ6=5,3 м*су*баған;
3-жылдамдықта һ6=20,7 м*су*баған;
5. Сораптан шлангіге айдау желісіндегі гидравликалық кедергісі:
Рн=һжал/10=(һ1+һ2+һ3+һ6)/10;
1-жылдамдықта:
Рн=(6,98+83,5+66,8+2,7)/10=1,6 МПа;
2-жылдамдықта:
Рн=(13,98+167,1+68,98+5,3)/10=2,6 МПа;
3-жылдамдықта:
Рн=(53,7+649,9+71,6+20,7)/10=8 МПа;
6. Ұңғы түбіндегі қысымды мына формуламен анықтаймыз:
Рзаб=(Н+һ2+һ3)* γж/10;
1-жылдамдықта:
Рзаб=(1047,1+83,5+66,8)*1/10=12 МПа;
2-жылдамдықта:
Рзаб=(1047,1+167,1+68,98)*1/10=12,8 МПа;
3-жылдамдықта:
Рзаб=(1047,1+649,9+71,6)*1/10=17,7 МПа.
7. Кері жуудағы құм тығының жууға керекті қуат тура
N=һобц*Q* γж/75ηа
1-жылдамдықта:
N=160*4,6*1/75*0,65=15 л.с.=11 кВт;
2-жылдамдықта:
N=255,4*6,5*1/75*0,65=34 л.с.=25 кВт;
3-жылдамдықта:
N=795,9*12,8*1/75*0,65=209 л.с.=154 кВт.
8. Жуу агрегатының максималды қуатын зерттеу.
К=N*100/Nмах;
1-жылдамдықта:
К=15*100/93=16,2%;
2-жылдамдықта:
К=34*100/93=36,7%;
9. Шайылған құмның көтерілу жылдамдығы:
υn= υв– υкр;
1-жылдамдықта:
υn=1,52-0,095 =1,42 м/сек;
2-жылдамдықта:
υn=2,15-0,095 =2,1 м/сек.
10. Жуылған құмның сыртқа шығу уақыты:
t=H/υn;
1-жылдамдықта:
t=1047,1/1,42=737 сек=12,3 мин;
2-жылдамдықта:
t= 1047,1/2,06=508 сек=8,5 мин.
11. Сұйықтың шайю ағыс күшін мына формуламен есептеледі:
P=2,04‡Q2/fŁF; кг/см2
f=125 см2 – суарының көлденен қимасының ауданы.
1-жылдамдықта:
P=2,04*4,62/125*167=0,002 кг/см2
2-жылдамдықта:
P=2,04*6,52/125*167=0,004 кг/см2
Кері жуудағы сораптың айдау арыны тура жуудағыдан қысымның көрсеткіші
ЭВМ есебі (Бейсик тілінде).
Қосымша А.
5 PS 20= PS+(20-T)/(9,157+F)
10 S1(7)=0,1/PS20
15 For і=1 to 7
20 P(і)=S1(і)*PS20
25 Pz1=10 log(abs(pz1))*0,4343
30 Іf z1=0 then 70
35 R(і(LOG(S1(і)))*0,4343/z1
40 D1=4,06*(RON*ROGO-1,045)
45 U1=RON*S3-186
50 G(і)=S3*R(і)*(D1*(1+R(і))-1)
55 ROG(і)=ROGO-0,0036*(1+R(і))*(105,7+U1*R(і))
60 GT(і)=S3-G(і)
65 ІF GT(і)=0 then 70
70 ROG R(і)=S3/GT(і)*(ROGO-ROG(і)*G(і)/S3)
75 A=3,54*(1,2147-RON)+1,0337*ROG R(і)
80 C=5,581*RON*(1-1,6*RON*0,001GT(і))*0,001*GT(і)
85 S2(і)=A+C
90 B(і)1+1,0733*RON*S2(і)*0,001*GT(і)-6,5*0,0001*P(і)
95 ІF B(і)=0 then 70
100 RON G(і) RON(B(і)*(1,295*ROG R(і)*0,001*GT(і))
105 NEXT і
110 GO TO 35
PRІNT “Берілген есепте нольге тең мәндері бар.” “Басылмаған параметрлерінің
PRІNT #1 “Берілген есепте нольге тең мәндері бар.”
PRІNT #1 “Басылмаған параметрлерінің мәндері болмауы керек.”
PRІNT “ * * *
PRІNT usіng (“ $$$, $$$, $$$, $$$, $$$, $$$,
PRІNT #1 usіng (“ $$$, $$$, $$$, $$$, $$$,
NEXT і
Close #1
PRІNT “қарап болғаннан кейін ENTER түймешігін басыңыз”
1000 metka $=3 іnkey $; іf metka $=” then
kodot = asc (rіght $(metka $,1))
іf kodot 13 then 1000
run “PROGRAMM. TBC”
Берілгендері:
Т – қабат температурасы
RON – мұнайдың салыстырмалы тығыздығы= ,7924950122833252
S3 – мұнайдың газдалғандығы= 223,8670043945312
ТА – азоттың молдік үлесі – 1,210000038146973
ТМ – метанның молдік үлесі – 61,138999938964844
ROGO - газдың салыстырмалы тығыздығы - ,7609999775886536
PS - мұнайдың газбен қанығу қысымы – 25,04999923706055
Т – 60
RON - ,7924950122833252
S3 –223,8670043945312
TA – 1,210000038146973
RS – 25,04999923706536
2.1 кесте - 15 жылда мұнай өндірудің өзгеруі
T жыл Элементтерді топтағандағы мұнай өндіру Мұнай өн-діру, м3/тәу
1 36868,6 – – – – – 36868,6
2 36184,3 36184,3 – – – – 73052,9
3 36132,5 36132,5 36866 – – – 109185,4
4 34447,7 34447,7 36184,3 36868,6 – – 148639,1
5 31467,7 31467 36132,5 36184,3 36868,6 – 175100,8
6 27738,7 27738,7 34447,7 36132,5 36184,3 36868,6 202839,5
7 23755,7 27755,7 31467,7 34447,7 36132,5 36184,3 189726,7
8 19740,7 24755,7 27378,7 31467,7 34447,7 36132,5 173280,3
9 16589,7 19701,7 23755,7 27371,1 31467,7 34447,7 153740,2
10 13554,6 16589,7 19740,7 23755,7 27378,7 27738,7 136446,7
11 10909,4 13554,6 16589,7 19740,7 23755,7 23755,7 115888,4
12 8851,2 10909,4 13554,6 16589,7 19740,7 19740,7 97000,9
13 7167,71 8851,21 10909,4 13554,6 16589,7 16589,7 76813
14 5843,41 7167,71 8851,21 10909,4 13554,6 13554,6 51228,8
15 4544,66 5843,41 7167,7 8851,2 10909,4 31467,7 50871,5
2.2 кесте - 15 жылдағы су өндірудің өзгеруі
T жыл Элементтерді топтағандағы су өндіру Су айдау, м3/тәу
1 0 – – – – – 0
2 36,623 22,644 – – – – 34,887
3 347,17 32,623 22,644 – – – 69,6
4 112,285 34,717 32,623 22,644 – – 181,89
5 247,64 112,285 34,717 32,623 22,644 – 429,5
6 417 247,64 112,285 34,717 32,623 22,644 846
7 598,23 417 247,64 112,285 34,717 32,623 1142,5
8 763,03 598,23 417 247,64 112,285 34,717 2172,5
9 923,79 763,03 598,23 417 247,64 112,285 3061,9
10 1061,17 923,79 763,03 598,23 417 247,64 4010,9
11 1181,43 1061,17 923,79 763,03 598,23 417 4944,6
12 1215,26 1181,43 1061,17 923,79 763,03 598,23 5802,9
13 1351,47 1215,26 1181,43 1061,17 923,79 763,03 6557,4
14 1412,64 1351,47 1215,26 1181,43 1061,17 923,79 7205,84
15 1470,7 1412,64 1351,47 1215,26 1181,43 1061,17 7752,67
ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ
3.1 “Құмкөл мұнай” МГӨБ-ң ұйымдастырудың сипаттамасы
Негізгі және көмекші өндірісті ұйымдастыру.
Мұнай өндіру бойынша басқарма ұйымдастыратын төрт топ бөлімшелерден тұрады.
Негізгі өндіріске мұнай мен газ өндіретін цех (ЦДНГ) кіреді.
Көмекші учаскелер мен қызмет атқаратын бөлімшелерді құру техникалық прогреске
Көмекші өндіріске көмек көрсету өндірістік базасы (ККӨБ), пайдалану құралдарын
Қызмет ету өндірістік базасы жоғарыда көрсетілген цехтардың жұмысын ұйымдастырып
3.1 сурет – “Құмкөл мұнай” МГӨАҚ-ның өндірістік құрлымы.
“Құмкөл МГӨБ-ң еңбекті ұйымдастыру және жалақы алу ерекшеліктері”.
Еңбекті ұйымдастыру қай мекемені алса да, оның ішінде мұнай
Оның үлесіне тиімді жағдайды қарастыру, орналастыру және жұмысшы кадрлардың
Оның үлесіне тиімді жағдайда, кәсіпшілікте еңбекті ұйымдастыруға жұмыс режимі,
Әр бригадада 20 адам жұмысшы вахталы экспедициялық әдіспен 15
Жұмысшылардың еңбек ақысы тарифті жүйесімен төленеді. Инженер-техникалық жұмыскерлер мен
3.2 Техникалық басшылық органдары
Техникалық басшылық органдары (техникалық геологиялық өндірістік бөлімдері) өндіріс резервтері
Материалды-техникалық жабдықтау және финанс бөлімі – материалды байлықтар қорының
Жоспарлау бөлімі барлық техника-экономикалық жұмыстарды ұйымдастыруда және методикалық жұмыстарда
Техника-экономикалық бөлімі тиімді техника-экономикалық көрсеткіштерге қол жеткізу үшін жүргізілетін
Құмкөл кен орнын игерудің негізгі техника-экономикалық көрсеткіштерді талдау
Игерудің техника-экономикалық көрсеткіштерінің талдауы жасалады. Мұнай өндірудің жоспары 2002
Бірақ бұл 2000 жылғы есептен аз шама. Оны қабат
Өнімнің өзіндік құны өткен жылға қарағанда 155 пайызға өсті,
Бұл алынатын негізгі қорлардың жарамсыз болуымен өндіретін мұнай өнімінің
Жылдар бойынша 2001 жылдан 2003 жылға дейін ұңғылар саны
Тұтыну қоры жоспар бойынша 1032200 мың теңге, орындалу пайызы
Жалпы кәсіпорын бойынша жұмысшының орташа еңбек ақысы жоспар бойынша
Жалпы мұнай тапсыру 104 пайызға орындалды.
3.4 Товарлы өнімнің өзіндік құнын талдау
Товарлы өнімнің өзіндік құнына талдау жасау есепті жылда өнім
Есепті жылда істеп тұрған қордың жөндеу нәтижелерінен жақсы көрсеткіштері
3.5 Құм тығының жуғандағы тиімділіктің есебі
Ұңғының орташа тәулік шығымы:
q=14,5 т/тәулік;
Ұңғының пайдалану коэфициенті:
Кэ=0,98;
Мұнайдың жылдық шығымын мына формуламен есептейміз:
Q=q∕Nскв∕Cуақ∕Кэ;
Мұндағы, Cуақ–жұмыс істейтін ұңғылардың жұмыс уақыты.
Q=14,5*86*360*0,98=439941,6 т/жыл.
Мұнай өндірудің өзіндік құнын табу.
Калькуляция статьялары бойынша мұнай өндірудегі шығындары туғанға дейін шығындарды
Негізгі бөлімдер:
Мұнай өндірудегі энергияға шығын.
Пластқа жасанды жолдарымен әсер ету шығындары.
Негізгі және қосалқы еңбек ақысы.
Әлеуметтік төлемдер.
Ұңғының амортизациясы.
Құрал-жабдықтарды қолдану және қадағалауға кеткен шығындар, соның ішінде жер
Басқа өндірістік шығындар.
Ингибитордың көлемін есептеу.
Суға кеткен шығындар.
Енгізілген шаралар мұнайдың өзіндік құнына кіретін статьялардың біреуінің немесе
Тығынды жуу шаралары барлық статьялардың өзгеруіне әкеледі деп алсақ,
1. Статья – “Мұнай өндірудегі энергияға шығын.” Электроэнергия шығын
ЗЭН=Q∕49∕ЦЭ;
ЗЭН=439941,6*49*6,56=1395564тг=9625 $
2. Статья – “Пластқа жасанды жолмен әсер ету шығындары”
Осы шығындар контур ішімен және контур сыртымен су, газ,
Егер цехтың қуаты өзгермесе онда электро энергияға кеткен шығындарды
ЭЗВ=QЗВ∕ЭН∕ЦЭ;
QЗВ – айдалған судың көлемі,
ЭН – 1 тонна суды айдауға кеткен энергия.
ЭЗВ=1379823*17*6,56 =153877861 тг =1061227 $
3. Статья – “Негізгі және қосалқы еңбек ақысы”
Шығындардың көбеюі немесе азаюына және олардың квалификациясына байланысты болады.
Адам саны мен разряды өзгеруінен, еңбек ақысының қорын тариф
ЕАҚ=3484∕9,85∕1,75∕1,4∕1,1∕12∕28=1530854 $
ЕАҚ=3484∕7,38∕1,5∕1,4∕1,1∕12∕75=2633361 $
ЕАҚ=3484∕5,95∕1,25∕1,4∕1,1∕12∕241=9849412 $
4. Статья – “Әлеуметтік төлемдер”
ЕАҚ-ның 36 %, оның ішінде 10% зейнет ақы қоры
ӘТ=ЕАҚ∕0,36=9849412∕0,32=3545788 $
5. Статья –“Негізгі қорлардың амортизациясы”
ЗА=СҚ∕NА∕N/100; СҚ=Б–Б∕NА∕Т/100;
Мұндағы: СҚ–ұңғының қалдық бағасы,
Б–ұңғының бастапқы бағасы,
Т–пайдалану уақыты, жыл.
СҚ=596781–596781*6,7*5/100=596781–199921,6=396859 $
ЗА=396859*6,7*86/100=2286702 $
6. Статья – “Құрал жабдықтарды қолдану және қадағалауға кеткен
Ол ЕАҚ-ның 0,1-0,2%
ЕАҚ∕0,012=9849412∕0,012=118193 $
7. Статья – “Басқа өндірістік шығындар”.
ЕАҚ-ның 25%-құрайды
ЕАҚ∕0,25=9849412∕0,25=2462353 $
8. Статья – “Ингибитордың көлемін есептеу”.
Бұл статьяны анықтау үшін ингибитордың бағасы мен 1 тонна
U=0,001∕450∕439941=197974 $
9. Статья – “Суға кеткен шығындар”.
Техникалық суды қолданамыз:
ЗСУ=4600∕23=729 $
С2=(9625+355742+1984641+3545788+2286702+112193+2462353+ 197974+729)/439941,6=19530033/439941,6=44,4$
ЭЖЫЛ=(С1–С2)Q;
ЭЖЫЛ=(60–44,4)*439941,6 =6863089 $
6863089 – 100%
Х – 30%
Х=6863089*30/100=205892670/100=2058926
ПТАЗА=6863089–2058927=4804162 $
Бір жылдың ішінде түскен таза пайда 4804162 доллар.
2 Өндірісте газбен жұмыс жасайтын двигательдердің зияндығы
Мұнай кен орындарында кездесетін іштен жандырып шығаратын двигательдердің газбен
мұнда Ne – двигательдің эффективті күші, кВт;
ge – жанармайдың меншікті шығыны, кг/Дж;
=0,85-0,90 – ауаның бүліну коэффиценті;
LO – 1кг жанармайдың жануына керекті ауаның теориялық көлемі
Vr – жұмсалған газдың тығыздығы, кг/м3
1кг жанармай тануына қажет ауаның теориялық көлемі
мұнда 0,23 – ауадағы оттегінің бөлігі; С, Н, ОТ-
Жанармай түрі Элементтің құрамы, 1кг жанар қатетті ауаның теор.
С Н О+S+N
Бензин
Дизельдің жанармайы
Мотор майы
Мазут 0,851
0,860
0,860
0,870 0,148
1,135
0,130
0,115 0,001
0,005
0,110
0,015 0,518
0,506
0,500
0,485 14,98
14,63
14,46
14,03
Жұмсалған газдың азот оксидтерінің және альдегиттердің айқынды бөлініп шығуы:
MNOx = VCNOx;
Ma=VCа
Мұнда V- жұмсалған газдың көлемі, м3/с; CNO,
Cа – азот оксидімен альдегиттің салыстырмалы меншікті бөлініп шығуы,
Көмірқышқыл газының, күкірт қышқыл газының, көміртегі оксидінің бөлініп шығуын
Мысалы: ауаға бөлінетін зиянды заттардың бөлінуінің төрттактілі іштен жанатын
Берілгені:
Двигательдің қуаты Ne, кВт . . . . 20
Жанармайдың меншікті шығыны ge, кг/Дж . . . .
Ауаның . . . . . .коэффиценті
Жанармайдың маркасы . . . . . .
Ауадағы бөлінетін жұмсалған газдың көлемі,
Жұмсалған газдың зиянды компонеттердің орташа мінезделуі.
Дизель ауырлығы,%
Номинальды Зиянды заттың меншікті қалдығы, мг/м3
Альдегид Азоттың оксиді
0
25
50
75
100 0,54
0,84
0,84
1,05
2,94 700
1300
2700
3700
3500
Мұнда L0- 1кг жанармайдың қатетті ауаның теориялық көлемі (L0=15);
Vr – жұмсалған газдың тығыздығы (1 кг/м3 деп аламыз)
Жұмсалған газдың азод оксидінің бөлінуі
MNOx = VCNox =0,017*3,7=0,063г/с
Жұмсалған газдың альдегитінің бөлінуі
Ma=VCа=0.017*0.001=0.000017 г/с
Бұл заттардың бөлінуін газоранализатор арқылы анықтауға болады.
3.1 кесте–2002 жылы негізгі технико-экономикалық көрсеткіштер
Көрсеткіштер нақты Жоспар % +/-
1 Мұнай өндіру, мың тонна
961,8 89 104,3
2 Газ өндіру, млн м3 59,5 54,6 109 4,9
3 Сұйық өндіру, мың тонна 1019,4 1128 108,6 108,6
4 Сулану % 13,9 14,8 101 1
5 Су айдау, мың м3 2500,02 2463,8 101 36,722
6 Пайдалану тәсілдері бойынша мұнай өндіру 857,5 961,8 89
7 Фонтанды 816,2 – 0 816,2
8 ГиТС 41,3 – 0 41,3
9 СКЖ саны жөндеу 58 – 0 58
10 Тұтыну қоры, мың теңге 1166986 1032200 113 134786
11 Күрделі қаржылар, мың теңге
– 0 0
12 Жаңа ұңғылар енгізу 2 20 110 2
13 Ұңғыны пайдалану коэффициенті 0,95 0,893 101,9 0,017
14 Қызметкерлердің жалпы саны 52,16 – 0 0
15 Еңбек өнімділігі, теңге 1300 1240 105 60
16 Жұмысшылардың еңбек ақысы 74807 69368 108 5469
17 Су айдау 2-кешен бойынша 895 1648,5 107 735,5
18 СЖЖ бойынша саны жөндеу 166 270 61,5 -104
3.2 кесте - Негізгі технико-экономикалық көрсеткіштер
Көресткіштер 2000 2001 2002 2003
1 Мұнай өндіру 723,07 981,4 965,16 857,5
2 Газ өндіру, млн м3 111,7 123,7 158,3 143,2
3 Ұңғылардың пайдалану қоры: а) істеп тұрғаны
б) істемей тұрғаны
30
1
37
3
39
2
45
3
4 Ұңғының орташа тәуліктік шығыны, т/тәу 56
5 Пайдалану коэфициенті 0,91 0,893 0,95 0,98
6 Өндіріс қызметкерлерінің жалпы саны 560 691 975 1300
7 Еңбек өнімділігі т/1 жұмысшы 298 1613 2758,6 2623,3
8 Мұнай өндіру өзігдік құны 637,97 707,16 1607,93
3.3 кесте - Товарлы өнімнің өзіндік құнына талдау
Көрсеткіштер Нақты жоспар % есеп бойынша
1 Өндірілген өнімнің көлемі, мың тонна 857,5 961,8 89
2 Товарлы өнімнің көлемі, мың тонна 849,2 953,5
3 Реализациялық өнім көлемі, мың тонна 849,2 953,5 89
4 Товарлы өнімнің өзіндік құны, мың теңге 4743,327 –
5 Өнім өткізуден түскен пайда, мың теңге 3952003 –
6 1 тонна мұнайдың өзіндік құны 2489 – 0
3.4 кесте - Технико-экономикалық көрсеткіштер
Шығындар Көрсеткіштер, $
1 Жалпы энергия 9 625
2 Суды айдауға кеткен энергия
3 ЕАҚ 9 846 117
4 Әлеуметтік төлемдер 3 545 788
5 Амортизация 2 286 702
6 Қызмет көрсетуге және ремонтқа кеткен шығындар 118 193
7 Басқа өндірістік шығындар 2 462 353
8 Ингибиторге кеткен шығындар 197 974
9 Суға кеткен шығындар 729
10 Жылдық таза пайда 4 804 162
млн $
25
ЗН
V
15
F
5
200
3.1 графигі – Экономикалық тиімділік нүктесі
F=15 678 607 $; P=190
V=өзгер. шығ./Q=160 $;
ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ
4.1 Таңдап алынған технология мен техника
Жобаланған объектімен жоғарғы жобалау шешімдерінің практикалық реализация үшін келесі
М=М/М+Rх100%
М-механикалық операция
R-қолмен істетілетін операция
Біздің жобамыздағы іс-қимылдардың мәндерін 10-шы кестеге енгіземіз.
Көтеріп көрініп отырғандай біз игерген жоба бөлек технологиялық процесстердің
4.2 Қиын жағдайларда мұнай ұңғыларын пайдалану кезіндегі жұмыстардың қауіпсіздігі
Парафиннің құбыр қабырғаларына жабысуымен күрес.
Қазіргі кезде құбырлардағы парафин шөгінділерін тазалау термиялық іске асырылады,
Құбырларды парафин шөгінділерінен термиялық тазалау бу жылжымалы қоңдырғыларының (ППУ)
10 кесте
Жұмыс
Отаулары Жобаланған
Жұмыста
қолданыла-тын техника
мен механика Берілген жұмыстағы
Операциялар
Саны Осылардың
Ішінде Меха-ника-лану
Дәре-жесі
%
1 Статикалық
деңгейді анық-тау
2 Динамика-
лық деңгейді
анықтау
3 Қабат қысымын (РҚ)
өлшеу
4 Су айдау
5 Динамограм-
маға түсіру
6 Сұйық алу
ЭМС-2000
ЭМС-2000
МГН-2
УЗК-241-14В
ГДМ-3
НГН-2
2
2
5
11
4
12
2
2
2
7
1
6
-
-
3
4
3
6
100
100
40
63.6
25
50
Барлығы 36 20 16 55.5
Бу жылжымалы қондырғылар көбіне көп қосалқы құбырлар жүйесін тазалау
Жоғарыда айтылған әдіспен парафиннен құбырларды тазалау металл ұшты шлангпен,
ППУ қондырғысын пайдалану кезінде берілген бу қысымының жоғары болу
ППУ қазандығымен құбырларды қосатын шланг қосалқы сақтандырғыш клапандармен жабдықталады.
Сенон-компрессор ұңғыдан көтермеген сәтінде құбырларды буландыру ұңғылардағы қысым ППУ
Құбырларды ұңғыдан көтермей буландыру күтілетін қысымнан бір жарым есе
ППУ қондырғысын ұңғылар сағасынан 25 метрден кем емес қашықтықта
Қондырғының құрамы: негізден (подставка), үш жолды золотникті краннан, екі
Бұл құбырларды булап жатқан кезде екінші тарақты келесі бес
Қондырғыны жоғарыда айтылғандай пайдалану жұмыс қауіпсіздігін қамтамасыз етеді. Себебі
Құбырдағы құм тығындарын ұңғыда жуу.
Жұмысты бастар алдында жуу агрегатынан бастап ұңғылар сағасына дейінгі
Сақтандырғыш құрлымның шеттері агрегаттың астына бекітілуі керек. Жуу шлангісінің
Жуу сәтті және қауіпсіз болуы үшін жуу құбырларының колоннасының
Құм тығындарын ұңғыда тазалау кезінде вертлюганың астына жапқыштың шонарға
4.3 Жұмыскер адамның жұмыстан кейінгі тұрмысы мен бос уақытын
Жоғарыда көрсетілгендей еңбек қорғаудың тағы бір негізгі факторы жұмысшылардың
Тұрмысты жақсартудың екінші бір түрі барлық демалыс орындарды, асхана,
Вахталық қалашықтардағы тұрғын үйлер асханамен, душпен және кондиционерлермен қамтамасыз
Кестеден көріп отырған, 1 адамға келетін, тұрған орынның меншікті
Осыған байланысты, көрсетілген тұрғын орындарда қалыпты микроклиматты қамтамасыз етудің
5 ҚОРШАҒАН ТАБИҒИ ОРТАНЫ ҚОРҒАУ БӨЛІМІ
5.1 Негізгі қойылатын талаптар
Мұнай-газ өндіретін өнеркәсіп қоршаған ортаны ластайтын құрылымдарының ең негізгілерінің
Қоршаған ортаны және жер қойнауын қорғау ҚР-ның күші бар
ҚР-ның “Жер қойнауы”, “Қоршаған табиғи ортаны қорғау туралы”, “Рұқсат
5.2 Ластаушылардың сипаттамасы
Мұнай газ кен орныдарын өңдеуде гидросфераның (жер асты сулары
Біздің қарастырылып отырған дипломдық жобада Құмкөл кен орнында күрделі
Құмкөл кен орнында тұрмысты және техникалық су гидрогеологиялық ұңғыма
Жобамен таңдап алынған объектілерді іске асырған уақытта, қоршаған ортаға
ұңғыны жууға арналған сұйықтың буға айналуына байланысты улы газдар
осы сұйықтың жүретін жолдарының ашық тесігінен сыртқа төгілетін бөліктерінің
Осы ай-толғақ факторлардың қоршаған ортаға зиянын келтірмеу үшін, біздің
Су қоймасын бу шықпайтындай етіп бекіту керек.
Су жүретін жолдардың ашық тесігі болмас үшін күнделікті бақылау
Ұңғыны пайдаланып біткеннен кейін, су қоймасының түбіндегі тұнбаларын айналадағы
Олардың орнын ауданымен бірге ұңғы болмаған уақыттағыдай табиғи түрге
Технологиялық құрал-жабдықтардан (резервуарлар мен аппаратар) зиянды заттардың бөлінуінің себептеріне
а) фланц қосындысының саңылаусыздығы сақталмауы;
б) коррозияның нәтижесінде апаттың болуы;
в) құбырлардың жарылуы;
г) жөңдеу және алдын алу жұмыстары кезіндегі ақаулардың орын
Үстіңгі сусақтағыш қабаттар мұнай өңдіру кезіңде мұнаймен және жол-жөнекей
Жер асты суларының ластануының негізгі көзі болып өндірістік және
Мұнай өңдіру кезінде алынған қабат сулары жоғары минералданған болып
Мұнай жер қойнауы мен өсімдіктерге жағымсыз әсер етеді. Мұнаймен
5.3 Атмосфераны қорғауға арналған іс-шаралар
Ауаны ластаудың негізгі көзі болып кен орындарында қолданылатын құрал-жабдықтар
мұнайды қыздыруға арналған пештер (жану өнімдері);
резервуарлар (арнайы клапандар арқылы газ шығару);
аппаратар (буферлы ыдыстардан булану);
газтурбиналы қозғалтқыш (жану өнімдері);
жылыту қазандары (жану өнімдері).
Атмосферада бірлесе отырып, қатысатын комплекс құрамына кіретін заттар суммацияның
Қостотықты азот + күкірт ангидрит;
Күкіртті ангидрит + күкірт сутегі;
Күкіртті ангидрит + күкірт қышқылының аэрозолі;
Күкіртті ангидрит + фторитті сутегі;
Фторитті сутегі + фториттер.
Мұнай мен газ өндіретін аудандардан зиянды заттардың жалпы санын
Олардың ішінде нәтижелілеріне мына төмендегі жағдайларды жатқызуға болады:
магистральды газ құбырларында мен ауаны газдан, конденсаттан (сұйық
мұнай құбырларын, шығару желілерін, ағын су коллекторларын, құрастырмалы коллекторларды
сұйық көмірсутектерін сақтауда үстіңгі жағы буланудан қорғалған резервуарлар мен
ауаға шығатын жолы бар шағын ыдыстар мен аппараттарды фильтр-жұтқыштармен
кен орындарында газды қайта өңдеу нәтижесінде товар өнімдерін алатын
қайта өңдеуге келмейтін немесе өндіріске қайтадан қайтарылған газды факелдерде
газды жағуға арналған факелдердің биіктігі мен орналасуы жер қабатында
5.4 Гидросфераны қорғау
Жер бетіндегі және жер асты суларының бүліну көздеріне дұрыс
Сумен қамтамасыз ету көздеріне жер асты сулары жатады. Шаруашылық
Жер асты суларын қорғау мақсатында санитарлық қорғау зонасы жұмыс
Мұнай өндіру кезінде алынған су қабаттары белгіленген нормаға сәйкес
Мұнай кәсіпшілігінде бұралқы суды тазалау мен дайындаудың технологиясы
Мұнай кәсіпшілігінде бұралқы су негізінде ұңғы өнімінің бір бөлігі
Бұралқы суды дайындауда және оны пайдалануда мынадай аса маңызды
мұнай қабаты коллекторының физика-геологиялық қасиетін;
айдалатын судың қабаттағы флюидтер мен жыныстармен химиялық және биологиялық
химиялық тұрақтылығы мен коррозиялық активтілігі.
Қабаттарға су айдау кезінде мұнай кәсіпшілігінде бұралқы суды дайындау
мұнай және механикалық қоспаларды шектеулі рауалы дәрежеге дейін жеткізу;
сораптардың қолайлы режимде жұмыс істеуін қамтамасыз етуде бос газдарды
судың коррозиялық активтілігін төмендету үшін агрессивті газды арылту.
Бұралқы суды тазалау және дайындау процессі кезінде технологиялық аппараттардан
Мұнай кәсіпшілігіндегі бұралқы суды тазалаудың негізгі әдістеріне механикалық және
Арзан әрі қарапайым болғандықтан тұңдыру әдісі кеңінен қолданылады. Механикалық
Мұнайұстағыштар өте қарапайым жасалынған тұндырғыштар, мұнда тазартылған су төменгі
Мұнай кен орындарында бұралқы суды дайындауда қоңдырғының үш түрі
Ашық қондырғыларда бұралқы су атмосфералық ауамен шектеседі, бұралқы су
5.5 Литосфераны қорғау шаралары
Жер бетін қорғаудың негізгі шаралары:
мұнайды жинау, сепарациялау, дайындау тасымалдау жүйелерінің толық саңылаусыздығын толық
апат кезінде ұңғыны автоматты түрде ажырату;
мұнай және мұнай өнімдерінің төгілуінен ұңғы сағаларының опырылуынан жер
мұнай өнімдерін алу кезінде, қабатқа су айдау кезінде қабат
мұнай-газ жинағыш тораптарға суға төзімді болат ысырма қою;
жер асты тәсілін пайдалана отырып 1,2-1,8 метр тереңдікте құбырлар
жер қойнауына сапалы техникалық рекультивация жүргізу.
Топырақтың жағдайын бақылаудың негізгі міндеттері:
топырақтың ластану деңгейін және оның химиялық құрамының өзгеруін тіркеу;
уақытқа байланысты топырақтың өзгеру тенденциясын анықтау және болашақтағы ластану
топырақтың ластану мүмкіндіктерінің себептерін анықтау.
Жер қойнауын қорғаудың негізгі шаралары:
жер асты және жер үсті құрал жабдықтарының саңылаусыздығын қамтамасыз
ашық фонтандауды, ұңғы қабырғаларының құлауын, жуу сұйықтығының жұтылуын т.б.
коррозияға қарсы жоспарланған шараларды жүзеге асыру;
мұнайды жинау, дайындау, тасымалдау және сақтау жүйесінің апатсыз сенімді
сумен қамтамасыз ету жүйесінің тұйық түрін өндірістік суларды қабатқа
ҚОРЫТЫНДЫ
2003 жылы Құмкөл кен орнының 3-объектісі бойынша мұнай өндіру
2002 жылмен салыстырғанда өндіру ұңғылар саны 25 ұңғыға көбейді.
1-объектінің техника-технологиялық көрсеткіштерін талдай келіп қорытқанымыз – 1-объектідегі мұнай
ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Шуров В.И. “Технология и техника добычи нефти”. Москва, Недра,
Оркин К.Г., Юризнов А.И. “Расчеты по технологии и технике
Бренц А.Д., Тищенко В.Б. и др. “Организация планирования и
Калабаев Х.А. Методические указания к организационно-экономической части дипломных проектов
Панов Г.Е. “Охрана труда при разработке нефтяных и газовых
Тяжин Ж.Т., Жұмабеков Б.Д., Ақылбеков С. “Методические указания по
Президент
Вице-президент
ЭҚ мен ЭЖПМЦ
Дефектоскоп алаңы
Химиялық лаборатория
СЖАҚЖ цехы
ҚҚҚ алаңы
СЖАКЖ ПҚПЖЦ
Компрессор станциясы
Айдау торабы
МТДЦ
МГӨБ
ККӨБ
ОИТ қызмет