Дауысты, дауыссыз дыбыстар, олардың жіктелуі
- Тілдің жақтың (иектің), еріннің қатысына қарай дауыстыларды мына таблица арқылы көрсетуге болады:
|
Дауысты дыбыстардың жіктелуі |
||||
|
Еріннің қызметіне қарай |
Иектің қызметіне қарай |
Тілдің қызметіне қарай |
||
|
Еріндік дауыстылар: о,ө,у,ұ.ү Езулік дауыстылар: а, ә,е, э, ы, і, (и) |
Ашық дауыстылар: а, ә, е, о |
Қысаң дауыстылар: ы, і, ұ, ү,и |
Жуан дауыстылар: а, о, ы, ұ, (и, у) |
Жіңішке дауыстылар: ә, ө, ү, і, е,(и), (у) |
- И, у дыбыстары буын ыңғайына қарай, сөздің жуан, жіңішкелігіне қарай бірде жуан, бірде жіңішке болып айтылады.
- Дауыссыз дыбыстар: ұяң, үнді, қатаң болып бөлінеді.
Негізгі тапсырмалар, сұрақтар:
- Қазақ тіліне тән дыбыстар.
- Қазақ тіліндегі жалғау түрлері, олардың жалғануы
- Қазақ тілінде род категориясы, предлогтар бар ма?
- Қазақ тілінде баяндауыш сөйлемнің басында кездесе ме?
- Қазіргі қазақ әліпбиі неше әріптен тұрады?
- Орыс тіліндегі предлогтар қазақ тілінде қалай беріледі?
- Мысалдар келтіріңіз?
Қазақ тілінің фонетикасын оқыту
Қазақ тілінде дауысты дыбыстардың жасалуы және түрлері
Дыбыс сөздің материалы
Фонетиканы қарастыратын мәселелері
Дауысты және дауыссыз дыбыстар
Дауысты дыбыс әріптерінің емлесі
Тіл – уақытты (минут пен сағатты) көрсетіп тұратын көрсеткіш
Дауыссыз дыбыстар емлесі
Тіл дыбыстарының түрлері
Дауысты дыбыстар кестесеі