Сөйлем мүшелері. Тұрлаулы мүшелер.
Сөйлем мүшелері қызметіне қарай тұрлаулы және тұрлаусыз болып бөлінеді. Сөйлем құруға негіз болатын мүшелерді тұрлаулы мүшелер дейміз. Оған бастауыш пен баяндауыш жатады. Бастауыш – іс-оқиғаның иесін білдіреді, атау септігінде тұрады, кім? не? деген сұрақтарға жауап береді. М: Ол (кім?) бірінші курста оқиды.
Бастауыштың қимылын, іс-әрекетін, жай-күйін, сапа-белгісін білдіріп, сөйлемді тиянақты етіп тұратын тұрлаулы мүшені баяндауыш дейміз. Біз институт кітапханасымен таныстық (қайттік?)
Негізгі тапсырмалар, сұрақтар:
1. Тұрлаулы мүшелерді ата.
2. Жастық, білімді, ешкім, қонақтар, оқыған сөздерін бастауыш етіп сөйлем құрастырыңыз.
3. «Менің кітапханадағы уақытым» деген тақырпқа әңгіме құрыңыз, бастауыш, баяндауышын табыңыз,
Бірыңғай мүшелердің байланысуы
Қазақ тіл біліміндегі сөйлем мүшелері
Сөйлем мүшелері
Сөйлем мушелерінің зерттелуі
Анықтауыш оның жасалу жолдары
Тұрлаулы мүшелерді жаңа әдіс-тәсілдер арқылы оқыту жолдары
Сөйлемнің тұрлаулы мүшелері
Абай қара сөздерінің сөйлем құрылымы
Бір құрамды сөйлемдер
Жай сөйлем