Кіріспе. Көлік материалдық өндіріс саласы ретінде. Өндіріс үрдісіндегі және қоғам өміріндегі көліктің рөлі.
КӨЛІК МАТЕРИАЛДЫҚ ӨНДІРІС САЛАСЫ РЕТІНДЕ.
ӨНДІРІС ҮРДІСІ МЕН ҚОҒАМ ӨМІРІНДЕ КӨЛІКТІҢ РОЛІ.
1. Көлік саласының сипаттамасы
2. Көліктің өндіріс үрдісіндегі маңыздылығы мен ролі.
1. Қазіргі таңда көлік әр елдің экономикасы үшін ерекше орын алатын сала болып танылады. Ел басы қойып отырған мақсаттардың бірі- Қазақстанның дамыған елдердің қатарына кіруі. Бұл мақсатты іске асыру үшін көлік шет елдермен қарым-қатынас құрудың ең маңызды құрал болып табылады. Шығыспен батыс ортасында орналасқан еліміздің территориясын тиімді пайдаланып, тасымалдауға керекті, заманауи жағдай ұсынсақ, болашақта бұл іс-әрекеттеріміз бір неше есе қайтатын болады.
Көліктің түрлерін айта кететін болсақ, олардың әр қайсысы бөлек, өз атынан қызмет атқара алатын желі. Олар: автокөлік, су көлігі, ауе көлігі, темір жол көлігі, құбыр желесі.
Экономика үшін көліктер тасымалдаушы қызметін атқара отырып, нарық қоятын талаптарға сай болуға тиісті:
· Тасымалдау үрдісінің сапасын қамтамасыз ету
· Жолаушылар мен тауарлардың қауіпсіздігіне кепіл беру
· Тасымалдаудың тиімді жолдарын іздеу
· Өз жұмыстарын зерттеу
· Өзіндік құнын төмендету
Барлық көліктердің арасында темір жол көлігі ең арзан және тиімді. Себебі, ТЖК-ң негізгі пайдалы сипаттамалары : жоғары деңгейлі тасымалдау мүмкіндігі, төмен өзіндік құны, ауа райынан тәуелсіздігі . Сонымен қатар , алыс қашықтыққа көмір, металлдар, астық сияқты жүктерді апару үшін темір жол көлігін ғана пайдаланады.
2. Көліктің маңыздылығын сипаттай отырып, оны экономиканың қаны жүгірітен артериялары деуге болады. Өндіруші өз қаржысымен, өз қалауымен тасымалдауға қажетті жағдай жаса алмайтыны анық. Өйткені, ол өте үлкен қаржы көлемін, зерттеу жұмыстарын және уақыт талап етеді.Сонымен қатар өндіруші жол мен құралдарын өзі ғана пайдаланса, өкп пайдалану шығын кетіріп, табыс көрмейді, және жолды жиі пайдаланбауы да мүмкін. Сол себептен көлік- экономикаға қатысушыладың бәріне ортақ, ерекше сала болып келеді. Басқа жақтан мәселені қарастырсақ, темір жол көлігі мемлекеттің ішкі және сыртқы экономикалық саясатында стратегиялық маңыздылығы зор салалардың бірі.
Көліктің делдалдық ролінің сұлбасы
Тұтынушы
Өндіріс
Сұлбада көрсетілген көліктің орнына қарай , біздің елімізде көлікті дамыту стратегиясы қабылданған. Стратегияда жаңа тиімді авто және темір жолдарды салу, ауе жолдардың қызметтерін әлемдік деңгейіне дейін көтеру, жаңа құбрыларды салу, көліктің техникалық базасын жаңарту, қызметкерлердің білім сапасын көтеру сияқты мәселер қарастырылған.
Көлік қызметінің сипаттамасы :
Көлік қызметі сақталмайды
Көлік қызметі
Тасымалдауда шикі зат пайдаланбайды, еңбек ақысы өндірстегі мөлшерінен 2 есе жоғары, ал амортизация, жаңармай және электрқуаты жалпы шығындардың 50 пайызын құрайды
Қызмет өндіріс үрдісі барысында ғана болуы мүмкін Қызмет сатушының сатып алушымен тікелей байланысы тасымалдау үрдісі
Автокөлік кәсіпорыны қызмет орындары
Экономикалық қатынастар жүйесіндегі инфрақұрылымның даму приоритеттері
Экономикалық қатынастар жүйесіндегі инфрақұрылымның даму мәселелері
Саланың бәсекеге қабілеттілігі
ҚР транспорттың дамуын талдай келе, оның экономикалық объекті ретіндегі статусын анықтау
Темір жол көлігін мемлекеттік басқарудың экономикалык-әкімшілік механизмдері
Қазақстанның құрлықтағы көлік жолдарының даму инфрақұрылымы. Қазақстан көлік жолдарының халықаралық байланыстарға тигізетін ықпалы
Автомобиль ілініс муфтасынын негiзгi параметрлерiн аныктау
Қазақстанның көлік кешені туралы
Транспорт Логистика Таможня кәсіпорнының бөлімдерінің байланысы