Идеясы арқылы шығармада

Жиынтық бағалауға арналған

әдістемелік ұсыныстар

Казақ әдебиеті
(оқыту қазақ тілінде)

6-сынып
Әдістемелік ұсыныстар мұғалімге 6-сынып оқушыларына Қазақ әдебиеті пәні бойынша жиынтық бағалауды жоспарлау, ұйымдастыру және өткізуге көмек құралы ретінде құрастырылған. Әдістемелік ұсыныстар 6-сынып Қазақ әдебиеті пәні бойынша ұзақ мерзімді оқу бағдарламасы негізінде дайындалған.
Бөлім ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалаудың тапсырмалары мұғалімге оқушылардың тоқсан бойынша жоспарланған оқу мақсаттарына жету деңгейін анықтауға мүмкіндік береді.
Әдістемелік ұсыныстарда бөлім ортақ тақырып бойынша жиынтық бағалауды өткізуге арналған бағалау критерийлері мен дескрипторлары бар тапсырмалар ұсынылған. Сондай-ақ, жинақта оқушылардың оқу жетістіктерінің мүмкін деңгейлері (рубрикалар) сипатталған. Дескрипторлары мен балдары бар тапсырмалар ұсыныс түрінде берілген.
Әдістемелік ұсыныс мұғалімдерге, мектеп әкімшілігіне, білім беру бөлімінің әдіскерлеріне, критериалды бағалау бойынша мектеп, өңірлік үйлестірушілеріне және басқа да мүдделі тұлғаларға арналған.
Әдістемелік ұсыныстарды дайындау барысында ресми интернет-сайттағы қолжетімді ресурстар (суреттер, фотосуреттер, мәтіндер, аудио және бейнематериалдар) қолданылды.

2
МАЗМҰНЫ

1-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар 4

Бөлім Туған жерім - аялы алтын бесігім 4

2-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар 10

Бөлім Абайды оқы, таңырқа! 10

3-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар 16

Бөлім Мен балаң жарық күнде сәуле қуған 16

4-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар 22

Бөлім Тәуелсіздік - қасиет тұнған ұлы ұғым 22

3
1-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар
Бөлім Туған жерім - аялы алтын бесігім

Оқылатын шығарма
Аяз би ертегісі, Алып Ер Тұңға жыры
Оқу мақсаты
6.1.1.1 - әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін

анықтау

6.1.2.1 - әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық

мәселені идеясы арқылы түсіндіру

6.2.2.1 - эпикалық, поэзиялық шығармалардағы автор

бейнесін анықтау
Бағалау критерийі
Білім алушы

• Идеясы арқылы әлеуметтік-қоғамдық мәселені

анықтайды

• Шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін

ажыратады

• Шығармадағы автор бейнесін анықтайды
Ойлау дағдыларының
Қолдану
деңгейі

Орындау уақыты
15-20 минут
Тапсырма

1. Берілген үзіндіден көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені анықтаңыз.

...Аяз би әділ болды. Тура билік етті, нашарларға қарасты. Баяғы өзінің жыртық тоны мен жаман тымағын ордасының маңдайшасына шегелеп қойды. Кейде хандықпен көңілі ауытқып, тура жолдан таяйын десе, шегелеулі тоны мен тымағына қарап: Ай, Аяз, баймын деп аспа, ханмын деп таспа! Аяз әліңді біл, құмырсқа жолыңды біл! - деп, көңілін басушы еді дейді.

2. Бос бағанды толтырыңыз.

Жырдың тақырыбы Әдеби жанры Негізгі идеясы Жыр сюжеті

3. Жырдағы автордың бейнесін, ойын анықтаңыз. Алып - Ер Тұңға өлді ме?
Опасыз дүние қалды ма? Заман өшін алды ма? Енді жүрек жыртылар...

Тербетер салты мұндай-ақ, Бұдан да басқа сөз көп-ақ. Заман атса кезеп-ақ, Таулардың басы күйрелер...

4
Бағалау критерийі
Тапсырма
Дескриптор
Балл

Білім алушы

Идеясы арқылы
1
шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық
1

әлеуметтік-қоғамдық

мәселені анықтайды;

мәселені анықтайды

Шығарманың жанрын,

тақырыбын анықтайды;
1

фабуласын, сюжетін

1

әдеби жанрын табады;

ажыратады
2

1

негізгі идеясын анықтайды;

1

жырдың сюжетін ашады;

Шығармадағы автор
3
автор бейнесін ажыратады;
1

бейнесін талдайды

ойын анықтайды.
1

Барлығы

7

5
Туған жерім - аялы алтын бесігім бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне
қатысты ата-аналарға арналған ақпарат (рубрика)

Аяз би ертегісі, Алып Ер Тұңға жыры Білім алушының аты-жөні ___________________________________
Бағалау критерийі

Оқу жетістігі деңгейі

Төмен
Орта
Жоғары

Идеясы арқылы
Шығармада көтерілген
Шығармада көтерілген
Шығармада көтерілген

әлеуметтік-қоғамдық
әлеуметтік-қоғамдық
әлеуметтік-қоғамдық мәселені
әлеуметтік-қоғамдық

мәселені анықтайды
мәселені анықтауда
анықтауда қателіктер жібереді
мәселені анықтайды

қиналады

Шығарманың жанрын,
Шығарма тақырыбын
Шығарма тақырыбын
Шығарма тақырыбын

фабуласын, сюжетін
анықтауда, әдеби жанрын
анықтауда, әдеби жанрын
анықтайды, әдеби жанрын

ажыратады
табуда, негізгі идеясын
табуда, негізгі идеясын
табады, негізгі идеясын

көрсетуде, жырдың сюжетін
көрсетуде, жырдың сюжетін
көрсетеді, жырдың сюжетін

ашуда қиналады

ашуда қателеседі

ашады

Шығармадағы автор
Автор бейнесін ажыратуда,
Автор бейнесін ажыратуда,
Автор бейнесін ажыратады,

бейнесін анықтайды
ойын анықтауда қиналады
ойын анықтауда қателіктер
ойын анықтайды

жібереді

6
Оқылатын шығарма Әл Фараби Қашықтасың туған жер, Тіршілікте
құрыштай бол төзімді, Доспамбет жырау Қоғалы көлдер, қом сулар, Айналайын, Ақ Жайық

Оқу мақсаты 6.2.1.1 - шығарма композициясындағы белгілі бір
эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау
6.2.3.1 - шығармадағы көркем ауыстыруларды
(троптарды: метафора, кейіптеу, метонимия, гипербола,
литота, аллегория, антитеза, градация, арнау) анықтау
6.3.4.1 - шығармада көтерілген мәселенің әлеуметтік рөлі
туралы сыни хабарлама жасау

Бағалау критерийі

Ойлау дағдыларының деңгейі

Білім алушы

Эпизодтың маңыздылығына негіздеме жасайды

Көркем ауыстыруларды (троптарды: метафора,
кейіптеу, метонимия, гипербола, литота, аллегория, антитеза, градация, арнау) ажыратады
Сыни хабарлама жазады

Жоғары деңгей дағдылары

Орындау уақыты 15-20 минут

Тапсырма
1. Өлеңді оқып, тақырыбы мен идеясын анықтаңыз, үзіндінің маңыздылығына тоқталыңыз.

Екі арыстан жау шапса,
Оқ қылқандай шаншылса,
Қан жусандай егілсе,
Аққан судай төгілсе,
Бетегелі Сарыарқаның бойында
Соғысып өлген өкінбес!
Қалаға қабылан жаулар тигей ме,
Қабырғадан дұспан жалдап жүргей ме,
Қатарланып, қарланып,
Қайран ер қарт күреңге мінгей ме!
Қабырғадан қараған
Достым менен дұспаным:
Апырым, ер Доспамбет! дегей ме! ...

2. Үзіндіден 2-3 көркемдегіш құралдарды (троп түрлерін) анықтаңыз.

Қашықтасың туған жер - қалың елім,
Не бір жүйрік болдырып жарау деген.
Шаршадым мен Қанатым талды менің,
Шаңқыт жолға сарылып қарауменен.
Кері оралмай жылдарым жатыр ағып,
Қасіреттің жасына көз жуынар.
О, жаратқан, көп неткен ақымағың,

7
Құм сықылды тез ысып, тез суынар.
Зиялы аз бір тұтам тіршілікте,
Әкімдікке күллісі жүгіреді,
Көкірекпен сезініп, күрсініп көп,
Жаным менің түршігіп, түнереді.
Қайтейін мен көкжиек кеңдігімді.
Келер күнге үмітпен жол ашамын.
Соны медет етеді болашағым.

3. Өлеңдегі көтерілген мәселенің әлеуметтік рөлі туралы құрылымын сақтап, сыни хабарлама (шамамен 5-6 сөйлем) жасаңыз.

Тіршілікте құрыштай бол төзімді,
Сан мәртебе алдаса да өзіңді.
Тағдырыңды еш уақытта жазғырма
Тіпті кейді болса да әзәзіл азғырған.
Өрге жүзген өнегелі ісімен
Таңда ал да дос, өз теңіңнің ішінен.
Жүргендер көп достық атын малданып,
Алайда тек қалма оған алданып.

Бағалау критерийі
Тапсырма
Дескриптор
Балл

Білім алушы

Эпизодтың

өлеңнің тақырыбы мен идеясын
1

маңыздылығына
1
ажыратады;
1

негіздеме жасайды

негізгі мәнін анықтайды;
1

Көркем ауыстыруларды
2
көркемдегіш құралдарды (түрін)

ажыратады

анықтайды;

1 көркемдегіш құрал
1

2 көркемдегіш құрал
1

3 көркемдегіш құрал
1

Сыни хабарлама жазады
3
көтерілген мәселені анықтайды;
1

әлеуметтік рөлін көрсетеді;
1

сыни хабарлама жазады
1

хабарлама құрылымын сақтайды
1

(шамамен 5-6 сөйлем).
1

Барлығы

11

8
Туған жерім - аялы алтын бесігім бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне қатысты ата-аналарға арналған ақпарат
(рубрика)
Әл Фараби Қашықтасың туған жер, Тіршілікте құрыштай бол төзімді, Доспамбет жырау Қоғалы көлдер, қом сулар,
Айналайын , Ақ жайық

Білім алушының аты-жөні____________________________

Бағалау критерийі

Оқу жетістігі деңгейі

Төмен
Орта
Жоғары

Шығарма

Өлеңнің тақырыбы мен идеясын
Өлеңнің тақырыбы мен идеясын
Өлеңнің тақырыбы мен идеясын

композициясындағы белгілі
ажыратуда, негізгі мәнін анықтауда
ажыратуда, негізгі мәнін анықтауда
ажыратады, негізгі мәнін

бір эпизодтың алатын
қиналады
қателеседі
анықтайды

маңызына негіздеме

жасайды

Көркем
ауыстыруларды
Көркемдегіш құралдарды анықтауда
Көркемдегіш құралдарды анықтауда
Көркемдегіш құралдарды

ажыратады

(1, 2, 3 көркемдегіш құралдар)
(1, 2, 3 көркемдегіш құралдар)
анықтайды

қиналады
қателеседі

Сыни хабарлама жасайды
Көтерілген мәселені анықтауда,
Көтерілген мәселені анықтауда,
Көтерілген мәселені анықтайды,

әлеуметтік рөлін көрсетуде,
әлеуметтік рөлін көрсетуде,
әлеуметтік рөлін көрсетеді,

сыни хабарлама жазуда (шамамен 5-6
сыни хабарлама жазуда (шамамен 5-6
сыни хабарлама жазады (шамамен

сөйлем) қиналады

сөйлем) қателіктер жібереді

5-6 сөйлем)

9
2-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар
Бөлім Абайды оқы, таңырқа!

Оқылатын шығарма Абай Құнанбайұлы Жетінші сөз

Оқу мақсаты
6.1.3.1 - әдеби туындыдағы кейіпкердің типтерін тек

тұрғысынан сипаттау

6.3.1.1 - шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстыра

отырып, тарихи және көркемдік құндылығына баға беру

6.3.3.1 - шығармадағы кейіпкерлер қарым-қатынасын

отбасылық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу
Бағалау критерийі
Білім алушы

• Кейіпкерлердің типтерін жасалу тәсілдеріне қарай

анықтайды

• Шығармадағы кейіпкерлерді өзара салыстырып,

тарихи және көркемдік құндылығына баға береді

• Отбасылық құндылықты көрсетіп, әдеби эссе жазады
Ойлау дағдыларының
Жоғары деңгей дағдылары
деңгейі

Орындау уақыты
15-20 минут
Тапсырма

1. Кейіпкерлердің типтік образын анықтап, кестені толтырыңыз.

Мәтіндегі 1-бала

Мәтіндегі 2-бала

Типтік бейнесі

2. Автор адамзат баласының жас кезі мен ұлғайған шағындағы бойда болатын өзгерістерін салыстыру арқылы нені баса назарда ұстаған? Берілген үзіндінің тарихи және көркемдік, отбасылық құндылығына баға беріп, құрылымын сақтап, әдеби эссе жазыңыз.

...Жан бізді жас күнімізде билеп жүр екен. Ержеткен соң, күш енген соң, оған билетпедік. Жанды тәнге бас ұрғыздық, ешнәрсеге көңілменен қарамадық, көзбен де жақсы қарамадық, көңіл айтып тұрса, сенбедік. Көзбен көрген нәрсенің де сыртын көргенге-ақ тойдық. Сырын қалай болады деп көңілге салмадық, оны білмеген кісінің несі кетіпті дейміз. Біреу кеткенін айтса да, ұқпаймыз . Біреу ақыл айтса: Ой, тәңірі-ай, кімнен кім артық дейсің! - дейміз, артығын білмейміз, айтып тұрса ұқпаймыз...

10
Бағалау критерийі
Тапсырма
Дескриптор
Балл

Білім алушы

Кейіпкерлердің типтерін
1
кейіпкер образын ажыратады;
1

жасалу тәсілдеріне

қарай анықтайды

Шығармадағы
2
кейіпкерлерді салыстырады;
1

кейіпкерлерді өзара

берілген үзіндінің тарихи және
1

салыстырып, тарихи

көркемдік құндылығына баға береді;
1

және көркемдік

құндылығына баға

береді

Отбасылық құндылықты

отбасылық құндылықты көрсетеді;
1

көрсетіп, әдеби эссе

жазады

эссенің құрылымын сақтайды
1

кіріспе
1

негізгі
1

қорытынды

Барлығы

8

11
Абайды оқы, таңырқа! бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың
нәтижесіне қатысты ата-аналарға арналған ақпарат (рубрика)

Абай Құнанбайұлы Жетінші сөз
Білім алушының аты-жөні ___________________________

Бағалау критерийі

Оқу жетістігі деңгейі

Төмен
Орта
Жоғары

Кейіпкерлердің типтерін
Кейіпкер образын ажыратуда
Кейіпкер образын ажыратуда
Кейіпкер образын ажыратады

жасалу тәсілдеріне қарай
қиналады

қателеседі

анықтайды

Шығармадағы кейіпкерлерді
Кейіпкерлерді салыстыруда,
Кейіпкерлерді салыстыруда,
Кейіпкерлерді салыстырады,

өзара салыстырып, тарихи
берілген үзіндінің тарихи және
берілген үзіндінің тарихи және
берілген үзіндінің тарихи және

және көркемдік құндылығына
көркемдік құндылығына баға
көркемдік құндылығына баға
көркемдік құндылығына баға

баға береді
беруде қиналады

беруде қателіктер жібереді
береді

Отбасылық құндылықты
Эссенің құрылымын сақтауда,
Эссенің құрылымын сақтауда,
Эссенің құрылымын сақтайды,

көрсетіп, әдеби эссе жазады
(кіріспе, негізгі, қорытынды)
(кіріспе, негізгі, қорытынды)
(кіріспе, негізгі, қорытынды)

отбасылық құндылықты
отбасылық құндылықты
отбасылық құндылықты

көрсетуде қиналады
көрсетуде қателеседі
көрсетеді

12
Оқылатын шығарма
Абай Құнанбайұлы Ғылым таппай мақтанба, Мен

жазбаймын өлеңді ермек үшін өлеңдері
Оқу мақсаты
6.2.2.1 - әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық

мәселені идеясы арқылы түсіндіру

6.2.1.1 - шығарма композициясындағы белгілі бір

эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау
Бағалау критерийі
Білім алушы

• Идеясы арқылы шығармада көтерілген әлеуметтік-

қоғамдық мәселені анықтайды

• Нақты эпизодтың маңыздылығын ашады
Ойлау дағдыларының
Қолдану
деңгейі

Орындау уақыты
15-20 минут

Тапсырма
1. Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін шығармасында қандай әлеуметтік мәселе қозғалады, өз ойыңызды нақты дәлелмен, 3-4 сөйлеммен жазыңыз.

2. Берілген өлең жолдарының мәнін ұғындырыңыз.

Ғалым болмай немене
Балалықты қисаңыз?
Болмасаң да ұқсап бақ,
Бір ғалымды көрсеңіз.
Ондай болмақ қайда деп,
Айтпа ғылым сүйсеңіз,
Сізге ғылым кім берер,
Жанбай жатып сөнсеңіз?...

Қалай ойлайсыз, берілген өлең жолдары өлеңнің негізгі идеясы бола ала ма? Өз ойыңызды берілген эпизодтың маңыздылығын аша отырып, нақты дәлелмен жазыңыз (3-4 сөйлем).

13

Бағалау критерийі
Тапсырма
Дескриптор
Балл

Білім алушы

Идеясы арқылы

мәселені анықтайды;
1

шығармада көтерілген
1

әлеуметтік-қоғамдық

ойын білдіреді;
1

мәселені анықтайды

нақты дәлелдер келтіреді;
1

берілген өлең жолдарының мәнін

ашады;
1

Нақты эпизодтың
2

өлеңнің идеясын анықтайды;
1

маңыздылығын ашады

эпизодтың маңыздылығын көрсетеді;
1

дәлелін 3-4 сөйлеммен жазады.
1

Барлығы

7

14
... Абайды оқы, таңырқа бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне
қатысты ата-аналарға арналған ақпарат (рубрика)

Абай Құнанбайұлы Ғылым таппай мақтанба, Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін Білім алушының аты-жөні ___________________________________
Бағалау критерийі

Оқу жетістігі деңгейі

Төмен
Орта
Жоғары

Идеясы арқылы
Мәселені анықтауда,
Мәселені анықтауда,
Мәселені анықтайды,

шығармада көтерілген
ойын дәлелдеуде,
ойын дәлелдеуде,
ойын дәлелдейді,

әлеуметтік-қоғамдық
өлеңнің идеясын анықтауда,
өлеңнің идеясын анықтауда,
өлеңнің идеясын анықтайды,

мәселені анықтайды
3-4 сөйлеммен жазуда
3-4 сөйлеммен жазуда
3-4 сөйлеммен жазады

қиналады
қателеседі

Нақты эпизодтың
Эпизодтың маңыздылығын
Эпизодтың маңыздылығын
Эпизодтың маңыздылығын

маңыздылығын ашады
көрсетуде қиналады
көрсетуде қателеседі
көрсетеді

15
3-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар
Бөлім Мен балаң жарық күнде сәуле қуған...
Оқылатын шығарма С.Торайғыров Шығамын тірі болсам адам болып, Шәкірт
ойы, С.Мұратбеков Жусан иісі

Оқу мақсаты
6.1.2.1 - әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық

мәселені идеясы арқылы түсіндіру

6.2.1.1 - шығарма композициясындағы белгілі бір эпизодтың

алатын маңызына негіздеме жасау

Бағалау критерийі
Білім алушы

• Идеясы арқылы шығармада көтерілген әлеуметтік-

қоғамдық мәселені анықтайды

Ойлау дағдыларының
• Нақты эпизодтың маңыздылығын ашады

Қолдану

деңгейі

Орындау уақыты
15-20 минут

Тапсырма
1. Әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені берілген үзінділер арқылы түсіндіріңіз.

Қ\с
Шығармадан үзінділер
Идеясы
1
...- Ертеде бір жетім бала бопты... - деп Аян екінші ертегісін

бастады.

Сыбырлай шыққан даусында өз айтқанына қалайда қалтқысыз

сендіретіндей керемет бір күш бар.. Ғажап ертегілер еді...

Дүниедегі жақсылық атаулының бәр-бәрі: ерлік те, ізгілік те,

сұлулық пен ақылдылық та, әйтеуір адамға тән не бір асыл

қасиеттің барлығы да сол Аянның ертегілерінде болушы еді. Аян

батырлық туралы ертегі айтқанда, біз - алым-жұлым киінген қара

борбай балалар бір сәтке жадау қалпымызды ұмытып, шетімізден:

көк семсерді жарқ-жұрқ еткізіп, ат ойнақтатып жауға қарсы

арыстанша шабатын нағыз қас батырдай сезінуші едік өзімізді..

2
..Мен таяп келгенде шеттеу тұрған Есікбай сыбырлап қана:

− Аян балалар үйіне кеткелі жатыр,- деді.

− Қарағым, жолың болсын,- деді жыламсырап.- Жақсыдан қалған

тұяқ ең, қайда жүрсең де аман бол. Адам болсаң тауып келерсің

әлі...

Аян балалардың бәрімен қол алысып қоштасты.

− Мен әлі бәріңе де хат жазып тұрамын,- деді күлімсіреп.

Біз, балалар, Аянды кеп уақытқа дейін еске алып, сөз қылушы

едік.

Шынында да бұл күнде Аян қайда екен? Тірі ме екен? Ондай бала

тірі болуы тиіс. Ондай бала алдына нендей мұрат қойса да жетеді.

Ал тірі болса Жусандытөбеге бір оралмауы қалай?! Жусанның

иісін сағынбауы мүмкін емес қой ...

2. Автордың: Тебем деп тірі болсам надандықты, Серт етіп, өз-өзіме еткем егес,- деп ой толғауының мәні неде деп ойлайсыз? Ойыңызды 3-4 сөйлеммен жеткізіңіз.

16
Бағалау критерийі
Тапсырма
Дескриптор
Балл

Білім алушы

Идеясы арқылы

үзіндіні негізгі мәселені ажыратуда
1

шығармада көтерілген

қолданады;
1

әлеуметтік-қоғамдық

көтерілген әлеуметтік-қоғамдық
1

мәселені анықтайды
1
мәселені анықтайды;
1

үзіндінің идеясын анықтайды;
1

Нақты эпизодтың
2
автор сөзінің маңызын анықтайды;
1

маңыздылығын талдайды

толғаудың мәнін ажыратады;
1

өз ойын білдіреді.
1

Барлығы

8

17
Мен балаң жарық күнде сәуле қуған... бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне
қатысты ата-аналарға арналған ақпарат (рубрика)

С.Торайғыров Шығамын тірі болсам адам болып, Шәкірт ойы
С.Мұратбеков Жусан иісі

Білім алушының аты-жөні ___________________________________

Бағалау критерийі

Оқу жетістігі деңгейі

Төмен
Орта
Жоғары

Идеясы арқылы шығармада
Шығармада көтерілген
Шығармада көтерілген әлеуметтік-
Шығармада көтерілген әлеуметтік-

көтерілген әлеуметтік-
әлеуметтік-қоғамдық
қоғамдық мәселені, үзіндінің
қоғамдық мәселені анықтайды,

қоғамдық мәселені
мәселені, үзіндінің идеясын
идеясын анықтауда қателеседі
үзіндінің идеясын анықтайды

анықтайды
анықтауда қиналады

Нақты эпизодтың
Автор сөзінің маңызын ашуда,
Автор сөзінің маңызын ашуда, өз
Автор сөзінің маңызын ашады, өз

маңыздылығын талдайды
өз ойын білдіруде қиналады
ойын білдіруде қателеседі
ойын білдіреді

18
Оқылатын шығарма

О.Бөкей Тортай мінер ақбоз ат Қалмақан Әбдіқадыров Қажымұқан

Оқу мақсаты

6.1.1.1 - әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін
анықтау
6.3.4.1 - шығармада көтерілген мәселенің әлеуметтік рөлі
туралы сыни хабарлама жасау

Бағалау критерийі

Білім алушы

• Шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін
анықтайды

• Негізгі мәселенің әлеуметтік рөлі туралы сыни

хабарлама жазады

Ойлау дағдыларының деңгейі

Жоғары деңгей дағдылары

Орындау уақыты

15-20 минут

Тапсырма

1. Қажымұқан шығармасының композициялық құрылымын жазыңыз.
Оқиғаның басталуы ____________________________________________________
Оқиғаның дамуы ____________________________________________________
Оқиғаның шиеленісуі___________________________________________________
Оқиғаның шарықтау шегі________________________________________________
Оқиғаның шешімі ___________________________________________________

2. Тортай досына кетерінде ең сүйікті кітабын сыйлап тұрып айтты: Мен үшін де оқы, бәлкім, мен міне алмаған ақ боз атқа сен мінерсің?! берілген сөйлем оқырманға қандай ой салады? Шығармаға сыни хабарлама жазыңыз.

19
Бағалау критерийі
Тапсырма
Дескриптор
Балл

Білім алушы

Шығарманың жанрын,
1
шығарманы құрылымына талдайды
1

фабуласын, сюжетін

басталуы
1

анықтайды

дамуы
1

шиеленісі
1

шарықтау шегі
1

шешімі

Негізгі мәселенің
2
өз пікірін білдіреді;
1

әлеуметтік рөлі туралы

әңгімеден өзіндік ой түйеді;
1

сыни хабарлама жазады

сыни хабарлама жазады.
1

Барлығы

8

20
Мен балаң жарық күнде сәуле қуған... бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне
қатысты ата-аналарға арналған ақпарат (рубрика)

С.Мұратбеков Жусан иісі

Білім алушының аты-жөні ___________________________________

Бағалау критерийі

Оқу жетістігі деңгейі

Төмен
Орта
Жоғары

Шығарманың жанрын,
Шығарманы құрылымына
Шығарманы құрылымына
Шығарманы құрылымына

фабуласын, сюжетін
талдауда (басталуы, дамуы,
талдауда (басталуы, дамуы,
талдайды (басталуы, дамуы,

анықтайды
шиеленісі, шарықтау шегі,
шиеленісі, шарықтау шегі,
шиеленісі, шарықтау шегі,

шешімі) қиналады

шешімі) қателеседі

шешімі)

Негізгі мәселенің
Өз пікірін білдіруде,
Өз пікірін білдіруде,
Өз пікірін білдіреді,

әлеуметтік рөлі туралы
әңгімеден өзіндік ой түюде,
әңгімеден өзіндік ой түюде,
әңгімеден өзіндік ой түйеді,

сыни хабарлама жазады
сыни талдау жазуда
сыни талдау жазуда қателеседі
сыни талдау жазады

қиналады

21
4-тоқсан бойынша жиынтық бағалауға арналған тапсырмалар
Бөлім Тәуелсіздік - қасиет тұнған ұлы ұғым

Оқылатын шығарма Е.Жүніс Менің атым -Тәуелсіздік өлеңі
А.Алтай Прописка

Оқу мақсаты 6.1.3.1 - әдеби туындыдағы кейіпкердің типтерін тек
тұрғысынан сипаттау
6.2.1.1 - шығарма композициясындағы белгілі бір
эпизодтың алатын маңызына негіздеме жасау

Бағалау критерийі Білім алушы

• Кейіпкерлерді тек тұрғысынан сипаттайды

• Берілген эпизодқа талдау жасайды

Ойлау дағдыларының Жоғары деңгей дағдылары
деңгейі

Орындау уақыты 15-20 минут

Тапсырма
1. Ақын кейіпкері кім? Оны қалай сипаттайды?

Алып қорғанның құлағанын көрдім,
Небары алты жасымда.
Алып тұлғалар жылағанын көрдім,
Бастарын сүйеп ғасырға.
Алып таулардың шайқалғанын көрдім,
Алты жасымда соны ұқтым:
Алып сөздерді айта алғанын көрдім,
Ат төбеліндей халықтың...
Тәуелсіздік ше?
Ол – менің тегім,
ұлдарыма оны дарыттым.
Тәуелсіздік – мен,
ол – менің асқақ аңызым,
Болмысы ол ұлдың өзіңнен туған, Жарық Күн!!!

2. А.Алтайдың Прописка шығармасынан маңызды деп тапқан эпизодқа талдау жасап, себебін түсіндіріңіз.

Маңызды эпизод
Себебі

3. Е.Жүністің Менің атым - Тәуелсіздік өлеңі негізінде түйген ойыңызды таратып жазыңыз.

22
Бағалау критерийі
Тапсырма
Дескриптор
Балл

Білім алушы

Кейіпкерлерді
1
өлеңнен кейіпкерді таниды;
1

сипаттайды

кейіпкердің сипатын анықтайды;
1

Эпизод бойынша талдау
2
маңызды эпизодты табады;
1

жасайды

маңыздылық себебін түсіндіреді;
1

3
өлеңнен ой түйеді;
1

ойын таратып жазады.
1

1

Барлығы

7

23
Тәуелсіздік - қасиет тұнған ұлы ұғым бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне
қатысты ата-аналарға арналған ақпарат (рубрика)

Е.Жүніс Менің атым -Тәуелсіздік өлеңі
А.Алтай Прописка

Білім алушының аты-жөні ___________________________________

Бағалау критерийі

Оқу жетістігі деңгейі

Төмен

Орта
Жоғары
Кейіпкерлерді
Шығарма кейіпкерін тауып,
Шығарма кейіпкерін танып,
Шығарма кейіпкерін таниды,
сипаттайды
талдауда қиналады

сипаттауда қателіктер жібереді
талдайды

Эпизодқа талдау жсайды
Шығарма

Шығарма композициясындағы
Шығарма

композициясындағы белгілі
белгілі бір эпизодтың алатын
композициясындағы белгілі

бір эпизодтың алатын

маңызын талдауда, өлеңнен ой
бір эпизодтың алатын

маңызына негіздеме жасауда,
түюде, ойын таратып жазуда
маңызына негіздеме жасайды,

өлеңнен ой түюде,

қателіктер жібереді
өлеңнен ой түйеді,

ойын
таратып
жазуда

ойын таратып жазады

қиналады

24
Оқылатын шығарма

Р.Ғамзатов Ана тілі, Менің Дағыстаным

Оқу мақсаты

6.2.4.1 - әдеби көркемдегіш құралдарды пайдаланып,
шығармадағы табиғат көрінісін, оқиға орнын, кейіпкер
бейнесін сипаттап жазу
6.3.3.1 - шығармадағы кейіпкерлер қарым-қатынасын
отбасылық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу

Бағалау критерийі

Білім алушы

• Кейіпкер бейнесін, табиғат көрінісін, оқиға орнын
сипаттауда көркемдегіш құралдарды қолданады

• Отбасылық құндылық тұрғысынан кейіпкерлерге
талдау жасайды, әдеби эссе жазады

Ойлау дағдыларының деңгейі

Жоғары деңгей дағдылары

Орындау уақыты

15-20 минут

Тапсырма

1. Ақын ана тілін қалай сипаттайды? Сипаттауыңызды көркемдегіш құралдарды қолданып, 3-4 сөйлеммен жеткізіңіз.

2. Дағыстандық суретші түбінде туған жеріне сағынышпен оралады, оны анасы кешіреді, ол туған тілін қайта үйренеді деген оймен келісесіз бе? Өз көзқарасыңызды отбасылық құндылық тұрғысынан талдаңыз, құрылымын сақтап, әдеби эссе жазыңыз.

Бағалау критерийі
Тапсырма
Дескриптор
Балл

Білім алушы

Кейіпкер бейнесін,

Ана тілі өлеңін өз сөзімен
1

табиғат көрінісін, оқиға
1
сипаттайды;

орнын сипаттауда

ақын сипаттауына талдау жасайды;
1

көркемдегіш құралдарды

3-4 сөйлеммен жеткізеді;
1

қолданады

Отбасылық құндылық

отбасы құндылығын анықтайды;
1

тұрғысынан
2

кейіпкерлерді талдайды;
1

кейіпкерлерге талдау

өз көзқарасын білдіреді;
1

жасайды, әдеби эссе

құрылымын сақтап, әдеби эссе
1

жазады

жазады.

Барлығы

7

25
Тәуелсіздік - қасиет тұнған ұлы ұғым бөлімі бойынша жиынтық бағалаудың нәтижесіне
қатысты ата-аналарға арналған ақпарат (рубрика)

Р.Ғамзатов Ана тілі , Менің Дағыстаным

Білім алушының аты-жөні____________________________

Бағалау критерийі

Оқу жетістігі деңгейі

Төмен
Орта
Жоғары

Кейіпкер бейнесін, табиғат
Ана тілі өлеңін өз сөзімен
Ана тілі өлеңін өз сөзімен
Ана тілі өлеңін өз сөзімен

көрінісін, оқиға орнын
сипаттауда, ақын сипаттауына талдау
сипаттауда, ақын сипаттауына талдау
сипаттайды, ақын сипаттауына

сипаттауда көркемдегіш
жасауда қиналады
жасауда қателеседі
талдау жасайды

құралдарды қолданады

Отбасылық құндылық
Отбасы құндылығын анықтауда,
Отбасы құндылығын анықтауда,
Отбасы құндылығын анықтайды,

тұрғысынан кейіпкерлерге
кейіпкерлерді талдай отырып, әдеби
кейіпкерлерді талдай отырып, әдеби
кейіпкерлерді талдай отырып,

талдау жасайды, әдеби эссе
эссе жазуда қиналады
эссе жазуда қателіктер жібереді
әдеби эссе жазады

жазады

26