Тіл қазынасы - ескі сөз

«Бір кеуде – пенеденің дүниеде жасауы, бар болып тұруы үшін жан – рух керек. Бір халық, бір елдің де дүниеде бір милләт, ел болып жасауы, тірлік ету үшін тіл керек, әдебиет керек. Жансыз кеуде дүниеде жасай алмас, шіріп топыраққа айналып жоқ болар! Тілі, әдебиеті болмаған милләттің де тап сол жансыз кеудеден айырмасы болмас, өзіне айырым әдебиеті болмаған милләттар де дүниеде жасай алмас».
Ер қазынасы – жүрген із,
Ел қазынасы – көне көз,
Тіл қазынасы – ескі сөз,-демекші
Қазақ халқы қашанда тілге шешен болған.
Қазақ тілдің соншалықты байлығы сөздік қорын, аса икемді жасампаз көркем тілін өмірдің барлық саласында орны орнымен жүйелі пайдалана білген. Жүйрік ойлы, терең мағыналы, шешімі байламды бір ауыз дуалы сөзбен е л арасындағы жанжалды дауды тындырған, қаһарлы қатал жауды райымен қайтарған. Бір ауыз пәтуәлі сөзбен жылағанды жұбатқан, діңкелегенді демеген, жасағанды жігерлендірген, түңілгеннің үміт отын жаққан.
Өзге елдің лингвист ғалымдарын қазақтардың сөзге шешен келетіндігіне, тілдерінің бай екендігі жөнінде мынадай пікірлер айтқан:
Венгриялық ғалым Инстван Қоңыр: «Қазақ тілі – түркі тілдес халықтардың ішінде қаймағы бұзылмаған таза, аса бай тіл » десе,
В.В.Радлов: «Қазақатар шешен келеді, олар мақалдап сөйлейді, жай сөзінің өзі өлең болып құйылып жатады.»
С.Е.Малов: «Түркі халықтарының ішіндегі ең суретшіл, образды тіл – қазақ тілі. Қазақтар өзінің шешендігімен және әсем ауыз әдебиетіменде даңқты»
«Егер тілім жойылатын болса ертең,
Онда құдай мені бүгін алмай ма?», - дейді Расул Ғамзатов
Бастау тегі байырғы, мазмұн мағынасы мейлінше толтума қазақ мәдениеті ХХ ғасырда жойылп кетудің аз ақ алдында қалды. Бұқара жұртшылық деңгеіндегі істі де икемді тіл, көшпеліліре өмірнің сан ғасырлық және сан сала тәжірибесін тал бойына сіңірген тіл, мәңгілік жұлдызды аспанның, ғарыштың суретін көкірегіне қондырған, көшпелінің қиялына қолғанат болған тіл тұтынуға жарамсыз болып қала жаздады.
Тіл - тек қарым - қатынас құралы ғана емес, ол - ұлттық діліміздің көрініс табатын әлеуметік құбылысы мәдениетіміздің биік тұғыры да. Сондықтан тіл әлемдегі ұлттық мәдениеттің ара қатынасында аса маңызды рольге ие. Бұл ретте қазақ республикасының тіл саясаты мемлекетік тілді дамытуға және республикада қолданылатын өзге де тілдер үшін жағлдай жасауға да бағытталған.
Бүгінде ел басының қазақстан халқына жолдаған жолдауында белгіленген басым бағыттардың бірі – барлық қазақстандықтарды біріктірудің басты факторы ретінде мемлекетік тілді жан жақты дамытуға баса назар аударылып отыр. Сондықтан қоғамда қазақ тілінің мемлекетік дәрежесін нығайтыу және оның әлеуметік коммуникативтік міндетттерін кеңейту еліміз саясатының басты стратегиялық басымдығы болып қала береді. Мемлекеттік тілді дамыту тілдерді қолдану мен дамытудың 2001-2010 жылдарға арналағн мемлекеттік бағдарламасының басты мақсаттарына сәйкес жүзеге асырылып келеді. Осы мақсатта қазақ халықтары асссамблеясы да өзінің стратегиясында мемлекетік тіл мен қазақ халқы мәдениетінің басты ролі азааматтық және рухани мәдениетттің ортақтығы негізінде. Қазақстанның барлық этностарының бірігуі жолында қазақстандық сәйкестіктің қалыптасуының басты міндеттерінің бірі болып табылатынын жариялады. Қазақстан республикасының президенті Нұрсұлтан назарбаевтың 1998жылғы қаңтар айының 20-сы күні қол қойған жарлығымен жарық көрген «22қыркүйек – қазақстан республикасы халықтарының тілдер күнін» өз биігінде аталып өтуде.
Бұл мерекеде тіл шеруі, айтыс, мемлекеттік оқып үйренуге тілді оқып үйренуге байланысты қыруар іс шаралар өтеді.
«Ана тілім – бабам тілі, қасиетім, қанатым ғұмыр бойы бас иетін ар ожданым, санатым, мың азаптан, мың тозақтан еңсе бүкпей өтіп, ана тілім өркенде, бола бер күшті көркемде»
Біріншіден, қазақ тілі өзінің барша құдірет - қуатымен әлемдік тіл кеңістігінің құрамдас бөлігі болып табылады.
Қазақ тілінің жетістігі - өзге халықтарының авторының жетістігіндей бүкіл адамзатқа ортақ мән мазмұндық – байлықтың бір бөлігі. Әлем халықтарының бірде бірінің сөздігіде ұшыраспайтн тек қазақ тілінің мүмкіндіктері арқылы нақтылы құбылыстарды танып білуге мүмкіндігі бар.
Жалпы қазақ тілін дамыту дегеніміз гуманитарлық тұрғыдағы қуатты қаруды шыңдау, қоршаған ортаны бағалауды бір құралын жетілдіру деген сөз. Өмірдің барлық белестерінде мейлі ол баланың немесе данының сөзі болсын болмаса күнделікті өмірдің мамыржай тұрмысындағы сәттерден бастап философиялық немесе филологиялық бейнелеуде әрбір халықтың тілі өзінше орамды.
Қазақтың қарапайым тілін, дәстүрін, мәдениетін, әдет – ғұрпы мен салт – дәстүрін білмеген, домбыра үніне ұйымаған жусанды даланың иісін аңсамаған қазақтың өзін қазақ деп айту қиын.
Сондықтан да бұл жағдайды атамекенімізде, сол тілдің жан – жақты дами алатын туған жерінде әр кез есте ұстауымыз керек.