Алдыңғы қатарлы мемлекеттердегі қаржылық бақылаудың ұйымдастырылуы.

Сабақтың мақсаты: Студенттерді алдыңғы қатарлы мемлекеттердегі қаржылық бақылау қызметімен таныстыру, ұйымдастырылуын. Ревизияның мазмұнын, қызметін түсіндіру.
1. Шет елдерігі қаржылық бақылау қызмті әрқашанда рентабельді. Федералды есеп палатасы қызметінің беледі ұлттық және халықаралық деңгейде өте жоғары. Оның орны, қызметі «Федералды есеп палатасы парламент пен үкіметтің көмекшісі және тәуелсіз партнер болып табылады. Қаржылық бақылаудың тәуелсіз органы болғандықтан тек заң алдында ғана жауап береді.
Тексеру қорытындысын тексеру туралы хабарландыруларда жинақтап көрсетеді. Ол қорытындыны тексерілген мекемеге жібереді. Шоттардың дұрыс жүргізілуін тексере отырып федералды есеп палатасы заңдардың, бюджеттің және административті тапсырмалардың орындалуын қадағалайды, тапсырмалардың орындалуын, оның сапасын тексереді.
Федералды есеп палатасы:
1) Бюджеттің қаржыландыруды, федерация экономикасын басқаруды, оның негізгі түліктеріне бақылау жасайды.
2) Жеке құқықтық статусы бар кәсіпорындардағы федерация қызметін бақылайды.
3) Жеке құқықтық статусы бар басқа да заңды тұлғалар қызметін бақылайды.
Есеп палатасы сонымен қатар статистикалық есепті де жүргізеді.
2. Федералды есеп палатасының ішінде міндеттерді, жұмыстарды 8 бөлім атқарады:
1-ші бөлімнің қызметі қаржылық және бюджеттік құқықтық, шоттарды тексеруге бағытталған. 1-ші бөлім парламент пен федералды есеп палатасынан байланысына жауап береді, саяси маңызы бар жоспарлау бөлімін, барлық федералды ведомстволарды жабдықтау жұмысын бақылайды.
2-ші бөлім бюджеттің қаржыландыруға тексеру жүргізеді.
3-ші бөлім байланыс мекемелерін тексереді.
4-ші бөлім қорғаныс бюджетін бақылайды, және де қоғамдық дайындау, бағына реттейтін құқықтау норма мен айналысады.

5-ші бөлім құрылыс объектілерін тексеру жұмысымен айналысады. 6-шы бөлім қызметі әлеуметтік саланы тексеруге бағытталған зейнетақымен қамтамасыз ету заңдылықтары, қамсыздандыру заңдылықтары т.б)
7-ші бөлімнің негізгі міндеті: кадрлар мәселесі, экономика, өндірісті ұйымдастыру материалды – техникалық жабдықтау. 8-ші бөлім салықты, кеден салықтарын, федералды қаржы Минстрлігінің экономикасын бақылайды.
3. Ревизия негізінен бұйрықтардың, бюджеттік қаржыландыру принциптерін, экономиканы басқару жұмыстарын тексеруге бағытталған. Олар:
1) Мемлекеттік бюджет және бюджеттік жоспардың орындалуын.
2) Кірістер мен шығыстарды құжаттармен дәлелдеу, бюджеттің жылдық сметасының орындалғаны туралы дұрыс статустикалық отчет жасау, мемлекеттік органдар мен мекемелердің мүліктік жағдайы туралы отчет жасау.
3) Қаражаттаудың экономды және рентабельді пайдалануы.
4) Материалды шығындарды аз жұмсау арқылы міндеттерді орындау жылдық бюджет сметасының орындалуы туралы отчеттар жасауға үлкен әсері болғандықтан федералды есеп палатасы қорытындысын жинақтап қорытуы керек.
Мұндай жинақтап қорыту жыл сайын парламентке ескеру түрінде жіберіледі.
Ескертулерде төмендегідей мәліметтер көрсетілуі керек:
1) Статистикалық отчеттағы сомамен бухгалтерлік кітаптардағы сомалардың сәйкестігі, кіріс пен шығысты растайтын құжаттар дұрыс толтырылды ма жоқ па?
2) Қандай жағдайларда бюджеттік қаржыландыру және шаруашылықты басқару принциптері және бұйрықтар орындалмады.
3) Болашақта қандай іс – шараларды жүзеге асыру керек.

4. Федералды есеп палатасы және құқықтық статусы бар заңды тұлғалардың шаруашылық қызметі мынадай жағдайларда бақылау жүргізе алады:
1) Егер олар заңға сәйкес федерациядан жәрдем қаржы алатын болса.
2) Егер оларға федерация немесе федерация тағайындаған тұлға басшылық ететін болса.
3) федералды есеп палатасымен тексеру жұмысын жүргізу үшін келісім шарт жасалған болса.
4) Егер олар кәсіпорын емес бірақ жарғысында тексеруді жүргізу туралы федералды есеп палатасының келісімі туралы жүргізе алады.
Германияның есеп палатасы орнын әрекеттілігімен жеделдігімен ерекшеленетін комплекст қаржылық бақылау жүргізеді. Соңғы жылдары алдыңғы қатарлы мемлекеттерде бақылаудың жаңа түрі енгізілді. Ол 1960 жылы Швецияда пайда болды, нәтижелі бақылау деп аталады. Бұл тексерудің негізгі міндеті мемлекеттік операциялардың әрекеттілігі мен нәтижелілігі.

5. Федералды есеп палатасы төмендегідей мәліметтермен уақтылы қамтамасыз етіліп отыруы керек:
1) Мемлекет жоғары басқару органдары федерацияның бюджеттік қаржыларын басқаруға қатысты бұйрықтар беретін болса немесе өзгертулер енгізген болса.
2) Егер федералды кәсіпорындар, административті мекемелерді таратылатын, өзгертілетін немесе манадан ашылатын болса.
3) Федерацияның жеке кәсіпорын қызметіне тікелей қатысуы өзгертілсе.
4) Федерация мен басқа мекемелер арасында келісімдер жүргізілсе.
5) Мемлекеттік жоғарғы басқару органдары қаржылық маңызы зор іс – шаралар ұйымдастыратын болса.

6. Алдыңғы қатарлы мемлекеттер сияқты Ресей Федерациясы өзінің бюджеттік қаржылық бақылауын ұйымдастырды.
Қаржылық бақылаудың қажеттілігі оның мазмұны мемлекеттің құрылымын белгілейді. Бюджеттік қаржылық бақылаудың аспектілері қазіргі Ресейде бұрынғы СССР – мен немесе шетел мемлекеттеріне қарағанда әлде қайда ерекше. Негізінен осы бақылауды жүргізудің құқықтық қайнар көп болып Ресей Федерациясының «Негізгі бюджеттік құқықтар және бюджеттік емес қорларды пайдалану мен қаржыландыру құқығы» туралы заң болып табылады.
Қаржылық бақылау сапасы негізінен ақша қаражаттарын мобилизациялау, орналастыру және пайдалану, яғни кәсіпорынмен, мекемелермен пайдалануы тексеріледі. Өкінішке орай қаржылық қатынас облысында және Ресей Федерациясында Заңдарында әлі күнге дейін өкілеттік органдардың қаржылық бақылаудағы қызметтері мен өкілеттіктері белгіленбеген. Түрлі бақылау органдарының мәселелерімен функциялары орындаушының жұмысы әрдайым шиеленісуде.
Қазіргі кезде Ресей нарықтық қатынастардың кезеңіг бастан кешуде, осыған байланысты мемлекеттік институттарының барлығы қайта құрылуда ол өз кезегінде экономиканы басқаруда децентрализациялауға әкеледі және Федерация субъектілерімен федералды билік арасындағы өкілеттіліктердің арасында интенсивті шектеулер процесі өтуде.
Ресейдегі бюджеттік қаржылық бақылау органдарының құрылымы келесі сызба нұсқада көрсетілген. Бұл сызбада органдар құрамы көрсетілген. Ресейдің бюджеттік қаржылық жағдайы бойынша бақылаушы функциялары. Бұл органдардың әр қайсысының қызмет ету ережелері нормативтік актілермен заңдарда көрсетілуі керек.