Англия, Нидерланды, Испаниядағы бухгалтерлік есеп
Заңдық бағыттар бухгалтерлік есептегі ғалым, математик және заңгер Диего Дел Кастилла есімімен байланысты. Кастилла әр шаруашылық өмірді сатып салу, сату және жинақтау түрлерімен келісім-шарттармен трактаттау арқылы белгілі болды. Ол есепті өзінше былай түсіндірді: Өзінің агенттері адамдар ретінде ұйымдастырушылар және контрагенттер деп түсінді. Кастилла бухгалтерлік есепті келісім-шарт ретінде қабылдай отырып, есеп объектілерінің ауқымын көбейтті. Мысалға, бухгалтер тек тауарлардың келіп түсуін тіркеумен ғана емес сонымен қатар келісім – шартпен олардың орындалуын қадағалайды.
Баланыс басқа жеке тұлғалармен келісім-шартты бекіте отырып, тауарлардың келіп түсу көлемін келісім-шартта белгіленген талаптар мен құқықтарды қатаң сақтап отырды. Кастилланың көзқарасы бойынша есепке кірудің техникасын үш кезеңге ерекше бөліп қарастырды.
1. Кассалық (есептің кірісін және шығысын бір кітапта немесе екі кітапта жүргізді, біреуі кіріс үшін ал, екіншісі шығыс үшін).
2. Ресконтро (кассалық есептен басқа пайда болған міндеттемелерді олардың жабу мүмкіндігін қарастырды).
3. Толық (яғни бас журналдан журналға екі жақты жазу).
Тексадо бухгалтерлік есеп дегеніміз былай деп түсіндірді: счеттарды тыйымды басқару арқылы бағынушы тұлғаларды бақылауға алу деп түсіндірілді. Счеттар қойылған талаптармен заңдалықтарға байланысты шаруашылық операциялардың айналымында жүргізілді. Ал Эскобордың түсінігі бойынша бухгалтерлік есеп дебет және кредет счетында материалдар айналымын міндеттермелердің калькуляциясы арқылы жүргізді. Заңды регломентация есеп беруді дамытуға алып келді. Тексада өз қарамағындағы адамдардың жыл сайынғы есеп беру принципін талап етті. Негізінен Испанияда есеп беру процедурасы ең төменгі дәрежеде болды. Тексада, Эскобор, Кастилланы енгізген есебі тек қарапайым бухгалтерия болатын ал, шын мәнісіндегі екі жақты бухгалтерия екі жақты енгізген Соллозано болатын.
Нидерланды, Яков Ван Шуллер (1625) өз жазбаларында екі жақты жазуды былай түсіндірді: дебитор бұл кім өз иелігін иеленеді. кім алады немесе кімге жібереді. кім сатып алады? кімге сатады? немесе кімнен ақша алуға сенеді?. Соңғы тұжырым бойынша кім төлеуге міндетті? кредитор бұл кім береді? кіммен есеп айырысады? кімнен алады? кім сатады? кімнен сатып алады? кімген төлеуге міндетті? Ол капитал счеты түгендеу счетына байланысты болады деп түсіндірді. Кредиттік сальдо табыстар мен шығыстарды өсуіне байланысты түгендеу операциясына жазылды. Жалпы алғанда Нидерландық авторларының баланысты түгендеу есебін жүргізу жеңіл болды. Импин баланысты түгелдеу жүргізу нәтижесімен қатар құрды. Ал, Ван Стевин болса, бастапқы сальдо біріншісі емес, отыз біріншісі де емес. Нолдік сандар жазу Карделияның ережесі бойынша баланс бастапқы қалдықты жазылды.
А-K=D А - актив, К-капитал, D-кәсіпорынның қарызы.
Осыдан келіп, барлық активтерден меншікті капиталдың соммасы алынады да кридиторлық қарыздар көбейеді. А-K=D қорытынды баланста алынған нәтижеге байланысты. Нақты карпиталдың өсуіне кәсіп орынның алу нәтижесінде кредиторлық қарыздарға тең болады.
Соғыс испан тағына франция королі
Кейінгі орта ғасырдағы испан абсолютизмінің саясаты
Қасиетті Одақтың қызметі
Нидерландыдағы буржуазиялық революция және оның тарихи маңызы
Батыс еуропа аймағына экономикалық – географиялық сипаттама
Англияның отарлық империя болып қалыптасуы және ағылшын отарлауының бағыттары
XVII ғасырдың I- жартысындағы еуропадағы халықаралық жағдай және отызжылдық соғыс
Салық есебі және оның есеп жүйесіндегі ролі
Франция мемлекеті тарихы
Дамыған мемлекеттердің орталық банктерінің функциялары
Бухгалтерлік есептің концепциялары мен принциптері
Корпаративтің ақша айналымын және есеп айырысу жүйесі
Банктік есепшот келісімі
Екінші деңгейлі банк клиенттеріне есеп-кассалық қызмет көрсетулер
Нидерланды еліне экономикалық сипатама
Қазақстан республикасының Нидерландымен халықаралық қарым – қатынысы
Бюджетпен есеп айырысу аудиті
Еңбекақыны есептеудегі аудиттің мақсаты мен міндеттері
алықаралық қаржылық есеп стандарты бойынша дебиторлық қарыздың өзгерістері
Өндіріс шығындарын есепке алудың әдістері мен өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау