Өткізу саясаты

5.1 Студенттердің өздік жұмыстарының тақырыптары
1. Қазақстанда маркетингттің қалыптасуы және даму ерекшеліктері- Эссе (2апта)

Тақырып: Маркетинг тұжырымдамасы және концепциясы
2-тапсырма (4апта)
Маркетинг тұжырымдамасы ұзақ дамудан өтті. XX ғасырдың басында ғана ол өндірісті және өнімді өткізу ісін басқарудағы ерекше көзқарас ретінде қалыптасты. Алайда адамзат тарихында сатушының нарықтағы сауатты іс-қимыл танытқанының мысалы көп. Италльяндық Франческо Пеголоттидің (XIV ғасырдың ортасы) Әр алуан елдер, тауар өлшемдері және жер шарының бөліктерінде көпес білуге тиіс басқа заттар туралы, яғни сауда дәстүрлері, ақша бағамы, бір елдің тауары өзге елдің тауарына қалай сәйкес келеді және бір тауар екіншісінен несімен артады, тауар иесі оны қайдан алады және оны қалай ұзақ уақыт сақтауға болатыны жайында кітап атты трактатында мынадай сөз бар:
Нағыз және адал көпестің бойында не болуға тиіс?
Адал бол да, байсалды бол.
Бәрін алдын ала біліп қой.
Уәде берсең қайткенде де орында.
Әдемі де әсем болуға тырыс-
Сауданың талабы осындай
Арзанға алып, қымбатқа сат.
Сыпайы бол, бекерге долданба,
Шіркеуге бар, кедейлерді жарылқа,
Қымбаттағанда дереу сат.
Ойын мен озудан қашанда алыс бол.
Есепте, қате жібермеуге тырыс.
Аумин.

Мынадай сұратқтарға жауап беріңдер:
1. Қалай ойлайсыз, осы ертеде айтылған сөз бүгін мәнін жойды ма?
2. Маркетингтік ойлаудың бүгінгі түсініктемесімен ұқсас тұстары бар ма?

Тақырып: Рынокты сегменттеу
3-тапсырма(6апта)

Бүгінгі таңда Қазақстанда делдалдық тәжірибесі кең тарады. Және делдалдық операциялар арасында бірінші қатарға келешегі жағынан қарағанда станоктар рыногы шықты.
Делдалдар осындай рыноктарды іздеудің кейбір жалпы принциптерін тапты.
1. Станоктарды кәсіби кадрлары бар ескі кәсіпорындарға ұсынудың қажеті жоқ.
2. Кәсіпорындарға кәсіби станоктарды ұсынудың қажеті жоқ. Одан да қосалқы станоктарды ұсынған жөн.
3. Станоктарға тапсырыс берушінің қарқынды еңбек етуіне және төлеуге қабілеттілігіне кепілдік беретін тұрақты өткізуі бар өндіріске бейімделу қажет.
4. Импорт бойынша станок сатып алғанда бұрынғы социалистік елдердің арзан жабдығына көңіліңізді аудару қажет емес.
5. Импорт станоктары жөніндегі мәміле барысында тікелей өнімді шығарушыға шығудың қажеті жоқ, өйткені ол қымбатқа түсуі мүмкін.

Аталған принциптерді талдап, шектеулердің себебін түсіндіріп көріңіз. Делдалдық қызметтің тиімділігін арттыру үшін тағы не ұсынуға болады, қалай ойлайсыз?

Тақырып: Өткізу саясаты
5-тапсырма( 9 апта)

Кезінде автомобиль жасайтын Форд моторз және Крайслер компанияларды басқарған американдық менеджер Ли Якокка өткізу мәселелеріне көп көңіл бөлген екен. Өзіңі Менеджердің мансабы атты әйгілі кітабында былай деп жазған: Мен осы карпорацияға келгенде (Крайслер) автомобильдердің өндірісі мен өткізу мәселелерін жалғыз вице президент шешетін. Мен үшін бұл түсініксіз жай болатын, өйткені мұнда өте қиын және бір-біріне мүлдем ұқсамайтын қызметтер атқарылып жатты. Сонымен қоса және бұл ең жаманы – қызметтің екі саласы өзара тіпті байланыспайды да. Өндірушілер автомобильді өткізушінің пікіріне құлақ аспай жасай беретін. Сөйтіп автомобильдер тау болып үйіліп қалатын және қаржы саласында берекесіздік орны алатын. Ли Якокка өндіріс пен өнім өткізудің сол кездегі ретін түбегейлі өзгертті: Жаңа жүйе бойынша корпорацияның өткізушісі біздің дилерлеріміздің қасында отырады. Олар дилердің ең таяу айға тапсырысын белгілеп, келесі екі айға оның қажеттілігін болжауын әзірлейді. Біз дилерден тұрақты тапсырыс аламыз және олар машина өндірісі кестесінің негізін құрайды.

Жауап беріңіз:
1. Сіз Ли Якоккидің іс-әрекетімен келісесіз бе?
2. Өнім өндірісі мен өткізудің жетілдірілген сызбасындағы іс-әрекетінің қайсысын дұрыс деп санайсыз және оның қандай кемшіліктері бар?
3. Қазақстандағы ұқсас жағдайға лайықты өз іс-әрекетіңіздің нұсқасын ұсыныңыз.

Тақырып: Өткізуге ынталандыру
6-тапсырма(11апта)

Ол уэйз (АҚШ) шабарман компания клиенттерге құжат, сызба, қосалқы бөлшек және басқа жіберілімдерді Лос-Анжелес пен оның төңірегіне жеткізумен айналысады. Осы ауданда тағы 453 шабарман компания еңбек етеді, сондықтан ұқсас ұйымдардың арасындағы бәсекелесушілік тым жоғары болады.
Сөйтіп жарты жылдан артық әрекет еткен компания сирек кездеседі. Әйел адам басқаратын Ол уэйз фирмасы рынокта өз жағдайын тұрақтандыру үшін түрлі тәсілдерді қолданады. Оның ішінде стандартты амалдар да бар:
1. Ықтимал тапсырыс берушілерге тапсырыс телефоны арқылы ұсыну.
2. Жарнама кітапшаларын жан-жаққа жіберу.
3. Тапсырыс берушілермен олардың офистерінде (кеңселерінде) кездесу.
4. Тапсырысты дер кезінде және сапалы орындауды қатаң бақылауға алу.
5. Баға жөніндегі икемді саясат.

Сонымен қатар, өзінің шектеулі өндірістік мүмкіндіктеріне қарамастан, компания клиенттерге жіберілімдерін АҚШ кез келген штатына жеткізуді ұсынады.
Бұл Ол уэйз компаниясы елінің басқа ірі қалаларының 35 шабарман компанияларымен іскер қарым-қатынас орнатқаннан кейін мүмкін болады. Ал компанияның келешегі бірқатар мәселелерді шешумен байланысты. Ақша әдетте біршама уақыт өткеннен кейін клиенттерден түсе бастайды. Сондықтан өз айналым қаржыларына Ол уэйз компаниясы шығандары төлеуге мәжбүр болады, ал ол ақша жетпейді. Екінші мәселе компания дамуының тиімді қарқынын таңдау.
Фирманың қызметіне талдау жасаған тәуелсіз сараптаушылар мынадай ұсыныс жасады.
1. Американдық банктер мұндай жағдайда сақ болса да банктен кейін түсетін ақша мөлшерінде несие алуға қадам жасау керек.
2. Тұрақты, әсіресе ірі клиенттерден ақыны алдын ала алу.
3. Мемлекеттік тапсырысты орындайтын, иелері әйелдер немесе аз ұлттар өкілдері болған компанияларға жеңілдіктер беруді қолдану.
4. Қалыпты қарқынға бет алу (жылына 10%), өйткені одан тез өсетін болса, қызмет көтсету деңгейі төмендеп кетуі мүмкін.
1. Сарапшылардың ұсыныстарын іске асыру мүмкіндігі және тиімділігі жағынан баға беріп көріңіз.
2. Ол уэйз компаниясын шабарман қызметі рыногындағы жағдайын тұрақтандыратын басқа жолдарын ұсынып көріңіз.

Тақырып: Тауарды әзірлеу және жылжыту
7-тапсырма(13апта)

Әлемдегі ең ірі кітап дүкенінің иесі американдық Барнс Энд Нобл компаниясы соңғы жылдары елінде 135 жаңа супер дүкен ашты. Әрқайсысы сатып алушыны қызықтырып жібермейтін көп қолайлылықтарға толы. Компания басшыларының ойы бойынша бұл кітап сатуды көбейтуге ықпал етеді. Нью-Йорктегі жаңа дүкенде сатып алушыларға арналған кофе-бары бар. Мұнда әдеби кештер, балалар театрының қойылымдары өтеді.
Кітап бағасына шегермелер мөлшері 10-нан 80 пайызға дейін болады. Дүкеннің жұмыс уақыты ұзартылады.

Мына сұрақтарға жауап беріңіз:
1. Мақсатты рынокты жеңіп алудың үш тәсілінің қайсысын:
1.1. Бұқаралық маркетинг
1.2. Рынокты сегменттеу (бөлшектеу)
1.3. Жан-жақты сегменттеу
Барнс Энд Нобл компаниясы қолданылады?
Өз ойыңызды түсіндіріңіз.
2. Тауар жылжуының негізгі түрлерінің қайсысын компания кітапқа деген сұранысты арттырып, өз беделін көтеру үшін қолданылады:
2.1. Жарнама
2.2. Паблисити (насихаттау)
2.3. Жеке сатулар
2.4. Өткізуді ынталандыру