Аударма сөздік
Лексика-грамматикалық тапсырмалар
1. Мағыналас сөздердің қатарын белгілеңіз.
А) арыз, шағым
В) арман, бақыт
С) қызыл, жасыл
2.Дұрыс нұсқасын табыңыз.
Дәулеткерей – дарынды күйші. Ол ескіше хат ... .
А) танытты
В) таныған
С) танымақ
3. Дұрыс жауабын табыңыз.
- Қанат мырза, ... мәжіліс бар, ұмытпаңыз.
А) былтыр
В) кеше
C) бүгін
4. Дұрыс нұсқасын белгілеңіз.
Білім - ... кен.
А) таусылар
В) таусылған
С) таусылмайтын
5. Беті сөзін қай сөздің орнына қоюға болатынын белгілеңіз.
- Бұл жігіттің жүзі маған таныс сияқты.
А) жігіт
В) жүзі
С) маған
6. Қажетті сөзді белгілеңіз.
Есіл ... сол жағалауында жаңа ғимараттар салынып жатыр.
A) өзені
B) өзен
c) өзенінің
7. Қажетті сөзді белгілеңіз.
Маған көк папкадағы ... әкеліп беріңіз.
А) құжаттардың
В) құжаттарға
С) құжаттарды
8. Дұрыс нұсқасын табыңыз.
Жападан ... .
А) екеу
В) жалғыз
С) үшеу
9. Дұрыс нұсқасын табыңыз.
Балқаш Алакөлден ... .
А) тереңірек
В) тереңдік
С) тереңдігі
10. Дұрыс жауапты табыңыз.
1930 жылдары Қарағанды өнеркәсіпті ... айналды.
А) қаланы
В) қала
С) қалаға
11. Мағыналас сөздерді табыңыз.
Мұғалімдер бүгін кеште ана-аналар жиналысы болатындығын хабарлады.
А) жарсалу, шақырмау
В) айту, шақыру
С) құлақтандыру, жариялау
12. Мағыналас сөздерді табыңыз.
Кеше парламентте депутаттардың алғашқы мәслихаты болып өтті.
А) кеш, апталық, кеңес
В) концерт, жиын
C) жиналыс, мәжіліс
13. Дұрыс жауапты табыңыз.
Қазір біз Абай қойылымын ... .
А) көрейін
В) көрейік
С) көрсін
14. Дұрыс жауапты табыңыз.
Жақсы бала - ... мақтанышы.
А) ата-ананың
В) ата-анамның
С) ата-анасы
15. Дұрыс жауапты табыңыз.
... бала кезінде құмартқан өнерінің бірі – сурет салу болған.
А) Шоқанның
В) Шоқанда
С) Шоқанға
16. Асты сызылған сөздің баламасын көрсетіңіз.
Қазақстанның табиғаты - әсем.
А) бай
В) таза
С) сұлу
17. Асты сызылған сөздің баламасын көрсетіңіз.
Қу түлкі ұстатпады.
А) айлакер
В) аңқау
С) ақымақ
18. Диалогті аяқтаңыз.
- Ғалия, сен аудармашысың ба? – Иә, мен ... .
А) аудармашысың
В) аудармашы
С) аудармашымын
19. Асқар – қаланың қонағы. Оған көмектесу үшін қандай ұсыныс жасар едіңіз?
А) – Онда мен сізді қыдыртайын. Қаламен таныстырайын.
В) – Кешіріңіз, қазір менің қолым бос емес. Жұмысым көп.
С) - Өкінішке орай, мен де қонақпын. Сағат жетіде пойызға шығамын.
20. Сөйлемді толықтырыңыз.
Отан - ... ыстық (қазақ мақалы).
А) жалыннан да
В) оттан да
С) шоқтан да
21. Сөйлемді толықтырыңыз.
Бурабай көлінің суы тұщы ... мөлдір.
А) мен
В) және
С) шейін
22. Қарсы мағынадағы сөзді табыңыз.
Ашу - ..., ақыл - ... . (мақал)
А) жаны, қасы
B) жақсы, жақсылау
C) дұшпан, дос
23. Қарсы мағыналы сөзді табыңыз.
Ең тәтті де – тіл, ең ... да – тіл. (мақал)
А) жақсы
В) ұзын
C) ащы
24. Асты сызылған сөзді мағынасы жақын сөзбен алмастырыңыз.
Қиындыққа шыдамды бол!
А) төзімді
В) ұстамды
В) қайратты
25. Барлық сөзімен мағынасы бірдей сөздер.
А) ортақ, жалпы
В) күллі, барша, бәрі
С) әдемі, сұлу, көркем
26. Даңқты сөзінің мағыналас сөзін табыңыз.
A) атақ
B) атқосшы
C) атақты
27. B Қажетті сөзді қойыңыз.
Мен кезектің ... .
А) соңынан
В) соңымын
С) соңынан
28. Асты сызылған сөзге мәндес сөзді табыңыз.
Айнұр – сымбатты қыз.
А) ажарлы
В) мейірімді
С) ажарсыз
29. Асты сызылған сөзге мәндес сөзді табыңыз.
Бағдарламаның өз ерекшелігі бар.
А) өзгешелігі
В) жетіспеушілігі
С) кемшілігі
30. Сөйлемді толықтырыңыз.
Мен тез, ... сөйлеймін.
А) баяу
В) ақырын
С) жылдам
31. Сөйлемді толықтырыңыз.
Құда түсу - ... келе жатқан жақсы дәстүрлердің бірі.
A) ертеден
В) бағанадан
С) былтырдан
32. Қажет мысалды табыңыз.
... әңгіме басталып кетті.
А) Қызық
В) Қызыл
С) Кең
33. Оқушы сөзінің орнына қолдануға болатын мысалды көрсетіңіз.
А) жас
В) бала
С) шәкірт
34. Шаһар сөзін қай сөздің орнына қоюға болатынын белгілеңіз.
Суретте шағын қала бейнеленген екен.
А) шағын
В) қала
С) суретте
35 . Синонимдік қатарды көрсетіңіз.
A.Сұлу, керек, ақ.
B.Бақ, айла, жер.
C.Шыдам, сабыр, төзім.
36 A Антоним сөздерді табыңыз.
A. Ақ ниет - жауыз.
B. Көреген - қыран.
C. Серуен - сейіл.
37. Сөйлемді толықтырыңыз.
Менің досым бүгін бастықтың ... жазылмақшы.
A) қабылдау
В) қабылдауы
C) қабылдауына
38. Сөйлемді аяқтаңыз.
-Тауарларды жеткізу мәселесін шешу жөнінде менеджермен ... .
A) қолдаңыз
B) ақылдасыңыз
C) ұсыныс жасаңыз
39. Адамның қалауын білдіретін сөйлемді көрсетіңіз.
A) Нәтиже жақсы болу үшін реформа жүргізу керек.
B) Жүргізілген реформалардың нәтижесін көріңіздер.
C) Жүргізілген реформалардың нәтижесін көргіміз келеді.
40. Сөйлемді аяқтаңыз.
Жаңадан ашылған қорға екі миллиондай ақша ... .
A) алынды
B) жасалды
C) жиналды
41. Қажетті сөзді табыңыз.
Қазақ тілі мемлекеттік тіл екен, ..., оны еліміздің әр азаматы білуге міндетті.
A) егер
B) демек
C) себебі
42. Көптік мәнін білдіріп тұрған сөзді көрсетіңіз.
A) Достарыммен кездестім.
B) Айнаштар қайтып кетті.
C) Кешкі сегіздерден кейін кел.
43. Сөйлемді жалғастыратын сөзді табыңыз.
Мен сізге аздап көмектесейін ... заңгермен кеңесіңіз.
A) та
B) онда
C) өйткені
44. Тиісті сөзді қойыңыз.
Компанияның президенті жобаның жасалғанына риза ... .
A) қалды
B) болды
C) айтты
45. Асты сызылған сөздің мағынасын көрсетіңіз.
-Бұл мектепке тек үздік оқитындар қабылданады, - деп хабарлады.
A) қабылданады
B) тыңдады
C) айтты
46. Тиісті сөзді табыңыз.
Қазақстанның ... жері – Көкшетау аймағы.
A) өте биік
B) ең көрікті
C) тым аласа
47. Көп нүктенің орнына қажетті сөзді белгілеңіз.
Бізде ... үзіліс сағат 13.00- ден 14.00-ге дейін.
A) түскі
B) түнгі
C) кешкі
48. Диалогты аяқтаңыз.
- Бақыт, ауылдан қашан келдің?
- Мен ауылдан ... келгенмін.
A) кеше
B) кеште
C) осы күн
49. Сұраққа жауап беріңіз.
Қазақстан экономикасының дамуына ненің ықпалы күшті болды?
A) мұнай өнеркәсібі
В) мұнай өнеркәсібін
C) мұнай өнеркәсібінің
50. Екі түстің кезектесіп келетін сөйлемді табыңыз.
A) Алакөл толқындары біресе ақ, біресе көк болып өзгеріп жатады.
B) Алакөл толқындары әр түрлі болып өзгеріп жатады.
C) Алакөлдің суының өте шипалы екенін халық біледі.
51. Өте суық сөзімен алмастыруға болатын сөзді көрсетіңіз.
A) Ең суық жер осы екен.
B) Қатты қорыққан бала сұп-сұр болып кетіпті.
C) Есікті ашқанда сұп-суық ызғар лап етті.
52. Жиналыс сөзіне мағыналас (синоним) қатарды көрсетіңіз
A) жиын, үкімет, жұрт
B) мәжіліс, мәслихат, кеңес
C) мекеме, ұйым, хабар
53. Сөйлемнің жалғасын табыңыз.
Қар көп жауып, жер ылғалды болса, ... .
A) астық мол болады
B) ауа ластанады
C) құрғақшылық болады
54 . Адамның өзіне қатысты істейтін әрекетін көрсетіңіз.
A) бояу, тазалау
B) бояну, тазалану
C) бояту, тазалату
21. Сөйлемді толықтырыңыз.
Жағдай бақылауға ..., қар көшкіні қаупін жоюға болады.
A) қайталанса
B) алынса
C) сақталса
55. Сөйлемді толықтырыңыз.
Айыпкер деп танылған жігіт өз кінәсіздігін ... .
A) көмек көрсетті
B) дәлелдеп шықты
C) беріп жіберіпті
56. Қажетті сөзді қойыңыз.
Кездесу алдында ол ұзақ ... .
A) сәнденді
B) сәндедік
C) сәндегендер
57. Сөйлемді жалғастырыңыз.
Егер жәбірленуші кешірсе, ... .
A) сен түсіндірді
B) онда сот болмайды
C) сондықтан ол білді
58. Сөйлемнің жалғасын табыңыз.
Менің ертең уақытым жоқ, ... .
A) сол себепті демаламыз
B) себебі мақала жазамын
C) әйтпесе қонаққа барамыз
59. Сөйлемді мағыналас сөйлем түрімен аяқтаңыз.
Әлия күні бойы үй жинады, бірақ ... .
A) таңертеңнен сабақта болды
B) тамақ пісіруге уақыты жетпеді
C) күні бойы кітапханада отырды
60. Қалай? сұрағына жауап беретін сөзді табыңыз.
A) Құрылыс жағдайы туралы рет-ретімен айтып шықты.
B) Құрылыс жағдайы туралы ешкім ешнәрсе айтпады.
C) Құрылыс жағдайы туралы білмедік.
61. Толықтырыңыз.
Қандай бала болмасын ата-анасына ... келеді ғой.
A) қалқан алғысы
B) қалқан жасатқысы
C) қалқан болғысы
62. Қажетті сөзді қойыңыз.
Ата-анасын шипажайға орналастырып ..., еліне қайтты.
A) бол
B) деп
C) болып
63. Іс-әрекеттің кезекпен істелінгенін білдіретін сөзді көрсетіңіз.
Баланы біресе құшақтайды, біресе шашынан сипайды.
A) біресе
B) баланы
C) шашынан
64. Асты сызылған сөзге мағыналас сөзді табыңыз.
Ол жұмысқа кейде жаяу келетін, кейде қала көлігіне отыратын.
A) бірде
B) дегенмен
C) бірақ
65. Амалсыздан сөзіне мағыналас сөзді табыңыз.
A) жоққа, бекерге
B) лезде, зорға
C) лажсыздан, шарасыздан
66. Біртіндеп сөзіне мағыналас сөзді көрсетіңіз.
A) бірден
B) әрең-әрең
C) бірте-бірте
67. Сөйлемді толықтырыңыз.
Бұл дүкендегі тауарлардың бағасы орталықтан ... .
A) көп
B) арзандау
C) азырақ
68. Мұншама сөзіне мағыналас сөзді табыңыз.
A) осыншалық
B) бірен-саран
E) сараң
69. Тиісті сөзді қойыңыз.
Журналистерге жобаның жабылуы туралы ... айтты.
A) көптеген
B) әдейі
C) тым
70. Қымбат сөзіне мағыналас (синоним) сөздерді табыңыз.
A) шексіз, татымды
B) анық, нақты
C) құнды, бағалы
71. Сүттен ақ, судан таза тіркесінің мағынасын анықтаңыз.
A) ойсыз
B) кінәсіз
C) тәрбиесіз
72. Пусть исполнятся пожелания! сөзінің аудармасын көрсетіңіз.
a) Тілек қабыл болсын!
b) Арманыңызға жетіңіз!
c) Той тойға ұлассын!
73. Аударыңыз: Культура, легенда
а) Қаржы, негіз;
в) Мәдениет, аңыз;
с) Ел, символ;
74. Қысқарған сөзге қате жалғанған қосымшаны табыңыз.
а) АҚШ-қа
в) медбикеге
с) ТМД-на
75. Қазақ әліпбиінде неше әріп бар?
а) 18
b) 42
c) 26
76. Сәлеметсіз бе! Қайырлы таң! тіркестерінің орыс тіліндегі аудармасы қандай?
а) Добрый вечер! Как вы доехали?
b) Здравствуйте! Доброе утро!
c) Я рад вас видеть! Удачи вам!
77. Қазақ тілінде неше дауысты дыбыс бар?
а) 15
b) 12+
c) 25
78. Сізбен танысуға бола ма? Сізбен танысқаныма өте қуаныштымын! тіркестерінің қазақ тіліндегі аудармасы қандай?
а) Представьте, пожалуйста, меня! Очень приятно!
b) Сколько вам лет? Кто вы по национальности?
c) Можно с вами познакомиться? Очень рад знакомству!
79. Счастливого пути! Передайте привет! тіркестерінің қазақ тіліндегі аудармасы қандай?
а) Сау бол! Көріскенше!
b) Қош бол! Жақсы барайық!
c) Сәт сапар! Сәлем айтыңыз!
80. Көптік жалғауды көрсетіңіз.
а) –лар, -лер, -дар, -дер, -тар, -тер.
b) –мен, -бен, -пен.
c) –ды, -ді, -ты, -ті.
81. Шақыру. Сізді түскі асқа шақырамын тіркестерінің орыс тіліндегі аудармасы қандай?
а) Садитесь. Проходите к столу.
b) Приглашение. Я приглашаю вас пообедать.
c) Пойдемте. Идемте с нами в театр.
82. Дұрыс жазылған сөзді көрсетіңіз.
a) қиын, ашшы, сыйлық
b) қыйын, ащы, силық
C) қиын, ащы, сыйлық
83. Көріскенше күн жақсы болсын! тіркесінің орыс тіліндегі аудармасы қандай?
a) Прощайте!
B) До скорой встречи!
C) До свидания
84. Аударыңыз: Мен достарыммен бірге саябақта қыдырғанды ұнатамын.
А) Я люблю ходить по магазинам вместе с друзьями.
В) Мне нравиться гулять вместе с друзьями по парку.
С) Я очень ценю всех своих друзей.
85. Пейіліңізге рақмет деген тіркес қай кезде қолданылады?
a) сәлемдесу
b) тілек білдіру
C) алғыс айту
86. С Шын жүректен алғыс айтамын! Өте қайырымды екенсіз! тіркестерінің орыс тіліндегі аудармасы қандай?
a) Благодарю вас! Большое спасибо!
b) Я должен поблагодарить вас! Спасибо за помощь!
c) Искренне вас благодарю! Вы очень добры!
87. Дұрыс жазылған сөзді белгілеңіз.
a) силық
b) сйлық
c) сыйлық
88. Қазақ тілінде неше септік бар?
a) 6
b) 7
c) 8
89. Аударыңыз: Олар бұрын Алматыда тұрған.
А) Они раньше жили в Алматы.
В) Они недавно переехали в Алматы.
С) Мы когда-то жили в Алматы.
90. Тәңір жарылқасын! деп қай кезде айтамыз?
a) Танысу
b) Алғыс
c) Өтініш
91. Қазақ тілінде екпін сөздің қай буынына түседі?
а) алдыңғы буынға
b) ортаңғы буынға
c) соңғы буынға
92. Выразить благодарность. Благословение тіркестерінің қазақ тіліндегі аудармасы қандай?
а) Алғыс айту. Бата.
b) Қайырымдылық. Жақсылық.
c) Көмек көрсету. Дәстүр
93. Пусть растет и процветает твое потомство! тіркесінің қазақ тіліндегі аудармасы қандай? .
a) Бақытты бол!
b) Алла жар болсын!
c) Өркенің өссін!
94. Сөз мағынасын түсіндіретін сөздік түрі қайсысы?
А) Аударма сөздік;
В) Түсіндірме сөздік;
С) Орфографиялық сөздік;
95. Аударыңыз: Мамандық, оқырман
А) Специалист, читать;
В) Специально, читальный;
С) Специальность, читатель;
96. Ризалығын білдіретін сөзді көрсетіңіз.
a) ғапу етіңіз
b) көмегіңізге рақмет
c) амансыз ба?
97. Аударыңыз: ремесленная школа, навыки
a) қолөнер мектебі, дағды
b) өнерпаздер мектебі, ықылас
c) кәсіптік мектеп, сана
98. Промышленность сөзінің аудармасын көрсетіңіз.
а) пайдалы
в) асыл
с) өнеркәсіп
99. Қайран қалдым! Таң-тамаша болып тұрмын тіркестерінің орыс тіліндегі аудармасы қандай?
a) Как красиво! Замечательно!
b) Я был удивлен! Я в восторге!
c) Приятный! Здорово!
100. Қуанышты хабарды қандай сөздермен бастаған дұрыс?
a) Сүйінші!
b) Көп жаса!
c) Көрімдік!
Электронды сөздік және қағаз сөздіктердің салыстырмалы мінездемесі
Лексикография
Аударма кезіндегі сөйлем құрылымын түгелдей өзгерту
«қазақ тілінен ағылшын тіліне машиналық аударудың лингвистикалық сөздіктерін apertium платформасының негізінде жасау»
Сөздіктің түрлері және олармен жұмыс
Контекстуалды аударма
Қазақ тіліндегі аударматану ұғымындағы терминдердің тілдік табиғатын семасиологиялық, ономасиологиялық және когнитивтік лингвистика тұрғысынан зерттеу
Аударма кезіндегі сөз құрылымын өзгерту
Техникалық мәтіндерге сипаттама және техникалық мәтіндердің функционалды стилдік ерекшеліктері
Ағышын тіліндегі неологизмдердің ерекшеліктері
Сөздік
Аударманың тарихы қалыптасуы және дамуы
Әдеби аударма ғылымының тарихы
СӨЗДІКТЕР
«ТОНЫКӨК»(ТОНИҚҰҚ) ЕСКЕРТКІШІНІҢ АУДАРМАЛАРЫН САЛЫСТЫРА ҚАРАҒАНДА
Ойын арқылы балалардың сөздік қорларын дамыту
Абдуллин шығармашылығының негізгі саласы - көркем аударма
Сейітжан Омаров (22 маусым 1907, Ақмола облысы Атбасар ауданы Керегетас ауылы - 19 желтоқсан 1985, Алматы) - жазушы, аудармашы
Оқыту және үйренудегі сөздік
Жазушы, драматург, ақын, аудармашы, зерттеуші Жүсіпбек Аймауытов Баянауыл ауданы, Қызылтау атырабында туған