Сөз нормалары

Кәсіби қазақ тілі пәнінен 1 межелік бақылау сұрақтары.
1. Әдеби тіл –
А) ғылым негізінде жасалатын өзіндік қалыптасу принциптері бар, стильдік өңі ерекше әдеби тілдің ғылымға қызмет ететін бір тармағы
В) жалпы халықтық тілдің белгілі жүйеге түскен, жазу дәстүрі мен әр түрлі жазба және ауызша әдебиеттің негізінде қалыптасқан тұрақты, орныққын қалыптары, стильдік – жанрлық тармақтары бар, сол тілде сөйлейтін адамдардың бәріне ортақ түсінікті тіл
С) адам, қоғам, табиғат жөнінде ақиқат ақпарат береді, шындықты баяндайды
Д) адамның жалпы сауатсыздығының, мәдени төмендігінің көрінісі, рухани байлығының әлсіздігі
Е) сөйлеу тілімен қарым-қатынасын зерттейтін тіл білімінің саласы

2. Ғылым тілі –
А) ғылым негізінде жасалатын өзіндік қалыптасу принциптері бар, стильдік өңі ерекше әдеби тілдің ғылымға қызмет ететін бір тармағы
В) жалпы халықтық тілдің белгілі жүйеге түскен, жазу дәстүрі мен әр түрлі жазба және ауызша әдебиеттің негізінде қалыптасқан тұрақты, орныққын қалыптары, стильдік – жанрлық тармақтары бар, сол тілде сөйлейтін адамдардың бәріне ортақ түсінікті тіл
С) адам, қоғам, табиғат жөнінде ақиқат ақпарат береді, шындықты баяндайды
Д) адамның жалпы сауатсыздығының, мәдениеті төмендігінің көрінісі, рухани байлығының әлсіздігі
Е) сөйлеу тілімен қарым-қатынасын зерттейтін тіл білімінің саласы

3. Мәтін –
А) ғылым негізінде жасалатын өзіндік қалыптасу принциптері бар, стильдік өңі ерекше әдеби тілдің ғылымға қызмет ететін бір тармағы
В) жалпы халықтық тілдің белгілі жүйеге түскен, жазу дәстүрі мен әр түрлі жазба және ауызша әдебиеттің негізінде қалыптасқан тұрақты, орныққын қалыптары, стильдік – жанрлық тармақтары бар, сол тілде сөйлейтін адамдардың бәріне ортақ түсінікті тіл
С) адам, қоғам, табиғат жөнінде ақиқат ақпарат береді, шындықты баяндайды
Д) адамның жалпы сауатсыздығының, мәдени төмендігінің көрінісі, рухани байлығының әлсіздігі
Е) сөйлеу тілімен қарым-қатынасын зерттейтін тіл білімінің саласы

4. – әдеби тілдің нормасы мен оның дамуын, сөйлеу тілімен қарым-қатынасын зерттейтін тіл білімінің саласы, яғни коммуникативтік қарым-қатынас кезінде тілдік тәсілдерді дұрыс ұйымдастырып, белгілі бір тәртіппен жүйелі қолдану.
А) Әдеби тіл
В) Ғылым тіл
С) Тілдегі сауатсыздық
Д) Тіл тазалығы
Е) Тіл мәдениеті

5. Лексикология –
А) тілдегі сөздерге мағыналарды зерттейтін сала
В) тілдегі тұрақты тіркестерді зерттейтін сала
С) жеке сөздердің, морфемалардың шығу тегін, бастапқы мағынасын,
ол мағынаның өзгеру, даму жайын зерттейтін сала
Д) тілдің лексикасын және оның тарихи дамуының заңдылықтарын,
қызметін зерттейтін сала
Е) диалектілер, говорлар, жергілікті тіл ерекшеліктерін зерттейтін сала

6. Этимология –
А) тілдегі сөздерге мағыналарды зерттейтін сала
В) тілдегі тұрақты тіркестерді зерттейтін сала
С) жеке сөздердің, морфемалардың шығу тегін, бастапқы мағынасын,
ол мағынаның өзгеру, даму жайын зерттейтін сала
Д) тілдің лексикасын және оның тарихи дамуының заңдылықтарын,
қызметін зерттейтін сала
Е) диалектілер, говорлар, жергілікті тіл ерекшеліктерін зерттейтін сала

7. Фразеология –
А) тілдегі сөздерге мағыналарды зерттейтін сала
В) тілдегі тұрақты тіркестерді зерттейтін сала
С) жеке сөздердің, морфемалардың шығу тегін, бастапқы мағынасын,
ол мағынаның өзгеру, даму жайын зерттейтін сала
Д) тілдің лексикасын және оның тарихи дамуының заңдылықтарын,
қызметін зерттейтін сала
Е) диалектілер, говорлар, жергілікті тіл ерекшеліктерін зерттейтін сала

8. Диалектология -
А) тілдегі сөздерге мағыналарды зерттейтін сала
В) тілдегі тұрақты тіркестерді зерттейтін сала
С) жеке сөздердің, морфемалардың шығу тегін, бастапқы мағынасын,
ол мағынаның өзгеру, даму жайын зерттейтін сала
Д) тілдің лексикасын және оның тарихи дамуының заңдылықтарын,
қызметін зерттейтін сала
Е) диалектілер, говорлар, жергілікті тіл ерекшеліктерін зерттейтін сала

9. Топонимика –
А) жер, су, қала, ауыл, елді мекен аттарын зерртейтін сала
В) ғылымның, техниканың, спорттың белгілі бір салаларына жататын
сөз
С) жеке сөздердің, морфемалардың шығу тегін, бастапқы мағынасын,
ол мағынаның өзгеру, даму жайын зерттейтін сала
Д) сөздіктер жасау және оларды зерттеу жөніндегі үлкен бір сала
Е) кісінің фамилиясын, әкесінің атын, кісінің шын аты мен лақап атын,
бүркеншіл аттарын қарастыратын сала

10. Антропонимика –
А) жер, су, қала, ауыл, елді мекен аттарын зерртейтін сала
В) ғылымның, техниканың, спорттың белгілі бір салаларына жататын
сөз
С) жеке сөздердің, морфемалардың шығу тегін, бастапқы мағынасын, ол
мағынаның өзгеру, даму жайын зерттейтін сала
Д) сөздіктер жасау және оларды зерттеу жөніндегі үлкен бір сала
Е) кісінің фамилиясын, әкесінің атын, кісінің шын аты мен лақап атын,
бүркеншіл аттарын қарастыратын сала

11. Лексикография –
А) жер, су, қала, ауыл, елді мекен аттарын зерртейтін сала
В) ғылымның, техниканың, спорттың белгілі бір салаларына жататын
сөз
С) жеке сөздердің, морфемалардың шығу тегін, бастапқы мағынасын, ол
мағынаның өзгеру, даму жайын зерттейтін сала
Д) сөздіктер жасау және оларды зерттеу жөніндегі үлкен бір сала
Е) кісінің фамилиясын, әкесінің атын, кісінің шын аты мен лақап атын,
бүркеншіл аттарын қарастыратын сала

12. Термин сөз –
А) жер, су, қала, ауыл, елді мекен аттарын зерттейтін сала.
В) ғылымның, техниканың, спорттың белгілі бір салаларына жататын
сөз.
С) жеке сөздердің, морфемалардың шығу тегін, бастапқы мағынасын, ол
мағынаның өзгеру, даму жайын зерттейтін сала.
Д) сөздіктер жасау және оларды зерттеу жөніндегі үлкен бір сала.
Е) кісінің фамилиясын, әкесінің атын, кісінің шын аты мен лақап атын,
бүркеншіл аттарын қарастыратын сала.

13. Кәсіби сөз –
А) жер, су, қала, ауыл, елді мекен аттарын зерртейтін сала.
В) ғылымның, техниканың, спорттың белгілі бір салаларына жататын
сөз.
С) белгілі бір кәсіпке, шаруашылыққа, өнерге байланысты
қолданылатын және негізінен сол кәсіппен айналасатындарға ғана
түсінікті сөз.
Д) сөздіктер жасау және оларды зерттеу жөніндегі үлкен бір сала.
Е) кісінің фамилиясын, әкесінің атын, кісінің шын аты мен лақап атын,
бүркеншіл аттарын қарастыратын сала.

14. Семасиология –
А) заттар мен құбылыстарды, түсініктерді атап білдіретін сөздер мен
сөз тіркесінің лексикалық мағынасын зерттейтін ғылым саласы
В) тілдегі тұрақты тіркестерді зерттейтін сала
С) жеке сөздердің, морфемалардың шығу тегін, бастапқы мағынасын,
ол мағынаның өзгеру, даму жайын зерттейтін сала
Д) тілдің лексикасын және оның тарихи дамуының заңдылықтарын,
қызметін зерттейтін сала
Е) диалектілер, говорлар, жергілікті тіл ерекшеліктерін зерттейтін сала.

15. Семантика (таңбаушы, білдіруші) –
А) ресми құжаттардың тілі мен іс қағаздарының тілі ресми
құжаттардың тілімен іс қағаздарының тілі ресми іс қағаздары стилі
болып табылады
В) тілдің лексикасын және оның тарихи дамуының заңдылықтарын,
қызметін зерттейтін сала
С) тіл және тіл бірліктері арқылы білдіретін хабарды, заттар мен
құбылыстардың мән – мазмұнын зерттейтін тіл білімінің саласы
семантиканың негізгі бөлімдерінің бірі
Д) жеке сөздердің, морфемалардың шығу тегін, бастапқы мағынасын,
ол мағынаның өзгеру, даму жайын зерттейтін сала
Е) белгілі бір кәсіпке, шаруашылыққа, өнерге байланысты
қолданылатын және негізінен сол кәсіппен айналасатындарға ғана
түсінікті сөз

16. Семантика ғылым ретінде қалыптасуы
А) 19 ғасырдың 1-ші жартысы
В) 18 ғасырдың 1-ші жартысы
С) 19 ғ-дың 2-ші жартысы
Д) 18 ғ-дың 2-ші жартысы
Е) 20 ғ-дың басы

17. Стиль нормалары тілдің әр саладағы атқаратын қызметі мен қолданыс аясына қарай бөлінуі
А) ресми құжаттар және іс қағаздар стилі, көркем әдебиет стилі, ғылыми стиль
В) ресми құжаттар және іс қағаздар стилі, публицистикалық стиль, көркем әдебиет стилі
С) ресми құжаттар және іс қағаздар стилі, публицистикалық стиль, ғылыми стиль
Д) ресми құжаттар және іс қағаздар стилі, публицистикалық стиль, көркем әдебиет стилі, ғылыми стиль
Е) іс қағаздар стилі, публицистикалық стиль, көркем әдебиет стилі, ғылыми стиль

18. Ғылыми стилдің басты ерекшелігі
А) құжат тілі
В) ғылым мен техниканың, өнер мен саясаттың белгілі бір саласында қолданылады
С) шешендік сөз
Д) қоғамдық саяси мәселе қарастырылады
Е) логикалық жүйелі ой қорытындысы

19. Публицистикалық стильдің ауызша түрі –
А) Терминдер
В) шешендік сөз
С) диалект сөз
Д) іс-қағаздар
Е) кәсіби сөздер

20. Радио – теледидарлар, газет –журналдар тілі қай стильге жатады?
А) Публицистикалық стиль
В) Көркем әдебиет стилі
С) Ресми құжаттар стилі
Д) Ғылыми стиль
Е) Кәсіби сөздер

21. Белгілі бір шаруашылыққа, кәсіпке байланысты қолданылатын, жалпы халыққа бірдей түсінікті бола бермейтін, қолдану өрісі шектеулі сөздер.
А) Публицистикалық стиль
В) Көркем әдебиет стилі
С) Ресми құжаттар стилі
Д) Ғылыми стиль
Е) Кәсіби сөздер

22. Құрамындағы сөздердің орнын өзгертуге, басқа сөзбен ауыстыруға келмейді
А) Мақал
В) Кәсіби сөз
С) Термин
Д) Тұрақты тіркес
Е) Мәтел

23. Фразеологиялық тіркес –
А) сөздердің орны әбден қалыптасқан және құрамындағы сөздермен
мүлдем басқа мағына беретін тіркес
В) құрамындағы сөздердің орнын өзгертуге, басқа сөзбен ауыстыруға
келмейді
С) құрамы мен қолданылуы тұрақты болып келетін мағынасы ерікті
сөздердің тіркесі
Д) жалпы халыққа бірдей түсінікті бола бермейтін, қолдану өрісі
шектеулі сөздер
Е) тіл амалдарын пайдалану арқылы пікірін, ойын білдіруі

24. Тілдік амалдар?
А) Жалпы халыққа бірдей түсінікті бола бермейтін, қолдану өрісі шектеулі сөздер
В) Сөз тудыру, сөйлем құрау ерекшеліктері
С) Сөз нормалары
Д) Сөйлеу мәдениеті
Е) Сөз тазалығы

25. Тілдік норманың түрлерін көрсетіңіз
А) Тілдік норма
В) Коммуникативті норма
С) Коммуникативті норма, тілдік норма, этика-сөз нормалары
Д) Тілдік норма, этика-сөз нормалары
Е) Коммуникативті норма, этика-сөз нормалары