АГРАРЛЫҚ ҚҰҚЫҚ

ҚОЖА АХМЕТ ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ-ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ

БЕКІТЕМІН
ХҚТУ-нің оқу-әдістемелік ісі жөніндегі вице-президенті
____________ Б.Б. Ахметов
____ ____________ 2013 ж.

АГРАРЛЫҚ ҚҰҚЫҚ
ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ

5В030100-Құқықтану мамандығына арналған

ТҮРКІСТАН
2013
Оқу бағдарламасы Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарты, мамандықтың оқу жоспары және Қ.А.Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университетінің оқу-әдістемелік кеңесінде ___2013ж. №1 хаттамамен бекітілген пәннің типтік бағдарламасы негізінде дайындалды.

Пікір жазғандар:
аға оқытушысы, з.ғ.к.

Оқу бағдарламасын құрастырғандар: оқытушы Л.Абубакирова

Оқу бағдарламасы Азаматтық құқық және іс жүргізу кафедрасының № ____ 2013 ж. мәжілісінде қаралды.

Кафедра меңгерушісі________________ з.ғ.к., аға оқытушы А.Ә.Әлайдар

Факультеттің оқу-әдістемелік кеңесінің № ___ ___ _____ 2013 ж. мәжілісінде мақұлданды.

Кеңес төрайымы ___________________ с.ғ.к., аға оқытушы Қ.Қаныбекова

Түсініктеме
Пәннің қысқаша сипаттамасы:
Қазақстан Республикасының егеменді ел ретінде қалыптасқалы, нарықтық экономика жағдайындағы кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыру және қоғамдағы басқа да құқықтық қатынастарды реттеуде аграрлық құқықтың қажеттілігі заңдылық. Бұл пәннің оқытылу қажеттілігі нарықтық шаруашылық қатынастардың жаңа қырын қамту сатысында және ондағы әрбір даму тенденциясының өзіндік ерекшеліктері, осы пәннің тереңдетіліп оқытылу жағдайында ғана аграрлық құқық қыр-сырын ұғынуға мүмкіндік береді. Аграрлық құқықтың дамуы мен оның барлық жоғары оқу орындарында маңызды пән ретінде оқытыла бастауы жаңа сапалы жоғары білім беру жүйесіндегі мәселенің құрамдас бір бөлігі.
Пәннің мақсаты: Аграрлық құқық пәнін оқытудың мақсаты болашақ заңгерлер үшін қоғамдағы агроөнеркәсіптік қатынастарды және қоғамдық өндіріс пен кәсіпкерлік өндіріс күшінің шаруашылық қатынастағы өзара байланысын, оның тиімділігін көтеру әдістемесін оқыта отырып, ел экономикасын дамыту мақсатында аграрлық саласындағы инвестиция тарту, ауыл шаруашылық кешендерін қайта жаңғырту, сол арқылы ауыл шаруашылық тауар өндірушілерін қолдау, шаруашылық қызметті қаржыландыру жүйесін сауықтыру және халық шаруашылығындағы қызмет көрсету механизмін аграрлық құқықтық қорғау қағидаларын жетік меңгеру.Сонымен қатар, ҚР Президентінің агроөнеркәсіп саласы бойынша Жолдауларын оқыту мен студенттерге бағыт-бағдар беріп, таныстыру.
Пәннің міндеттері: Құқықтық қоғамда аграрлық құқық пәнінің оқу курсының міндеті қарастырылып отырған құқық саласына студенттердің мүдделерін ынталандыруға бағытталады. Студенттер осы құқық саласының жалпы, ерекше және арнайы бөлімдерінің институттарын, аграрлық құқықтық қатынастарын, нормаларын жүзеге асыру тәртібін, құқықтық қайнар көздерімен жұмыс істеудің түбегейлі тәжірибесін, нақты құқықтық жағдайда оларды қолдану, тақырыптар мен басқа құқық салалары арасындағы байланыстың маңызын және негізін анықтап, зерттеуге міндеттеледі.
Студенттің пәнді зерделеудегі күтілетін нәтижелер:
Білімі:
– құқықты кәсіби қызметте іске асыру үшін олардың мағынасын түсінуді, азамат пен заңды тұлғалардың құқықтарын қорғау түрлері мен механизмін, аграрлық құқық туралы түсінікті және оның мәнін, кәсіпкерлер мен мемлекет арасындағы құқықтарды қорғауды ұйымдастырудың тәртібі, іс құжаттарды дайындаудың негізгі ережелерін, құқық бұзушылық бойынша профилактикалық жұмыстардың ерекшеліктерін қолдана білу;
Білігі:
– өз кәсібін өзіндік жетілдіруді, білімін толықтыруды және жаңа дағды мен іскерлікті меңгеруді;
– кәсіби қызметіндегі мәселелерді іске асырумен байланысты сұрақтарды шешудің оңтайлы жолдарын таба білуді және шешімдер қабылдауды;
– болып жатқан жағдайларға талдау жасау және оның болашағын көре алуын, мемлекеттік, сонымен қатар құқық қорғау органдарының жүйесіне, құрылымына, құзыретіне бағытталуын меңгеру;
– құқық саласының түрлі нормаларын түсіндіруін, кәсіби қызметінде нормативтік құқықтық актілерді қолдануды.

Құзыреттері: құқықтық және демократиялық мемлекет құндылықтары, қоғамдағы экономикалық және саяси қатынастардың қазіргі жағдайы, нарықтық қатынастар, менеджмент негіздері, қазіргі замандағы гуманитарлық және ауыл шаруашылық мәселелер, ауыл шаруашылық қызметі субъектілері мен олардың жалпы кәсіби міндеттерінің функцияларының негіздерін білу және оларды қолдана алу.

Пререквизиттер: ҚР Конституциялық құқығы, ҚР Азаматтық құқығы, ҚР Еңбек құқығы, Кеден құқығы, шаруашылық құқығы және т.б. пәндер.

Постреквизиттер:Инвестиция құқығы, Қаржы құқығы, жер құқығы, Кәсіпкерлік құқығы, Салық құқығы т.б.

Қысқартылұған сөздер:
СӨЖ-студенттің орындайтын өзіндік жұмысы
ОБСӨЖ-оқытушы басшылығымен орындалатын СӨЖ
ҚР-Қазақстан Республикасы

ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ

Аграрлық құқық ұғымы
Аграрлық құқық түсінігі. Аграрлық құқық-заң ғылымдарының бір саласы ретінде. Аграрлық құқықтың пәні. Аграрлық құқықтың әдістері.Ауыл шаруашылық қызмет түсінігі. Аграрлық құқықтың жүйесі. Жалпы, ерекше және арнайы. Аграрлық құқықтың қалыптасу және даму тарихы. Аграрлық құқықты заң жүзінде реттеудің құралы мен әдістері. Аграрлық құқық ұстанымдары.

Аграрлық құқығының қағидалары
Аграрлық құқығының қағидаларының түсінігі және жалпы сипаттамасы. ҚР аграрлық құқығының қағидаларының мазмұны. Аграрлық құқықтық қатынасқа түсушілердің теңдігі. Заңдылық. Ауыл шаруашылық тауар өндірушілердің ұйымдастыру-құқықтық нысанындағы бүкілдүниежүзілік қорғалуы мен қалыптасуы. Ауыл шаруашылық өндірісте жердің және басқа да табиғи ресурстарды пайдаланудың қалыпты және ерекше әлеуметтік-экономикалық маңыздылығы. Ауыл шаруашылық тауар өндірушілердің жауапкершілігі мен шаруашылық тәуелсіздігі. Ауыл шаруашылық қызметті мемлекеттік реттеу.

Қр аграрлық құқығының қайнар көздері
ҚР Аграрлық құқығының қайнар көздерінің түсінігі. ҚР Аграрлық құқығының қайнар көздерінің саралануы. Қазақстан Республикасының Конституциясы аграрлық құқықтың қайнар көзі ретінде. Аграрлық құқық заңдары жүйесі. ҚР Президентінің Жолдаулары агроөнеркәсіп кешендерін реттеудегі қайнар көздері ретінде.

қр аграрлық құқықтық қатынастар
ҚР құқықтық қатынастарының субъектілері. Жеке тұлғалар-аграрлық құқық ретіндегі түсінігі мен ерекшелігі. Тауар өндірушілер құқықтық қатынастар субъектісі ретінде. Субъектілердің құқықтары мен міндеттері. Заң дерегі. Әрекет пен оқиға. Заңды құрам. Ішкі құқықтық қатынастар, олардың түрлері мен құрылымы. Сыртқы аграрлық құқықтық қатынастар, олардың түрлері мен құрылымы.

аграрлық қатынастарға түсушілерді мемлекеттік қолдау
Аграрлық қатынастарға түсушілерді мемлекеттік қолдау түсінігі. Аграрлық құқықтық қатынастарды мемлекеттік қолдау объектісі. Ауыл шаруашылықты мемлекеттік реттеудің мақсаты мен міндеттері. Ауыл шаруашылықты мемлекеттік реттеудің әдістері мен нысандары. Ауыл шарушылықты мемлекеттік қадағалау мен мемлекеттік басқаруды жүзеге асыратын органдардың құқықтық құзыреттері мен жүйесі. Мемлекеттік ауыл шарушылық инспекциялары мен олардың жергілікті органдары.

Аграрлық келісім-шарт жасау тәртіптері
Аграрлық келісім-шарт жасау тәртіптері. Келісім-шарттардың тұрақтылығы. Тараптардың келтірілген залалдары үшін жауаптылық. Келісім-шарт мезгілі. Контрактация шарты. Лизинг шарты. Сатып алу-сату шарты. Аграрлық құқық бұзушылық әрекеттерін жауапкершілікке тартудың жалпы қағидалары. Аграрлық құқық бұзушылық үшін қарастырылған заңды жауапкершілік түрлерін жіктеу. Аграрлық құқық бұзушылық үшін қарастырылатын әкімшілік жауапкершілік. Аграрлық құқық бұзушылық үшін қарастырылатын қылмыстық және азаматтық жауапкершілік.

қазақстан республикасындағы аграрлық саясат
Аграрлық саясаттың бағыттары. Аграрлық саладағы инвестициялық қызметтің құқықтық реттелуінің қалыптасуы мен дамуы. Жерге және басқа да табиғи ресурстарға заттық құқық. Мүлікті жалға беру. Тауар өндірушілерді мемлекеттік қолдау. Тауар экспорты.

ауыл шаруашылық мақсатындағы жердің құқықтық режимі
Ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлердің түсінігі мен құрамы. Ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлердің құқықтық режимінің ерекшеліктері. Шаруа (фермер) қожалығын жүргізуге арналған жер учаскелері. Қазақстан Республикасында жерді құқықтық қорғаудың экономикалық механизм мәселелері.

ОҚЫТУШЫНЫҢ ЖЕТЕКШІЛІГІМЕН СТУДЕНТТІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСЫ
1. ҚР аумағында аграрлық құқық субъектілері құқықтарын қорғау мен кірістерді пайдалану кепілдіктері.
2. Мемлекеттік органдардың инвесторларға қатысты қызметінің жариялылығы.
3. Мемлекет меншігіне алу және реквизициялау кездегі аграрлық құқықтық қатынастар.
4. Аграрлық нарықтық ағымдағы классификацияны талдау.
5. Аграрлық қызмет стратегиясының негізгі бағыттары.
6. Аграрлық нарықтық дамуының микроэкономикалық салалары.
7. Келісім-шарттардың тұрақтылығы.
8. Тараптардың келтірілген залалдары үшін жауаптылық.
9. Келісім-шарт мезгілі.
10. Қазақстан Республикасындағы аграрлық ахуал.
11. ҚР аграрлық сектордың басты бағыттары.
12. ҚР аграрлық саяси бағдарлама.
13. Ауыл шаруашылығын инвестициялаудың теориялық және практикалық мәселелері.
14. Аграрлық сектордағы инвестициялық саясат.
15. Коммерциялық банктер туралы түсінік.
16. Коммерциялық банктердің атқаратын белгілі операциялары.

СТУДЕНТТІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСЫ
1.Шетел қаржыларын мемлекеттік реттеу.
2.Шетел аграрлық құқық мәселелерінің түрлері мен маңыздылығы.
3.ҚР-да орта және шағын бизнестің дамуына аграрлық сектордың әсері.
4.ҚР-сы шағын және орта бизнесті мемлекеттік реттеу әдістері.
5.Аграрлық құқықты заң жүзінде реттеудің құралы мен әдістері.
6.Тауар өндірушілер құқықтық қатынастар субъектісі ретінде.Субъектілердің құқықтары мен міндеттері.
7.ҚР Аграрлық құқығының қайнар көздерінің саралануы.
8.Аграрлық келісім-шарт жасау тәртіптері.
9.Аграрлық қатынастарға түсушілерді мемлекеттік қолдау түсінігі.
10.Сыртқы аграрлық құқықтық қатынастар, олардың түрлері мен құрылымы.
11.Ауыл шаруашылықты мемлекеттік реттеудің әдістері мен нысандары.
12.Аграрлық құқық заңдары жүйесі.
13.Ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлердің түсінігі мен құрамы.
14.Аграрлық құқық бұзушылық әрекеттерін жауапкершілікке тартудың жалпы қағидалары.
15.Мемлекеттік ауыл шарушылық инспекциялары мен олардың жергілікті органдары.
16.Шаруа (фермер) қожалығын жүргізуге арналған жер учаскелері.
17.ҚР Президентінің Жолдаулары агроөнеркәсіп кешендерін реттеудегі қайнар көздері ретінде.
18. Аграрлық құқық бұзушылық үшін қарастырылатын әкімшілік жауапкершілік.
19. Қазақстан Республикасында жерді құқықтық қорғаудың экономикалық механизм мәселелері.
20. Аграрлық құқықтық қатынастарды мемлекеттік қолдау объектісі.
ҰСЫНЫЛАТЫН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ
Негізгі:
1.Быстров Г.Е., Козырь М. И. Аграрное право М., 2003.
2.Аграрное, экологическое и земельное право Под ред. Б. Ж. Абдраимова. - Алматы., 2004.
3.Мороз С.П. Кәсіпкерлік (шаруашылық) құқық. - Алматы, 2009.
4.Амирханова И.В. Гражданско-правовое обеспечение развития предпринимательства . - Алматы, 2003.
5.Жайлин Г.А. Гражданское право РК.Особенная часть. Алматы:Данекер 2001.
6.Климкин С.И. Правовые формы предпринимательства в Республике Казахстан. Алматы. Баспа. 1997
7.Предпринимательское право. Курс лекций Под.ред. Н.И.Клейн. М.1993
8. Попондопуло В.Ф. Правовой режим предпринимательства.-СПБ,1994
9.Дойников И.В.. Предпринимательское право.-м. 1998.
10.Шершневич Г.Ф.Учебник торгового права. М..1998.
11.Предпринимательство в Республике Казахстан. Сборник нормативных актов.-Алматы:ЮРИСТ,2000
12.Предпринимательство и право. Сборник правовых актов.-Алматы: Жеті жарғы,1999г.
Қосымша:
1. Тоқсанбаева А.Н. Развитие малого предпринимательства: концептуальный подход позиции менеджмента. -Алматы: Ғылым, 199
2. Ефимова Е.Г. Экономика для юристов.-Московский психолого-социальный институт,М.Флинт:1999
3. Басин Ю.Г., Фурсов В.Г. Основы бизнеса и предпринимательства в условиях рыночной экономики Казахстана. -Алма-Ата, 1992г.
4. Аяганова К.Т. Крестьянское хозяйство Казахстана, Алматы,1998
5. Осипова Л.В., Синяева И.М. Основы коммерческой деятельности. Учебник. Москва,1997.
6. Ильясова К.М. Правовое регулирование банкротства по законодательству РК. В кн. Актуальные вопросы коммерческого законодательства или практика его применения.Алматы,1996г.
7. Омарова А.Б. Коммерческая тайна как особый объект гражданских прав. Предприниматель и право. №10, 1997
8. Дружинский В.В., Дружинский В.А. Основы коммерческой тайны. Минск, 1994г.
9.Баяхметов А. Конкурентоспособность финансово-промышленных групп на мировом рынкеопыт, проблемы, перспективы. Алматы, 1996г.