Группы экранда кестені
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті
Құжат деңгейі
Ф042-07.3.00.05-2011
Оқу-әдістемелік нұсқау Информатикапәні бойынша
Редакция №1
Информатика кафедрасы
Мәліметтер қорын басқару жүйесі MS Access программасына
зертханалық тапсырмалар
Семей қаласы- 2011 жыл
Кіріспе
Кез келген ақпараттық жүйенің мақсаты – нақты өмірдің объектілері туралы мәліметтерді өңдеу. Мәліметтер қоры сөзін кеңінен алғанда – бұл қандайда бір пәндік облыста шынайы өмірдің нақты объектілері туралы мәліметтер жиынтығы. Пәндік облыс деп шынайы өмірдің бір бөлігі деп түсінуге болады.
Мәліметтер қорын құрған кезде пайдаланушы ақпаратты әр түрлі белгілер бойынша сұрыптауға және белгілердің дербес құрылымын таңдауды тез жүзеге асыруға ұмтылады.
Құрылымдылық (структурирование) – бұл мәліметтерді көрсету әдістері туралы келісімдерді енгізу. Құрылымдылық емес деп мысалы, текстік файлда жазылған мәліметтерді айтамыз.
Мысал 1. Суретте студенттер туралы мағлұматтар бар (жеке іс-қағазының нөмірі, фамилиясы, аты, отчествосы және туған жылы) құрылымдылық емес мәліметтерге мысал келтірілген. Құрылымдылық емес түрде сақталған қажетті ақпаратты іздеуді ұйымдастыру өте қиын, ал мұндай ақпаратты сұрыптау мүмкін емес.
Жеке іс қағаз №16562, Рамазанов Жасулан Рамазанұлы, туған жылы 1 ақпан 1985ж., Жқ №45621, Мустафина Динара Токтарқызы, туған жылы 12 маусым 1986ж., Жқ №78521, Жайлганова Меруерт Саттарқызы, туған жылы 15 қараша 1981 ж.
Осы ақпаратты іздеуді автоматтандыру және жүйелеу үшін мәліметтерді көрсету әдістері туралы қандайда бір келісімді анықтау қажет, яғни туған жылды әр студентке бірдей жазу керек, ол қалған ақпараттың ортасында бірдей ұзындық және орын алу керек. Бұл ескертулер қалған мәліметтерге де қатысты (жеке іс қағаздың нөмірі, фамилия, аты, отчествосы).
Зертханалық жұмыс №1. Бір кестеден тұратын мәліметтер қорын құру
Жұмыс барысы
1тапсырма. Жаңа мәліметтер қорын құрып Компьютерлік мектептің студенттері туралы кестені кұру.
Жұмыс барысы:
Access бағдарламасын шақырыңыз. Ол үшін Microsoft Access пиктограммасын екі рет басыңыз. Сіздің алдыңызда мәліметтер қорының терезесі ашылады, сонда мәзір пайда болады. Сурет 1 көре аласыз.
Тышқан арқылы Новая база данных басыңыз. 3 Суретте көрсетілген диалогтық терезе пайда болады Имя файла терезесінде өз фамилияңызды енгізіңіз.бұл сіздің жеке мәліметтер қорының аты болады. Перне арқылы создать батырсасын басыңыз.
Келесі терезеде шығарылатын құжатты таңдаңыз (керек жолды таңдаңыз). Сіз таблицаны таңдайсыз сол себепті Таблица батырмасын басыңыз (сіз соның ішінде тұрсыз). Создать батырмасын басыңыз.
Келесі диалог терезесіне көшейік: Новая таблица.
Бұл жерде түрлі нұсқалар бар, бірақ сіз Конструктор батырмасын таңдап ОК батырмасын шертесіз. Конструктора терезесі пайда болады (4.сур).
Жорары сол жақтағы торға ат бересіз ( Фамилия сөзін таңдаңыз,) және Ентер батырмасын басыңыз.Көрші торда мәліметтер түрі пайда болады, ол текстік деп беріледі(4.сур). Кез келгені түспес мәзірмен орындалады.
Еске салу.: Бір тордан екінші торға көшу тышқан арқылы жүзеге асады ; [Enter] батырмасын басу арқылы; және [Tab] батырмасы арқылы.
Конструктордағы мәліметтерді толтырыңыз. 1.Ортақ мүмкіншіліктерді сол ғалпы қалтырамыз
1 кесте
Фамилия
Текстовый
Имя
Текстовый
Отчество
Текстовый
Год рождения
Датавремя
Школа
Числовой
Класс
Числовой
басу арқылы пиктографикалык меню мен сақтаңыз.
Пайда болған терезеде Список батырмасын басып ОК шертіңіз.басты жолды таңдау үшін сұраныс шығады (рис. 5) – жазуға арналған ерекше жол,сол жол арқылы кестелерді байланыстыру оңай. Бұл нұсқада сандар өз бетімен шығатын болады–олар жазылғандардың нөмірлері.
Рисунок 5
ДА деп жауап беріңіз.
Ескерту. таблица или конструктор – жұмыс ы перне арқылы жүзеге асады
Мына батырманы басу арқылы кестеге көшеміз.Осы арқылы сіз мәліметтерді кестені толтыру арқылы енгізесіз. Код сөзін енгізу автоматты түрде жүзеге асады. Егер [Enter] батырмасын басу арқылы кестені енгізуді қойсақ, онда марекер келесі бағанға көшеді.мәліметтер қорын мәліметтермен 2 кестеге толтыр.
Таблица 2
Код
Фамилия
Имя
Отчество
Год рождения
Школа
Класс
1
Иванникова
Анна
Ивановна
1994
1
9
2
Баранова
Ирина
Алексеевна
1993
3
10
3
Корнилова
Ольга
Владимировна
1994
5
9
4
Воробьев
Алексей
Петрович
1993
1
10
5
Воробьев
Алексей
Иванович
1994
3
9
6
Воробьев
Олег
Григорьевич
1995
5
8
7
Скоркин
Александр
Евгеньевич
1992
1
11
8
Володина
Анна
Алексеевна
1994
3
9
9
Новоселов
Алексей
Антонович
1993
5
10
10
Иванова
Елена
Алексеевна
1994
1
9
батырмасын басу арқылы мәліметтерді сақтаңыз . Соңында сізге кесте беріледі сонымен сіз жұмыс істей аласыз
Тапсырма2.Ұяшықтарды түзеу .
Жұмыс барысы:
Иванникова на Иванова фамилиясын өзгертіңіз.Ол үшін ұяшықтарды түзетіп жаңа фамилия енгізіңіз.
1993 тұған жылын өзгертіңіз.Ол үшін керекті ұяшықты тышқанмен басу керек.содан ол түзету үшін ашылады. 4 санын жойып 3 санын енгізіңіз.
Тапсырма 3.Кестенің құрамын іріктеңіз.
Жұмыс барысы:
Ескерту. Мәліметтерлді іріктеу үшін курсорды кез келген ұяшыққа апарып келесі батырмаларды басу керек :
- егер өспелі бағытта іріктеу үшін
- кему бағытында іріктеу үшін
Отсортируйте:
1) Фамилия алфабит бойынша (Фамилия деген жерге өз фамилияңызды кез келген жролға қойыңыз және тышқанды басыңыз);
2) Аты– кему бағытында;
3) Кему бағытында мектептің аты (маркерді кез келген маркерді алып Школа деген жерге апарыңыз);
4) Туған жылы-кему бағытында;
5) Сынып- кему бағытында;
Тапсырма4.Үлгі арқылы сұраныс жасаңыз.
Жұмыс барысы:
Мәтіндік курсорды Фамилия жерге енгізіңіз;
,батырмасын басу арқылы іздеуге болады. Сонда диалогтық терезе пайда болады сур. 6.
Сурет 6
Өрісте Образец таңдап Баранова фамилиясын таңдап тышқанның Найти батырмасын шерт.
Ескерту.Егер осы сияқты жазуларды табу үшін , онда тышқанның батырмасын батырмаға апарып Найти далее шертіңіз. Іздеу осы өрісте жүзеге асады.Кемінде іздеу бүкіл өріс арқылы жүреді.Осы ескеру керек. Жұмыс біткеннен кейін Закрыть батырмасын басыңыз.
Жұмыс 2. Мәліметтер қорын құра отырып ол екі кестеден тұрады.
Жұмыстың өтуі:
Тапсырма 1.Өткен сабақтағы оқу базасын ашыңыз.
Тапсырма2.Тізім кестесін өшір.
Жұмыс барысы:
Таблица атауын шығарыңыз (выйдилить).
[Delete].Батырмасын басыңыз
Кестені өшіру амалына Да деп жауап беріңіз.
Тапсырма3.Топтың кестесін жасаңыз.
Жұмыс барысы:
Таблица заклаткасын таңдаңыз, егер басқа терезеде болсаңыз
Тышқан батырмасы арқылы Создать батырмасын басыңыз. Терезе шығады (сур. 1).
Рисунок 1
Режим таблицы қалтырып ОК батырмасын шертіңіз.Аты жоқ кестелер пайда болады.Өріс түрі ақпаратты таңдауға байланысты автоматты турде жүзеге асады.
Поле 1 атын өзгертіңіз . Бұл үшін курсорды кестенің кез келген ұяшығына Поля1 жазыңыз. Формат – Переименовать столбец командасын орындаңыз.Бағандағы ұяшық белгіленіп тұрады. Өріс атауын енгізіңіз Учебная группа [Enter] батырмасын шертіңіз.
Поле 2 атын өзгертіңіз. Ол үшін курсор арқылы Поле 2 ұяшыққа қойыңыз Формат Переименовать столбец командасын орындаңыз.Бағандағы қяшық атауы белгілеіп турады. Преподаватель ұяшық атауын енгізіңіз [Enter] батырмасын басыңыз.
Группы атауы бар кестені сақтаңыз батырмасын шерту арқылы.Басты өрісті істеу деген сұраққа жоқ деп жауап беріңіз.
Конструктор амалына көшіңіз , батырмасын басу арқылы және өрістің қалай шығатынын көріңіз. Учебная группа өрісін негізгі етіп алыңыз Курсорды осы өріс атауына енгізу батырмасын басу арқылы - Ключевое поле. Учебная группа мәліметін сандық деп алыңыз,оны тышқан арқылы таңдаңыз.
батырмасын басу арқылы - Сақтаңыз. Кестені жабыңыз( сақтау кезінде сұрақ кестесі пайда болмайды).
Тапсырма 4.Тізім кестесін құрыңыз.
Жұмыс барысы:
Егер басқа терезеде болсаңыз Таблица
Тышқан арқылы Создать басыңыз.
Терезе пайда болады ол терезеде Режим таблицы тышқан арқылы ОК басыңыз. Бос кесте пайда болады ол екстеде аты болмайды.Өрістің атын өзгертіңіз, Формат – переименовать поле командасын орындау арқылы. Мәліметтерді табл. 1. алыңыз.
Таблица 1
Старое название
Новое название
Поле1
Код
Поле 2
Фамилия
Поле 3
Имя
Поле 4
Отчество
Поле 5
Год рождения
Поле 6
Школа
Поле 7
Класс
Поле 8
Учебная группа
Список атауы арқылы кестені сақтаңыз.Негізгі өрісті істеу сұрағына жоқ деп жауап беріңіз.
Конструктор режиміне кіру арқылы атын өзгертіңіз. Код өрісін негізгі етіп алыңыз, Курсорды осы өріс атауына апыру арқылы - Ключевое поле батырмасын басу арқылы. Өріс түрі Код – счетчик, өріс Фамилия, Имя, Отчество – текстовые, өріс Год рождения, Школа, Класс, Учебная группа – числовые. Учебная группа өрісінің жағдайы басқа. Оның түрі сандық. Өрістердің қасиеттерін өзгертпейміз.Сонымен қоса, бұл өрісті қол мен енгізбейміз, а списоктан таңдаймыз, Группы деген кестеде бар. Ол үшін өріс ерекшелігінде атап көрсетуіміз керек,себебі келесі схема орын алады: Подстановка таңдаңыз, элемент басқаруының түрі – Поле со списком, жолдардың қайнары– Группы. Элементтердің атын алыңыз сур 2.
Өзгерістерді сақтаңыз.
Кестені жабыңыз.
Осы жұмыстың нәтижесінде сіз екі кесте аласыз. Схема ойлап табу керек.
2 Сурет
Тапсырма 5. Мәліметтер схемасын құрыңыз.
Жұмыс барысы:
- Схема данных. Батырмасын басыңыз
Шыққан Добавление таблицы терезеде Группы Добавить батырмасын шертіңіз. Список таблицасын таңдап Добавить батырмасын басыңыз. Схема данных терезесінде осы таблицалардың мысалы көрсетілген. Закрыть батырмасын шертіп Добавление таблицы терезесін таңдаңыз.
Список мейілінше үлкейте таблицалардың бәрі көрінуі тиіс.
Тышқанды Учебные группы өріс атауына қойып Группы таблицасына қойыңыз және тышқан батырмасын жібермеңіз, оны Список таблицасына Учебные группы өріс атауына апарыңыз.Тышқанды жіберіңіз. Связи диалогтық терезе пайда болады, Ол сурет 3 көрсетілген.
Обеспечение целостности данных белгісін қосыңыз. Бұны істеу мүмкін болмайды егер өріс түрлері бірдей болса.
Каскадное обновление связанных полей белгісін іске қосыңыз. Бұл Группы кестесінің нөмері өзгеріп, Список кестесінде нөмерлердіңғ автоматты түрде өзгеруіне әкеп соғады.
Сурет 3
Каскадное обновление связанных полей белгісін қосыңыз. Бұл Группы кестесіндегі мәліметпен нөмірлерді жойған кездегруппа нөмірлерімен Список таблицасындағы мәліметтердің жойылуына әкеп соғады,.
Создать таблицасын басыңыз. один-ко-многим байланысы пайда болады. Оның схемасы сурет 4 көрсетілген.
Сурет 4
Мәлімет схемасын жабыңыз.
Тапсырма 6.Группа кестесін мәліметтермен толтырыңыз.
Жұмыс барысы:
Группы в режиме таблицы кестесін ашыңыз.
Оны 2 кестенің мәліметімен толтырыңыз .
Таблица 2
Учебная группа
Преподаватель
101
Верзаков С. А.
102
Белоусов А. И.
103
Масалова В. А
104
Новикова Е. В.
105
Зачесова Т. П.
Кестені жауып сақтаңыз.
Тапсырма 7. Мәліметтерді енгізуге форма құру .
Жұмыс барысы:
Формы закладкасын таңдаңыз.
Создать батырмасын шертіңіз.
Диалогтық терезе пайда болады, онда (Сур. 5), Список мәліметтері қорына суене отырып Автоформа в столбец таңдаңыз.
Рисунок 5
ОК батырмасын басыңыз. Енгізудің бос формасы пайда болады (сур. 6).
Сурет 6
Ескерту. Батырмалардың маңызы :
-бірінші жазуға өту;
-алдынғы жазуға өту;
-келесі жазуға көшу;
-ақырғы жазуға көшу;
-жаңа жазу енгізу.
Тапсырма 8.Форманы пайдалана отырып мәліметтерге өзгертулер енгізіңіз.
Жұмыс барысы:
5 кестеде көрсетілген корды мәліметтермен толтырыңыз.
Ескертулер. Бір өрістен келксісіне өту [Tab], [Enter] жүзеге асады. Жаңа мәләметке көшу үшін батырмасын басыңыз. Код өріс атауы автоматты түрде жүзеге асады. Учебная группа өрісін кестедегі сәйкес емес атауды таңдаңыз.
Таблица 5
Код
Фамилия
Имя
Отчество
Год рождения
Школа
Класс
Учебная группа
1
Чернова
Кристина
Ивановна
1994
1
9
101
2
Терещенко
Инна
Алексеевна
1993
3
10
103
3
Истратов
Максим
Владимирович
1994
5
9
102
4
Бондарь
Ольга
Петровна
1993
1
10
104
5
Новоселов
Алексей
Иванович
1994
3
9
105
Енгізген мәліметті сақтаңыз. Список – форма атауы.Форманы жабыңыз.
Таблицы терезесіне көшіңіз. Список кестесін ашыңыз.Кестеде жаңа мәләметтің пайда болатынын тексеріңіз.
Батырманы басып кестені сақтау арқылы.
кестеніжабыыз.
Тапсырма 9.Өрістердің жаңаруын тексеріңіз.
Жұмыс барысы:
Группы кестесін ашыңыз.
201, 202, 203, 204, 205 оқу группаларын түзетіңіз.
Кестені сақтаңыз.
Закройте таблицу Группы.
Список кестесін ашыңыз.
Группалардың мәліметі өзгергеніне көз жеткізіңіз.
Закройте таблицу Список.
Тапсырма 10.өрістердің жойылуын тексеріңіз.
Жұмыс барысы:
Группы кестесін ашыңыз.
Бірінші жазуды жойыңыз [Delete] батырмасы арқылы.
Шыққан сұраққа келісіміңізді беріңіз.
Группы кестесін жабыңыз.
Список кестесін ашыңыз.
201 группаның жзулары жойылғанына көз жеткізіңіз.
Закройте таблицу Список.
Оқытушыға көрсетіңіз:
1) Список экранда списокты;
2) Группы экранда кестені;
3) Список экранда формасын.
Зертханалық жұмыс №3. Үш кестеден тұратын мәліметтер қорын құру.
Жұмыстың жүзеге асуы
Тапсырма1.Алдынғы сабақта оқығын оқу мәліметтер базасын ашыңыз.
Жұмыс барысы:
Access программасын шақырыңыз. Ол үші Microsoft Access екі рет басыңыз.Сіздердің алдарыңызда мәліметтер базасын басқаруғ арналған терезе және меню ашылады,.
Открыть базу данных тышқан арқылы қосыңызмәліметтер қорынан енгізіңіз, ол қосқыштың астында орналасқан, және сіздің мәлімет атауыңыз ОК басасыз.экранда мәліметтердің негізгі элементтері шығады.
Ескерту.Құрастыру үшін мәліметтер базасының кестесін қолданамыз. Группы кестесін сол қалпы қалтырамыз, бүлінгенді түзейміз, ал Список кестесінен тек құрылысын аламыз.
Тапсырма 2. Группы кестесіндегі мәліметтерді түзетіңіз.
Жұмыс барысы:
Группы кестесін ашыңыз.
Жетіспейтін мәліметтерді енгізіңіз.барларды түзету арқылы. Кестенің түрі 1 таблицадағыдай болуы керек.
Кестені сақтап жабыңыз.
Кесте 1
Учебная группа
Преподаватель
101
Верзаков С. А.
102
Белоусов А. И.
103
Масалова В. А
104
Новикова Е. В.
105
Зачесова Т. П.
Тапсырма 3. Список кестесінің мәліметтерін жоыңыз,тек оның құрылысын қалтырыңыз.
Жұмыс барысы:
Список кестесін ашыңыз.
Бүкіл мағұлматты белгілеңіз.
[Delete] батырмасын басыңыз.Жою туралы сұрақ шыққанда ИЯ деп жауап беріңіз. (Правка – Удалить записькомандасын орындауға болады).
Кестені сақтап жабыңыз.
Ескерту.Егер мәліметтерді қайтадан енгізсек,онда есепші бастапқы номерге ауысады.
Нумирациясы 1 ден басталуы үшін Сервис – Служебные программы – Сжать и восстановить базу данных... командасын орындаңыз.Сәл күте тұрыңыз себебі программа оқуы керек.
Тапсырма 4. мастер таблиц қолдана отырып Личные данные кестесін құрыңыз.
Жұмыс барысы:
Егер басқа терезеде болсаңыз Таблица таңдаңыз. если находитесь в другом окне.
Создать батырмасын басыңыз. Сонда келесі Новая таблица фклаткасы бар терезеге көшейік. Мастер таблиц таңдап ОК батырмасын басыңыз. 1Суретте көрсетілген диалогтық терезе пайда болады.
Бұл терезеде өрісте Образцы таблиц – Студенты командасын орындаңыз Образцы таблиц – өріс КодСтудента, Адрес, НомерТелефона, әрбір команданы таңдағаннан кейін басыңыз. Бұл өрістер Поля новой таблицы өрісіне түседі. Далее батырмасын басыңыз.
Сурет 1
Диалогтық терезеде Личные данные басыңыз.
ескерту. Access бұл кестені басқа кестелермен байланысын тексереді.Сіз байланыс орнатпағандықтан ол оны орындайды.бұл кезде басқа байланыстар орнатылады, бірақ біз оны қазір орындамаймыз.
Кестені құрғаннан кейінгі жұмыс туралы сұрақ шықса автоматты түрде таблицы енгізу таңдаңыз. Готово батырмасын басыңыз.Сіз бос кестеге түсесіз,Ол кестеде мәліметтер жоқ.
Таблицаға Личные данные және үш өріс Word, Excel, Accessмәлімет түрі – числовой.
Сохранить батырмасын басыңыз.
батырмасын басу арқылы кестенің енгізуін жберіңіз.
Кестені сақтап жабыңыз.Сонда сіз үш кесте аласыз екеуі бірбірімен байланысқан ал қалған біреуі байланыспаған.
Тапсырма 5.Мәліметтер схемасын түзетіңіз.
Жұмыс барысы:
- Схема данных батырмасын басыңыз. Схема данных диалогтық терезесі пайда болады.
- Добавить таблицу батырмасын басыңыз. Шыққан терезеде Добавление таблицы таңдап Личные данные белгілеп Добавить басыңыз, содан Закрыть -Добавления таблицы.
Код Студента тышқанды оріс атауына апарыңыз, Личные данныетышқанның батырмасын жібермей , оны Код кесте Список апарыңыз.тышқанды жіберіңіз. Связь диалогдық терезесі пайда болады.
Жалауды қосыңыз Обеспечение целостности данных.оны жүзеге асыру мүмкін емес егер олардың түрлері бірдей емкс болса.
Создать батырмасын басыңыз. один-к-одному байланысу түрі пайда болады . Бұл Список кестесі тағы сондай бір кестеге сай келеді ол Личные данные. Оның схемасы Сурет 2 көрсетілген.
Мәлімет схемасын сақтап жабыңыз.
Түсіндірме.Енді түрлі мәліметтерді кестеге енгізу басталады:
Список и Личные данные. ФИО біз басқа кестеде сақтаймыз ,Телефон адестерді - басқада.Әрине әрбір кестеге мәлімет енгізуге болады.
Сурет 2
Тапсырма 6.Кестені құруға арналған форманықұрыңыз.
Жұмыс барысы:
Мәліметтер базасында Формы таңдаңыз.
Создать шертңіз.
Диалогтық терезеде Новая форма таңдаңыз Мастер форм. Мастердің баяндалуы диалогтық терезенің сол жағында пайда болады. Мастера форм мәліметтер бастауын диалогтық терезеде қолдануға болады.
ОК басыңыз. Форманы құруға диалогтық терезе ашылады(сур. 3).
Кестенің барлық өрістерін таңдаңыз Список және –Личные данные кестесінен. Ол үшін Список өріс ТаблицыЗапросы таңдаңыз. Сонда өрістердің аттары пайда болады Доступные поля. батырмсын таңдаңыз,ол барлық өрістерді кестеге апарады. Содан Лычные данные өріс ТаблицыЗапросы таңдап қайтадан басыңыз.
Сурет 3
Түрін сол қалпы қалтырыңыз в один столбец.
Далее батырмасын шертіңіз.
Керек стильді таңдаңыз (Мысалы, Обычный). Далее батырмасын шертіңіз.
Формаға атау беріңіз: Общая форма - деп. Готово шертіңіз.Сонда сіз жаңа форма аласыз онда жаңа формаларды құрып бар формаға өзгеріс істеуге болады.Бұл мәліметтер сол кестеге түседі, (жартысы–бір кестеге , жартысы–басқа кестеге).
Тапсырма 7.кестені мәліметтермен толлтырыңыз.
Ескерту. Өріс Код КодСтудента автоматты түрде толтырылады.
Форманы сақтап жабыңыз.
Таблицы көшіңіз.
Список ашып онда енгізген мәліметтер барын көріңіз.
Кестені жабыңыз.
Кесте2
Код
Фамилия
Имя
Отчество
Год рождения
Школа
Класс
Учебная группа
1
Иванникова
Анна
Ивановна
1994
1
9
101
2
Баранова
Ирина
Алексеевна
1993
3
10
102
3
Корнилова
Ольга
Владимировна
1994
5
9
103
4
Воробьев
Алексей
Петрович
1993
1
10
101
5
Воробьев
Алексей
Иванович
1994
3
9
104
6
Воробьев
Олег
Григорьевич
1995
5
8
105
7
Скоркин
Александр
Евгеньевич
1992
1
11
101
8
Володина
Анна
Алексеевна
1994
3
9
102
9
Новоселов
Алексей
Антонович
1993
5
10
103
10
Александрова
Елена
Алексеевна
1994
1
9
101
Таблица 3
Код
Адрес
Номер Телефона
Word
Excel
Access
1
Центральная 11-5
52-39-89
5
5
5
2
Солнечная 8-117
53-09-04
4
4
4
3
Кабанбай-Батыра 7-16
52-45-32
3
4
5
4
Центральная 14-81
52-43-00
5
5
4
5
Кабанбай-батыра 7-16
52-44-44
5
4
4
6
Шакарима 43-2
52-54-29
4
4
4
7
Титова 30-2
34-89-98
5
5
5
8
Физкультурная 3-2
35-54-21
3
3
3
9
Абая 34-2
63-01-00
3
4
4
10
Титова 4-3
34-23-11
5
5
5
Тапсырма 8. Жаңа өріске портрет немесе сурет енгізіңіз.
Түсіндірме.Мүмкін кейде бар өріске жаңа бір өріс енгізу керек.Оны астыда көрсетілген мүмкіншіліктермен корметуге болады.
Список, кестесін ашыңыз егер ол жабық болса.
Конструктора режиміне көшіңіз.
Тағы бір өріс енгізіңіз, Портрет,мәлімет түрлерін – Поле объекта OLE,сол қалпы қалтырамыз.
- Сохранить батырмасын басыңыз.
басу арқылы таблицаға көшіңіз.
Портрет сі бар торға тышқанмен шертіңіз.
Вставка – Объект – Точечный рисунок – ОК командасын орындаңыз.
Портрет салыңыз.
басу арқылы сіз қайта таблицаға көшесіз.Сурет сөзбен белгіленеді.Суретті көру үшін суретті екі рет басыңыз, содан оны көру үшін қайтадан программаға көшіңіз.
Тапсырма 9.Фильтрді қолдануды үйреніңіз.
Жұмыс барысы:
- Изменить фильтр басыңыз. Таңдау терезесі пайда болады(рис. 4 ).
Год рождения тышқанмен шертіңіз.Жұмыс істейтін өрісте бағдар пайда болады.
Сурет 4
1984 жылды таңдап Применить фильтр басыңыз.
Сіз автоматты түрде таблицаға кіресіз.
Таңдауды доғарыңыз. Сол батырманы қайта басуға тура келеді ол Удалить фильтр деп аталады.
- Изменить фильтр батырманы басыңыз.
Год рождения бәрін жойыңыз, оны белгілеп [Delete] батырмасын басу арқылы.
Таблицаны өзгертіңіз сонда тек№ 5, 9-го класс оқушылары ғана белгілі болсын.(
Измените фильтр.Мәнінің өзгеруінің шектерін өзгертуге болады. Год рождения өрісінде 1982. Применить фильтр, Сіз туған жылдары белгілі кесте ашасыз онда 1982 деп тұр.
В әрпіне басталатын оқушылардың жұмысын алу үшн белгілі өрісте, Like “B*” таңдаңыз
Not “B” бұл белгіленген жұмыстан бөлегі (бұл жерде барлығының В әрпіне басталатын тегі). Применить фильтр басу арқылы сураныс құрыңыз.
Зертханалық жұмыс №4. Формаларды қолдану
Тапсырма 1.Оқу базасын ашып он сабаққа дайындаңыз.
Жұмыс барысы:
Задание 2. Создайте простую форму с помощью кнопки Новый объект.
Порядок работы:
Access программасын шақырыңыз. Ол үші Microsoft Access екі рет басыңыз.Сіздердің алдарыңызда мәліметтер базасын басқаруғ арналған терезе және меню ашылады,.
Открыть базу данных тышқан арқылы қосыңызмәліметтер қорынан енгізіңіз, ол қосқыштың астында орналасқан, және сіздің мәлімет атауыңыз ОК басасыз.экранда мәліметтердің негізгі элементтері шығады.
Диалогтық терезеде Таблицы, егер басқада болсаңыз таңдаңыз.
Список кестесін белгілеңіз.
Ескерту..Әрбір мәлімет жеке бір жолда орналасады.Афтоформа арқылы мәліметтерді белілеп табуға болады.
Тізімді ашу үшін басыңыз - Новый объект таңдап Автоформа. Афтоформа шығады(сур. 1).
Сурет 1
Список Арқылы афтоформаны сақтаңыз.
Афтоформаны жабыңыз егер сұрақ қойылса растап жауап беріңіз.
Тапсырма 3. Мастера форм арқылы форма құрыңыз.
Жұмыс барысы:
Формы жаңа мәліметтер қорында таңдаңыз.
Создать батырмасын шертіңіз.
Диалогтық терезеде Новая форма таңдаңыз Мастер форм. Мастерадиалогтық терезенің сол жағында пайда болады.Төменгі кестеде өрістің атауын көрсетпеуге де болады. Мастера форм колданған кезде мәлімет бастауын Мастер терезесінде қолдану керек.
ОК батырмасын басыңыз.
Таблицы и запросы да Список таңдаңыз, Доступные поля өрісінде Word, Excel, Access таңдаңыз и және оларды Выбранные поля өрісіне апарыңыз. Оның қорытындысы Сурет 2 көрсетілген.
Сурет 2
Далее батырмасын басыңыз.
Форманың түрін таңдаңыз – Табличный. Далее батырмасын басыңыз.
Стильді таңдаңыз (мысалы, Обычный). Далее батырмасын басыңыз.
Формаға атау беріңіз: Успеваемость. Готово батырмасын басыңыз.Соңында сіз жаңа форма аласыз онда сіз кез келген мәлметті кестеге енгізе аласыз.
Форманы жабыңыз.
Тапсырма 4. Автоформ арқылы форма құрыңыз.
Порядок работы:
Создать батырмасын басыңыз.
Ескерту . Автоформа элементін таңдаған кезде: в столбец, Автоформа: ленточная, Автоформа: табличная автоматты түрде жүзеге асады.
Автоформа: ленточная таңдаңыз.
Төменгі өрісте Личные данные таңдаңыз ,Бұл формаға бастаушысы болады.
ОК батырмсын шертіңіз. Автоформаны таңдаңыз.
Личные данные оны байланыстырыңыз.
Автоформаны жабыңыз.
Ескерту. Конструктор құрылған форма арқылы енгізіңіз.
Тапсырма 5. Мастер сіз форма құрыңыз.
Жұмыс барысы:
Диалогтық терезеде Формы,егер басқа терезеде болсаңыз таңдаңыз.
Создать шертіңіз.
Диалогтық терезеде Новая форма таңдап Конструктор режиміне көшіңіз.
Ашылған терезеде Список таңдау арқылы сіз ол арқылы форманы құрастырасыз.
ОК басыңыз.
Форманың терезесі Конструктор режимінде жүзеге асады.
-батырманы шертіңіз.Осыны алу арқылы сіз олардың элементтерін басқара аласыз. Фамилия, Имя, Отчество, Учебная группа, Портрет [Ctrl] басу арқылы түгелін белгілеңіз. [Ctrl]өрістерді таңдаған соң батырманы жіберіңіз.Тышқан арқылы мәліметтер облысына апарыңыз.
Өріс тізімін жабыңыз.
Ескертү.Өрістің атауының өлшемі , схватившейся арқылы өзгертіледі.Бұлар тек тышқан арқылы жылжытылады.
Элементтерді өріс арқылы енгізіңіз.
Ескерту. Бір бірінен тәуелсіз элементтер үшін захватитьтышқанмен сол жақ бөлігіне апару керек.
Фамилия жазуын 18 өлшемімен жазыңыз. Оның өлшемін өзгерту үшін мына команданы орындаңыз Формат – размер – по размеру данных.
Форманы Ученик атауымен сақтаңыз.Формалар экранда үш түрлі болуы мүмкін ол: режим конструктора (сур. 3), режим формы (сур. 4), режим таблицы.
Режимдерін ауыстыру Вид немесе вид мына батырмаменжүзеге асады.
Рисунок 3
Рисунок 4
Тапсырма 6.Кестеге Список логикалық өріс Университетке түсуге дайындалу, оның мағынасы Иә немесеЖоқ.Бұл форманы жолға қосыңыз.
Жұмыс барысы:
Таблицы көшіңіз. Список кестесін Конструктор режимінде ашыңыз. Университет өрісін Логический түрге қосыңыз.кестені жауып сақтаңыз.
Формы көшіңіз.
Ученик формасын ашып Конструктор режиміне көшіңіз.
Ескерту .Формадағы жалауша жеке бір бір элемент ретінде қарастырылуы мүмкін,онда кестенің логикалық мағынасы көрсетілген. Егер жалау құрылңан болса онда ол Иядеген мағына береді, егер жалауша алынған болса онда олЖоқ деген мағына береді.
Список полей батырмасын басыңыз. Университет сөзін белгілеп оны тышқан арқылы мәлімет облысына апарыңыз. Онда деген жалауша пайда болып Университет деген сөз шығыды.
Форма режиміне көшіп түрлі мағұлматтарды қараңыз.жалауша тышқан арқылы көшіріліп кез келген жерге апарылады.Жалаушаны үш оқушыға орналастрыңыз.
Форманы жауып сақтаңыз.
Тапсырма 7. Заставканың кнопкалық формасын құрыңыз .
Жұмыс барысы:
Создать батырмасын басыңыз.
Пайда болған диалогтық терезеде Конструктор ды таңдаңыз.бос форма пайда болады. Тышқанмен оған 10 см,Ал биіктгін– 7 см деп белгілеңіз.
Заставка атымен форманы сақтаңыз.
Құралдар үстелінде - Надпись таңдаңыз. Тышқаннның бағдары крест бейнесіне көшіп А әрпімен белгіленеді. Жазудың бастамасына шертіп База данных Компьютерная школа орындаңыз (База данных кейін [Shift]+[Enter] батырмаларын бірге басқаннан).
[Enter] батырмасын басыңыз.
18 өлшемді қаріпті таңдаңыз,Және оны орталыққа орналастырыңыз. Меню командасын таңдаңыз Формат – размер – по размеру данных.фонның түсі–көгілдір.
Тышқанмен жазуды бүткіл терезеге созыңыз (сур. 5).
Сурет 5
панели элементов - Кнопа- белгісін ьаңдаңыз.
Тышқанамен мәліметтер облысынан шертіңіз, ол жерде кнопка болуы керек (бұл кез келген жері болуы мүмкін). Создание кнопок диалогтық терезесі пайда болады.
Работа с формой категориясын таңдаңыз, Открытие формы орындаңыз (сур. 6).
Сурет 6
Далее батырмасын басыңыз.
Список формасын таңдаңыз, бұл осы батырмамен ашылады Далее басыңыз.
Келесі терезеде Текст ауыстырғышты орналастырыңыз, өрісте Список сөзін теріңіз (сур. 7).
Сурет 7.
Далее батырмасын басыңыз.
Батырмаға Список атын беріп Готово батырмасын басыңыз.
Ескерту . батырмалардың орналасуымен өлшемдерін Конструктор мен ауыстырыңыз.
Самостоятельно создайте кнопки для форм Успеваемость и Общая форма.
Перейдите в режим формы (рис. 8). Теперь при щелкните мышью по соответствующим кнопкам будут открываться соответствующие форма для работы.
Сурет 8
Батырма автоматты түрде мәліметтер базасынан шығып тұру үшін Сервис – Параметры звука командасын орындаңыз. Форма өрісінде Заставка таңдап ОК басыңыз.
Сақтау туралы сұраққа распен жауап беріп сақтаңыз.
Тапсырма 8. Диспетчер арқылы батырма формасын құрыңыз.
Жұмыс барысы:
Сервис – Служебные программы – Диспетчер кнопочных форм, командасын орындап Да деп жауап беріңіз. Соңында сіз диалогтық терезе аласыз.Диспетчера кнопочных форм (сур. 9).
Сурет 9
Терезеде Диспетчер кнопочных форм ды Изменить юатырмасын басыңыз.
Ашылған диалогтық терезеде Изменение страницы кнопочной формы таңдап Создать шертіңіз. Появится диалоговая страница Изменение элемента кнопочной формы. Текст, Команда, Кнопочная форма сәйкес батырмалық форманы таңдаңыз ОК басыңыз.
Сол сияқты Изменение страницы кнопочной формытағы екі элементті форма құрыңыз:
Личные данные. Бұл батырманың формасынредактор режимінде ашады Личные данные Успеваемость. Бұ батырма режимінде батырманың формасын ашады Успеваемость.
Сурет 10
Батырманы мәліметтер қорына жабуға жіберіңіз. Ол үшін шертіңіз Создать, өрісие Текст, Выход сөзін таңдаңыз , Команда өрісінде Выход из приложения таңдаңыз. Изменение страницы кнопочной формы диалогтық терезені жабыңыз ,сосын Диспетчер кнопочных форм көшіңіз.
Форманы жіберіп Кнопочная форма режим Конструктора көщіңіз, өзіңіздің мәлімет қорыңыздағы Компьютерная школа түсін өзгертіңіз,содан форманы сақтаңыз.
арқылы форма режиміне көшіңіз (сур. 11).
Шығу батырмасын басқаннан кейін оны форманы жабыңыз.
Сурет 11
Оқытушыға көрсетңіз: Список, Успеваемость, Список учеников, Общая форма, Личные данные, Ученик мониторда формаларды көрсетіңіз.
Қолданылған әдебиеттер
негізгі Әдебиеттер
1. Ермеков Н., Информатика: Алматы, Жазушы, 2002
2. Исаев С.Ә., Компьютерлік технология негіздері курсына арналған практикум: Әдістемелік оқу құралы. Алматы: Абай атындағы АМУ. 2000
3. Информатика. Учебник под ред. проф. Н.В. Макаровой, 1997
4. Фигурнов В.Э. IВМ-РС для пользователей. М.: Финансы и статистика, 1997
5. Бөрібаев Б., Информатика және компьютер. Алматы: Білім, 1995
Қосымша Әдебиеттер
1. Тусупова С. А., Основы профессиональной работы на ПК под управлением MS
2. WINDOWS 9x: Учебный курс-Алматы, 2001
3. Информатика Физика Математика журналы: Алматы, 1998-2004
4. Microsoft Ехсеl 97. Шаг за шагом: пер. с анг. - М.: Эконом, 1998
5. Экономическая информатика под ред. Проф. В.В. Евдокимова -СПб,1997
6. Лавренов С.М. Ехсе1. Сборник примеров и задач. М: Финансы и статистика, 2001.
7. Золотова С.И. Практикум по Ассеss, М.: Финансы и статистика, 2001.
8. Н.Николь, Р.Альбрехт. Ехсеl 5.0. Электронные таблицы. М.,Эконом, 1996
9. Нортон П. Программно-аппаратная организация компьютера IВМ-РС. Киев, 1997.
10. Балапанов 30 сабақ информатика. Алматы, 1998
Бекіту сұрақтары:
1. Мәлiметтер базасы түсiнiгi.
2. МБ объектiлерi.
3. Объектпен жұмыс тәртiптерi.
4. Кестемен жұмыс.
5. Формамен жұмыс істеу.
6. Сұраныс құру және қолдану.
Тест тапсырмасы:
1. Берілгендер моделінің негізгі типтері:
1) логикалық, физикалық;
2) иерархиялық, эмпирикалық, физикалық;
3) желілік, иерархиялық, реляциондық;
4) реляциондық, физикалық, логикалық;
2. Концептуалды моделдің жасалу процесікелесі қадамдарға бөлінеді:
1) ақпаратты жинау және дублирлеу, кодтаау;
2) ақпаратты жинау және априорлы анализі, мәліметтердің концептуалды анализі және концептуалды модель синтезі;
3) ақпаратты жинау, Пән облысын ұйымдастыру (предмет области);
4) Мәліметтер қорын қолдану сферасын анықтау, мәліметтер ұйымы;
3. Мәліметтер қорын жобалауда қажетті болатын:
1) баяндамалар интерпретациясы тәсілі;
2) өңдеу және басқару операцияларын реализациялау;
3) мәліметтер құрылымы және олардың қатынасы;
4) кілт өрістері;
4. Реляционды мәліметтер қорында ақпарат (көрсетілді):
1) тізім түрінде;
2) тікбұрыштар кестелі жиын түрінде;
3) блоктармен;
4) файлдар жиыны түрінде;
5. Реляционды мәліметтер қорындағы өріс деп:
1) ақпарат бірлігі;
2) қандай да бір жазудың байланысқан жиыны;
3) ең аз аталған ақпараттар элементі;
4) бір объектіге қатысты жазылу жиыны.
6. Реляционды мәліметтер базасында запись түсінігінің анықтамалары:
1) ең аз атаулы ақпараттар элементі;
2) бір объектіге қатысты өрістер жиыны;
3) файлдар элементтерінің жиыны;
4) қандай да бір тізімдерге байланыстар жиыны;
7. Мәліметтер базасында өрістер қалай ерекшеленеді:
1) тип бойынша;
2) ақпараттар саны бойынша;
3) домена бойынша;
4) алфавит бойынша.
8. Мәліметтер қорындағы әрбір өріс келесі типтердің біріне жатады:
1) символдық, лексикалық, мәліметтердің сандық типі;
2) логикалық, символдық, сандық, даталар және ескертулер типтері;
3) лексикалық, конкуренттік, логикалық, физикалық;
4) лексикалық, символдық, бәсекелестік, ескертулер және логикалық типі.
9. Логикалық типтегі өріс мыналарды қамтиды:
1) өлшемдер, ақиқат немесе жалған мәнді қабылдайды;
2) логикалық айтулар (высказывания);
3) логикалық ойдың мәні;
4) логикалық белгілер.
10. Символдық өрістер нені түсіндіреді:
1) мәнін, есептеулерсіз сол жақтары бойынша түзету;
2) оң жақ бойынша сандарды түзету;
3) ақиқат немесе жалған мәнін қабылдайтын өлшемдер қамтылуы;
4) нақты даталар.
11. Memo типті өріс не үшін қызмет жасайды:
1) құпиялы (секретті) ақпарат торды сақтауға;
2) басқа өрістерді реализациялауға;
3) жеке файлдарда мәтіндік ақпараттарда үлкен массивтерде сақтауға;
4) графиктерге.
12. Көп кестелі мәліметтер қорын қандц байланыстар жіберіледі:
1) біреуі – бәріне;
2) барлығы – бәріне;
3) біреуі – біріне;
4) 1,2,3 барлық саналғандар.
Сабақ кестесі
СУБД Access-те деректер базасын құру және оны өңдеу
Mіcrosoft Access-те деректер базасын құру және жұмыс жасаудың басты принциптері
Деректер қоры «Тенисшілер»
Деректер базасын қалыпты формаға келтіру
Деректер қорының физикалық моделін құру
Access - деректер базасы
Mіcrosoft Access жүйесінде жұмыс істеу
Access бағдарламалау ортасында «Фирма» автоматтандырылған жүйесін зерттеу
Мәліметтер қоры жайлы жалпы мағлұматтар
Электрондық кестенің көмегімен мектеп информатика курсы бойынша көпнұсқалы тестер жасау әдісі
Сұраныс құруға кестені таңдау
UPDATE бұйрығымен кестенің бірнеше тік жолдарының мәліметтерін өзгертуге болама