«Алматылифт» ЖШС-нің жалпы экономикалық сипаттамасы.

2.1 «Алматылифт» ЖШС-нің жалпы экономикалық сипаттамасы.

«Алматылифт» ЖШС 1947 жылы 21 мамырда құрылды. Ол Қазақстан нарығында 30 жыл ұмыс імтейді. Ол лифттарды жөндейді, орнатады және тасымалдайды, оған қатысты бөлшектер өндіреді. Қазір бұл кәсіпорын өндіретін бөлшектер моральды және техникалық ескірген лифт құрал-жабдықтарын жаңартып, жаңа лифт шығаруға мүмкіндік береді. Бұлар барлық қажеттіліктерге сай келеді және лифт айырбастау құнынан 40% экономия болады.
1994 жылы «Алматылифт» акционерленді, ал 1995 жылы акционер құрамына маерикандық «ОТИС» фирмасы кірді. Бұл халықаралық деңгейде лифттерді, экскалаторларды, жылжымалы жолдарды өндіруде, орнатуда 1-ші орын алады.
Қазіргі уақытта кәсіпорында 500 жуық адам жұмыс істейді. Әр жұмысшымен «Еңбек туралы» заңға сәйкес жеке келісім-шарты бекітілген.
1990-1995 жылдары экономикалық құлдырауды ескере отырып, кәсіпорында еңбекті қорғау мәселесі жеткілікті минимум қағидасы бойынша құрылды. Бірақ «ОТИС» компаниясымен біріккеннен кейін оларда еңбекті қорғау мәселесі күрт өзгереді. «Алматылифтта» атқарылатын жұмыс сапасын және еңбекті қорғауды бақылау 4 адамнан құралған еңбекті қорғау бөлімшесімен бақыланады.
Еңбекті қорғау бөлімшесімен қауіпсіздік аудит картасы қолданылады. Бұның көмегімен кәсіпорында 2001 жылы – өндірісте 4 жағдай болса, 2002 жылы – өндірісте 3 жағдай байқалады. Ал 2003 жылы 9 ай ішінде мүлдем байқалмады.
Негізгі жұмысшылар арнайы киіммен, құралдармен жабдықталған. Кәсіпорын үнемі керекті дәрі-дәрмек, қорғаныс заттарын алуда. 2002 жылы «Алматылифт» ЖШС – гі еңбекті қорғауға 2,2 млн. теңге жұмсады, яғни 1 адамға 4783 теңге. Бұл 2001 жылға қарағанда 2 есе көп. Бірақта жұмысшылар арнайы аяқ-киіммен қамтылмаған.
Кәсіпорынның әр жұмысшысына 100% дәрігерлік қағаздар төленеді. Ал аса ауыр және қаупі бар жерде жұмыс істейтін адамдар дәрігерлік байқаудан жиі өтіп тұрады.
2002 жылы кәсіпорынның персонал шығындары және компенсациялары 118532 теңгені құрады.
«АЛМАТЫЛИФТ» ЖШС әкімшілігі және Профком арасында ұжымдық келісім-шарт бекітілген, ол арқылы әлеуметтік – еңбек кепілдіктері анықталған.
Олар:
• негізгі еңбек демалысы 20 күннен төмен болмауы керек;
• жұмысшының арызы бойынша еңбекақыны сақтамай демалыс беру;
• кәсіпорында ұзақ жұмыс істеген адамдарға қосымша демалыс беру (10 жылдан астам -1 күн, 15 жыл -2 күн, 20 жыл -3 күн)
Еңбекті қорғау жақсы жүру үшін кәсіпорында еңбекті қорғау күндері өтіп тұрады. Бұл күндері еңбекақыны төлеу жайлы мәселелері шешіледі.
Кәсіпорында еңбекақыны төлегенде келесі көрсеткіштерге сүйенеді.
Олар:
- жұмысшының разряды;
- кәсіпорында жұмыс істеу уақыты;
- кәсіпорын қызметіне қосатын үлесі;
Сонымен бірге жұмысшылардың келуі мен кетуі, орташа айлық еңбекақысы, олардың білім дәрежесі жайлы мәліметтер көрсетіледі.

2.2 «Алматылифт» ЖШС –нің қызметінің технико- экономикалық көрсеткіштерін талдау.
1-кестеге келетін болсақ, бұл кәсіпорынның технико-экономикалық көрсеткіштерін көрсетеді. Өзіміз көріп отырғанымыздай, бірінші көрсеткіш бойынша әрине өнімді өткізу ол кәсіпорынның соңғы қадамы. Бұл өнімді өткізудің жұмысының эффектісі, оның цехтарының, түскен табыстың талдауының және басқа қаржы көрсеткіштерінде байқалады. Бізде өнімді өткізуден түскен табыс 2004 жылға қарағанда 2005 жылы 5 982 267 796 теңгеге өсті, яғни 18,3%.
Екінші көрсеткіш өнімнің өзіндік құны кәсіпорын жұмысының қалай жүріп жатқанын сипаттайды. Бұл көрсеткіш арқылы кәсіпорынның қаржылық жұмысын, өндіріс жұмыстарының кеңдігін, шаруашылық субъекті деңгейін көтеруге болады. Бізде ол 2004 жылға қарағанда 2005 жылы 50 285 677 теңгеге өсті немесе 17,4%-ға.
Үшінші көрсеткіш бойынша жалпы табыс 2005 жылы 9 541 102,4 өсті, ал табыс салығы керісінше 422 406,97 теңгеге кеміді. Осының есебінен таза табыс та кеміді.
Төртінші көрсеткіштен көріп отырғанымыздай кезең шығындары өсуде, яғни 2004 жылы 13 464 501,98 теңге болса, 2005 жылы 21 317 699,4 теңгеге өсті.
Бесінші көрсеткіш мәліметтері негізгі қызметтен түскен табыстардың өскенін көрсетеді, ол 2005 жылы 1 687 904,8 теңгеге өсті. Бұл жалпы табыстың өсуіне де әсер етеді.
Алтыншы көрсеткіш - негізгі емес қызметтен түсетін табыс керісінше кемуде, ол 2005 жылы 835 897,1 теңгее кеміді. Бұның жалпы табысқа әсері аз болады.
Жетінші көрсеткішке келсек, бұл еңбекақы қоры – ол кәсіпорынның жұмысшыларға ақшалай немесе табиғи нысанда еңбекақысын төлеуге бөлінген қаражаттары. Бұл 2004 жылмен 2005 жылды салыстырғанда оның 18,45%-ға өсуін байқаймыз. Бұл кәсіпорынның қаражат жағдайының жақсарғанын көрсетеді.