Грип
Кіріспе.
Грипп ауруын вирустар туындатады. Осы ауру туралы мәлімет ертеректегі Гиппократ жазбаларында кездеседі. Жер шарында гриптіц бірінші індетінде 20 мидлионнан астам адам қаза болған. Соған қарағанда грипи әп бастан-ақ жеңіл ауру түріне жатқызылмаған.
1968-69 жылдары Гонконгте басталған індетте 34 мынға жуық адам шығын болған екен.
Грипті тудыратын А вирусы алғаш рет 1931 жылы анықталған, кейін ағылшын вирусологтары грипті тудыратын басқа да вирустардың болатындығын (Вг С г Нг N1 дәделдеді.
Грипп және вирусты респираторлы инфекциялар жалпы жұқпалы аурулардың 90 пайызын құрайды. Грипті тулыратын вирустар ортомиксовирустар тобына жатады. Бұл ауру қоздырғыштары ауа арқылы таралып, 2-3 апта ішінде көптеген елді мекендсрге таралып үлгереді де, оларды бірталай экономикалық шығындарға ұшыратады. Сондықтан гриптің алдын алу және одан сауықтандыру шараларын жүзеге асырудың маңызы өте зор.
Грипті ақтамасы оның эпидемиологиялық және клиникалық белгілеріне негізделген. Аурудың орташа және жеңіл түрлерінде гриптің негізгі симптомдары жай басқа респираторлы иңфекпияларға ұқсас. Тек грипте адамның дене ыстығы жоғарырақ болады, уыттану реакциясы күшейіп, тұлабойда делсалдық ұлғаяды.
Грипте кездесетін негізгі синдромда мыналар:
1.Алғашқыда гектикалык, температураның болуы;
2. Мұрын және ауыз қуыстарындағы шырышты қабықтардын қызаруы (гиперемия), құрғауы;
3.Шырыш қабаттарының серозды ылғалдануынын кешігуі байқалады;
4. Көз конъюнктивасыныа қызаруы;
5. Қатты жөтел, көбіне құрғақ;
6.Екінші-үшінші күндері мұрыннан су ағып, жиі түшкіру.
Гриптің уытты түрінде өкпенің сегменті қабына немесе ісііге бастайды. Осы қабыну аурудын беті қайтса, 2-3 күн ішінде тез жоғалып кетеді. (Негізгі өкпе қабынуы ауруынан айырмасы осы).
Қаннын зертханалық жалпы талдамасында аурудың алғашқы күндеріндегі нейтрофильді лейкоцитоз, бірте-бірте лейкопениялы лимфоцитозға ауысады. Лимфоцитоздардың жоғарылауымен аурудың бетінін қайтқаңы айқындалады.
Гриптің типтік диагиостикасы көмей және мұрын шырышты қабаттарынан алынған жағындылар (мазок) арңылы анықталады. Сонымен бірге серологиялық тестер мен түрлі-түсті иммунологиялык, реакциялар (комплементарлық, гемаглютинәциялык) жасауға болады. Көп жағдайда вирустың антигендік құрамын анықтау арқылы оныц типін анықтауга болады.
Ауруды емдеге де, гриптің А типінде вирусқа қарсы қолданылатын дәрілерді (ремантадин, ацикловир, оксалин және т.б.) қолдануга болады. Гриптің негізгі емі -симптоматикалық ем, яғни ыстықты түсіретін және антигистаминдік дәрілер, Балалар үшін ыстықты тусіретін ең тиімлі ләрі — парацетамол, әл антигистаминді дәрі -фенкарол, Осы дәрілерді жас шамасына қарай қолданған дұрыс.
Ауырган адамға интерферон дәрісін де беруге болады. Интерферон дәрісі қайнаған суға ерітіліп, мұрын ішіне 3-5 тамшыдан күніне 5-6 рет тамызылады.
Мектеп жасындағы балаларға және ересектерге антигриптің, гиппостад (күрделі қоспалар) дәрілерін қолданған жөн. Ауырған адам дұрыс тамақтанып, сұйықты көбірек ішкені пайдалы. Ауру асқынбаса, 6-7 күн ішінде жазылып кетеді.
Негізінде, Гиппократ айтқандай "Ауруды емдегеннен оның алдын алу — ең және жеңіл". Осы қағида бойынша, біздер "Балалардағы грипп және басқа да тыныс жолдары қабыну ауруларының алдын алу шаралары" (Алматы, 1993 ж.) нұсқау ұсынған едік. Осы нұсқауды қазақстан Денсаулық сақтау министрлігі бекітіп, бүкіл республикамызға таралып, ауруды болдырмауға көп септігін тигізген еді. Гриптің алдын алуға сол әдісті ұсынамыз.
Аурудың алдын алу мақсатымен тағаиындалатын дәрілердің мөлшерлері мынадай болуы керек:
Баланың жасна байлансты дәрілердін мөлшері
Жасы Дибазод Аскорбин г Глюкоза г
1жасқа дейін 0,001 0,025 0.2
1-3жас арасын-
Да 0,002 0.050 02
4-12 жас арасын-
Да 0,003 0,1 0,5
12 жастан жоғары 0,005 0,1 0,5
Осы жасалған қоспаны жасына сай, тамаққа дейін күніне 1 рет 10-14 күн бойы ішеді, қоспа иммунитетті реттеуші қоспа болып есептеледі.
Жыл бойына үш курс тағайындалған дұрыс: қараша-желтоқсан, қаңтар-ақпан жане наурыз-көкек айларында, курс аралығы 1 айдан кем емес. Індет кезінде гриптің алдын алу үшін және де аурудың жеңіл өтуі үшін интерферон дәрісін де қолдануға болады.
Осы көрсетілген арзан және тиімді шараларды уақытылы қолданса, аурудың алдын алуға немесе аурудың жеңіл өтуіне септігі тиері сөзсіз.
Қазіргі ағылшын тіліндегі синонимия құбылысы
Вирустардың морфологиясы және биохимиясы
Жидек және бақша дақылдары
ҚАЗАҚСТАННЫҢ РЕСЕЙГЕ ҚОСЫЛУ БАРЫСЫНДАҒЫ САЯСИ-ҚҰҚЫҚТЫҚ ЖАҒДАЙ
САЯСИ КӨШБАСШЫЛАРДЫҢ СӨЙЛЕГЕН СӨЗДЕРІНДЕГІ ІЛЕСПЕ АУДАРМА ПРОЦЕСІНДЕГІ ҚАТЕЛЕР
Сыртқы ортаға ағзаның биімделуіндегі талдағыштардың маңызы
Су басқан аумақтағы адамдарды шұғыл іздеу ұйымдары
Қазақ және ағылшын тілдеріндегі қарсы мәндес фразеологизмдер
АУДАРМА ІСІНІҢ ГРАММАТИКАЛЫҚ ҚИЫНШЫЛЫҒЫ
Linux Red Hat операциялық жүйесі туралы
Тұмау (грипп) - өте жұқпалы ауру