Ұнның және оған қосатын қоспалардың шығынын есептеу

№ 4 Практикалық сабақ

Тақырыбы: Ұн, жақсартқыштар және қоспалардың шығынын есептеу.
1. 1т макарон өнімдерін өндіруге кететін ұн шығыны
2. Жақсартқыштар және қоспалардың шығынын есептеу

1т ұннан макарон өнімдерін өндіруге кететін қоспалардың шығынының нормасы
Кесте 1

Өнімнің, байытқыштардың және қоспалардың атауы
Өлшем бірлігі
1 т ұнға кететін байытқыштардың және қоспалардың шығыны
Йод өнімдері
Йодказеин
гр
5
Теңіз орамжапырағы
кг
80

Қоспаларды, байытқыштарды қосу арқылы өнімді өндіргенде ұнның бөлігін қоспалар және байытқыш заттар алмастырады.
Ұнның тәуліктік шығынын келесі формуламен анықтаймыз:

Мтәул. = Мтәул.ф (Нұн – а)

мұндағы Мтәул. - ұнның тәуліктік шығыны, т;
Мтәул.ф –тәулігіне өндірілетін йодказейн ұнтағы қосылған өнімнің көлемі,т
а = 5 гр, 1 т ұнға қажет йодказеин ұнтағының мөлшері;
Ұнның тәуліктік шығынын есептейміз:

Мтәул. = 16,1 (1,02– 0,000005) = 16,4т

Яғни, 16,1ттәул дайын өнім шығару үшін ұнның шығыны 16,4ттәул болады. 16,1 т макарон өнімдеріне қажет йодказейн ұнтағының мөлшерін №12 кестеге сүйеніп есептейміз:

х = =0,08 кг

16,1 т макарон өнімдеріне 0,08 кг йодказеин ұнтағы қажет.

2.6.1 1 минутта жұмсалатын шикізаттың шығынын есептеу

1 минутта жұмсалатын шикізаттың шығынын есептеу үшін пресстің өнімділігі ескеріледі (кгсағ):

Мп.ө. = ,

мұндағы Мп.ө. – пресстің өнімділігі, мин;
Рсағ – пресс өнімділігінің техникалық нормасы, кгч.
1 т дайын өнімді шығаруға кететін ұн шығынының нормасын біле отырып, ұнның минуттық шығынын есептейміз.

Мп.п. == 33,3 кгмин.

Нұн. = Шт + Еш + Қш = 1024 кгт

1 т макарон өнімін өндіруге 1024 кг ұн қажет.

Х = = 34,13 кгмин.

Қамыр илеуге қажетті судың минуттық шығыны келесі формуламен анықталады:

Мсу = G – Мұн,

G = ,

мұндағы G – жартылай фабрикаттың мөлшері минутына, кгмин;
Мұн - қамыр илеуге қажетті ұнның минуттық шығыны, кгмин;
Wұн – ұн ылғалдылығы, % (14,5%);
Wқ – қамыр ылғалдылығы, % (28-32%).

G = = 40,53 кгмин

Мв =40,53 – 34,13 = 6,4 лмин.
2.Ұнның және оған қосатын қоспалардың шығынын есептеу.

Макарон өнімдерін жұмыртқа байытуларысыз және басқа да қоспасыз өндірудегі ұнның жоспарлық шығын нормасы:

Нұн = Шт + Еш + Қш

мұндағы, Нұн – 1 т. өнімге кететін ұн шығының жоспарлық нормасы, кг;
Шт - 1 т. өнімге кететін ұнның технологиялық шығыны, кг;
Еш - 1 т. өнімге кететін жоспарлы дымқылдықтағы (14,5 %) есепке алынған ұн шығынының жоспарлы салыстырмалы шығыны, кг (2-ден 4 кг-ға дейінгі аралықта қарастырылады);
Қш - 1 т. өнімге кететін жоспарлы дымқылдықтағы (14,5 %) қайтарымсыз ұн шығынының жоспарлы салыстырмалы шығыны, кг (1,5-тен 2 кг-ға дейінгі аралықта қарастырылады);
Шикізаттың технологиялық шығыны келесі формуламен анықталады:

Шт = 1000 кгт

мұндағы, Wө - 12,9 – 12,8 % аралығында қабылданатын өнімнің жоспарлы дымқылдығы;
Wұн – 14,5 %-ға тең ұнның жоспарлы дымқылдығы.

Шт = 1000 кгт =1020

Нұн = 1020 + 2 + 2 =1024

Менің өндіретін өнімім йод қоспасымен болғандықтан, қоспа ретінде арнайы тағам қоспасы ретінде дайындалған йодказеин ұнтағын алдым. Оның қанша мөлшерде қосылатыны №11 кестеде көрсетілген.
Кесте №11
1 т ұннан макарон өнімдерін өндіруге кететін қоспалардың шығынының нормасы

Өнімнің, байытқыштардың және қоспалардың атауы
Өлшем бірлігі
1 т ұнға кететін байытқыштардың және қоспалардың шығыны
Йод өнімдері
Йодказеин
гр
5
Теңіз орамжапырағы
кг
80

Қоспаларды, байытқыштарды қосу арқылы өнімді өндіргенде ұнның бөлігін қоспалар және байытқыш заттар алмастырады.
Ұнның тәуліктік шығынын келесі формуламен анықтаймыз:

Мтәул. = Мтәул.ф (Нұн – а)

мұндағы Мтәул. - ұнның тәуліктік шығыны, т;
Мтәул.ф –тәулігіне өндірілетін йодказейн ұнтағы қосылған өнімнің көлемі,т
а = 5 гр, 1 т ұнға қажет йодказеин ұнтағының мөлшері;
Ұнның тәуліктік шығынын есептейміз:

Мтәул. = 16,1 (1,02– 0,000005) = 16,4т

Яғни, 16,1ттәул дайын өнім шығару үшін ұнның шығыны 16,4ттәул болады. 16,1 т макарон өнімдеріне қажет йодказейн ұнтағының мөлшерін №12 кестеге сүйеніп есептейміз:

х = =0,08 кг

16,1 т макарон өнімдеріне 0,08 кг йодказеин ұнтағы қажет.

2.6.1 1 минутта жұмсалатын шикізаттың шығынын есептеу

1 минутта жұмсалатын шикізаттың шығынын есептеу үшін пресстің өнімділігі ескеріледі (кгсағ):

Мп.ө. = ,

мұндағы Мп.ө. – пресстің өнімділігі, мин;
Рсағ – пресс өнімділігінің техникалық нормасы, кгч.
1 т дайын өнімді шығаруға кететін ұн шығынының нормасын біле отырып, ұнның минуттық шығынын есептейміз.

Мп.п. == 33,3 кгмин.

Нұн. = Шт + Еш + Қш = 1024 кгт

1 т макарон өнімін өндіруге 1024 кг ұн қажет.

Х = = 34,13 кгмин.

Қамыр илеуге қажетті судың минуттық шығыны келесі формуламен анықталады:

Мсу = G – Мұн,

G = ,

мұндағы G – жартылай фабрикаттың мөлшері минутына, кгмин;
Мұн - қамыр илеуге қажетті ұнның минуттық шығыны, кгмин;
Wұн – ұн ылғалдылығы, % (14,5%);
Wқ – қамыр ылғалдылығы, % (28-32%).

G = = 40,53 кгмин

Мв =40,53 – 34,13 = 6,4 лмин.