Оқушылармен сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмысын ұйымдастыру
Қазақстан Республикасы Блім және ғылым министрлігі
Абылай хан атындағы Қазақ халықаралық қатынастар және әлем тілдері университеті
Факультет ____________________________
Педагогика және психология кафедрасы. Бас корпус, 309 бөлме.
Мамандығы _______________________
Пәннің коды ______________________
"Бекітемін"
Абылай хан атындағы ҚХҚ және ӘТУ ректоры
_______________ С.С. Құнанбаева.
"_____" ___________________ жыл.
Тәрбие жұмысының териясы мен әдістемесі пәні бойынша силлабус
Оқу формасы: күндізгі
ІІ- курс, 4 - семестр
Пән бойынша кредит көлемі: 1 кредит
Дәріс___ 15 сағат
СОӨЖ (СРСП)____ 15____ сағат
СӨЖ (СРС)_____ 10___ сағат
Барлығы____ 40___ сағат
Емтихан 4 - семестр
Алматы, 2005
Құрастырған: п.ғ.к., проф. С.Ш.Әбенбаев, аға оқытушы А.Ж.Самуратова.
Ғылыми кеңесші: ф.ғ.к. Б.С.Жұмағүлова.
Пікір жазған: п.ғ.д., проф. К.С.Успанов, п.ғ.к., проф. Ш.Ә.Жалғасова.
Жалпы редакциясын басқарған: ф.ғ.д., профессор, ЖМ ХҒА академигі
С.С.Құнанбаева.
Силлабус Абылай хан атындағы ҚХҚ және ӘТУ ҒӘК мәжілісінде талқыланып, бекітілді. Хаттама № , 2005 жыл.
“Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі” оқу курсы (ОК) силлабусының құрылымы.
Теориялық пән (Syllabus)
(студенттің жұмысын реттеуші құжат)
1. Түсінік хат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4-6
кредиттік технология ұғымы
кредиттік технологияның мақсаттары мен міндеттері
оқу курсының пререквизиттері, кореквизиттері және
постреквизиттері
2. “Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі”
курсының оқу бағдарламасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...7-13
2.1.Негізгі және қосымша әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13-15
3. ОК-ның тақырыптық-мазмұндық оқу жоспары
(1-кесте) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 15-24
4. ОК-ның модульдар бойынша проблемалық сұрақтары
көрсетілген модульдық-интегративтік құрылымы (3-кесте) ... ... 25-34
5. Ок-ның модульдары бойынша СӨЖ-ны (СРС) ұйымдастыру
(4-кесте) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 34-36
СӨЖ-дің тақырыптары
СӨЖ үшін тапсырмалар
СӨЖ-ді бақылау формалары
СӨЖ-ді бақылау графигі
6. ОК бойынша студенттің кәсіптік даярлығының сапасына
менеджмент ұйымдастыру (студенттердің білімдері мен
іскерліктерін бақылау түрлері мен формалары)
5 (5-кесте) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 37
7. Студенттердің білімдерін, дағдылары мен біліктіліктерін
бағалау параметрлері (өлшеуіштері) (СӨЖ-ді қоса алғанда)
(6,7,8 кестелер ) ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 38-40
8. Терминдер сөздігі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... . 41-43
9. ОК-ның соңында күтілетін нәтиже ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 43
10. ОК-ның соңында күтілген нәтижені нәтижелі меңгерудің
алғы шарттары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .43-44
11.СӨЖ-ді орындауға әдістемелік нұсқау ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..44
Түсінік хат
Әлемде және Қазақстан Республикасында жүріп жатқан әлеуметтік-экономикалық және саяси салада қайта құру процесі өзін-өзі дамыта және өз мүмкіндігін барынша пайдалана біретін тұлғаның шығармашылық күш-қайратын дамыту барысында рухани-адамгершілік, интеллектілікті белгілі бір деңгейде жақсарту қажеттілігін көрсетеді. Бұл міндетті нәтижелі жүзеге асыру жоғары дәрежеде кәсіби білікті маман ретінде педагог-мұғалімдердің даярлығын жетілдіруді талап етеді.
“Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі” курсы базалақ пән ретінде педагог-мұғалімдерді кәсіби-педагогтік даярлау жүйесіне кіреді және “Педагогика” пәнінің “Тәрбие теориясы” бөлімімен, сонымен бірге педагогикалық практикамен логикалық тұрғыдан байланыста болады. Оның негізгі нормативтік құжаты Қазақстан Республикасының 3.08.019 – 2004 бакалавриат мамандығы бойынша 0501119 – Шетел тілі: екі шетел тілі Мемлекеттік міндетті стандарты болады.
“Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі” курсын оқу барысында студенттердің болашақ педагог маман ретінде потенциалдық мүмкіндіктерін жүзеге асыру және дамыту мақсатында белсенді оқытудың әртүрлі құралдарын, формаларын және әдістерін қолдану қажет: ролдік ойындар, жобалау жұмыстары, пікір сайыс, дөңгелек стол, эссе жазу, видиоматериалдары және т.б.
Оқытушылардың тікелей немесе жанама басшылығы барысында, болмаса өздерінің белсенділігі арқасында орындалған студенттердің өздік жұмыстары оларға өздік дербес білім алуға мүмкіндік береді. Курсты меңгеру барысында педагогикалық өзін-өзі бағалау (рефлексия) болашақ мұғалімдердің қабілеттерін дамыту, олардың өзін-өзі тәрбиелеу мен дамытуға ықпал етеді.
“Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесінің” жұмыс бағдарламасын әзірлеу барысында оның тақырыптық мазмұны мен сағат жүктемесіне өзгерту енгізу мүмкін болмақ.
Кредиттік технология ұғымы
Білім берудің кредиттік технологиясы оқу жұмысының негізгі құрамдас бөліктерін дәл анықтау арқылы қажетті пәнді оқытуды реттейді. Яғни, ол белгілі ережелердің және оқытушы мен студенттердің “Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі” курсын оқу барасындағы жұмыс ретінің жиынтығы болып табылады. Сонымен бірге ол оқу процесінде кездесетін бейберекеттікті тудыратын кездейсоқ, ойланбай істелетін әрекеттерді болдырмай, оқуды формасы жағынан да, мазмұны жағынан да барынша дұрыс ұйымдастыруды көздейді.
Кредиттік технология оқыту процесінде теория мен әдіс бірлігін қамтамасыз етеді. Ол студенттерді оқу материалын шығармашылықпен меңгеруге дағдыландыруға міндеттейді. Сондықтан да әрбір студент оқу процесінде белгілі бір бағытта мағлұматтар алудың объектісі ретінде ғана емес, сонымен бірге білім алудың субъектісі де болуы тиіс.
Кредиттік технология бойынша оқу курсының дәл анықталған құрылымы жасалады. Оған оқытудың тақырыптық мазмұнының жоспары, курсты оқытудың календарлық жоспары және технологиялық картасы, модульдар бойынша проблемалық сұрақтар көрсетілген оның модульдық-интегративтік құрылымы және сондай-ақ модульдар бойынша студетнтердің өздік жұмыстарының (СӨЖ) тақырыптары кіреді. Оған, сонымен бірге СӨЖ бойынша берілетін тапсырмалар, СӨЖ-ді бақылау түрлері (формалары) және кестесі (графигі), міндетті және қосымша әдебиеттер тізімі, интернет-деректер де жатады. Сөйтіп, бұл пән бойынша оқу процесінің мазмұны толық көрсетіледі.
Кредиттік технологияның мақсаттары мен міндеттері
Кредиттік технология студенттердің оқу пәнін ойдағыдай меңгеруін қамтамасыз етуі тиіс. Бұл мақсатқа сәйкес курстық дәл анықталған құрылымы, сондай-ақ лекциялар мен СӨЖ да пайдаланылатын әдіс-тәсілдер ұсынылады, ал бұлар оқу процесін барынша жандандыра түсуді, студенттердің оқу материалдарын өз бетінше меңгеру дағдыларын қалыптастыруды қамтамасыз етуі тиіс. Кредиттік технологияның міндеті - оқу процесінің субъектісін қалыптастыру, болашақ маманның бүкіл жасампаздық қызметіне бастау болатын жұмыс бағдарламасын жасау.
“Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі” курсын оқудың кредиттік технологиясы тәрбие мен оқудың жалпы заңдылықтары мен принциптерін оқып үйрену, педагогикалық ұғымдарды меңгерту, тәжірибе жинақтау, біліктіліктерін шыңдауға, өскелең жас ұрпақты тәрбиелеу барысында оларды қолдана білуге сай педагогикалық оқу орны студенттерін белгілі бір білім, білік, дағдылар жүйесімен қаруландыруда көмек көрсетуді мақсат тұтады.
Оқу курсының мақсаттары мен міндеттері
Курстың мақсаты: болашақ мұғалімдерді оқушылардың тәрбие жұмысының теориясы, әдістемесі және техникасы саласынан кәсіби-педагогикалық білікті маман ретінде қалыптастыру.
Курстың міндеттері:
студенттерде оқушылармен тәрбие жұмысының теориясы, әдістемесі және техникасы саласында кәсіби-педагогтік білімдерді және біліктіліктерді меңгеруді дамыту;
жалпы тәрбие теориясы бойынша білімдерін кеңейту және тереңдету;
студенттерде оқушылардың тәрбие жұмысының теориясы, әдістемесі және техникасы саласынан кәсіби-педагогтік білімдерді қалыптастыру;
студенттерді жалпы педагогтік және арнайы тәрбиелеу біліктілігімен қаруландыру: диагностикалық, мақсатқоюшылық, жобалаушылық, ұйымдастырушылық, коммуникативтік, аналитикалық;
оқушылармен тәрбие жұмысын ұйымдастыру және өткізуге жауапкершілік пен шығармашылық қарым-қатынасын, сонымен бірге баланың-субъектінің өзінің өмір сүруінде тұлғалық әлеметтенуі және жетілуінің бірден-бір факторы ретінде оның қажеттілігіне сенімділігін дамыту;
оқушылардың практикалық тәрбие жұмысын студенттердің теориялық тұрғыда жете ұғынуын қамтамасыз ету;
студенттердің кәсіби-педагогтік өзін-өзі дамыту қажеттілігін қамтамасыз ету.
Оқу курсының пререквизиттері, кореквизиттері және постреквизиттері
“Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі” курсының пререквизитасы мамандыққа кіріспе, бірінші үзіліссіз педагогикалық практикасы, жалпы психология, жас және педагогикалық психология, мәдениеттану, жалпы педагогика секілді оқу пәндері болады.
Оқу курсының кореквизитасына этнопедагогика, педагогика тарихы, философия, екінші курстың үзіліссіз педагогикалық практикасы жатады.
Шетел тілін оқытудың қазіргі әдістемесі, шетел тілін оқыту психологиясы және ІІІ – ІУ курстың педагогикалық практикасы постреквизитасы болады.
“Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі” курсының оқу бағдарламасы
Тақырыптар мазмұны
Оқу сағаттары
Барлы-ғы
Соның ішінде
Дәріс
СОӨЖ
Өздік
жұмыс
№1 Модуль.
“Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістеме-
сінің” жалпы негіздері.
3
3
3
1-тақырып. “Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесінің” пәні және міндеттері.
1
1
1
2-тақырып. Мектеп тәрбие жүйесі ретінде.
1
1
1
3-тақырып. Сыныптың тәрбие жұмысының жүйесі тәрбиелеуші ретінде.
1
1
1
№2 Модуль.
Тәрбие жұмысын мектепте және сыныпта
ұйымдастыру.
12
12
7
1-тақырып. Оқушылармен сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмысын ұйымдастару.
3
3
2
2-тақырып. Мектеп және сыныптың тәрбие жұмысының диагностикасы.
2
2
1
3-тақырып. Мектеп және сыныптағы тәрбие процесінің мақсатын қою және тәрбие жұмысын жоспарлау.
2
2
1
4-тақырып. Мектепте және сыныпта тәрбие жұмысын жүзеге асыруды ұйымдастыру.
4
3
2
5-тақырып. Мектептің және сыныптың тәрбие жұмыстарын және оның нәтижелерін талдау.
1
2
1
Барлығы:
40
15
15
10
№1 Модуль.
“Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесінің” жалпы негіздері
1-тақырып. “Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесінің” пәні және
міндеттері.
“Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі” “Педагогика” курсының “Тәрбие теориясының” бір саласы ретінде. “Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесінің” пәні, міндеттері, мәні мен ерекшеліктері. Негізгі ұғымдары: тәрбие, тәрбие жүйесі, тәрбиедегі қарым-қатынас, тәрбие әрекеті, тәрбие жұмысы, тәрбиелік шара, тәрбие технологиясы, құралы, формалары мен әдістері және тәрбие тәсілдері. “Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі” пәнінің философия, психология, педагогикалық және жас ерекшелігі психология, физиология, әлеуметтану, этнопедагогика, басқару теориясы және басқа да ғылым салаларымен байланысы.
Тәрбие – мәдени-тарихи феномен және педагогикалық құбылыс ретінде. Тәрбиенің мәні, мақсаты, міндеттері және ерекшеліктері, оқушылардың тәрбие жұмысында олардың өзара үйлесімін қамтамасыз ету. Тәрбиенің қозғаушы күштері, заңдылықтары және принциптері. Тәрбие оқыту процесінде. Құндылық қатынас тәрбиенің мазмұнын қалыптастырушы ретінде. Тәрбие процесі күрделі динамикалық жүйе ретінде. Тәрбие жүйесінің қалыптасу және даму кезеңдері, бағалау өлшемдері. Тәрбие жүйесінің жан-жақтылығы. Тәрбиенің гуманистік жүйесі.
Тәрбие жүйесінің субъектісі. Жан-жақты мәдени тұлғаны қалыптастыруға бағытталған тәрбие жүйесі. Субъектілердің өзара қарым-қатынасы тәрбие жүйесінің негізі ретінде.
Тәрбие жайындағы нормативтік құжаттарға сипаттама. “Қазақстан Республикасындағы білім беру мекемелерінде тәрбиенің кешенді бағдарламасы”, “Алматы қаласындағы тәрбие жүйесі” бағдарламасы және олардың Қазақстан Республикасында тәрбие жұмысының құрылымы мен мазмұнын жетілдіруге бағытталуы.
2-тақырып. Мектеп тәрбие жүйесі ретінде.
Мектептегі тәрбие жүйесі мектептің біртұтас әлеуметтік-педагогикалық құрылымы және балаларды әлеуметтендіру мен дамытудың мақсатты факторы ретінде. Мектептің тәрбие жүйесінің негізгі компоненттері, мәні, құрылымы, сипаттамасы және олардың өзара әрекеттесуі. Қазіргі мектептегі тәрбие жүйесі мазмұнының проблемалары. Мектеп дамушы және өзін-өзі дамытушы тәрбие жүйесі ретінде. Мектепте тәрбие жүйесін құру басқарудың педагогикалық міндеті ретінде.
Мектептің тәрбие жүйесін басқару. Мектепте тәрбие жұмысын ұйымдастыру. Мектеп директорының тәрбие жұмысы жөніндегі орынбасары және оның кәсіби бейнесі. Мектеп директорының тәрбие жұмысы жөніндегі орынбасарының тәрбие субъектісімен жұмыс жүйесі: педагог-мұғалімдер, сынып жетекшілері, тәрбиешілер, балалар және т.б. Мектеп педагогы- мұғалім тәрбие субъектісі ретінде. Педагог-мұғалімнің тәрбие әрекетінің жүйесі. Сынып жетекшілері институты. Сынып жетекшісінің міндеттері мен қызметі. Сынып жетекшісі туралы ереже (сынып жетекшісінің құқықтық-нормативтік аспектісі). Сынып жетекшісінің вариативтілігі.
Мектеп психологы, әлеуметтік педагог, күнұзақ тобының тәрбиешісі, балалар, ата-аналар және мектептегі жалпы тәрбие жұмысы жүйесіндегі басқа да бірлестіктер.
Мектепте тәрбие жұмысын әдістемелік қамтамасыз ету.
3-тақырып. Сыныптың тәрбие жұмысының жүйесі тәрбиелеуші және
дамытушы ортаны қалыптастырушы ретінде.
Сыныптағы тәрбие жұмысының жүйесі мектептің тәрбие жүйесінің компоненті ретінде. Мектептің және сыныптың тәрбие жұмысы жүйесінің өзара байланыстылығы. Мектеп сыныбы тәрбие жұмысы жүйесінің бастапқы өзегі ретінде. Сыныптағы тәрбие жұмысы жүйесі мазмұнының проблемалары.
“Орта” философиялық-педагогикалық ұғым ретінде. Тәрбиенің әлеуметтік-мәдени ортасы туралы түсінік. Оқушылардың ортаға әлеуметтік бейімделуі проблемалары. Ортаны педагогикалық тұрғыдан құру оқушылардыдың әлеуметтік бейімделуі проблемаларын шешу мүмкіндігі ретінде. Сыныптың тәрбиелік ортасы және оны дамыту. Сынып жетекшісінің тәрбиелеуші ортаны ұйымдастыру және дамыту жұмысы. Сынып ұжымын қалыптастыру және дамыту оқушыларды тәрбиелеуші және дамытушы орта және оның мүшелерінің мүмкіндіктерін жүзеге асыру факторы ретінде. Оқушылар ұжымындағы психологиялық көңіл-күй және ұлтаралық өзара қарым-қатынас. Ұжымдық шығармашылық іс-әрекетті ұйымдастыру. Ұжымдық шығармашылық істерде тұлғалық бағыттылықтың болуы. Балалар ұжымында жеке оқушымен жұмыстың әдістемесі. Дарынды және педагогикалық тұрғыдан қараусыз қалған балалармен тәрбие жұмысы. Сынып ұжымындағы оқушылардың өзін-өзі басқаруы: маңызы, принциптері, педагогикалық негізі. Оқушылардың өзін-өзі басқаруын құру әдістемесі.
Отбасы сынып оқушыларын тәрбиелеуші және дамытушы ортаны қалыптастырушы ретінде. Сынып жетекшісі жұмысында оқушы отбасының тәрбиелік процесінің диагностикалық жүйесі. Сынып жетекшісінің оқушының отбасымен ұйымдастыру – педагогикалық жұмысы. Мектеп және сыныптың оқушының отбасымен өзара іс-әрекетін ұйымдастыру әдістемесі.
Балалар мен жастардың бірлестіктері сынып оқушыларын тәрбиелеуші және дамытушы ортаны қалыптастырушы ретінде (жеткіншек ұрпақты тәрбиелеу және дамыту факторы). Балалар мен жастардың бейресми (ресми емес) ұйымдары мен бірлестіктері, сыныптағы тәрбие жұмысында олармен өзара іс-әрекеттестік.
№2 Модуль.
Тәрбие жұмысын мектепте және сыныпта ұйымдастыру.
1-тақырып. Оқушылармен сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмысын ұйымдастыру.
Сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмысы туралы түсінік және оның ерекшеліктері. Сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмысы тәрбие жүйесінің бөлінбейтін компоненті ретінде: мақсаты, маңызы, ұйымдастыру принциптері. Сыныптан тыс тәрбие жұмысын ұйымдастыруға қойылатын педагогикалық талаптар. Сыныптан, мектептен тыс жұмыс пен оқу жұмыстарының байланысы.
Сыныптан тыс тәрбие жұмысының міндеттері мен мазмұны, оқушыларды тәрбиелеу жүйесіндегі оның орны мен рөлі. Сынып жетекшісі оқушылар ұжымының оқу жұмысын ұйымдастыруы. Баланы әлеуметтік қорғау, тәлімгерлердің денсаулығын қорғау, қабілеттерін дамыту. Олардың қолы бос уақытын ұйымдастыру. Ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар негізінде Қазақстандық елжандылық және азаматтықты, ақыл-ой, рухани-адамгершілік, экономикалық, экологиялық, этинкалық, эстетикалық мәденитті, отбасы қарым-қатынас мәдениетін және салауатты өмір салтын, сонымен бірге өзін-өзі тәрбиелеу және дамыту біліктілігі мен дағдысын меңгерген, өз мүмкіндігін барынша пайдалана білетін тұлғаны қалыптастыру.
Тәрбие жұмысының формасы. Сыныптан тыс тәрбие жұмысының жеке-дара, топтық және бұқаралық формаласының көптүрлігі: конференция, таңертеңгілік, кеш, кездесу, көрме, саяхат, үйірме, клуб жұмыстары және т.б. Сыныптан тыс тәрбие жұмысы формаларының өзара үйлесімді болуы мектеп пен сыныптың тәрбие жүйесінің мақсатын жүзеге асырудың шарты ретінде. Мектептерде және ұзартылған күн тобында, сонымен бірге ауыл мектептері бойынша сыныптан тыс тәрбие жұмыстарының ерекшеліктері.
Мектептен тыс тәрбие жұмысы, оның міндеттері мен мазмұны. Оқушылардың мектептен және сыныптан тыс тәрбие жұмыстарының өзара байланысы. Мектептен тыс мекемелердің түрлері, оларға сипаттама, қызметтері мен міндеттері. Мектеп және сыныптың мектептен тыс мекемелер, қоғамдық ұйымдар мен бірлестіктер, білім беру және мәдени-ағарту мекемелері, мәдени және ғылыми орталықтары, сондай-ақ этномәдени, ұлттық “Денсаулық” орталықтарымен өзара әрекеттесуі.
2-тақырып. Мектеп және сыныптың тәрбие жұмысының диагностикасы.
Мектептің және сыныптың тәрбие жұмысының диагностикасы туралы түсінік. Мектептің және сыныптың тәрбие процесінің диагностикасының мазмұны. Мектептің және сыныптың тәрбие процесінің жағдайы туралы мәлімет, оның түрі: бастапқы, тактикалық, жедел. Мектептегі және сыныптағы тәрбие жұмыстарының негізгі сипаттамасы. Мектептің және сыныптың тәрбие жұмыстарының сипаты жайында диагностикалық мәлімет алудың ғылыми-зерттеу әдістері. Оқушы тұлғасы және сынып ұжымының диагностикасы. Оқушы тұлғасы мен сынып ұжымы диагностикасына талаптар. Оқушылар және оқушылыр ұжымы диагностикасы бағдарламасы мен әдістемесінің шамамен алынған үлгісі. Оқушының жеке басына және сынып ұжымына мінездеме жазу.
3-тақырып. Мектепте және сыныптағы тәрбие процесінің мақсатын қою және тәрбие жұмысын жоспарлау.
Мақсат, міндет және мақсат қоюшылық (целепологания) туралы түсінік, олардың тәрибе процесіндегі маңызы. Мақсат қоюшылық кезеңдері және мектеп пен сыныпта оны ұйымдастыру туралы әдістемелік кеңес.
Тәрбие жұмысын жоспарлау оқушылар мен балалар ұжымының дамуын және мектеп пен сыныпта тәрбие жұмыстарының стратегиясын алдын-ала болжау, анықтау процессі ретінде. Мектеп пен сыныптың тәрбие жүйесінің мектеп пен сыныптың тәрбие жұмыстарының стратегиясымен өзара байланысы. Тәрбие жұмысы жоспарының тәрбие жүйесіндегі орны, қызметі, түрі және құрылымы. Тәрбие жұмысы жоспарының қайнар көзі. Тәрбие жоспарын құруға қойылатын талаптар. Тәрбие жұмысын диагностика мәліметтері және мектеп ұжымы мен сыныптың потенциальдық мүмкіндіктері негізінде жоспарлау. Тәрбие жоспарын жоспарлауда педагогикалық және оқушылар ұжымының өзара әрекеттесуі. Тәрбие жұмысын жоспарлауға ата-аналардың қатысуы.
Мектептің жалпы тәрбие жоспары, оның құрылымы мен мазмұны. Мектепте тәрбие жұмысының жоспарын құруды ұйымдастыру. Сыныптың тәрбие жұмысының жоспары. Сынып оқушыларымен тәрбие жұмысының жоспарын құруда сынып жетекшісіне қажетті алдын-ала болжау біліктілігі. Сынып ұжымының тәрбие жұмысын жоспарлау әдістемесі.
4-тақырып. Мектепте және сыныпта тәрбие жұмысын жүзеге асыруды ұйымдастыру.
Тәрбиенің әдістері, құралдары және әдістемелік тәсілдері. Тәрбиенің әдістері, құралдары және формаларының өзара байланысы тәрбие жұмысының нәтижелі шарты ретінде. Тәрбие әдістері мен құралдарын таңдау проблемалары.
Мектепте және сыныпта тәрбиелік шараларды даярлау және өткізу әдістемесі. Сыныптан тыс жұмыстың тақырыбын таңдау. Шараның мақсатын, міндеттерін, формасы мен мазмұнын, құрылымын және оны өткізу әдістемесін анықтау. Сыныптан тыс шараны өткізуге қажетті материалдарды жинастыру, орнын белгілеу, оны безендіруді ойластыру. Шараны даярлау және өткізуге балалардың қатысу формасын анықтау және оларға кеңес беру. Тәрбиелік шараларды ұйымдастыруға қойылатын талаптар: жүйелігі, кешенділігі, бірізділігі, өтімдігі, ыңғайлығы, әсерлігі, еліктіргіштігі, жүзеге асатындығы және т.б.
Мектепте және сыныптағы ұжымдық шығармашылық істер: принциптері, құрылымы, ұйымдастыру алгоритмы. Шараны өткізу Кеңесін немесе уақытша ұйымдастыру тобын құру. Кеңестің шараны өткізу жоспарын құруы. Шараны өткізудің тізімін құру және оның қатысушыларына тапсырмалар бөлу. Шараны даярлаудың барысы. Шараны өткізу. Кеңестің соңғы мәжілісінде шараның нәтижесіне талдау жасау.
Жалпы мектеп бойынша өткізілетін шаралардың, сыныптық тақырыптық сағаты, сынып жиналысы, этикалық әңгіме, танымдық ойындар, тренинглер, пікір сайыс, еңбекке қатысты істер, спорттық мейрамдар, проекталық жұмыстар, кештер, клуб жұмыстарын ұйымдастыру әдістемесі және т.б.
5-тақырып. Мектептің және сыныптың тәрбие жұмыстарын және оның нәтижелерін талдау.
Мектептің және сыныптың тәрбие жұмыстарын және оның нәтижесін талдау, қайтадан диагностикалау тәрбие жұмысын ұйымдастырудың ең күрделі кезеңі ретінде. Диагностикалық талдаудың рөлі және оның орны. Педагогикалық талдаудың принциптері. Тәрбие жұмысын талдау мәліметтерінің қайнар көзі. Тәрбие жұмыстарын талдау түрлері және деңгейі.
Сыныптағы тәрбиелік шараларды ұжым болып талдау. Сынып жетекшісінің ұжымдық талдауға, оған қатысушылардың тәрбиелік шараларды талқылау тәртібіне дайындық жұмысы. Мектеп бойынша өткізілген жалпы тәрбиелік шараларға ұжымдық талдауды ұйымдастыру. Оқу жылына өткізілген тәрбиелік шараларды талдауды ұйымдастыру: мақсаты, талдау көзі және объектісі, даярлық барысы, өту кезеңдері, формасы.
Тәрбие субъектілерінің мектеп пен сыныптың тәрбие жұмысын өздік талдауы мен бағалауы. Педагогикалық рефрексия оқушылардың сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмысының қажетті кезеңі ретінде.
Негізгі әдебиеттер:
1.С.Ш.Әбенбаев. Тәрбие теориясы мен әдістемесі. Оқу құралы. –Алматы: Дарын, 2005.
2.Н.И.Болдырев. Класс жетекшісі. –Алматы: Мектеп, 1980.
3.Н.И.Болдырев. Мектептегі тәрбие жұмысының методикасы. –Алматы: Мектеп, 1987.
4.Мектептегі тәрбие жұмысының теориясы және әдістемесі (І
–ІХ сыныптар). Ред. басқ. С.Қариев. –Алматы, 1999.
5.Б.И.Иманбекова. Тәрбиеге жетекші. Алматы, 2004.
6.С.Нұрмағанбетов, Р.Овчиникова. Мектептегі кластан тыс жұмыстар. – Алматы, 1969.
7.М.Көпжасарова. Оқушыларды кластан тыс жұмыстарда тәрбиелеу. – Алматы, 1978.
8.Оқушыларды тәрбиелеудің үлгі мазмұны. –Алматы, 1978.
9. 11.Н.Саңғысбаев. Мектептен тыс мекемелердің іс тәжірибесінен. –Алматы, 1972.
10.Оқушыларды сабақтан тыс уақытта тәрбиелеу. –Алматы, 1975.
11.Қазақ мектептері мен мектепке дейінгі мекемелерінде имандылық-эстетикалық тәрбие берудің кешенді программасы. “Қазақстан мұғалімі”, 8.06.1990.
12.Педагогика. Дәріс курсы. –Алматы: ”Нұрлы әлем”, 2003.
13.Л.И.Маленкова. Теория и методика. –М., 2002.
14.Методика воспитательной работы В.М.Коротов, и др. –М.: Просвещение, 1990.
15.Методика воспитательной работы под ред. Сластенина В.А. –М.: Академия, 2002.
16.Голубев Н.К., Битинас Б.П. Введение в диагностику воспитания. –М.: Педагогика, 1989.
17.Педагогическая диагностика (Под ред. А.И.Кочетова) –Минск.: Нар. Асвета, 1987.
18.Фридман Л.М., Пушкина Т.А., Каплунович И.Л. Изучение личности учащегося и ученических коллективов: Книга для учителя. –М.: Просвещение, 1988.
Қосымша әдебиеттер:
1.Адамгершілікке тәрбиелеу әліппесі. –Алматы, 1988.
2.Қ.Ахметов, Ж.Ермұхамбедова. Құқыңды біл. –Алматы, 2000.
3.Х.Алмаханов. Жас өспірімдерге эстетикалық тәрбие беру
Методикалық нұсқау. –Алматы, 1990.
3.Ш.Амантурин. Мұғалім және оқу-тәрбие жұмысы. –Алматы, 1978.
4.Ұстаздық шеберлікке жету жолдары (Методикалық нұсқау).
Құрастырған Ж.Н.Нұржанова. –Алматы, 1991.
5.Г.Сапарғалиев. Оқушыларға праволық тәрбие беру туралы. –Алматы, 1988.
6.Е.Әбдразақов. Класс жетекшілері үшін тәрбие жұмысын
жоспарлаудың үлгі нұсқасы. “Қазақстан мектебі”, 4-51994.
7.Ж.Наурызбаев. Ұлттық мектептің ұлы мұраты. –Алматы, 1995.
8.Мектепке дейінгі және мектеп жасындағы балалардың тәрбие
тұжырымдамасы. –Алматы, 1995.
9.А.Қ.Құсайынов. Біз өз балаларымызды білеміз бе? –Алматы, 2004.
10.М.Асқарова. Оқушылардың ғылыми материалистік көзқарастарының қалыптасуы. – Алматы, 1976.
11.Жалпы психология. –Алматы, 1980.
12.Қ.Жарықбаев, Ө.Озғанбаев. Жантануға кіріспе. –Алматы, 2000.
13.З.Әбілова. Этнопедагогика. –Алматы, 1997.
14.Этнопедагогика материалдарын тәрбие процесінде қолдану. –Алматы, 1998.
15.А.Меңжанова. Тәлім-тәрбие жұмысын ұйымдастыру. –Алматы: Ғарыш, 2003.
16.Богданова О.С., т.б. Бастауыш кластарындағы тәрбие жұмысының методикасы. А.: Мектеп, 1980.
17.Педагогика: Педагогикадан семинар және лабораториялық сабақтар. Тәрбие жұмысының методикасы. –Алматы, 1988.
18.Тәжібаева С.Ғ. Болашақ ұстаз тәрбиесі (оқу құралы). –Алматы, 2000.
19.Тәжібаева С.Ғ. Болашақ ұстаздарды оқушыларға адамгершілік тәрбие беруге дайындау (оқу құралы). –Алматы, 2000.
20.Калюжный А.А., Тажбаева С.Г., Алимбаева А.А. Классный руководитель. –Алматы: АГУ им.Абая, 2000.
21.Планирование воспитательной работы в классе. Метод. пособ. Под ред. Е.Н.Степанова. –М., 2000.
22.Советы педагогу-воспитателю Сост. Л.А.Байкова и др. –Рязань, 1988.
23.Сергеева В.П. Классный ркуоводитель в современной школе. –М., 1999.
24.Щуркова Н.Е. Прикладная педагогика воспитания. –СПб: Питер, 2005.
25.Щуркова Н.Е. Программа воспитания школьников. -М., 2002.
26.Щуркова Н.Е. Практикум по педагогической технологии. –М.: Педобщество, 1998.
27.Исаева С.А. Физкультурные минутки в начальной школе. –М.: Айрис-пресс, 2003.
28.Исаева С.А. Организация переменок и динамических пауз в начальной школе. –М.: Айрис-пресс, 2004.
29.Гозман О.С.. Иванов А.В. Содержание деятельности и опыт работы классного руководителя. -М., 1992.
30.Кульневич С.В., Лакодекина Т.П. Воспитательная работа в современной школе. Воспитание: от формирование к развитию. –М.:
Ростов-на-Дону, 2001.
31.Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Педагогика және психология. –Алматы: Мектеп, 2002.
Оқу курсы мазмұнының тақырыптық жоспары
(4-семестр - 15 апта, кредит саны - 1)
Кесте-1
Оқу курсының тақырыптары
Оқу аптасының бірізділігі
Оқу курсын ұйымдастыру формалары және мазмұны
Күнделікті бақылау (КБ)
КБ жүргізу мерзімі
қарызды өтеу мерзімі
Дәріс
СОӨЖ
Өздік жұмыс
СРСП
Сағат саны
ОК ұйым. форм және
тәсіл-
дері
Сағат саны
ОК ұйым.
форм.
және
тәсіл-
дері
Сағат саны
ОК ұйым. форм.
және
тәсіл-дері
1-модуль
Жалпы тақырып: “Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесінің” жалпы негіздері.
Тақырып N1
“Тәрбие жұмысы-
ның теориясы
мен әдістемесінің”
пәні және міндет-
тері
1
1
Шолу лек-циясы
1
Ұжымдық-танымдық әре-кет.
1
Әдебиеттерді оқу.
Конс-пект
құру.
“Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістеме-
сі” “Педагогика” курсы
ның “Тәрбие теориясы-
ның” бір саласы ретінде. “Тәрбие жұмы-
сының теориясы мен әдістемесінің” пәні, міндеттері, мәні мен ерекшеліктері. Негізгі ұғымдары: тәрбие, тәр-
бие жүйесі, тәрбиедегі
қарым-қатынас, тәрбие әрекеті,тәрбие жұмысы, тәрбиелік шара, тәрбие технологиясы, құралы, формалары мен әдістері және тәрбие тәсілдері. “Тәрбие жұмысының теориясы мен әдісте-
месі” пәнінің филосо-
фия, психология,
педагогикалық және
жас ерекшелігі психоло-
гия, физиология, әлеу-
меттану, этнопедагоги-ка, басқару теориясы және басқа да ғылым салаларымен байланы-сы.
Тәрбие – мәдени-тари-
рихи феномен және педагогикалық құбылыс ретінде. Тәрбиенің мә-
ні, мақсаты, міндеттері
және ерекшеліктеері, оқушылардың тәрбие жұмысында олардың өзара үйлесіқамтамасыз ету.
Тәрбиенің қозғаушы күштері, заңдылықтары және принциптері.
Тәрбие оқыту проце-
сінде. Құндылық қаты-
тәрбиенің мазмұнын қалыптастырушы ретінде. Тәрбие процесі күрделі динамикалық жүйе ретінде. Тәрбие жүйесінің қалыптасу және даму кезеңдері, бағалау өлшемдері. Тәрбие жүйесінің жан-жақтылығы. Тәрбиенің гуманистік жүйесі.
Тәрбие жүйесінің субъ-
ектісі. Жан-жақты мә-
дени тұлғаны қалыптас-
тыруға бағытталған
тәрбие жүйесі.
Субъектілердің өзара қарым-қатынасы тәр-
бие жүйесінің негізі ретінде.
Тәрбие жайындағы нормативтік құжаттарға сипаттама. “Қазақстан Республикасындағы білім беру мекемелерін-
де тәрбиенің кешенді бағдарламасы”, “Алматы қаласындағы тәрбие жүйесі” бағдар-
ламасы және олардың Қазақстан Республика-
сында тәрбие жұмысы-
ның құрылымы мен мазмұнын жетілдіруге бағытталуы.
1
Оқу про-цесі бары-сында реттеу.
Тақырып N2
Мектеп тәрбие жүйесі ретінде.
2
1
Шолу
лек-
циясы
1
Ұжымдық-танымдық әре-кет.
Дөңгелек стол.
1
Сұрақ-ты тал-дау және қоры-тын-дылау.
Мектептегі тәрбие жүйе
сі мектептің біртұтас әлеуметтік-педагогика-лық құрылымы және балаларды әлеуметтен-діру мен дамытудың мақсатты факторы ре-тінде. Мектептің тәрбие жүйесінің негізгі ком-поненттері, мәні, құры-лымы, сипаттамасы және олардың өзара әрекеттесуі. Қазіргі мек
тептегі тәрбие жүйесі мазмұнының пробле-малары. Мектеп даму-шы және өзін-өзі дамы-тушы тәрбие жүйесі ретінде. Мектепте тәр-бие жүйесін құру бас-қарудың педагогикалық міндеті ретінде.
Мектептің тәрбие жүйе-сін басқару. Мектепте тәрбие жұмысын ұйым-дастыру. Мектеп дирек-торының тәрбие жұмы-сы жөніндегі орынба-сары және оның кәсіби бейнесі. Мектеп дирек-торының тәрбие жұмы-сы жөніндегі орынба-сарының тәрбие субъек-тісімен жұмыс жүйесі: педагог-мұғалімдер, сынып жетекшілері,
тәрбиешілер, балалар және т.б. Мектеп педа-
гогы- мұғалім тәрбие субъектісі ретінде.
Педагог-мұғалімнің тәрбие әрекетінің жүйе-сі. Сынып жетекшілері институты. Сынып же-текшісінің міндеттері мен қызметі. Сынып жетекшісі туралы ереже (сынып жетекшісінің құқықтық-нормативтік аспектісі). Сынып же-текшісінің вариативті-лігі.
Мектеп психологы,
әлеуметтік педагог,
күнұзақ тобының тәр-биешісі, балалар, ата-аналар және мектептегі жалпы тәрбие жұмысы жүйесіндегі басқа да бірлестіктер.
Мектепте тәрбие жұмы-сын әдістемелік қамта-масыз ету.
2
Тақырып N3
Сыныптың тәрбие жұмысының жүй-есі тәрбиелеуші және дамытушы ортаны қалыптас-
тырушы ретінде.
3
1
Шолу лек-циясы
1
Проблема-лық сұрақтарын тал-дау.
Конспект құру.
1
Педагогикалық әдебиеттерге шолу жүргізу.
Сыныптағы тәрбие жұ-мысының жүйесі мек-тептің тәрбие жүйесінің компоненті ретінде.
Мектептің және сынып-тың тәрбие жұмысы жүйесінің өзара байла-ныстылығы.
Мектеп сыныбы тәрбие жұмысы жүйесінің бас-тапқы өзегі ретінде. Сыныптағы тәрбие жұ-мысы жүйесі мазмұны-ның проблемалары.
“Орта” философиялық-педагогикалық ұғым
ретінде.
Тәрбиенің әлеуметтік-мәдени ортасы туралы түсінік. Оқушылардың ортаға әлеуметтік бей-імделуі проблемалары. Ортаны педагогикалық тұрғыдан құру оқушы-лардыдың әлеуметтік бейімделуі проблема-ларын шешу мүмкіндігі ретінде.
Сыныптың тәрбиелік ортасы және оны дамы-ту. Сынып жетекшісінің тәрбиелеуші ортаны ұй-ымдастыру және дамыту жұмысы. Сынып ұжым-ын қалыптастыру және дамыту оқушыларды тәрбиелеуші және дамы
тушы орта және оның мүшелерінің мүмкін-діктерін жүзеге асыру факторы ретінде.
Оқушылар ұжымында-ғы психологиялық кө-
ңіл-күй және ұлтаралық өзара қарым-қатынас. Ұжымдық шығармашы-лық іс-әрекетті ұйым-дастыру.
Ұжымдық шығармашы-лық істерде тұлғалық бағыттылықтың болуы. Балалар ұжымында же-ке оқушымен жұмыс-тың әдістемесі. Дарын-ды және педагогикалық тұрғыдан қараусыз қал-ған балалармен тәрбие жұмысы.
Сынып ұжымындағы оқушылардың өзін-өзі басқаруы: маңызы, принциптері, педагоги-калық негізі.
Оқушылардың өзін-өзі басқаруын құру әдісте-месі.
Отбасы сынып оқушы-ларын тәрбиелеуші жә-не дамытушы ортаны қалыптастырушы ретін-де. Сынып жетекшісі жұмысында оқушы от-басының тәрбиелік про-цесінің диагностикалық жүйесі. Сынып жетек-шісінің оқушының от-басымен ұйымдастыру – педагогикалық жұ-мысы. Мектеп және сыныптың оқушының отбасымен өзара іс-әрекетін ұйымдастыру әдістемесі.
Балалар мен жастардың бірлестіктері сынып
оқушыларын тәрбие-леуші және дамытушы ортаны қалыптастыру-шы ретінде (жеткіншек ұрпақты тәрбиелеу және дамыту факторы). Балалар мен жастардың бейресми (ресми емес) ұйымдары мен бірлес-тіктері, сыныптағы тәр-бие жұмысында олар-мен өзара іс-әрекет-тестік.
3
Барлығы: 9 сағат.
3
3
3
Аралық бақылау (АБ) (Тест жұмыстары): №1 модуль бойынша.
2-модуль
Жалпы тақырып: Тәрбие жұмысын мектепте және сыныпта ұйымдастыру.
Тақырып N1
Оқушылармен сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмы-сын ұйымдас-тыру.
4
3
Проб-лема-лық лек-ция.
3
Ұжымдық
танымдық әре-кет.
Дөңгелек стол.
2
Педаго-гика-лық әдебиеттерге талдау жүргізу.
Конс-пект құру.
Сыныптан және мек-тептен тыс тәрбие жұ-мысы туралы түсінік және оның ерекшелік-тері. Сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмысы бәрбие жүйе-сінің бөлінбейтін ком-поненті ретінде: мақса-
ты, маңызы, ұйымдас-тыру принциптері.
Сыныптан тыс тәрбие жұмысын ұйымдастыр-уға қойылатын педаго-гикалық талаптар.
Сыныптан, мектептен тыс жұмыс пен оқу жұмыстарының байла-нысы.
Сыныптан тыс тәрбие жұмысының міндеттері мен мазмұны, оқушы-ларды тәрбиелеу жүйе-сіндегі оның орны мен рөлі. Сынып жетекші-сінің оқушылар ұжым-ының оқу жұмысын ұйымдастыруы. Баланы әлеуметтік қорғау, тә-лімгерлердің денсаулы-ғын қорғау, қабілетте-рін дамыту. Олардың қолы бос уақытын ұйымдастыру. Ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар негізінде Қазақстандық елжан-дылық және азамат-тықты, ақыл-ой, руха-ни-адамгершілік, эко-номикалық, экология-лық, этинкалық, эсте-тикалық мәденитті, отбасы қарым-қатынас мәдениетін және салау-атты өмір салтын, сонымен бірге өзін-өзі тәрбиелеу және дамыту біліктілігі мен дағдысын меңгерген, өз мүмкін-дігін барынша пайдала-на білетін тұлғаны қалыптастыру.
Тәрбие жұмысының формасы. Сыныптан тыс тәрбие жұмысының жеке-дара, топтық және бұқаралық формасы-ның көптүрлігі: кон-ференция, таңертеңгі-лік, кеш, кездесу, көрме, саяхат, үйірме, клуб жұмыстары және т.б. Сыныптан тыс тәрбие жұмысы форма- ларының өзара үйле-сімді болуы мектеп пен сыныптың тәрбие жүй-есінің мақсатын жүзеге асырудың шарты ретін-де. Мектептерде және ұзартылған күн тобын-да, сонымен бірге ауыл мектептері бойынша сыныптан тыс тәрбие жұмыстарының ерекше-ліктері.
Мектептен тыс тәрбие
жұмысы, оның міндет-тері мен мазмұны.
Оқушылардың мектеп-тен және сыныптан тыс тәрбие жұмыстарының өзара байланысы.
Мектептен тыс мекеме-лердің түрлері, оларға сипаттама, қызметтері мен міндеттері. Мектеп және сыныптың мек-тептен тыс мекемелер, қоғамдық ұйымдар мен бірлестіктер, білім беру және мәдени-ағарту ме-кемелері, мәдени және ғылыми орталықтары, сондай-ақ этномәдени, ұлттық “Денсаулық” орталықтарымен өзара әрекеттесуі.
4
Тақырып N2
Мектеп және сыныптың тәрбие жұмысының диагностикасы.
7
2
Шолу лек-циясы
2
Педа-
гоги-калық
талдау
Кос-пект құру.
Тест жұ-мыстары.
1
Реферат
жазу
жұмыс-тары.
Қорғау
жұмыс-
тары.
Мектептің және сынып-тың тәрбие жұмысының диагностикасы туралы түсінік. Мектептің және сыныптың тәрбие про-цесінің диагностикасы-ның мазмұны.
Мектептің және сынып-тың тәрбие процесінің жағдайы туралы мәлі-мет, оның түрі: бастап-қы, тактикалық, жедел. Мектептегі және сынып
тағы тәрбие жұмыста-рының негізгі сипатта-масы.
Мектептің және сынып-тың тәрбие жұмыстары-ның сипаты жайында диагностикалық мәлі-мет алудың ғылыми-зерттеу әдістері.
Оқушы тұлғасы және сынып ұжымының диа-гностикасы.
Оқушы тұлғасы мен сынып ұжымы диагнос-тикасына талаптар. Оқушылар және оқу-шылыр ұжымы диа-гностикасы бағдарлама-сы мен әдістемесінің шамамен алынған үлгі-сі.
Оқушының жеке басы-на және сынып ұжы-мына мінездеме жазу.
7
Тақырып N3
Мектепте және сыныптағы тәрбие процесі-нің мақсатын қою және тәр-бие жұмысын жоспарлау.
9
2
Шолу лек-циясы
2
Ұжымдық
танымдық әре-кет.
Дөңгелек стол.
1
Белгілі
бір сы-
ныптың
тәрбие
жоспарын
құру.
Қорғау
жұмыс-
тары.
Мақсат, міндет және мақсат қоюшылық (целепологания) туралы түсінік, олардың тәрибе процесіндегі маңызы.
Мақсат қоюшылық ке-зеңдері және мектеп пен сыныпта оны ұйымдастыру туралы әдістемелік кеңес.
Тәрбие жұмысын жос-парлау оқушылар мен балалар ұжымының да-муын және мектеп пен сыныпта тәрбие жұмыс
тарының стратегиясын алдын-ала болжау, анықтау процессі ретін-де.
Мектеп пен сыныптың тәрбие жүйесінің мек-
теп пен сыныптың тәрбие жұмыстарының стратегиясымен өзара байланысы.
Тәрбие жұмысы жоспа-рының тәрбие жүйесін-дегі орны, қызметі, түрі және құрылымы.
Тәрбие жұмысы жоспа-рының қайнар көзі. Тәрбие жоспарын құру-ға қойылатын талаптар. Тәрбие жұмысын диа-гностика мәліметтері және мектеп ұжымы мен сыныптың потен-циальдық мүмкіндіктері негізінде жоспарлау.
Тәрбие жоспарын жос-парлауда педагогика-лық және оқушылар ұжымының өзара әре-кеттесуі. Тәрбие жұмы-сын жоспарлауға ата-аналардың қатысуы.
Мектептің жалпы тәр-бие жоспары, оның құрылымы мен мазмұ-ны. Мектепте тәрбие жұмысының жоспарын құруды ұйымдастыру. Сыныптың тәрбие жұ-мысының жоспары.
Сынып оқушыларымен тәрбие жұмысының жоспарын құруда сы-
нып жетекшісіне қажет-ті алдын-ала болжау біліктілігі.
Сынып ұжымының тәр-бие жұмысын жоспар-лау әдістемесі.
9
Тақырып N4
Мектепте және сыныпта тәрбие жұмысын жүзе-ге асыруды ұйымдастыру.
11
4
Проб-лема-лық лек-ция.
3
Ұжымдық
танымдық әре-кет.
Дөңгелек стол.
Видиомате-
риал-
дары.
2
Белгілі
бір тәр-
бие шарасының
жоспа-
ры мен
мазмұ-
нын
дербес
құру.
Қорғау
жұмыс-
тары.
Тәрбиенің әдістері, құ-ралдары және әдістеме-лік тәсілдері. Тәрбиенің әдістері, құралдары жә-
не формаларының өзара байланысы тәрбие жұ-
мысының нәтижелі шарты ретінде.
Тәрбие әдістері мен құралдарын таңдау проблемалары.
Мектепте және сынып-та тәрбиелік шараларды даярлау және өткізу әдістемесі.
Сыныптан тыс жұмыс-тың тақырыбын таңдау. Шараның мақсатын, міндеттерін, формасы мен мазмұнын, құры-
лымын және оны өткізу әдістемесін анықтау. Сыныптан тыс шараны өткізуге қажетті мате-риалдарды жинастыру, орнын белгілеу, оны безендіруді ойластыру. Шараны даярлау және өткізуге балалардың қа-тысу формасын анықтау және оларға кеңес беру. Тәрбиелік шараларды ұйымдастыруға талап-тар: жүйелігі, кешен-ділігі, бірізділігі, өтім-ділігі, ыңғайлығы, әсер-лігі, еліктіргіштігі, жү-зеге асатындығы және т.б.
Мектепте және сынып-тағы ұжымдық шығар-машылық істер: прин-циптері, құрылымы, ұйымдастыру алгори-тмы. Шараны өткізу Кеңесін немесе уақыт-ша ұйымдастыру тобын құру. Кеңестің шараны өткізу жоспарын құруы. Шараны өткізудің тізі-мін құру және оның қатысушыларына тап-сырмалар бөлу.
Шараны даярлаудың
жұмыс барысы. Шара-
ны өткізу. Кеңестің соңғы мәжілісінде ша-раның нәтижесіне тал-дау жасау.
Жалпы мектеп бой-ынша өткізілетін шара-лардың, сыныптық та-қырыптық сағат, сынып жиналысы, этикалық әңгіме, танымдық ой-ындар, тренинглер, пікір сайыс, еңбекке қатысты істер, спорт-
тық мейрамдар, проек-талық жұмыстар, кеш-тер, клуб жұмыстарын ұйымдастыру әдістемесі және т.б.
11
Тақырып N5
Мектептің және сыныптың тәрбие жұмыс-тарын және оның нәтиже-лерін талдау.
15
1
Шолу лек-циясы
2
Ұжымдық
танымдық әре-кет.
Пікір
сай-ыс.
1
үзіліс-
сіз прак
тика
бары-
сында
оқушы-
лардың
тәрбие
жұмыс-
тарына
жазба-
ша
бақы-лау жүр-
гізу.
Бір та-
қырып-
тық тәрбие
сағатын
талдау.
Қорғау
жұмыс-
тары.
Мектептің және сынып-тың тәрбие жұмыста-рын және оның нәти-жесін талдау, қайтадан диагностика-лау тәрбие жұмысын ұйымдастырудың ең күрделі кезеңі ретінде. Диагностикалық тал-даудың рөлі және оның орны. Педагогикалық талдаудың принциптері. Тәрбие жұмысын талдау мәліметтерінің қайнар көзі. Тәрбие жұмыста-рын талдау түрлері және деңгейі.
Сыныптағы тәрбиелік шараларды ұжым болып талдау. Сынып жетек-шісінің ұжымдық тал-дауға, оған қатысушы-лардың тәрбиелік шара-ларды талқылау тәрті-біне дайындық жұмы-сы. Мектеп бойынша өткізілген жалпы тәр-биелік шараларға ұжым
дық талдауды ұйымдас-тыру.
Оқу жылына өткізілген тәрбиелік шараларды талдауды ұйымдастыру: мақсаты, талдау көзі және объектісі, даярлық барысы, өту кезеңдері, формасы.
Тәрбие субъектілерінің мектеп пен сыныптың тәрбие жұмысын өздік талдауы мен бағалауы. Педагогикалық рефрек-сия оқушылардың сы-ныптан және мектептен тыс тәрбие жұмысының қажетті кезеңі ретінде.
15
Барлығы: 31 сағат.
12
12
7
Аралық бақылау (АБ) (Тест жұмыстары): №2 модуль бойынша.
Қ о р ы т ы н д ы б а қ ы л а у: № 1-2 модуль бойынша.
ОК-ның модульдар бойынша проблемалық сұрақтары көрсетілген
модульдықдық-интегративтік құрылымы
Кессте- 3
Модуль
мазмұны
1-модуль
Жалпы тақырып: “Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесінің” жалпы негіздері.
Проблемалық сұрақтар.
1.Педагогика курсының негізгі бір саласы ретінде “Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесін” оқып танудың қажеттілігі қандай?
2.Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесінің” пәні негізінен қандай мәселелерді қарастырады?
3.Қазіргі тәрбие парадигмасы дегеніміз не, оның прогрессивтік идеялары қандай?
4.Мектепте оқушылардың жеке басын қалыптастырып дамытуда бірыңғай тәрбие жұйесін құру маңыздылығы қандай?
3.Оқушының жеке басын дамытуда сынып жетекшісінің негізгі қызметі қандай?
4.Мектептегі оқу-тәрбие жұмыстарын басқарудың қандай құрылымдарын білесіз?
5.Тәрбие процесінде оқушылардың әлеуметтік-мәдени ортасын қалыптастырудың қажеттілігі қандай және оның түрлеріне не жатады?
Міндетті
әдебиеттер
(интернет деректерін
қоса пайдалану).
1.С.Ш.Әбенбаев. Тәрбие теориясы мен әдістемесі. Оқу құралы. –Алматы:
Дарын, 2004.
2.Н.И.Болдырев. Класс жетекшісі. –Алматы: Мектеп, 1980.
3.Н.И.Болдырев. Мектептегі тәрбие жұмысының методикасы. –Алматы:
Мектеп, 1987.
4.Мектептегі тәрбие жұмысының теориясы және әдістемесі (І –ІХ сынып-
птар). Ред. басқ. С.Қариев. –Алматы, 1999.
5.Б.И.Иманбекова. Тәрбиеге жетекші. Алматы, 2004.
6.Ш.Амантурин. Мұғалім және оқу-тәрбие жұмысы. –Алматы, 1978.
7.Қожахметова К.Ж.. Сынып жетекшісі. –Алматы, 2000.
8.Педагогика. Дәріс курсы. –Алматы: ”Нұрлы әлем”, 2003.
Дәрістің қысқаша мазмұны.
1-тақырып. “Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесінің” пәні және
міндеттері.
“Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі” “Педагогика” курсының “Тәрбие теориясының” бір саласы ретінде. “Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесінің” пәні, міндеттері, мәні мен ерекшеліктері. Негізгі ұғымдары: тәрбие, тәрбие жүйесі, тәрбиедегі қарым-қатынас, тәрбие әрекеті, тәрбие жұмысы, тәрбиелік шара, тәрбие технологиясы, құралы, формалары мен әдістері және тәрбие тәсілдері. “Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі” пәнінің философия, психология, педагогикалық және жас ерекшелігі психология, физиология, әлеуметтану, этнопедагогика, басқару теориясы және басқа да ғылым салаларымен байланысы.
Тәрбие – мәдени-тарихи феномен және педагогикалық құбылыс ретінде. Тәрбиенің мәні, мақсаты, міндеттері және ерекшеліктері, оқушылардың тәрбие жұмысында олардың өзара үйлесімін қамтамасыз ету. Тәрбиенің қозғаушы күштері, заңдылықтары және принциптері. Тәрбие оқыту процесінде. Құндылық қатынас тәрбиенің мазмұнын қалыптастырушы ретінде. Тәрбие процесі күрделі динамикалық жүйе ретінде. Тәрбие жүйесінің қалыптасу және даму кезеңдері, бағалау өлшемдері. Тәрбие жүйесінің жан-жақтылығы. Тәрбиенің гуманистік жүйесі.
Тәрбие жүйесінің субъектісі. Жан-жақты мәдени тұлғаны қалыптастыруға бағытталған тәрбие жүйесі. Субъектілердің өзара қарым-қатынасы тәрбие жүйесінің негізі ретінде.
Тәрбие жайындағы нормативтік құжаттарға сипаттама. “Қазақстан Республикасындағы білім беру мекемелерінде тәрбиенің кешенді бағдарламасы”, “Алматы қаласындағы тәрбие жүйесі” бағдарламасы және олардың Қазақстан Республикасында тәрбие жұмысының құрылымы мен мазмұнын жетілдіруге бағытталуы.
2-тақырып. Мектеп тәрбие жүйесі ретінде.
Мектептегі тәрбие жүйесі мектептің біртұтас әлеуметтік-педагогикалық құрылымы және балаларды әлеуметтендіру мен дамытудың мақсатты факторы ретінде. Мектептің тәрбие жүйесінің негізгі компоненттері, мәні, құрылымы, сипаттамасы және олардың өзара әрекеттесуі. Қазіргі мектептегі тәрбие жүйесі мазмұнының проблемалары. Мектеп дамушы және өзін-өзі дамытушы тәрбие жүйесі ретінде. Мектепте тәрбие жүйесін құру басқарудың педагогикалық міндеті ретінде.
Мектептің тәрбие жүйесін басқару. Мектепте тәрбие жұмысын ұйымдастыру. Мектеп директорының тәрбие жұмысы жөніндегі орынбасары және оның кәсіби бейнесі. Мектеп директорының тәрбие жұмысы жөніндегі орынбасарының тәрбие субъектісімен жұмыс жүйесі: педагог-мұғалімдер, сынып жетекшілері, тәрбиешілер, балалар және т.б. Мектеп педагогы- мұғалім тәрбие субъектісі ретінде. Педагог-мұғалімнің тәрбие әрекетінің жүйесі. Сынып жетекшілері институты. Сынып жетекшісінің міндеттері мен қызметі. Сынып жетекшісі туралы ереже (сынып жетекшісінің құқықтық-нормативтік аспектісі). Сынып жетекшісінің вариативтілігі.
Мектеп психологы, әлеуметтік педагог, күнұзақ тобының тәрбиешісі, балалар, ата-аналар және мектептегі жалпы тәрбие жұмысы жүйесіндегі басқа да бірлестіктер.
Мектепте тәрбие жұмысын әдістемелік қамтамасыз ету.
3-тақырып. Сыныптың тәрбие жұмысының жүйесі тәрбиелеуші және
дамытушы ортаны қалыптастырушы ретінде.
Сыныптағы тәрбие жұмысының жүйесі мектептің тәрбие жүйесінің компоненті ретінде. Мектептің және сыныптың тәрбие жұмысы жүйесінің өзара байланыстылығы. Мектеп сыныбы тәрбие жұмысы жүйесінің бастапқы өзегі ретінде. Сыныптағы тәрбие жұмысы жүйесі мазмұнының проблемалары.
“Орта” философиялық-педагогикалық ұғым ретінде. Тәрбиенің әлеуметтік-мәдени ортасы туралы түсінік. Оқушылардың ортаға әлеуметтік бейімделуі проблемалары. Ортаны педагогикалық тұрғыдан құру оқушылардыдың әлеуметтік бейімделуі проблемаларын шешу мүмкіндігі ретінде. Сыныптың тәрбиелік ортасы және оны дамыту. Сынып жетекшісінің тәрбиелеуші ортаны ұйымдастыру және дамыту жұмысы. Сынып ұжымын қалыптастыру және дамыту оқушыларды тәрбиелеуші және дамытушы орта және оның мүшелерінің мүмкіндіктерін жүзеге асыру факторы ретінде. Оқушылар ұжымындағы психологиялық көңіл-күй және ұлтаралық өзара қарым-қатынас. Ұжымдық шығармашылық іс-әрекетті ұйымдастыру. Ұжымдық шығармашылық істерде тұлғалық бағыттылықтың болуы. Балалар ұжымында жеке оқушымен жұмыстың әдістемесі. Дарынды және педагогикалық тұрғыдан қараусыз қалған балалармен тәрбие жұмысы. Сынып ұжымындағы оқушылардың өзін-өзі басқаруы: маңызы, принциптері, педагогикалық негізі. Оқушылардың өзін-өзі басқаруын құру әдістемесі.
Отбасы сынып оқушыларын тәрбиелеуші және дамытушы ортаны қалыптастырушы ретінде. Сынып жетекшісі жұмысында оқушы отбасының тәрбиелік процесінің диагностикалық жүйесі. Сынып жетекшісінің оқушының отбасымен ұйымдастыру – педагогикалық жұмысы. Мектеп және сыныптың оқушының отбасымен өзара іс-әрекетін ұйымдастыру әдістемесі.
Балалар мен жастардың бірлестіктері сынып оқушыларын тәрбиелеуші және дамытушы ортаны қалыптастырушы ретінде (жеткіншек ұрпақты тәрбиелеу және дамыту факторы). Балалар мен жастардың бейресми (ресми емес) ұйымдары мен бірлестіктері, сыныптағы тәрбие жұмысында олармен өзара іс-әрекеттестік.
Типтік немесе стандарт тапсырмалар
1-тақырып. “Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесінің” пәні және
міндеттері.
а) “Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесінің” пәнінің ерекшеліктерін анықтау.
б) “Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесінің” пәнінің философия, психология, педагогикалық және жас ерекшелігі психология, физиология, әлеуметтану, этнопедагогика, басқару теориясы және басқа да ғылым салаларымен байланысын көрсету.
в) Тәрбие жайындағы нормативтік құжаттарға талдау жасау.
г)Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесінің негізгі ұғымдарының маңызын ашып көрсетіп, олардың бүгінгі өмірде іс жүзінде қолданысына дәйекті талдау жасау. Конспект құру.
2-тақырып. Мектеп тәрбие жүйесі ретінде.
а) Жалпы білім беретін мектептің және оқу сыныбындағы тәрбиелік жүйеніің құрылымын анықтау.
б) Қоғамның әрбір даму кезеңіндегі тәрбие жұмысы жүйесінің ерекшеліктерін анықтап, талдау жасау.
в) Қазіргі жалпы білім беретін мектептің тәрбие жұмысын басқарудың үлгісімен танысу.
3-тақырып. Сыныптың тәрбие жұмысының жүйесі тәрбиелеуші және
дамытушы ортаны қалыптастырушы ретінде.
а) Философиялық, педагогикалық, психологиялық оқу құралдарында “Орта” ұғымына қатысты теориялық талдаулармен танысыу. Білімдерін тереңдету.
б)Педагогикалық басылымдар бойынша мектептегі немесе сыныптағы тәрбие жұмысының қазіргі проблемаларына талдау жасау.
в)Тәрбиелеуші ортаны қалыптастыруда отбасы және балалардың бірлестіктерінің қызметі мен өзара әрекеттестік сипатына деректер жинау, оларды мазмұндау.
Интегративті практикалық -кәсіби тапсырмалар
1-тақырып. “Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесінің” пәні және
міндеттері.
а)Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасында оқушыларға тәрбие берудің нормативтік құжаттары негізінде кесте құру.
б)Қазақстан Республикасында жалпы білім беретін мектептердің тәрбие жұмысының бағыттарына талдау жасау (жазбаша).
2-тақырып. Мектеп тәрбие жүйесі ретінде.
а)Қазіргі мектептерде қолданып жүрген дәстүрлі тәрбие жүйесінің әлеуметтік-педагогикалық құрылымының кестесін жасау
б)Қазіргі мектептегі тәрбие жүйес басқарудың педагогикалық құрылымына )жазбаша) талдау жасау.
3-тақырып. Сыныптың тәрбие жұмысының жүйесі тәрбиелеуші және дамытушы
ортаны қалыптастырушы ретінде.
а)Тәрбиенің әлеуметтік-мәдени ортасы туралы тұжырымдардың үлгісін құру.
б)Қазақстан Республикасында балалар мен жастар бірлестіктерін мен қозғалыстарын саралап, олардың жұмыс бағыттары мен мазмұнына талдау жүргізу, солардың негізінде кесте құру
в)Сынып жетекшісі жұмысында оқушы отбасымен ұйымдастыру-педагогикалық жұмысының бағыттары және олардың мазмұнына арналған кесте құру.
Студенттердің оқытушы басшылығы-мен өздік жұ-мыстары
(СРСП)
1-тақырып. “Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесінің” пәні және
міндеттері.
а)Педагогикалық әдебиеттердегі қазіргі кездегі тәрбие жұмысының негізгі бағыттары мен міндеттеріне қатысты материалдарды оқып танысу. Конспект құру.
б)“Тәрбие мәдени-тарихи феномен және педагогикалық құбылыс” тақырыбы бойынша баяндама әзірлеу.
в)”Қазақстан Республика-сында білім беру мекемелерінде тәрбиенің ке-шенді бағдарламасы”
бойынша кесте құру.
2-тақырып. Мектеп тәрбие жүйесі ретінде.
а)Үзіліссіз педагогтік практика барысында белгілі бір мектептің немесе сыныптың тәрбие жұмысының жүйесімен танысу, талдау жүргізу.
б)“Қазіргі мектеп жүйесін басқарудың өзекті мәсклелері” тақырыбына баяндама әзірлеу.
в)Мектептің тәрбие жұмысы жүйесінің хронологиялық кестесін құру.
3-тақырып. Сыныптың тәрбие жұмысының жүйесі тәрбиелеуші және дамытушы
ортаны қалыптастырушы ретінде.
а)”Қазіргі кезде оқушылардың ортаға әлеуметтік бейімделі проблемалары” тақырыбы бойынша конспект қүру.
б)Сынып жетекшісінің белгілі бір сыныпта тәрбиелеуші ортаны ұйымдас-тыру әдістемесіне негіздеме жасау.
в) Сынып жетекші жұмысында оқушы отбасымен педагогикалық жұмыстың жүйесінің кестесін жасау.
Модуль
мазмұны
2-модуль
Жалпы тақырып: Тәрбие жұмысын мектепте және сыныпта ұйымдастыру.
Проблемалық сұрақтар.
1.Оқушылардың сыныптан тыс тәрбие жұмыстарының оқу жұмыстарына қарағанда қандай ерекшеліктері және қажеттілігі бар?
2.Мектептегі және сыныптағы оқу-тәрбие жұмыстарын диагностикалаудың қажеттілігі не?
3.Мектептегі және сыныптағы тәрбие жұмыстарының мақсатын анықтап белгілеудің негізі қандай?
4.Мектептегі және сыныптағы ұжымдық шығармашылық істердің түрлері қандай?
5.Тәрбие әдістері және формаларының түрлері мен ерекшеліктері қандай?
6.Мектептің және сыныптың тәрбие жұмыстарының нәтижесін талдау, қорытындыладың қажеттілігі қандай?
Міндетті
әдебиеттер
(интернет деректерін
қоса пайдалану).
1.С.Нұрмағанбетов, Р.Овчиникова. Мектептегі кластан тыс жұмыстар.
-Алматы, 1969.
2.М.Көпжасарова. Оқушыларды кластан тыс жұмыстарда тәрбиелеу.
-Алматы, 1978.
3.Оқушыларды тәрбиелеудің үлгі мазмұны. –Алматы, 1978.
4.Н.Саңғысбаев. Мектептен тыс мекемелердің іс тәжірибесінен. –Алматы,
1972.
5.Оқушыларды сабақтан тыс уақытта тәрбиелеу. –Алматы, 1975.
6.Е.Әбдразақов. Класс жетекшілері үшін тәрбие жұмысын жоспарлаудың
үлгі нұсқасы. “Қазақстан мектебі”, 4-51994.
7.Ж.Наурызбаев. Ұлттық мектептің ұлы мұраты. –Алматы, 1995.
8.Мектепке дейінгі және мектеп жасындағы балалардың тәрбие тұжырым-
дамасы. –Алматы, 1995.
9.Қазақ мектептері мен мектепке дейінгі мекемелерінде имандылық-эстетика-
лық тәрбие берудің кешенді программасы. “Қазақстан мұғалімі”, 8.06.1990.
10.Планирование воспитательной работы в классе. Метод. пособ. Под ред.
Е.Н.Степанова. –М., 2000.
11.Советы педагогу-воспитателю Сост. Л.А.Байкова и др. –Рязань, 1988.
12.Л.И.Маленкова. Теория и методика. –М., 2002.
13.Классному руководителю. –М., 2001.
14.З.Әбілова. Этнопедагогика. –Алматы, 1997.
15.Этнопедагогика материалдарын тәрбие процесінде қолдану. –Алматы, 1998.
16.Адамгершілікке тәрбиелеу әліппесі. –Алматы, 1988.
17.Қ.Ахметов, Ж.Ермұхамбедова. Құқыңды біл. –Алматы, 2000.
18.Х.Алмаханов. Жас өспірімдерге эстетикалық тәрбие беру. Методикалық
нұсқау. –Алматы, 1990.
19.Меңжанова А. Тәлім-тәрбие жұмысын ұйымдастыру. –Алматы: Ғарыш,
2003.
20.Богданова О.С., т.б. Бастауыш кластарындағы тәрбие жұмысының
методикасы. А.: Мектеп, 1980.
21.Педагогика: Педагогикадан семинар және лабораториялық сабақтар.
Тәрбие жұмысының методикасы. –Алматы, 1988.
22.Тәрбие сағаттарының үлгі тақырыптары. ”Қазақстан әйелдері”, 12000.
22.Әбдразақов Е. Класс жетекшілері үшін тәрбие жұмысын жоспарлаудың
үлгі нұсқасы. ”Қазақстан мектебі”, 4-51994.
23.Воронов В. Диагностика в работе классного руководителя. ”Воспитание
школьников”, 22000.
Дәрістің қысқаша мазмұны.
1-тақырып. Оқушылармен сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмысын ұйымдастыру.
Сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмысы туралы түсінік және оның ерекшеліктері. Сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмысы тәрбие жүйесінің бөлінбейтін компоненті ретінде: мақсаты, маңызы, ұйымдастыру принциптері. Сыныптан тыс тәрбие жұмысын ұйымдастыруға қойылатын педагогикалық талаптар. Сыныптан, мектептен тыс жұмыс пен оқу жұмыстарының байланысы.
Сыныптан тыс тәрбие жұмысының міндеттері мен мазмұны, оқушыларды тәрбиелеу жүйесіндегі оның орны мен рөлі. Сынып жетекшісі оқушылар ұжымының оқу жұмысын ұйымдастыруы. Баланы әлеуметтік қорғау, тәлімгерлердің денсаулығын қорғау, қабілеттерін дамыту. Олардың қолы бос уақытын ұйымдастыру. Ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар негізінде Қазақстандық елжандылық және азаматтықты, ақыл-ой, рухани-адамгершілік, экономикалық, экологиялық, этинкалық, эстетикалық мәденитті, отбасы қарым-қатынас мәдениетін және салауатты өмір салтын, сонымен бірге өзін-өзі тәрбиелеу және дамыту біліктілігі мен дағдысын меңгерген, өз мүмкіндігін барынша пайдалана білетін тұлғаны қалыптастыру.
Тәрбие жұмысының формасы. Сыныптан тыс тәрбие жұмысының жеке-дара, топтық және бұқаралық формаласының көптүрлігі: конференция, таңертеңгілік, кеш, кездесу, көрме, саяхат, үйірме, клуб жұмыстары және т.б. Сыныптан тыс тәрбие жұмысы формаларының өзара үйлесімді болуы мектеп пен сыныптың тәрбие жүйесінің мақсатын жүзеге асырудың шарты ретінде. Мектептерде және ұзартылған күн тобында, сонымен бірге ауыл мектептері бойынша сыныптан тыс тәрбие жұмыстарының ерекшеліктері.
Мектептен тыс тәрбие жұмысы, оның міндеттері мен мазмұны. Оқушылардың мектептен және сыныптан тыс тәрбие жұмыстарының өзара байланысы. Мектептен тыс мекемелердің түрлері, оларға сипаттама, қызметтері мен міндеттері. Мектеп және сыныптың мектептен тыс мекемелер, қоғамдық ұйымдар мен бірлестіктер, білім беру және мәдени-ағарту мекемелері, мәдени және ғылыми орталықтары, сондай-ақ этномәдени, ұлттық “Денсаулық” орталықтарымен өзара әрекеттесуі.
2-тақырып. Мектеп және сыныптың тәрбие жұмысының диагностикасы.
Мектептің және сыныптың тәрбие жұмысының диагностикасы туралы түсінік. Мектептің және сыныптың тәрбие процесінің диагностикасының мазмұны. Мектептің және сыныптың тәрбие процесінің жағдайы туралы мәлімет, оның түрі: бастапқы, тактикалық, жедел. Мектептегі және сыныптағы тәрбие жұмыстарының негізгі сипаттамасы. Мектептің және сыныптың тәрбие жұмыстарының сипаты жайында диагностикалық мәлімет алудың ғылыми-зерттеу әдістері. Оқушы тұлғасы және сынып ұжымының диагностикасы. Оқушы тұлғасы мен сынып ұжымы диагностикасына талаптар. Оқушылар және оқушылыр ұжымы диагностикасы бағдарламасы мен әдістемесінің шамамен алынған үлгісі. Оқушының жеке басына және сынып ұжымына мінездеме жазу.
3-тақырып. Мектепте және сыныптағы тәрбие процесінің мақсатын қою және тәрбие жұмысын жоспарлау.
Мақсат, міндет және мақсатқоюшылық (целепологания) туралы түсінік, олардың тәрибе процесіндегі маңызы. Мақсат қоюшылық кезеңдері және мектеп пен сыныпта оны ұйымдастыру туралы әдістемелік кеңес.
Тәрбие жұмысын жоспарлау оқушылар мен балалар ұжымының дамуын және мектеп пен сыныпта тәрбие жұмыстарының стратегиясын алдын-ала болжау, анықтау процессі ретінде. Мектеп пен сыныптың тәрбие жүйесінің мектеп пен сыныптың тәрбие жұмыстарының стратегиясымен өзара байланысы. Тәрбие жұмысы жоспарының тәрбие жүйесіндегі орны, қызметі, түрі және құрылымы. Тәрбие жұмысы жоспарының қайнар көзі. Тәрбие жоспарын құруға қойылатын талаптар. Тәрбие жұмысын диагностика мәліметтері және мектеп ұжымы мен сыныптың потенциальдық мүмкіндіктері негізінде жоспарлау. Тәрбие жоспарын жоспарлауда педагогикалық және оқушылар ұжымының өзара әрекеттесуі. Тәрбие жұмысын жоспарлауға ата-аналардың қатысуы.
Мектептің жалпы тәрбие жоспары, оның құрылымы мен мазмұны. Мектепте тәрбие жұмысының жоспарын құруды ұйымдастыру. Сыныптың тәрбие жұмысының жоспары. Сынып оқушыларымен тәрбие жұмысының жоспарын құруда сынып жетекшісіне қажетті алдын-ала болжау біліктілігі. Сынып ұжымының тәрбие жұмысын жоспарлау әдістемесі.
4-тақырып. Мектепте және сыныпта тәрбие жұмысын жүзеге асыруды ұйымдастыру.
Тәрбиенің әдістері, құралдары және әдістемелік тәсілдері. Тәрбиенің әдістері, құралдары және формаларының өзара байланысы тәрбие жұмысының нәтижелі шарты ретінде. Тәрбие әдістері мен құралдарын таңдау проблемалары.
Мектепте және сыныпта тәрбиелік шараларды даярлау және өткізу әдістемесі. Сыныптан тыс жұмыстың тақырыбын таңдау. Шараның мақсатын, міндеттерін, формасы мен мазмұнын, құрылымын және оны өткізу әдістемесін анықтау. Сыныптан тыс шараны өткізуге қажетті материалдарды жинастыру, орнын белгілеу, оны безендіруді ойластыру. Шараны даярлау және өткізуге балалардың қатысу формасын анықтау және оларға кеңес беру. Тәрбиелік шараларды ұйымдастыруға қойылатын талаптар: жүйелігі, кешенділігі, бірізділігі, өтімдігі, ыңғайлығы, әсерлігі, еліктіргіштігі, жүзеге асатындығы және т.б.
Мектепте және сыныптағы ұжымдық шығармашылық істер: принциптері, құрылымы, ұйымдастыру алгоритмы. Шараны өткізу Кеңесін немесе уақытша ұйымдастыру тобын құру. Кеңестің шараны өткізу жоспарын құруы. Шараны өткізудің тізімін құру және оның қатысушыларына тапсырмалар бөлу. Шараны даярлаудың барысы. Шараны өткізу. Кеңестің соңғы мәжілісінде шараның нәтижесіне талдау жасау.
Жалпы мектеп бойынша өткізілетін шаралардың, сыныптық тақырыптық сағаты, сынып жиналысы, этикалық әңгіме, танымдық ойындар, тренинглер, пікір сайыс, еңбекке қатысты істер, спорттық мейрамдар, проекталық жұмыстар, кештер, клуб жұмыстарын ұйымдастыру әдістемесі және т.б.
5-тақырып. Мектептің және сыныптың тәрбие жұмыстарын және оның нәтижелерін талдау.
Мектептің және сыныптың тәрбие жұмыстарын және оның нәтижесін талдау, қайтадан диагностикалау тәрбие жұмысын ұйымдастырудың ең күрделі кезеңі ретінде. Диагностикалық талдаудың рөлі және оның орны. Педагогикалық талдаудың принциптері. Тәрбие жұмысын талдау мәліметтерінің қайнар көзі. Тәрбие жұмыстарын талдау түрлері және деңгейі.
Сыныптағы тәрбиелік шараларды ұжым болып талдау. Сынып жетекшісінің ұжымдық талдауға, оған қатысушылардың тәрбиелік шараларды талқылау тәртібіне дайындық жұмысы. Мектеп бойынша өткізілген жалпы тәрбиелік шараларға ұжымдық талдауды ұйымдастыру. Оқу жылына өткізілген тәрбиелік шараларды талдауды ұйымдастыру: мақсаты, талдау көзі және объектісі, даярлық барысы, өту кезеңдері, формасы.
Тәрбие субъектілерінің мектеп пен сыныптың тәрбие жұмысын өздік талдауы мен бағалауы. Педагогикалық рефрексия оқушылардың сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмысының қажетті кезеңі ретінде.
Типтік немесе стандарт тапсырмалар
1-тақырып. Оқушылармен сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмысын ұйымдастыру.
а)Оқушылардың сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмыстарының түрлерін анықтау.
б)Сынып жетекшісінің оқушылармен атқаратын тәрбие жұмыстарының әдістемелерін негіздеу.
в)Оқушылардың тәрбие жұмыстарында мектептен тыс тәрбие мекемелері мен қоғамдық ұйымдары және бірлестіктердің атқаратын қызметінің маңызын ашып көрсету.
2-тақырып. Мектеп және сыныптың тәрбие жұмысының диагностикасы.
а)Мектепте оқушылардың оқу-тәрбие жұмыстарында қолданатын диагностика түрлері мен мазмұнын анықтап, талдау жасау.
б)Педагогикалық әдебиеттер бойынша қазіргі кезде мектептегі тәрбие жұмысының диагностикасының практикалық тұрғыдан қолданысын зерттеп, мазмұндау.
в)Үзіліссіз педагогтік практика барысында белгілі бір сынып жетекшісінің тәрбие жұмысы бойынша жүргізілген диагностикалық жұмыстарының нәтижелерін талдау жасау (жазбаша).
3-тақырып. Мектепте және сыныптағы тәрбие процесінің мақсатын қою және тәрбие жұмысын жоспарлау.
а)Тәрбие жұмысы жоспарының тәрбие жүйесіндегі орны мен қызметін анықтау.
б)Тәрбие жоспарының құрылымы мен бағытын анықтап, талдау жасау.
в)Тәрбие жоспарын құруда сынып жетекшісі, оқушылар мен ата-аналар және пән мұғалімдері мен мектеп әкімшілігінің үлес салмағын анықтап, оларға дәйектеме жасау.
4-тақырып. Мектепте және сыныпта тәрбие жұмысын жүзеге асыруды ұйымдастыру.
а)Тәрбие әдістері, құралдары және формаларының ерекшеліктеріне талдау жасау.
б)Мектепте және сыныпта тәрбиелік шараларды даярлау және өткізу әдістемесінің тетіктерін негіздеу.
в)Жалпы мектеп және сынып бойынша өткізілетін тәрбие шараларын жіктеу.
5-тақырып. Мектептің және сыныптың тәрбие жұмыстарын және оның нәтижелерін талдау.
а)Педагогикалық әдебиеттер негізінде жалпы мектеп және сынып бойынша жүргізілген тәрбие жұмыстарының нәтижесін диагностикалық талдаудың маңыздылығы мен атқару тетігін мазмұндау.
б)Тәрбие жұмыстарының нәтижесін талдаудың түрлері және оларды ұйымдастыру кезеңдеріне талдау жасау (жазюаша).
в)Үзіліссіз педагогтік практика барысында белгілі бір сыныпта сынып жетекшісінің тәрбиелік шараларды ұжым болып талдауды ұйымдастыру әдістемесін зерттеп тану.
Интегративті практикалық -кәсіби тапсырмалар
1-тақырып. Оқушылармен сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмысын ұйымдастыру.
а)Оқушылармен сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмысының трлері мен олардың мазмұнын анықтап, үлгісін құру.
а)Үзіліссіз педагогтік практика барысында белгілі бір сыныпта өткізілеген қандай да бір тәрбие шарасының формасының мақсатын анықтап, оның жоспарының құрылымына талдау жасау (жазбаша).
б)Үзіліссіз педагогтік практика барысында сынып жетекшісінің белгілі бір сыныпта жүргізген тәрбие жұмыстарына қатысты ұйымдастыру әдістемесімен танысу, оларды талдау (жазбаша).
2-тақырып. Мектеп және сыныптың тәрбие жұмысының диагностикасы.
а)Белгілі бір сынып ұжымы мен жеке оқушыға арнап диагностикалық карта құру.
б)Үзіліссіз педагогтік практика барысында сынып жетекшісінің белгілі бір сыныпқа жасаған диагностикалық зерттеу жұмыстарымен танысып, оның картасын жасау.
в)Үзіліссіз педагогтік практика барысында белгілі бір сыныптағы жеке оқушы мен сынып ұжымын танып білуге арналған мінездеме құрастыру (жазбаша).
3-тақырып. Мектепте және сыныптағы тәрбие процесінің мақсатын қою және тәрбие жұмысын жоспарлау.
а)Үзіліссіз педагогтік практика барысында сынып жетекшісінің белгілі бір сыныпқа жасаған тәрбие жұмыстарының мақсаттары және жұмыс жоспарларымен танысып, оларға талдау жасау (жазбаша).
б) ІІІ-курста ІІІ-тоқсанда өтетін педагогтік практикаға байланысты белгілі бір сыныпқа арнап тәрбие жұмысының жоспарын құру.
в)Үзіліссіз педагогтік практика барысында сынып жетекшісінің белгілі бір сыныпқа жасаған ата-аналармен жұмыстарының мақсаттары және жұмыс жоспарларымен танысып, оларға талдау жасау (жазбаша).
4-тақырып. Мектепте және сыныпта тәрбие жұмысын жүзеге асыруды ұйымдастыру.
а)Педагогикалық әдебиеттер және үзіліссіз педагогтік практика негізінде мектепте немесе сыныпта белгілі бір тәрбие шарасын ұйымдастыруда сынып жетекшісінің немесе тәрбиешінің алдын ала даярлық жұмыстарына талдау жүргізу (жазбаша).
б)ІІІ-курста өтетін педагогтік практикаға байланысты белгілі бір сыныпта өткізілетін қандай да бір тақырыптық тәрбие сағатының мақсатын, формасын анықтап, жоспарын құру.
в)ІҮ-курста өтетін педагогтік практикаға байланысты “Қазақстан Республикасының тәуелсіздік күнініе” орйластырып жоғары сыныпта өткізілетін қандай да бір тәрбие сағатының формасын анықтап, оның жоспарын құру.
5-тақырып. Мектептің және сыныптың тәрбие жұмыстарын және оның нәтижелерін талдау.
а)Мектептің немесе сыныптың тәрбие жұмыстарының нәтижесін талдауға арналған үлгінің кестесін құру.
а)Үзіліссіз педагогтік практика барысында сынып жетекшісінің бірінші жарты жылдықта белгілі бір сыныпта жүргізген тәрбие жұмысының нәтижесімен танысып, оған талдау жасау (жазбаша).
б)Үзіліссіз педагогтік практика барысында сынып жетекшісінің белгілі бір сыныпта жүргізген тәрбие сағатының нәтижесіне талдау жасау.
Оқытушы басшылығы-мен студенттердің өздік жұмыстары
(СРСП)
1-тақырып. Оқушылармен сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмысын ұйымдастыру.
а)Мектеп оқушыларының сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмыстарын ұйымдастыруға байланысты көрсетілгін әдебиеттермен танысып, қысқаша конспект құру.
б)Үзіліссіз педагогтік практика барысында белгілі бір сыныпта жүргізген тәрбие жұмыстарын ұйымдастрыу әістемесіне зерттеу жүргізу, оларды конспектілеу.
в)Үзіліссіз практика барысында белгілі бір сынып оқушыларымен әңгіме, анкета жұмыстарын жүргізіп, сол сыныпта жүргізілген тәрбие шараларына, оларды ұйымдастыру әдістемесіне көңілдірі толады, болмаса толмайтындығын және оның себептерін анықтау.
2-тақырып. Мектеп және сыныптың тәрбие жұмысының диагностикасы.
а)Үзіліссіз практика барысында белгілі бір сынып оқушыларына арнап диагностикалық зерттеу жұмысын жүргізу, оның нәтижесіне арналған баяндама әзірлеу.
б)Қандай да бір оқушы тұлғасына арнап психологиялық-педагогикалық портрет құру.
в)Сынып жетекшісі жұмысында оқушы отбасының тәрбиелік жүйесінің диаг-ностикалық картасын жасау.
3-тақырып. Мектепте және сыныптағы тәрбие процесінің мақсатын қою және тәрбие жұмысын жоспарлау.
а)Қазіргі қоғамдық жаңару үрдісінде жалпы мектептің немесе жекелеген сыныптың тәрбие жұмыстарының мақсатын ұлттық мәдениет пен жалпы адамзаттық, сондай-ақ ұлттық адамгершілік құндылықтарды игеру негізінде үлгісін құру.
б)Қандай да бір мектептің тірбие ісі жөніндегі орынбасардың мектеп ішілік тәрбие жоспарымен танысып, оған талдау жүргізу.
в)Қандай да бір сыныпқа арналған тоқсандық тәрбие жоспарының үлгісін құру.
4-тақырып. Мектепте және сыныпта тәрбие жұмысын жүзеге асыруды ұйымдастыру.
а)Атаулы күндерге аранп белгілі бір мектепішілік мерекелік тәрбие шарасын ұйымдастырудың жоспарын құру.
б)Белгілі бір сыныпқа арнап эстетикалық немесе адамгершілік тақырыбына арналған тақырыптық сағаттың конспектісін жасау.
в)Белгілі бір сынып оқушыларымен психологиялық тренинг өткізудің үлгісін жасау.
5-тақырып. Мектептің және сыныптың тәрбие жұмыстарын және оның нәтижелерін талдау.
а) Атаулы күндерге немесе тақырыптық тәрбие сағатының нәтижесін талдауға арнап кесте құру.
б)Қандай да бір мектептің оқу жылында өткізген тәрбиелік шараларын талдауды ұйымдастыру.
в)Педагогикалық әдебиеттерде “оқушылардың салауатты өмір салты” тақырыбына берілген үлгілерді жинақтап, оларға талдау жүргізу.
Оқу курсының модульдары бойынша студенттердің өздік жұмыстарын
ұйымдастыру
Кесте-4
Модуль
№
Өздік жұмыстарының тақырыптиары
Өздік жұмыстарына тапсырма
Өздік жұмыстарын бақылау формалары
Өздік жұмыстарын бақылау кестесі
мерзімі
1
Жалпы тақырып:
“Тәрбие жұмысының
теориясы мен әдістемесі-
нің” жалпы негіздері.
1-тақырып. “Тәрбие жұмы-
сының теориясы мен әдіс-
темесінің” пәні және мін-
деттері.
2-тақырып. Мектеп тәрбие жүйесі ретінде.
3-тақырып. Сыныптың
тәрбие жұмысының жүйесі тәрбиелеуші және дамыту-шы ортаны қалыптастыру-
шы ретінде.
1. Педагогикалық әдебиет-тердегі қазіргі кездегі тәрбие жұмысының негізгі бағыттары мен міндеттері-
не қатысты матералдарды оқып танысу. Конспект құру.
2. “Тәрбие мәдени-тарихи феномен және педагогика-лық құбылыс” тақырыбы бойынша баяндама әзірлеу.
3.”Қазақстан Республика-сында білім беру меке-мелерінде тәрбиенің ке-шенді бағдарламасы”
бойынша кесте құру.
1. Үзіліссіз педагогтік прак
тика барысында белгілі бір мектептің немесе сынып-тың тәрбие жұмысының жүйесімен танысу, талдау жүргізу.
2. “Қазіргі мектеп жүйесін басқарудың өзекті мәскле-
лері” тақырыбына баянда-
ма әзірлеу.
3.Мектептің тәрбие жұмы-сы жүйесінің хронология-
лық кестесін құру.
1.”Қазіргі кезде оқушы-лардың ортаға әлеуметтік бейімделі проблемалары” тақырыбы бойынша конс- пект құру.
2.Сынып жетекшісінің белгілі бір сыныпта тәр-биелеуші ортаны ұйымдас-тыру әдістемесіне негіз-деме жасау.
3.Сынып жетекші жұмы-сында оқушы отбасымен педагогикалық жұмыстың жүйесінің кестесін жасау
Коллоквиум
Дебат
Презентация
Коллоквиум
Дөңгелек үстел
Жобалау
Қорғау
жұмыстары
Дебат
Дөңгелек үстел
Жобалау
Қорғау
жұмыстары
2
Жалпы тақырып:
Тәрбие жұмысын мектепте және сыныпта ұйымдас-тыру.
1-тақыоып.
Оқушылармен сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмысын ұйымдастыру.
2-тақырып.
Мектеп және сыныптың тәрбие жұмысының диа-гностикасы.
3-тақыоып.
Мектепте және сыныптағы тәрбие процесінің мақса-тын қою және тәрбие жұмысын жоспарлау.
4-тақырып.
Мектепте және сыныпта тәрбие жұмысын жүзеге асыруды ұйымдастыру.
5-тақырып.
Мектептің және сыныптың тәрбие жұмыстарын және оның нәтижелерін талдау.
1. Мектеп оқушыларының сыныптан және мектептен тыс тәрбие жұмыстарын ұйымдастыруға байланыс-ты көрсетілгін әдебиеттер-мен танысып, қысқаша конспект құру.
2.Үзіліссіз педагогтік прак-тика барысында белгілі бір сыныпта жүргізген тәрбие жұмыстарын ұйымдастрыу әістемесіне зерттеу жүргізу, оларды конспектілеу.
3.Үзіліссіз практика бары-сында белгілі бір сынып оқушыларымен әңгіме, ан-кета жұмыстарын жүргізіп, сол сыныпта жүргізілген тәрбие шараларына, олар-ды ұйымдастыру әдісте-месіне көңілдірі толады, болмаса толмайтындығын және оның себептерін анықтау.
1.Үзіліссіз практика бары-сында белгілі бір сынып оқушыларына арнап диа-гностикалық зерттеу жұмы
сын жүргізу, оның нәти-жесіне арналған баяндама әзірлеу.
2.Қандай да бір оқушы тұлғасына арнап психоло-гиялық-педагогикалық портрет құру.
3.Сынып жетекшісі жұмы-сында оқушы отбасының тәрбиелік жүйесінің диаг-ностикалық картасын жа-сау.
1.Қазіргі қоғамдық жаңару үрдісінде жалпы мектептің немесе жекелеген сынып-тың тәрбие жұмыстарының мақсатын ұлттық мәдениет пен жалпы адамзаттық, сондай-ақ ұлттық адам-гершілік құндылықтарды игеру негізінде үлгісін құру.
2. Қандай да бір мектептің тірбие ісі жөніндегі орын-басардың мектеп ішілік тәрбие жоспарымен таны-сып, оған талдау жүргізу.
3. Қандай да бір сыныпқа арналған тоқсандық тәр-бие жоспарының үлгісін құру.
1. Атаулы күндерге аранп белгілі бір мектепішілік мерекелік тәрбие шарасын ұйымдастырудың жоспар-ын құру.
2. Белгілі бір сыныпқа арнап эстетикалық немесе адамгершілік тақырыбына арналған тақырыптық са-ғаттың конспектісін жасау.
3. Белгілі бір сынып оқу-шыларымен психология-лық тренинг өткізудің үлгісін жасау.
1. Атаулы күндерге немесе тақырыптық тәрбие саға-тының нәтижесін талдауға арнап кесте құру.
2. Қандай да бір мектептің оқу жылында өткізген тәрбиелік шараларын тал-дауды ұйымдастыру.
3.Педагогикалық әдебиет-терде “оқушылардың са-лауатты өмір салты” та-қырыбына берілген үлгі-лерді жинақтап, оларға талдау жүргізу.
Коллоквиум
Коллоквиум
Дөңгелек үстел
Дөңгелек үстел
Презентация
Жобалау
Қорғау
жұмыстары
Коллоквиум
Коллоквиум
Жобалау
Презентация
Жобалау
Презентация
Жобалау
Презентация
Жобалау
Презентация
Жобалау
Қорғау
жұмыстары
Презентация
Жобалау
Презентация
ОК бойынша студенттің кәсіптік даярлығының сапасына менеджмент ұйымдастыру кестесі
Кесте 5
ОК бойынша студентті кәсіби дайындау сапасы менеджментін ұйымдастыру
1. Ағымдық бақылау
АБ
2.Аралық алды бақылау
1,2 модуль
ААБ
3. межелік бақылау
1, 2 модуль
МБ
4.Тестіні қорытындылау
5.Қорытынды біліктілік бақылауы
1,2 Модуль сомасы
ҚБ
Тестіні қорытындыдан соңғы бақылау
ҚТ
2. Бақылау формасы
Дәрістер.
СОӨЖ.
2.1.Мини тест.
2.2."Дөңгелек үстел".
2.3.Типтік (стандарттық)
тапсырмаларды шешу.
2.4.Прагма-кәсіби тапсырма-
ларды шешу.
2.5.Салыстырмалы талдау.
СӨЖ
2.6.Реферат.
2.7.Тірек нобай.
2.8.Эксперттік баға.
2.9.Проектілік жұмыс.
СОӨЖ
2.1.Тест: 30 тапсыр-ма (3 нұсқа)
а)жабық тапсырма – 16 с.
б) жарт. жабық тапсырма – 8 с.
в)ашық тапсырма – 6 с+тест кілті
2.2.Тестік тапсырмаларды орындаудың нақты көр-сеткіші
СОӨЖ
2.1.Тест: 30 тапсыр-ма (5 нұсқа)
а)жабық тапсырма – 16 с.
б) жарт.жабық тапсырма – 8 с
в) ашық тапсырма – 6 с+тест кілті
2.1.Тестік тапсырмада жиі кезедсетін ауызша-жазба-ша қателерді талдау (интерактивті тәртіп)
студент оқытушы
студент оқытушы
2.2.Берілген үлгіге сәйкес студент-термен бірге тест жасау+тест кілті (тест жасалуы) –
студент группа студент тәртібінде орындалуы
2.1.Тест: 30 тапсыр-ма (5 нұсқа)
а)жабық тапсырма – 16 с.
б)жарт.жабық тапсырма – 8 с.
в) ашық тапсырма – 6 с.+тест кілті
2.1.Тестік тапсыр-мада жиі кездесетін ауызшажазбаша қателерді талдау (интерактивті тәртіп)
2.2.Студенттерге арналған жеке кон-сультациялар
3. Оқытуды бақылау бойынша студенттердің іскерлігі мен білімін бағалаудың саясаты
3.1. Студенттердің іскерлігі мен білімін бағалаудың көрсеткіштері мен өлшемдері (Кесте № 6)
Халықаралық стандарт бойынша студенттердің іскерлігі мен білімін бағалау шкаласын қоса (Кесте № 7)
3.2. Ағымдық бақылауды есептеудегі үлгі кесте
ОБ бойынша (Кесте - 8)
3.3. Студент рейтингісін есептеудің бірыңғай формуласы
Дәрістер
СОӨЖ- 1,2,3,4
АБ (ағым.бақылау) СӨЖ -1,2,3,4
Ағымдық бақы-
лау түрінің
жалпы саны
АБ (ағым.рейт.)+тест МБмеж.рейт.)
МБ (М 1, 2)
СИ-сомалық индекс
СИ-РЖ (АБ+МБ)+ҚБ
2
Шартты қысқартулар:
СРС – СӨЖ (студенттердің өздік жұмыстары)
СРСП – СОӨЖ (студенттердің оқытушы басшылығымен ӨЖ)
ПК - аралық алды бақылау (ААБ)
ПА - қорытындыдан кейінгі талдау (ҚТ)
ИК - қорытынды біліктілік бақылау (ҚБ)
ТК - межелік бақылау (МБ)
РК - ағымдық бақылау (АБ)
Тест тапсырмаларының бағалау-өлшем аппараты
Кесте 6
№
Тестік тапсырмалардың түрлері
Сұрақтардың жалпы саны
Іс-әрекет сипаты
өлшемдері
Бағалануы
Тапсырма орындау уақыты
1.
Жабық тест жұмыстары
16
Берілген жауаптардан дұрыс жауапты таңдау
а) таңдау дұрыс жасалды
б) таңдау дұрыс жасалмады
2 балл
0 балл
1 тест тапсырмасына 1 минут
Жабық тест тапсырмаларының максималды бағасы
2 балл
2
Жартылай жабық тест тапсырмалары
8
1. Берілген жауаптардан бірнеше дұрыс жауап таңдау
2. Графикалық немесе вербалдық іс-әрекет (өзгертулер, классификация, толықтырулар және т.б.)
а) бірнеше жауапты таңдау дұрыс жасалған
б) бірнеше жауапты таңдау дұрыс емес
а) графикалық немесе вербальды әрекет дұрыс жасалған
б) графикалық немесе вербальды әрекет дұрыс жасалмаған
2 балл
0 балл
2 балл
0 балл
1 тест тапсырмасына 2 минут
Жартылай жабық тест тапсырмаларының максималды бағасы
4 балл
3.
Ашық тест тапсырмалары
6
Жаңаша ойлау және сөйлеу әрекеттері деңгейінде ойлау және вербальды операциялар мен әрекеттерді кешенді пайдалану
а) Ақпараттылық өлшем (тапсырма-ның ақпаратындағы толықтық, логика-лық, нақтылық, анықтылық)
б) тапсырманы орындау барысында теориялық білімге сүйенуді бағалау
в)Тапсырманы орындау үшін қажет және теориялық білім негізінде тапсырманы дұрыс орындауды қамта-масыз ететін дағды мен іскерлікті өңдеп пайдалану
г)Терминологиялық және тілдік дұрыс-тықтың өлшемдері
д)қойылған міндет-тің дұрыс (ориги-нальный) шешімі
1) шешімге же-тудің оптималды деңгейі – 6 балл
Тапсырмаларды орындау бөліп көрсетілген бес өлшемге сай келеді
2)Жеткілікті деңгей - 5 балл
Тапсырма санал-ған өлшемдердің 3-4-енуіне сай келеді.
3) қанағатта-нарлық деңгей – 3 балл.
Жоғарыда атал-ған өлшемдердің 2-3 өлшеміне ғана тапсырма сай келеді.
1) Қанағаттан-дырмайтын деңгей - 0 балл
Тапсырманы орындау дұрыстығы жалғыз (немесе бірде біреу-іне) ғана аталған өлшемге сай келеді
1 тест тапсырмасына 7 минут
Ашық тест тапсырмасының максималды бағасы
6 балл
100 балдық бағалау жүйесі негізінде балдың жалпы сомасы төмендегідей жіктелуі мүмкін.:
1) 16 жабық тест тапсырмасы х 2 баллға - 32 балл
2) 8 жартылай жабық тест тапсырмасы х 4 баллға - 32 балл
3) 6 ашық тест тапсырмасы х 6 баллға - 36 балл
Барлығы: 100 балл
Қорытынды бақылау түрінде студенттің жеке рейтингісі орташа арифметикалық формула бойынша есептелінеді, яғни
СИ - РЖ (АБ+РБ)+ҚБ
СИ – сомалық индекс
РЖ – рейтингтік жіберілім
АБ – ағымдық бақылау
ҚБ – қорытынды бақылау нәтижесі
Студенттің сынақ кітапшасына сомалық индекстен алынған 4 баллдық жүйе бойынша баға қойылады. Баллдық жүйені дәстүрлі бағалау түріне көшіру 7 кестеде берілген. Онда берілген бағалау жүйесі мен халықаралық стандартқа сай бағалау шкаласы әріптермен көрсетілген.
Стутердің білімі мен іскерлігін халықаралық стандарт бойынша бағалау шкаласы
Кесте 7
Әріптік жүйе бойынша
Балдар
% -тік мазмұн
Дәстүрлі жүйе бойынша баға
А
өте жақсы
А-
В+
жақсы
В
В-
С+
қанағаттанарлық
С
С-
Д+
Д
Д-
Ғ
қанағаттанарлықсыз
Студенттердің ОК бойынша күнделікті рейтингін есептеудің таблицасы
Факультет ------------------------
Кафедра----------------------------------
Топ-------------------
Кесте 8
№
Аудитория
лық жұмыс
СОӨЖ
СӨЖ
Студенттің күнделікті рейтингі
1
1
2
3
4
5
1
2
3
4
Күнделікті бақылау формасы
Студенттің
аты-жөні
Дәрістер
Ми-ни
тест
Дөңгелек үстел
Типтік тапсырма
Прагмо-профессионалдық тапсырма
Салыс
тырма
лы талдау
Реферат
Тірек схема
Экс-перт-тік баға
Жоба-лау жұмысы
Аманов К.Л.
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
Күнделікті бақылаудың әрбір формасы 100- баллдық кесте бойынша бағаланады:
Дәріс №+СӨЖ 1+2+3+4+5+СӨЖ № 1+2+3+4
ТР (тек. Рейт.) -----------------------------------------------------
Ағымдағы бақылау түрлерінің жалпы саны
“Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі” оқу курсының түсіндірме сөздігі
Авторлық мектептер – оқу тәрбие мекемесі. Мұндай мектептің қызметі авторлы немесе авторлары сол мектептің құрушы ұжым болып табылатын психологиялық-педагогикалық тұжырымдамаға негізделген.
Арнаулы мектептің тәрбиешісі – арнаулы мектептерде (спорт, музыка, физикалық-математикалық, ақыл-есі кем балаларға арналған мектептер) тәрбиеленушілермен тәрбие ісін жүргізетін адам.
Ата-аналар комитеті – мектепте оқу-тәрбие және шаруашылық мәселелерін шешуде көмек көрсететін мектептегі өзін-өзі басқару органы.
Әдістеме бірлестігі (Метод объединение) – белгілі бір пән мұғалімдерінің жұмысын ұйымдастырудың бір түрі.
Балалар қозғалысы – балалар бірлестігінің бірлескен іс-әрекеті. Б.қ. қоғамдағы балалар мен жасөспірімдердің мәртебесіне, шамасына қарай қоғамдық өмір мен іс-әрекетке қосылу, әлеуметтік шығармашылық пен азаматтық өзіндік сана, жасы толмағандардың құқықтары мен мүдделерін қорғау мәселелерін көтереді.
Гимназия – негізгі және қосымша жалпы білім беру бағдарламаларын іске асыратын, оқушыларды олардың бейімділігі мен қабілетіне сәйкес тереңдетіп, салаға бөліп, саралап оқытуды көдейтін, жалпыорта білім беретін оқу орны.
Жалпы адамзаттық мүдделер мен құндылықтар барша адамдарға, әлеуметтік асқын жүйе ретіндегі бүкіл адамзатқа ортақ, дүние жүзі халықтарының ғасырлар бойғы тәжірибесін қорыту нәтижесінде тұжырымдалған, қазіргі заманғы өркениеттің дамуын анықтайтын басты-басты, іргелі мүдделер мен құндылықтар.
Жаңашыл (Новатор) – жүйеге, процеске, құбылыстарға ілгерінді бір жаңалық енгізуші адам.
Жеке тұлға - әлеуметтік ортада қалыптасып, өзіндік ерекшеліктерімен (талғам, мұратымен, қабілет, мінез-құлық, мүдделерімен) сипатталатын адам.
Жеке тұлғалық (Индивидуальность) – жеке адамның қайталанбас өзіндік ерекшелігі, тек соған тән ерекшеліктердің жиынтығы.
Жоба – жасалуға, қайта құрылуға, қалпына келтірілуге тиісті нысандардың макеттері, есептеулері және ұстанымды дәлелдері көрсетілген техникалық құжаттар. Жоба болашақ жоспар негізінде жасалып, қабылданады.
Колледж – орта кәсіптік білімі бар мамандар даярлаудың білім беру бағдарламаларын іске асратын оқу орны.
Конспект – (лат. шолу) кітап, дәріс, баяндаманың мазмұнын қысқаша жазу.
Күнтізбелік жоспар – күнтізбе бойынша белгіленген жұмыстың істелу бағытын, мерзімін айқындау.
Қажеттілік - жеке тұлғаны қандай болмасын әрекетке итермелейтін негізгі қозғаушы түрткі, адамның бір нәрсеге мұқтаждануы.
Лицей – 1)б.э.д. 335 жылы Аристотель негізін қалаған, 8 ғасыр бойы жұмыс істеген Афинадағы философиялық мектеп. Аполлон Ликейдің ғимаратының жанында орналасуына байланысты мектеп ликей деп аталған. Кейіннен Батыс Еуропаның бірқатар елдеріндегі, Латын Америкасындағы, Африкадағы жалпы білім беретін оқу орындары лицей деп аталды. 2)революцияға дейінгі Ресейде дворяндардың балаларына арналған, мемлекеттік чиновниктер даярлайтын сословиелі орта және жоғары оқу орындары.
Мақсаттылық (психологияда) – адамның өткендегі тәжірибесіне сүйеніп, белгілі бір іс-әрекетті (қабылдау, ойлау, белгілі бір мақсатқа бағытталған қимыл-әрекеті және т.б.) орындауға дайын болуы, көңіл күйінің бір нәрсені қабылдауға бейімделуі.
Мектептен тыс жұмыстар – оқушыларға мектепте алған білім, білік, дағдыларын әрі қарай іс жүзіне асыру тұрғысында атқарылатын жұмыс түрлері.
Мектептен тыс мекемелер оқушыларға мектепте алған білім, білік, дағдыларын әрі қарай жетілдіру үшін қосымша білім мен тәрбие беретін мекемелер. Мектептен тыс мекемелерге оқушылар сарайы, оқушылар үйі, сонымен қатар театрлар, мұражайлар және т.б. жатады.
Мектептен тыс ұйымдар – балалардың жеке басының дамуына, кәсіптік бағдарын айқындауына, шығармашылық еңбегіне, олардың қабілеттерін іске асыруына, қоғам өміріне бейімделуіне, азаматтық сана-сезімінің, жалпы мәдениетінің, салауатты өмір салтының қалыптасуына, қолы бос уақытын мазмұнды ұйымдастыруына жағдай жасайтын ұйым. Оларға: Балалар шығармашылығы орталығы, Оқушылар сарайы, Жас техниктер, атуралистер, туристер станциялары, Балалар мен жастардың спорт мектебі, дене тәрбиесі клубы, өнер мектептері, балаларға арналған лагерьлер және т.б. жатады.
Мектептің оқу-тәрбие жоспары – жарты немесе тұтас оқу жылына арналған оқу-тәрбие жүйесін көрсететін құжат. Жоспар екі бөлімнен тұрады: а)өткен жылы (жартыжылдық) атқарылған жұмыстардың қорытындысын талдау және алдағы кезекте жоспарланып отырған негізгі міндеттер; ә)міндеттің бірінші бөлімін жүзеге асырудың нақты шаралары. Бұл бөлім мына бөліктерден тұрады: 1)мектептің тұрғындарды қамтуы; 2)оқу-тәрбие жұмысы; 3)сыныптан және мектептен тыс жұмыстар; 4)ата-ана және тұрғындармен жұмыс; 5)мектептегі әдістеме жұмысы және мұғалімдердің біліктілігін жетілдіру; 6)сынып жетекшілерінің тәрбие жұмысы; 7)балалар ұйымына тәлімдік жетекшілік; 8)тәлімдік кеңес жұмысы.
Модуль - қандай да бір жүйенің, ұйымның анықталатын, біршама дербес бөлігі. (С.И.Ожегов).
Негіздеу - ғылым әдіснамасы мен логикада білімнің әр түрлі нысандарын (гипотеза, теория, тұжырым) ақиқаттылығы анықталған басқа пікірлер мен тұжырымдарға, теорияларға сүйену арқылы дәлелдеу.
Парадигма – (грек. - үлгі) берілген білімдер саласындағы белгілі бір тарихи кезеңдегі ғылымдардың зерттеу практикасы соларға қарап ұйымдастырылатын негізгі ғылыми жетістіктер (теориялар, әдістер) жүйесі.
Педагогикалық басқару - қойылған мақсатқа сәйкес педагогикалық жағдайды, процесті немесе жүйелерді бір қалыптан екінші қалыпқа ауыстыру процесі.
Педагогикалық жобалау – оқушы мен тәлімгердің алдағы іс-әрекетінің негізгі құрылымдарының жасалымы.
Педагогикалық жағдаят – педагогикалық процесс пен педагогикалық жүйенің өзектес бір уақытта көрініс беруі.
Педагогикалық жүйе – адамды дамыту мақсатындағы жетістіктерге жеткізуші барлық факторлардың біртұтас бірлігі.
Педагогикалық насихат – балаға білім беру және тәрбие беру жөніндегі аса қажетті мәліметтерді көпшілік арасында тарату. Педагогикалық насихаттың түрлері сан алуан: дәріс, баяндама, кеңес беру түрінде мектепте ат-аналарға арналған дәрісханаларда немесе ата-аналар университеттерінде өткізіледі.
Реферат – (лат. – баяндау, хабарлау) - ғылыми еңбектің мазмұнын жазбаша қысқаша жазу немесе ауызша баяндау.
Тәрбие жүйесі – жеке адамды идеялық, саяси, адамгершілік, экономикалық, т.б. жағынан қалыптастырудағы жүйелі процесс.
Тәрбиеге кешенді тұрғыда келу – тәрбие ісін жан-жақты білім беру және оған қатысты барлық салалады қамтып, қатыстырып жүргізу.
Тәрбие нәтижелігі – тәрбиелік шараларды ұйымдастырылуы мен атқарылуы арқылы алға қойылған мақсаттың орындалуы.
Тест типіндегі тапсырмалар – тест жүйесі бойынша жауап беруге негізделген тапсырмалар.
Ұжым – бір мақсатқа бағытталған мекемелерде жұмыс істейтін адамдардың немесе білім беру орындарында оқитын студенттердің, оқушылардың және т.б. тобы.
Феномен - әдеттен тыс, ерекше факт, құбылыс.
Шағын комплектілі мектептер - әрбір сыныпты толық комплектілеуге балалардың саны жетпейтін, халқы аз, шағын ауыл, елді мекендерде жаппай оқуға қамту мақсатында құрылатын мектептер.
Ізгілік білім беру – оқушыларға ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтар негізінде білім беру.
Ізгілік тәрбиесі - ұрпақты құндылықтар арқылы дамытуға, мәдени дағдыларды игеруге, өз жауапкершілігін арттыруға тәрбиелеу.
“ Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі ” оқу курсын оқу соңында күтілетін нәтиже.
Студенттерге теориялық білім және біліктілік мүмкіндік береді:
педагогикалық білімдердің саласы ретінде студенттердің “Тәрбие жұмысының теориясы мен әдістемесі” оқу курсы бойынша теориялық көзқарастарын қалыптастрыуға және оның нысанасы мен зерттеу пәнін, негізгі ұғымдарын меңгеруге;
педагогикалық әрекеттің ерекшелігін және оның гуманистік бағытын;
жалпы орта мектептің білім беру және тәрбиелеу әрекетінің негізгі жүйесі мен ұйымдастыру формаларын анықтап, оның тәсілдерін меңгеруге;
жалпы орта мектеп пен сыныптың тәрбие жүйесі мен оны ұйымдастыру жолдарына ғылыми-педагогикалық зерттеуге сай білімдерді меңгеруге және және өз бетінше педагогикалық зерттеу жұмыстарын жүргізу біліктілігін қалыптастыруға;
мектептің және сынып ұжымын тәрбиелеудегі педагогикалық құбылыстар мен процестерді сын көзбен қарауға, талдауға және салыстыра білуге, педагогтік практика барысында оларды қолдана білуге;
мектеп оқушыларының өзін-өзі басқару әрекетін ұйымдастыруға ықпал ету және олармен жағымды қарым-қатынас орнату біліктілігін меңгеруге
мектептегі тәрбие жұмысын ұйымдастыруға қатысты педагогикалық білімдерді өз бетінше меңгеруге, қазіргі жаңа педагогикалық технологияларды ұғынуға және оқушыларының оқу-тәрбие процесіне басшылық жасауға жаңаша көзқарасын қалыптастыруға;
педагог мамандығына қызығушылықты тереңдетуге;
қажетті кәсіби және тұлғалық сапаларды өзбетінше меңгеруге;
Оқу курсын нәтижелі меңгерудің алғышарттары.
1.Сабақты себепсіз жібермеу.
2.Сабаққа кешігіп келмеу.
3.Әрбір сабаққа жүйелі әрі тыңғылықты әзірлену.
4.Өздік тапсырма жұмыстарын деркезінде орындап отыру.
5.Өздік жұмыстарын орындау тәсілдерін тыңғылықты меңгеру.
6.Кәсіби мамандыққа сай білімдерді ыждаҺатпен жан-жақты меңгеру.
Өздік жұмыстарын орындауға нұсқау.
Студентердің өздік жұмыстары алған теориялық білімдерін кеңейтуің және таным әрекеттерін белсендіруің, сондай-ақ таным процесінің тәсілдерін меңгерудің құралы. Соған сәйкес “Силлабус” жұмыс бағдарламасында студенттердің оқу курсында көрсетілген тақырыптарды өздігінен орындауы үшін тапсырмалар жүйесі келтірілген, оларды бақылау формалары мен кестесі, сондай-ақ негізгі және қосымша әдебиеттер тізімі берілген.
Өздік жұмыстары негізін ғылыми – теориялық және кешенді тапсырмалар құрайды. Соған орай әрбір студент оқытушыдан өздік жұмыстарын орындау барысында нақтылы нұсқау және әдістемелік кеңес алады. Курста көрсетілген өздік жұмыстарының әрбір тақырыптарын талқылау оқытушымен студенттердің өздік жұмысы бойынша дөңгелек стол түрінде, коллоквиум, дебат, конференция, презентация, қорғау жұмыстары, рөлдік ойындары түрінде ұйымдастырылады.
Оқытушы студенттердің шығармашылық жұмыстарының орындалу барысын қадағалап, ынталандырып отыруы, сондай-ақ тапсырмлар мазмұнын жетілдіруге кеңес беруі және оны тексеруге міндетті.
Қазақ тілінен сабақтан тыс жұмыстарды жүргізу әдістемесі
Үздіксіз педагогикалық тәжірибе (ҮПТ) міндеттері
Үздіксіз педагогикалық тәжірибе міндеттері
Сыныптан тыс музыкалық қызмет кіші сынып оқушыларының музыкалық мәдениетін қалыптастыру тәсілі ретінде
БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫМЕН ЖҮРГІЗІЛЕТІН СЫНЫПТАН ТЫС ЖҰМЫСТАРЫ
Бастауыш сыныпта сыныптан тыс жұмысты ұйымдастыру жолдары
Сынып жетекшісінің сыныптан тыс тәрбие жұмысын ұйымдастырудың маңызы
ОҚУШЫНЫҢ БОС УАҚЫТЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ МӘСЕЛЕЛЕРІ
Оқушылардың сабақтан тыс уақытын ұйымдастырудың күрделілігі мынада
Оқушы тұлғасын дамытудағы сыныптан тыс жұмыстар жүргізу
Тасымалдау шаруашылығын ұйымдастыру
Аурудың тұрақтылығы және даму себебі
Коммерциялық ақпарат пен коммерциялық кұпия мәні және оны қорғау
Жазаның жүйелерінің және түрлерінің жалпы сипаттамасы
Аудиттің мәні және оның нарықтық экономика жағдайындағы ролі
Адамдар арасындағы қарым-қатынас және іс-әрекет психологиясы
Батыс Еуропа елдері экономикалық интеграциясының ерекшеліктері
Жиынтық сұраныс және жиынтық ұсыныс,бұлардың кейнстік үлгісі
Қазақстан Республикасының заңдарын сақтауын тексерулерді ұйымдастыру мен жүргiзу ережесi
Агробизнес және агроөнеркәсіп интеграциясының арасындағы байланыс