Өлшеу жұмыстары

Қазақстан Республикасының индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің Мемлекеттік энергетикалық қадағалау Комитеті төрағасының 2010 жылдың ___ ____________ № _____ бұйрығымен бекітілді

АЗАМАТТЫҚ ҒИМАРАТТАРДАҒЫ ЭНЕРГИЯ ТҰТЫНАТЫН ЖАБДЫҚТАРДЫҢ ЭНЕРГИЯ ҮНЕМДЕУ САРАПТАМАСЫН ЖҮРГІЗУ ӘДІСТЕМЕСІ

КІРІСПЕ

Бұл жұмыста бөлмелердегі өтетін іздестіру жұмыстарының негізгі тәсілдері мен әдістері берілген. Негізгі қоршау конструкцияларын (қабырға, төбелік жабын, еден және т.б.) жылу-техникалық зерттеудің тәсілдері баяндалады. Материалдардың физика-техникалық сипаттарын анықтауға арналған жабдықтар мен аспаптар көрсетіледі.
Ғимараттарда энергетикалық зерттеулер жүргізудің әдістеріне басты көңіл бөлінеді - қоршау конструкцияларының жылу-техникалық сипаттарын анықтауға, инженерлік жүйелер мен олардың тиімділігін техника-экономикалық салыстыру жолдары көрсетіледі. Мұндай жұмыстар ғимаратты күрделі жөндеуден өткізгенде аз шығынмен дұрыс техникалық шешімдер қабылдауға мүмкіндік береді.
Азаматтық ғимараттарда энергияның үнем мөлшерін анықтау - ОЭР (отын энергетикалық ресурсы) тиімді пайдалану мен реттеу шараларын ұсыну тұрғысында жауапты іс болып табылады.
Энергияны үнемдеу сараптамасы нысанның энергияны үнемдеудегі дәрежесі мен ұсыныстардың нақтылығын анықтау үшін жасалады.
Кез-келген ғимаратта энергияны үнемдеу мүмкіндігін анықтауды ғимарат туралы техникалық мәліметтер жинағаннан бастаған дұрыс. Зерттеу жұмыстары жүргізілетін ғимарат туралы толық техникалық мәлімет беретін сұрақ-жауап парағы қосымшада берілген (3-қосымша).
Энергияны үнемдеу сараптамасын жүргізгенде бөлме ауасының температурасы, желдету жүйесіндегі ауа мөлшері, желдету жүйесінің өнімділігі және т.с.с. неғұрлым маңызды параметрлер өлшеніп, ғимаратты зерттеудің жоспары жасалады.
Мұндай жұмыстар Тапсырыс берушінің өкілінің қатысуымен жүргізілу ұсынылады.
Зерттеу жұмыстары ғимараттың қоршаулары мен инженерлік жүйелерінде, яғни жылыту, желдету, ыстық сумен қамту, жарық беру және т.б. энегрияны үнемдеу мүмкіндіктерін анықтайды.
Сонымен қатар, ғимараттағы сорғы мен желдеткіш құрылғыларының техникалық деңгейі, ғимаратты пайдалану тәртіптері анықталады.
Қосымша зерттеу жұмыстарының нәтижесінде энергетикалық және экономикалық еспетеулер жасалады.
Ғимараттың энергия үнемдеу жобасының көлемін анықтау осы жобаны қаржыландыру жолындағы жауапты іс болып табылады.
Ғимарат тұтынатын энергия мен ондағы жылу-техникалық қондырғылардың сипаттары мен пайдалану жағдайларын анықтау мен есептеулер үшін ғимаратты арнайы зерттеуден өткізеді.
Зерттеу жұмыстары энергия үнемдеуді сараптаудың жеделдетілген түрі болып табылады. Мұнда ғимараттың энергияны тұтыну жағдайы, ондағы жылутехникалық жабдықтардың сипаты мен қолданылуы туралы мәліметтер мен есептеулер орын алады. Есептердің нақтылығы 15-20%-дан кем болмағаны жөн.
Ғимаратты қосымша тексеруден өткізу нәтижесінде энергетикалық және экономикалық есептер орындалады.
Зерттеулер нәтижесі бойынша энергия үнемдеу шараларын енгізу мен жөндеу жұмыстарын жүргізудің мүмкіндіктері анықталады.
Таза үнем шамасын (мың теңгежыл), қажетті қаржы көлемін (мың теңге) анықтау және қаржының өтелу мерзімін бағалау үшін энергетикалық және экономикалық есептеулер жүргізіледі. Зерттеулер мен есептеулер нәтижелері есеп беру құжатына тіркеледі.
Энергетикалық есептеулер іс-шараларды енгізгенге дейінгі және одан кейінгі энергия тұтынуды анықтайды.
Экономикалық есептеулер таза үнем, жұмсалатын қаржы көлемін және оның өтелу мерзімін анықтап береді.
Есептеулерді жүргізгенде қаржы көлемін анықтау үшін негізі бар нақты бағалар қолданылады.
Энергия үнемдеу сараптамасының есеп беру құжатының мазмұны 4-қосымшада берілген.
Энергия үнемдеу сараптамасы жасалғаннан кейін ғимарат үшін энергия үнемдеу мүмкіндігін іске асырудың бизнес-жоспары жасалады.

ТЕРМИНДЕР

Ақпаратты өңдеу – құжаттық ақпарат жинау мен құралмен зерттеу нәтижесінде алынған мәліметтердің негізінде энергетикалық тиімділік көрсеткіштері мен энергияны үнемдеу мүмкіндіктерін анықтау.
Қосалқы энергетикалық ресурстар – қосалқы өнім ретінде немесе негізгі өндірістің қалдығы ретінде алынатын энергетикалық ресурстар
Отын- энергетика ресурстарын тиімді пайдалану – техника мен технологияның осы деңгейінде қоршаған ортаны қорғау талаптарын сақтай отырып, энергия ресурстарын тиімді пайдалануға экономикалық қол жеткізу.
Отын-энергетикалық ресурс –осу даму сатысында техника мен технология қолданылатын немесе қолданылуы мүмкін энергия тасымалдағыш.
Тепловизормен зерттеу – нысандарда ақауларды анықтап, талдаулар жасау үшін қолданылатын электрлі-магниттік сәулелер ағымын инфра-қызыл диапазонда аспаптық зерттеулер.
Шартты отын – технико-экономикалық есептеулерде қолданылатын, нормативтер мен стандарттарда түрлі органикалық отындарды салыстыру үшін қабылданған бірлік.
Энергетикалық менеджмент – энергетикалық ресурстарды пайдалану тиімділігін арттыруға бағытталған және мекемені басқарудың бір бөлігі болып табылатын техникалық жне ұйымдық іс-шаралардың жиынтығы.
Энергетикалық тиімділік санаты – жылыту кезеңінде ғимаратты жылытуға жұмсалатын жылу энергиясының меншікті мөлшері, ғимараттың энергетикалық тиімділік деңгейін көрсететін шама.
Энергия тұтыну –шаруашылық субъектісі тұтынған энергетикалық ресурстың мөлшерін көрсететін, энергетикалық тиімділік көрсеткіштерін есептеуге қажетті физикалық шама.
Энергия үнемдеу нысандары – жылу, электр энергиясы және басқа да отын –энергетика ресурстарын өндіруге, тасымалдауға немесе тұтынуға қатысы бар нысандар.
Энергия үнемдеу сараптамасы – мекеменің немесе ұйымның энергетикалық шаруашылығын зерттеу, оның энергетикалық шығынын азайту мақсатында ұсыныстар мен техникалық шешімдер жасау.
Энергияны үнемдеу – отын-энергетика ресурстарын тиімді және үнемді пайдалануға бағытталған (ұйымдық, ғылыми, тәжиірбелік, ақпараттық) шаралар.
Энергияны үнемдеу бойынша ұсыныстар жасау – экономикалық, ұйымдық, техникалық және технологиялық жетілген, ең бастысы нысанның энегетикалық тиімділігін арттыруға бағытталған шараларды ұсыну, оларды енгізгендегі қол жеткізер мүмкіндіктерді бағалау, жұмсалатын шығын мен алынатын үнем мөлшерлерін нақты және ақшалай түрде көрсету.
Энрегияны үнемдеу саясаты – энергияны үнемдеу саласындағы құқықтық, ұйымдастырушылық және қаржылық-экономикалық реттеу шаралары.

1. Жалпы мәліметтер

1.1 Осы әдістеме қолданыстағы және күрделі жөндеу талап ететін ғимараттарда энергетикалық зерттеу жұмыстарын жүргізетін ұйымдар мен мамандарға арналады.
1.2. Кешенді зерттеу жұмыстарының құрамына мыналар кіреді:
- бөлменің өндірістік ортасы (микроклимат);
- қоршау конструкцияларының күйі;
- жылыту, желдету, ауа самалдату, т.с.с. инженерлік жүйелердің жай-күйі;
- ғимараттың жылу-энергетикалық жағдайы.
1.3. Әдістеме ғимаратты кешенді түрде зерттеуде, сонымен қатар, оның құраушы бөліктерін жеке дара зерттеуде қолданылуы мүмкін.
1.4. Энергия үнемдеу сараптамасын өткізудің мақсаты – ғимарат тұтынатын энергия ресурстары туралы мәліметтер мен қазіргі заманға сай жылутехникалық талаптарға жауап беретін жаңғырту жұмыстарын техника-экономикалық негіздеу.
1.5. Тапсырыс берушінің техникалық талаптарына орай ғимаратты зерттеу жұмыстарының құрамына мына жұмыстар кіруі мүмкін:
- техникалық тапсырыс және келісім шарт жасауға қажетті мәліметтерді жинау үшін алдын-ала зерттеу жұмыстары;
- конструкциялардың, инженерлік жүйелердің техникалық жағдайын және қолдану шарттарын сыртқы көрінісі бойынша зерттеп, ақаулар тізбесін жасау;
- бөлме ортасының (микроклимат) жай-күйінің санитарлық-гигиена талаптарына сәйкестігін анықтау;
- қоршау конструкциялары мен инженерлік жүйелердің сапасын құралдармен тексеру;
- тексеру нәтижелерін өңдеп, жұмыс бойынша есептік құжат дайындау.
1.6. Алдын-ала зерттеу жұмыстарының құрамына мыналар кіруі мүмкін:
- нысанды жалпы зерттеу;
- ғимарат құрылысы, пайдалану уақыты бойынша жалпы мәліметтер;
- ғимараттың көлемдік-жоспарлық, конструктивтік және инженерлік шешімдері туралы жалпы мәліметтер;
- ғимаратта бұрын жүргізілген жөндеу жұмыстары мен онда қолданылған материалдар туралы ақпараттар жинау;
-энергия ресурстарын қолдану туралы мәліметтер;
- энергияресурстарының тиімсіз жұмсалатын орнын анықтау;
- неғұрлым тиімді шешімдер мен ұсынылатын шаралардың техника-экономикалық көрсеткіштері мен энергия үнемдеуге бағытталған шаралардың тізімін жасау;
- энергия үнемдеуге бағытталған жобаларды бағалау.
1.7. Кешенді және құралмен жасалатын энергоаудит құрамына ғимараттың жағдайына байланысты және техникалық талаптарға сай мынадай жұмыстар кіруі мүмкін:
- ғимартты өлшеу жұмыстары;
- ғимарат ортасының параметрлерін өлшеу;
- ғимаратты суретке және аспатық түсірілімдер жасау;
- тұтынылатын энергия ресурстары бойынша мәліметтер;
- энергияресурстарының тиімсіз жұмсалатын орнын анықтау;
неғұрлым тиімді шешімдер мен ұсынылатын шаралардың техника-экономикалық көрсеткіштері мен энергия үнемдеуге бағытталған шаралардың тізімін жасау;
- энергия үнемдеуге бағытталған жобаларды бағалау.
- зерттеулер нәтижесінде алынған мәліметтерді талдау және есеп беру құжаттарын жасау;
- ғимараттың энергетикалық паспортын толтыру.
1.8. Ғимарат пен оның құраушы бөліктерін зерттеу жқмыстарын жүргізген кезде тапсырыс берушімен қауіпсіздік шаралары келісіледі, нысандағы техникалық қауіпсіздікке жауапты маман кеңес береді.

2. Ғимаратты зерттеу

2.1. Өлшеу жұмыстары

2.1.1. Өлшеу жұмыстарын жүргізудегі мақсат – ғимараттың нақты геометриялық өлшемдерін алу және оны жоба мәліметтеріне сәйкестігін тексеру.
2.1.2. Өлшеу жұмыстарының құрамы мен көлемі алдын-ала зерттеу жұмыстары кезінде және зерттеу талаптарына сай бекітіледі
2.1.3. Конструкциялардың жеке элементтерін өлшеу үшін рулетка, ағаш өлшегіш рейкалар, метал сызғыштар жиынтығы, штангенциркуль, деңгейлік, салмақа және т.с.с, ал ғимараттың ұзын бөліктерін өлшеу үшін лазерлік қашықтық өлшегіштер мен заманға сай аспаптар қолданылады.
2.1.4. Өлшем сызбалары 1:100 - 1:200, түйіндер мен сызба фрагменттері 1:50 до 1:5 масштабтарында жасалады. Зерттеу жұмыстарында алынған өлшемдер ғимарат жобасының көшірмесіне түсіріледі.
Конструкциялардың өлшемдері мен биіктік белгілері сәулет-құрылыс сызбаларының талаптарына сай белгіленеді.

2.2. Инженерлік жүйелерді зерттеу

2.2.1. Сумен, бумен жылытатын жылыту жүйелері мен жылумен қамту жүйесін зерттегенде, мына жағдайларды тексерген ұсынылады:
- орнатылған қондырғылардың жұмыс жобасының сызбаларына, нормативтік құжаттар талаптарына сәйкестігі;
- жүйелердің гермтикасы.
2.2.2. Жүйенің герметикасы сырттай бақылау нәтижесінде тексеріледі.
2.2.3. Жылыту және желдету жүйелерінің нақты техникалық сипаттарын жоба құжаттары мен жабдықтар каталогтарымен салыстыра отырып, осы жүйелерді қайта жаңғыртуға қажетті жұмыс көлемін анықтауға болады.

2.3. Қоршау конструкцияларын жылу-техникалық зерттеу

Жылу-техникалық зерттеу жұмыстарының мақсаты

2.3.1. Қоршау конструкцияларына қойылатын жылу-техникалық талаптар СНиП РК 2.04-03-2002* құжаты бойынша белгіленеді және қоршау түріне (қабырға, еден, төбе, терезе) нормаланатын микроклимат ортасына, климаттық жағдайларға байланысты әртүрлі болады.
2.3.2. Жылу-техникалық зерттеулер жүргізудегі мақсат – олардың жылу-техникалық сипаттарын анықтау және соңғы жылдары экономикалық және энергетикалық талаптарды тиімді пайдалану талаптарына орай өзгерістерге ұшыраған нормаларға қаншалықты жауап беретінін бағалау.

Нысандарды тепловизордың көмегімен зерттеу

2.3.3. Ғимаратты тепловизор көмегімен зерттеу нәтижесінде қоршау конструкцияларының ақауларын, олардағы сызаттарды, темір-бетон панельдерінің жапсарларының, есік-терезе блоктарын орнату сапалылығын және т.б. анықтауға болады.
2.3.4. Тепловизормен зерттеу:
-ғимараттың герметикасын, жылу оқшаулау сапасын, жапсарлар мен сызаттарды, конструкциядағы ылғалды бақылауға;
- түрлі температура-ылғалдылық жағдайындағы бөлмелерді бөліп тұратын қоршау конструкцияларын, яғни сыртқы қабырғаларды, жабындарды, төле усті жабындарын, есіктер мен қақпаларды және басқа да конструкциларды сынақтан өткізуге;
-жылу ағындарының жарамсыз жоғалуын, кез-келген нүктеде температураны өлшеуге, құбырлар мен жабдықтардың термограммасын алуға мүмкіндік береді.
2.3.5. Зерттеуді сыртқы және ішкі температуралар айырымы кем дегенде 20 оС болатындай, жылдың суық, яғни жылыту жүйесінің жұмыс жасап тұрған кезеңінде жүргізу ұсынылады.
2.3.6. Қоршау конструкцияларының ішкі және сыртқы беттерін тепловизормен зерттеуге болады. Зерттеу нәтижесінде қоршау конструкцияларында болуы мүмкін құрылыстық, технологиялық немесе пайдалану кезінде пайда болған ақаулар: құрылыс конструкцияларының жылу оқшаулануы, жапсарлардың, жабындардың жағдайы, ғимарат терезелерінен, желдету жүйесінен, ылғал көп жиналған аумақтардан жылу жоғалуы тексеріледі.
2.3.7. Азаматтық ғимарттарды зетрреу барысында тапсырмаға байланысты сұйық және бу тәріздес, қатты және борпылдақ денелердің температуралары өлшенуі мүмкін. Тепературалар өлшеу диапазоны минус 50-ден +160 оС-ге дейін болуы мүмкін.
2.3.8. Қоршау конструкцияларының беттеріндегі температура алабын өлшеуге әр түрлі моделді тепловизорлар, сонымен қатар, өлшеуге тікелей және қашықтықтан өлшейтін аспаптар қолданылуы мүмкін. Тікелей өлшейтін асаптарға сұйықтық және биметалл термометрлер, электрлік және жартылай өткізгіш термометрлер, термопаралар жатады. Қашықтықтан өлшейтін аспаптарға инфаөызыл термометрлер, пиранометрлер және тепловизорлар жатады.

Жылу ағындарын өлшеу

2.3.9. Қоршау конструкцияларын жылу техникалық зерттеулер тәжиірбесінде олар арөылы өтетін жылу ағынын өлшеу қоршау конструкцияларының жылусақтау қабілетін анықтауға мүмкіндік ьереді.
Жылу ағындарын анықтау үшін қосымша қабырға принципіне негізделген жылу өлшегіштер қолданылады.
2.3.10. Егер қосымша қабырғаның жылу өткізу коэффициенті белгілі болса, жылу ағынын анықтау үшін оның беттеріндегі температураларды өлшеген жеткілікті. Бұл жағдайда жылу ағыны былай анықталады:

мұндағы - қосымша қабырғаның жылу өткізгіштігі, Вт(м2 °С);
- қабырға қалыңдығы, м;
t – қабырғаның екі жақ бетіндегі температуралар айырымы, оС.

Қоршау конструкцияларының жылу сақтау қабілетін анықтау

2.3.11. Қоршау конструкцияларынығ жылу сақтау сапасы олардың жылу беруге келтірілген кедергісімен R0 және термиялық кедергісімен Rк сипатталады. Оларды эксперименталды анықтау қалыпты жағдайдағы жылы беру режиміне негізделеді:

;
;
; ; ,
мұндағы, q – жылу ағыны, Втм2;
Riк – конструкцияның i-қабатының термиялық коэффициенті, м2 °СВт;
li - i-қабаттың қалыңдығы, м;
iк- конструкцияның i-қабатының жылу өткізгіштік коэффициенті, Втм2 °С;
в – конструкцияның ішкі қабатының жылу қабылдау коэффициенті, Вт(м2 °С);
н – конструкцияның сыртқы бетінің жылу беру коэффициенті, Вт(м2 °С);
Rв – ішкі беттің жылу қабылдау кедергісі, м2·°СВт;
Rн – сыртқы беттің жылу беруге кедергісі, м2·°СВт;
в – ішкі бет температурасы, °С;
н – сыртқы бет температурасы, °С.
2.3.12. Жылу ағынының шамасын q1, ішкі және сыртқы ауа температурлар айырымын t және ішкі және сыртқы бет температураларының айырымын анықтаған соң, конструкцияның термиялық кедергісін анықтаймыз:

,
мұндағы t = tв – tн – ішкі және сыртқы ауа температураларының айырымы, °С;
= в - н – қоршаудың ішкі және сыртқы беттерінің температуралар айырымы, °С;
q1 - өлшенген жылу ағыны, Втм2 °С;
R – жылу ағынын өлшегіштің термиялық кедергісі, м2 СВт. Өлшеу нәтижесінде алынған жылу ағыны q1, шын мәніндегі жылу ағынынан біраз өзгеше, себебі жылу ағынын өлшегіш негізгі қабырғаға қосымша болғандықтан, өлшенген жылу ағыны нақты жылу ағынынан азырақ болады.
Өрнектің екінші мүшесі жылу ағынын өлшегіштің термиялық кедергісін көрсетеді. Бұл жағдайда нақты жылу ағынының шамасы мына қатынаспен анықталады:
.
Жылу берудің Rн және жылу қабылдаудың Rв кедергілері мына өрнектермен анықталады:
;
.
Қоршаудың жылу өткізу кедергісі
.

2.4. Ғимараттың ауа-жылу режимін зерттеу

2.4.1. Бұл зерттеулердің мақсаты бөлменің ауа ортасына әсер етеін негізгі факторлерді анықтау.
2.4.2. Нақты зерттеулердің міндеттері:
- бөлменің жұмыс аумағындағы микроклиматтың ауа және жылу режимінің параметрлерін өлшеу және олардың гигиеналық және техникалық талаптарға сәйкестігін тексеру;
- ауа-жылу режимінің параметрлерін өлшеу, ауа-жылу теңгеруін жасау және ғимараттың энергетикалық шығындарын анықтау;
2.4.3. Қойылған талаптарға байланысты зерттеу жұмыстарының көлемі бүкіл ғимарат бойынша толық немесе жекелеген жұмыстарға, ғимараттың кейбір бөліктеріне бағытталған болуы мүмкін.
2.4.4. Тұрғын және қоғамдық ғимараттарды зерттеу жүргізгенді микроклимат көрсеткіштерін, температура, ылғалдылық, және ауа қозғалысының жылдамдығын өлшеу жұмыстарын ғимараттың толыққанды жұмыс істеу уақытында, яғни бөлмелердегі барлық техниканың жұмыс жасауын, адамдардың болуын ескере отырып жасауға болады.
2.4.5. Қабырға, еден, жабын беттерінің температурасы tв сол беттін ортасынан өлшеуге болады.
2.4.6. Бөлме микроклиматының көрсеткіштерін арнайы тіркеуден және тексеруден өткен, сәйкестік сертификаты бар аспаптармен өлшеуге болады.
Өлшеу аспаптарының өлшеу және мүмкін қателік диапазоны 2.1-кесте талаптарына сай болғаны ұсынылады.

2.1-кесте

Өлшеу аспатарына қойылатын талаптар

Көрсеткіш атаулары
Өлшеу диапазоны
Шектік ауытқу
Құрғақ термометр температурасы, °С
-30-50
0,2
Ылғал термометр температурасы, °С
0-50
0,2
Бет температурасы, °С
0-50
0,2
Нәтижелік температура, °С
5-40
0,2
Салыстырмалы ылғалдылық, %
0-90
5
Ауа жылдамдығы температурасы, мс
0-0,5; 0,5
0,05; 0,1
Жылумен сәулелену қарқыны, Втм2
10-350
5,0

350
50

2.4.7. Жұмыс орындарында жылу сәулелендіру немесе ауа ағыны көздері болатын болса, ауа температурасы мен қозғалыс жылдамдығын аспирациялық психрометрмен өлшеу ұсынылады. Жұмыс орындарында жылу сәулелендіру немесе ауа ағыны көздері болмаса, ауа температурасы мен қозғалыс жылдамдығын жылу ағыны мен ауа қозғалысынан қорғалмаған психрометрмен өлшеуге болады. Ауа температурасы мен қозғалыс жылдамдығы жеке дара өлшейтін аспаптарды қолдануға да болады.
Ауа қозғалсының жылдамдығын қанатты анемометрлермен өлшеуге болады. Бәсеі ауа қозғалысының жылдамдығын (0,5 мс аз), әсіресе ағымдардың жан-жақты қозғалысы туатын бөлмелерде термоэлектроанемометрлерді және де цилиндрлік, шар тәрізді кататермометрлерді қолдануға болады. Бет температурасын жанасатын (электротермометр) немесе қашықтықтан өлшейтін (пирометр) аспаптармен өлшеуге болады.
2.4.8. Температуралар мен салыстырмалы ылғалдылықты өлшеу нәтижелері 2.2-кестеге толтырылады, осы мәліметтер бойынша негізгі есептеулер жүргізіледі.

2.2-кесте

Бөлмелердегі ауа температурасын tв және салыстырмалы ылғалдылығын в өлшеу нәтижелерін толтыру үлгісі

Күні
Тәулік уақыты, сағ.мин.
Өлшеу орнының №
Өлшеу нәтижелері
Ескерту

tқұр, С
tылғ, С
, %
tR, °С

1
2
3
4
5
6
7
8

Жылдың суық кезеңінде бөлме ауасының темперурасы мен салыстырмалы ылғалдылығына байланысты бөлменің жылу-ауа режимі құрғақ, ылғал және дымқыл болып бөлінеді (2.3-кесте).
2.4.9. Микроклимат параметрлері талаптарға сай параметрлермен салыстырылып, соның нәтижесінде микроклимат параметрлері бағаланады, соның негізінде қалыпты жағдайға қол жеткізуге өажетті шаралар тізімі жасалады.

2.3-кесте

Бөлменің жылу-ауа режимдерінің жіктелуі

Бөлме режимінің сипаттары
Ішкі ауа паремтрлері

Температура, °С
Салыстырмалы ылғалдылық, %
Будың парциал қысымы, кПа
1. Құрғақ температура:

төмен
12-ге дейін
60-қа дейін
0,7-ге дейін
Қалыпты
12 –ден 24-ке дейін
50-ге дейін
" 0,7 " 1,5
Жоғары
24 –тен жоғары
40-қа дейін
" 1,5
2. Қалыпты температура:

төмен
12-ге дейін
60 –тан 75-ке
"0,84
Қалыпты
12 –ден 24-ке дейін
" 50 " 60
" 0,84 " 1,8
Жоғары
24 –тен жоғары
" 40 " 50
"1,8
3. Дымқыл температура:

төмен
12-ге дейін
75 –тен жоғары
"1,05
Қалыпты
12 –ден 24-ке дейін
" 60 " 75
"1,05 " 2,23
Жоғары
24 –тен жоғары
" 50 " 60
2,23-тен жоғары
4. Ылғалды температура:

төмен
12-ге дейін
85 –тен жоғары
1,18-дейін
Қалыпты
12 –ден 24-ке дейін
" 75 " 85
" 1,18 "2,38
Жоғары
24 –тен жоғары
" 60 " 75
2,38 жоғары

2.4.10. Ғимаратқа сырттан келетін жылу Q , және ыстық су Qгв мөлшерлері ғимаратта орнатылған есептеу құралы арқылы өлшеуге болады. Егер ғимаратта есептеу құралдары орнатылмаған болса, тасымалданатын ультрадыбысты шығын есептеу құралын пайдалануға болады.
2.4.11. Ғимараттың қоршау конструкциялары арқылы жоғалатын жылу мөлшерін 5-қосымшаның (2) өрнегі арқылы анықтауға болады.
Өрнек құрамындағы параметрлер былай анықталады:
ki - i-конструкцияның (қабырға, терезе, жабын және т.б.) жылутасымалдау коэффициенті, қоршау конструкциясының құрамына байланысты анықталады.
Fi –конструкцияның бет ауданы, сызбалар бойынша немесе өлшеніп алынады;
tв – ішкі ауа температурасы, жұмыс аумағында және төбелік жабыннан 0,2-0,3 м төмен аумақта өлшенеді.
2.4.12. Инфильтрация арқылы жоғалатын жылу Qинф 5-қосымшаның (3) өрнегі арқылы анықтауға болады.
Өрнек құрамына кіретін шамалар:
Lинф – инфильтрацияланатын ауа мөлшері, төмендегі өрнекпен анықталады:
Lинф = ,
мұндағы Pi – қоршау конструкциясының ішкі және сыртқы жағындағы статикалық қысым айырымы, Па, микроманометрмен өлшенеді немесе ішкі және сыртқы ауа температуралары мен жел жылдамдығына байланысты есептеледі;
( F)i, - қоршау конструкцияларының қуыстарының эквивалентті ауданы, м2, конструкция түріне байланысты қабылданады немесе келесі әдіс бойынша эксперименталды түрде анықталады. Жылдың жылы кезеңінде:
- сыртқы қоршаудағы барлық ойықтарды жабылады;
- ауа шығару жүйесінің барлық қондырғыларын іске қосады және оның өнімділігін анықталады Gш;
- бөлме іші мен сыртындағы статикалық қысым айырымы өлшенеді Ррз;
- қоршау конструкцияларының қуыстарының эквивалентті ауданын ( F)зд мына өрнекпен анықталады
.
Жылдың суық кезеңінде:
- сынақты барлық жылыту аспаптары және желдету жүйелері жұмыс жасап тұрған уақытта жүргізіледі;
- биіктік бойынша сыртқы және ішкі ауаның орташа темрепаруралары анықталады t;
- бөлменің төменгі және жоғарғы аймақтарында терезелердің ортасының ара-қашықтықтары анықталады h;
- қоршау конструкцияларындағы ауданы F0 ойықтардың ашық Ррз1 және жабық Ррз2 тұрған кездеріндегі ішкі және сыртқы ауаның статикалық қысымдарының айырымы анықталады;
- ашық ойықтарда ауа шығынының коэффициентін пр 0,64 (ойықтар тік бұрышты болса) немесе 0,8 (ойықтар дөңгелек формалы болса) қабылданады;
- қоршау конструкцияларының қуыстарының эквивалентті ауданы мына өрнекпен анықталады:
;
төменгі аймақта
,
мұндағы
,
.
2.4.13. Желдету жүйесіндегі ауа шығыны 5-қосымшаның (4) өрнегі бойынша анықталады.
Өрнек құрамына кіретін параметрлер:
L – желдету жүйесіндегі ауа шығыны, зерттеу уақытында өлшенеді;
tв – ауа шығару жүйесі арқылы әкетілетін ауа температурасы, зерттеу уақытында өлшенеді. Есепке орташаланған температура (ауаның массалық шығыны бойынша алынады).
Kt – ауа алмасу тиімділігінің коэффициенті

мұндағы tпр – берілетін ауа температурасы;
tуд – шығарылатын ауа температурасы.

2.5. Бөлмелердің жарықтануын зерттеу

2.5.1. Бөлмелердің жарықтану деңгейі оның арналуына, ондағы жұмыстардың сипатына қарай СНиП РК 2.04-05-2002* құжатымен белгіленеді. Адам үзілмейтін бөлмелер табиғи жарықпен қамтылуы тиіс.
2.5.2. Бөлме жарықтығын бөлме көлемінің әр жерінде өлшейді. Өлшеу нүктелері бір-бірінен бірдей қашықтықта, бірінші және соңғы нүктелер (5-тен кем емес) қабырға бетінен 1 м қашықтықта болғаны ұсынылады.
Зерттелетін бөлмелерде терезе ойықтары бар қабырғығы перпендикуляр жазықтық қималары анықталады. Изосызықтар сызу үшін олардың ара-қашықтығы 6-12 м арасында болады. Бөлменің әрбір сипатты қимасында нүктелер 2-4 м сайын белгіленеді.
2.5.3. Бөлменің жарықталу деңгейі люксметрлермен өлшенеді. Олар фотоэлемент пен ток күшін өлшейтін құрылғыдан тұрады. Фотоэлемент электр тогын тудырады, ал ол оның жарықтануына тура пропорционал.
2.5.4. Зерттеудің басында және соңында ішкі және сыртқы орталардың жарықтары өлшеніп, салыстыру коэффициенті есептеледі. Оны анықтау үшін люксметрлердің қабылдағыштарын бөлме ішіне орнатып, көрсеткіштерін жазып алады.
Салыстыру коэффициенті былай анықталады:
,
Мұндағы J1 және J2 – люксметр көрсеткіштері.
Сыртқы жарық үшін де осындай зерттеулер жүргізіледі.

3. ЭНЕРГИЯ ТҰТЫНУДЫ САРАПТАУ

3.1. Жылуэнергетикалық зерттеу

3.1.1. Жылуэнергетикалық зерттеу – энергияресурстарын үнемдеудің құралы болып табылады және ресурстарды пайдалану сапасын анықтаумен қатар, негізгі жылу жоғалу орындарын тауып, оларды жоюдың шараларын жоспарлап, орындалу уақытын және экономикалық тиімділігін анықтап береді. Энергия ресурстарын үнемдеу мәселесіне кәсіби деңгейде қарау нәтижесінде ғимаратты пайдалнуда жұмсалатын шығындарды 2-3 есеге дейін азайтуға болады.
3.1.2. Жылуэнергетикалық зерттеудің мақсаты – нақты нысанда энергияның жұмсалу тиімділігін анықтау және энергия шығындарын азайтуға бағытталған шараларды белгілеу.
3.1.3. Құрылыс нысандары мен ғимараттарына энергаудит жүргізу кезінде жылу, электр энергиялары, отын, газ және су ресурстарын пайдалану зерттеледі. Жылыту, желдету, сумен қамту, кәріз, жарықтандыру жүйелеріндегі энергия шығындары жоба құжаттырмен нормаларға сәйкестігін зерттейді.
3.1.4. Арналуы әртүрлі ғимараттарда өнімнің өзіндік құны мен үстеме шығындрындағы энергетикалық құраушының өсімі ғимаратты қайта жаңғыртуда энергетикалық және материалдық ресурстарды пайдалану тиімділігін арттыру қажеттігін көрсетеді.
3.1.5. Энергетикалық зерттеу жүйесіне келесі шаралар жиынтығы кіреді:
- құрылыс, инженерлік және қаражттық-экономикалық құжаттарды талдау;
- ғимараттың, коммуникациялар мен қондырғылардың негізгі энергетикалық сипаттарын өлшей отырып, зерттеулер жүргізу;
- энергия үнемдеу технологиялары мен шараларын енгізудің бағдарламасын жасау;
- энергия үнемдеу бағдарламасының орындалуын бақылау;
- ғимаратты күту қызметіндегі жұмысшыларды оқыту және тестілеу.

3.2. Жылуэнергетикалық зерттеудің құрамы мен арналуы

3.2.1. Жылуэнергетикалық зерттеу екі бөліктен тұрады:
- ғимараттағы энергия ағындарын зерттеу;
- энергияны тиімді пайдалану ұсыныстарын жасау.
3.2.2. Энергаудит үш деңгейде орындалуы мүмкін:
- жобаны талдау барысында;
- кейбір параметрлерді өлшей отырып, жоба құжаттарын толықтыру барысында;
- аспаппен зерттеу барысында.
3.2.3. Өткізілу деңгейіне байланысты энергия үнемдеу сараптамасы барысында 3.1-кестеде келтірілген көрсеткіштер анықталады.
3.1-кесте

Түрлі деңгейдегі энергетикалық зерттеу көрсеткіштері

Энергетикалық зерттеу элементтері
энергетикалық зерттеу деңгейі

1
2
3
Энергия шығындары мен меншікті сипаттары
X1
X1
X
Инженерлік жүйелер мен қоршау конструкцияларын2 алдын-ала бағалау және ғимарат күтіміндегі жұмысшылармен жұмыс
X
X
X
Жоба құжаттары
X
X
X
Үй тұрғындарын, жұмысшылар мен қызметкерлерден сұрақ-жауап

X
X
Өлшеу, төменгі деңгкй

X

Өлшеу, қажетті деңгей

X
Жылу теңгеруі

X1
X1
Алынатын экономия мөлшері
X
X
X
Қаражат ұстыныстары бойынша жалпы мәліметтер

X

Қаржылық ұсыныстар

Х
1 Жылу, су және электр есептегіш құралдары болған жағдайда.
2 Қоршау конструкцияларын бағалау бөлімін қара – 3-бөлім

3.2.3. Энергия шығыны әдістеменің 3.3- бөлімінде анықталады.
3.2.4. Энергия, су және отын шығындарының меншікті сипаттары 3.2-кестеде келтірілген.
3.2-кесте

Меншікті сипаттар
Өлшем бірліктері
Жылу
Гкалм2 жыл; Гкалм3 жыл; кВт сағм2 жыл; кВт сағм3 жыл; Гкалград тәул; кВт сағградус-тәул
Электр энергиясы
кВт сағм2 жыл; кВт сағм3 жыл
Отын

Газ
нм3м2 жыл; нм3м3 жыл
Сұйық
лм2 жыл; лм3 жыл; кгм2 жыл; кгм3 жыл
Тұрмыстық су
ладам.жыл; лм2 жыл; лм3 жыл

3.2.6. Сырттай бақылау және жұмыс қабілетін тексеру арқылы инженерлік жүйелер алдын-ала бағаланады. Тұрғындардан, қызметкерлер мен жұмысшылардан сұрау және сырттан бақылау негізінде инженерлік жүйелердің мынадай ақаулары анықталады:
- ғимарат қоршауларының қыс кезінде ылғалдануы немесе қатуы;
- есік-терезелердің ауа өткізгіштігі, өтпе-желдердің болуы;
- жылу, электр, су көздерінің, отынның қай түрі пайдаланылады;
- жылыту, сумен және электрмен қамтуда үзілістердің болуы;
- инженерік жүйелерді басқару жүйесі және олардың техникалық күйі;
- жылу жетіспеушілігі немесе артық жылу байқалатын бөлмелердің болуы, ыстық немесе суық беттердің орын алуы;
- су құбырында қысымның жеткілікті болуы;
- инженрлік жүйелердің шұғыл жөндеу жұмыстарды қажет етуі.
3.2.7. Мынадай жоба құжаттары талданады (энергияны тиімді тұтыну тұрғысынан):
- ғимарат сызбалары – жоспарлар мен қималар;
- қоршау конструкцияларының жылутехникалық сипаттары;
- жылыту, желдету, сумен, электрмен қамту және автоматика схемалары;
- қазандық схемасы;
- негізгі орнатылған инженерлік қондырғы.
Жоба құжаттарын қарағанда олардың нақты зерттеу өткізілетін жүйеге сәйкестігі тексеріліп, қажет болған жағдайда өзгерістер енгізіледі.
3.2.8. Тұтынушылардан алынған мәліметтерді микроклимат көрсеткіштерін өлшегенде тексеріп отырған жөн.
Тұтынушылар - ішкі ауаның сапасы мен жайлылығы туралы нақты мәліметтер бере алады, сондықтан тұтынушылардың 10-20 % сұраған жеткілікті.
Тұтынушылардан мынадай мәліметтерді алуға болады:
қабырғаларда суық аумақтардың болуы;
суық және өтпе желдердің болуы;
ауа сапасының, температурасының, ылғалдылығының қалыптылығы;
жылыту және сумен қамту жүйелерінің жұмыстарында үзілістер болуы;
крандардан су ағуы.
Тұтынушылармен сұрақ-жауап парағының үлгісі 3-қосымшада келтірілген.
3.2.9. Өлшеу орындарының саны мен оларды таңдау қойылған талаптарға байланысты анықталады және жылуэнергетикалық теңгеруді нақты анықтауға мүмкіндік береді.
Дұрысында, тұтынушылардың шағымы болған бөлмелердегі, аймақтар мен тұстардың микроклимат көрсеткіштері мәнін өлшеген жөн.
3.2.10. Микроклимат көрсеткіштері мен жылыту, желдету жүйелері туралы мәлімет беретін энергия, су және отын шығындарын өлшейтін аспаптардың тізімі 4-қосымшада берілген.
3.2.11. Жылу теңгеруі мен ғимаратта энергия тұтынудың таралуы – жылыту, желдету, ыстық сумен қамту және т.б. жүйелерден түсетін жылу мен жоғалатын жылу мөлшерлерінің қатынасын анықтауға мүмкіндік береді. Жылу теңгеруі келесі тәуелділікпен анықталады:
Q = Qмн + Qвент + Qинф + Qгв – Qвн,
мұндағы Q - барлық сыртқы көздерден алынатын жылу мөлшері;
Qмн – ғимараттың қоршау конструкциялары арқылы жоғалатын жылу, кВт;
Qинф – инфильтрациямен жоғалатын жылу;
Qвент – желдету жүйесінің жылу жүктемесі;
Qгв – ыстық сумен қамту жүйесінің жылу жүктемесі;
Qвн – ішкі жылу бөлінулер.
Есепті кезеңде және жыл бойында жылу теңгеруін есептеу әдісі 5-қосымшада келтірілген.
Жылу теңгеруінің дәлдігі көптеген факторлерге (өлшеу аспаптарының дәлдігі, өлшеулердің ұзақтығы мен көлеміне және т.б.) байланысты болады.
Теңгеру жасағанда жүйелер мен технологиялық қондырғылардың жұмыс тәртібіне, микроклимат көрсеткіштерінің есепті жағдайларға сәйкестігіне, жылу тасымалдағыш параметрлеріне, ғимараттың инециялық күйіне, сыртқы ауа температурасының динамикасына көңіл бөлген жөн.
Жылу теңгеруі негізгі тұтынушылардың жылу шығынын анықтап, жүйелердің меншікті көрсеткіштерін, әлсіз тұстарын көрсетіп береді.
3.2.12. Алынатын энергия үнемі нақты шығындар мен нормативтік көрсеткіштерді (олар бар болған жағдайда) немесе әлемдік тәжиірбеде бар көрсеткіштерді салыстыру нгізінде бекітіледі.
Алынатын энергия үнемін анықтағанда– тек микроклиматтың қажетті параметрлерін қамтамасыз еткен және ауа тазалығы мен экологиялық талаптар орындалған жағдайда ғана энергия шығынын азайту мүмкін екендігін ескеру керек.
3.2.13. Алынатын энергия үнемі - энергия үнемдеу шараларын енгізе отырып, қоршаған ортаны қорғау талаптарын, микроклимат көрсеткіштерін және ауа тазалығын қамтамасыз етумен (кВт*сағ; кДж; СО2 эмиссиясы тоннасы) бағаланады.
3.2.14. Алынатын энергия үнемі - қажетті қаржы мен қаржыны толық немесе жартылай игерудегі пайдалану шығындарын және олардың өтелу мерзімін ескере отырып бағаланады.
Энергия үнеміне қол жеткізуге қажетті қаржылық ұсыныс жасағанда мына көрсеткіштер бағаланады:
- энергия құны;
- жаңа жабдық пен оны құрастыру құны;
- пайдалану шығындары, оның ішінде жылу шығындарын азайтқанмен, электр энергиясының шығынының арту мүмкіндігі;
- ғимараттың қызмет ету мерзімінің ұзаруы.
Барлық есеп энергия құны мен тарифтердің өзгеру мүмкіндігін, инфляция деңгейін, несие құны мен нарық тұрақтылығын ескере отырып жүргізіледі.
3.2.15. Энергияны үнемдеуге бағытталған қаржылық ұсыныстар мәліметтер базасы бойынша қалыптасқан меншікті құн негізінде жасалуы мүмкін, мысалы белгіленген қуаттылық бойынша, теңгекВт*сағ (кВт). Көп жағдайда, мәліметтер базасы бойынша жасалған қаржылық ұсыныстар тура келіп жатады.
Толық қаржылық ұсыныстар ғимараттың энергетикалық тиімділігін арттыруға байланысты нақты шешімдер қабылданғаннан кейін жасалатын жоба құжаттары негізінде жасалады.
3.2.16. Арналуы әр түрлі ғимараттарда жүргізілетін энергия үнемдеу сараптамасы бір-бірінен аса ерекшеленбейді. Олардың ерекшеліктері ғимараттардың энергетикалық тиімділігін арттыруға байланысты жасалатын техникалық шешімдердің әр түрлі боуында.
3.2.17. Келесі бөлімдерден тұратын, энергетикалық зерттеулер нәтижелері есеп беру құжаты түрінде орындалады:
- кіріспе, бұл бөлімде энергоаудиттың жасалу негізі, мақсаты және міндеттері, орындаушылар туралы мәліметтер мен олардың заңды статусы;
- техникалық құжаттар, су мен энергияны тұтыу туралы мәліметтер, зерттелетін ғимараттың негізгі өлшемдері, энергия, су шығындары мен олардың құны келтіріледі. Энергия мен су шығындарының уақыт бойынша өзгеру динамикасын келтірген құба-құп болар еді. Ғимараттың негізгі өлшемдері (көлемі, ауданы, тұрғындар немесе жұмысшылар саны, өндірілетін өнім мөлшері және т.б.) мен меншікті көрсеткіштері белгіленеді. Меншікті көрсеткіштер негізінде құрылған кейбір қорытындылар жасалуы мүмкін;
- ғимараттың қоршау конструкциялары мен инженерлік жүйелері және олардың энергетикалық сипаттары келтірліген қысқаша мәліметтер;
- орындалған өлшеулердің негізгі принциптері мен орындалу әдісі және тұрғындар мен қызметкерлерден алынған мәліметтер. Мәліметтер, өлшеу нәтижелері негізінде жасалған қортытындылар;
- энергия мен су ресурстарын үнемдеуге бағытталған ұсыныстар, техникалық шешімдер мен шаралардың түсініктемесі;
- техникалық ұсыныстар мен шараларды экономикалық тұрғыдан бағалау, қаржылық ұсыныстар;
- энергия мен су ресурстарын үнемдеу шараларын және олардың тиімділігн кесте түрінде қорытындылау;
- жалпы қорытындылар мен ұсыныстар, мұнда басты нәтижелер, кеңестер, қайта жаңғырту жұмыстарына байланысты ұсыныстар мен олардың орындалу кезектілігі, негізгі этаптары туралы нақты мәліметтер келтіріледі;
- сызба, кесте және т.б. түрдегі өлшеу нәтижелері туралы, сұрақ-жауап парақтары және басқа да қосымшалар.

3.3. Энергия тұтыну

3.3.1. Ғимараттың энергия үнемдеу мүмкіндігін бағалау үшін энергетикалық тиімділігін анықтау керек. Ғимараттың энергетикалық тиімділігін энергияны меншікті тұтыну көрсеткіші (мысалы, 130 кВт*сағ(ш.м.*жыл)) анықтап береді. Өлшенген және есептік шамаларды нормалық көрсеткіштермен салыстыра отырып, ғимараттың энергетикалық тиімділігін анықтап, энергия үнемдеу мүмкіндігін анықтап беруге болады.
3.3.2. Энергия тұтынатын нысандар мен жабдықтар ғимараттың энергия тұтыну бюджетін құрайды. Энергия тұтыну бюджетінің негізін жекелеген жүктемелерге қажетті қуаттар немесе бюджет статьялары құрайды.
Бюджетті сегіз түрлі статьяға бөліп қарастыру нәтижесінде жыл бойғы энергия мен қуатты тұтынды талдауды жеңілдетуге болады. Бюджетте түрлі статьялар бойынша тұтынылған энергия мен қуаттың жалпы мөлшері де көрсетіледі. 3.3-кестені қара.

3.3-кесте бюджет статьялары
Жыл кезеңі
Бюджет статьялары
Энергия көзі
Қыс

Жыл бойы
1. Жылыту
2. Желдету
3. Ыстық сумен қамту
Табиғи газ, орталық жылумен қамту, мұнай өнімдері, көмір, электроэнергия, күн энергиясы

Жаз
4. Желдеткіштер сорғылар
5. Жарықтану
6. Түрлі жабдықтар

7. Салқындату
Электроэнергия
Электроэнергия
Электроэнергия, табиғи газ

Электроэнергия

8. Сыртқы қондырғылар

3.3.3. Энергияны тұтынудың негізгі сегіз статьясы, 3.4-кестеде:

Таблица 3.4 энергия тұтыну бюджеті
Статья
Энергетикалық
секция 1
Энергетикалық
секция 2
барлығы

. . . . . . . . . . . м²
. . . . . . . . . . м²
. . . . . . . . . . . м²

[кВтч]
[кВтчм2]
[кВтч]
[кВтчм2]
[кВтч]
[кВтчм2]
1. Жылыту

2. Желдету

3. Ысытқ сумен қамту

4. Желдеткіштер сорғылар

5. Жарықтану

6. Түрлі жабдықтар

7. Салқындату

Барлығы 1 – 7

8. Сыртқы жабдықтар

Барлығы 1 – 8

Бюджеттің әрбір статьясы үшін жылдық тұтыну [кВтчжыл] және меншікті тұтыну [кВтч(м2 жыл)] (1м2 жылытылатын ауданға шаққандағы энергия) мөлшері көрсетіледі
3.3.4. Тапсырманы оңайлату үшін ғимаратты жеке секцияларға бөлген тиімді. Мысалы, ірі әкімшілік ғимараттың кеңсе бөлмелерін 1-энергетикалық секция, буфет және ас дайындау бөлмелерін 2-энергетикалық секция, парк алаңдарын 3- энергетикалық секция деп бөлуге болады. Энергетикалық секцияларға бөлгенде бөлмелердің микроклиматтарының, пайдалану сипаттырың сәйкес келуіне көңіл бөлген жөн.
3.3.5. Бюджет статьяларының әрқайсының жалпы меншікті энергия тұтынуы 3.4-кестенің сәйкес бюджет статьясының көлденеңі бойынша қосындысына тең. Тік баған бойынша қосынды әрбір секцияның және ғимарат бойынша жылдық тұтынуын көрсетеді.
3.3.6. Кішігірім немесе бір жанұялық үйлер үшін бюджет статьяларын тек үш түрге ғана бөлуге болады: жылыту (табиғи желдетуді қоса), ыстық сумен қамту және үй шаруашылығы (жарық, үй жабдықтары және т.б.).

3.3.7. Энергия тасымалдағыштар бағасы 3.5 кестесіне толтырылады.

3.5-кесте. Энергия тұтыну және шығындар:

Жыл
Орталықтан жылыту
Электр
Газ, мұнай
Басқа
Барлығы
Энергия құны

Энергия тұтыну

Меншікті шығын

Су тұтыну

Тарифтер

Басқа да

Тарифтердің жұмыс уақыты
...ж.

3.4. Сараптама жүргізу нәтижелерін өңдеу және талдау

3.4.1. Құжаттардан және аспаптармен зерттеу нәтижесінде алынған мәліметтер энергияны пайдалану тиімділігін анықтаудағы негізгі ақпарат болып табылады және талданады.
Талдауды физикалық және қаржылық-экономикалық деп жіктеу керек.
3.4.2. Физикалық талдау нақты шамаларға негізделеді және ОЭР (отын-энергетика ресурстары) тұтыну сипатына ие. Физикалық талдау мынадай сатылардан тұрады:
1) энергия тұтыну құрамы анықталады (п.3.3.2);
2) әрбір нысанның энергия тұтынуына әсер ететін факторлар анықталады;
3) әрбір нысан және энергияресурстары үшін ОЭР меншікті тұтыну анықталады;
4) меншікті тұтыну нормалық (базалық) тұтынумен салыстырылады, әрбір нысанның ттиімділігі туралы қорытынды шығарылады;
5) энергия тасымалдағыштардың жарамсыз жоғалуы, оқшаулағыштардың бұзылуы, жабдықтардың дұрыс пайдаланбауы, тұрып қалуы және тағы да басқа кемшіліктер болса анықталады;
6) ОЭР тиімді пайдалану тұрғысынан алғанда нашар нысандар белгіленеді.
3.4.3. Қаржылық-экономикалық талдау физикалықпен қатар жүргізіледі, физикалық талдау нәтижесінде алынған қорытындыны экономикалық тұрғыдан негіздейді.
Шығындар барлық энергия тұтыну нысандары және энергия ресурстары түрлеріне қарай жіктеледі. Шығындар ақша эквивалентіне ауыстырылады. Энергия үнемдеу сараптамасын жүргізгенде энергия үнемдеуге бағытталған шаралар мен жобаларды талдауда қаржылық-экономикалық көрсеткіштер маңызды орын алады.
3.4.4. Энергия үнемдеу бойынша экономикалық тиімді ұсыныстарды үш санатқа бөлуге болады:
1) шығынсыз немесе аз шығынды, қатардағы іс-шаралар ретінде атқарылады;
2) орташа шығынды, өз қаржысы есебіне жүргізуге болатын шаралар;
3) көп қаржына талап ететін, қосымша инвестициялар қажет етеді.
3.4.5. Энергияны үнемдеу бойынша ұсыныстар жасағанда:
- ұсынылып отырған шараның техникалық маңызын және үнем алу принципін анықтау;
- алынуы мүмкін жылдық үнемді нақты және ақша эквивалентінде есептеу;
- шараны орындауға қажетті жабдықтың құрамын, құнын, жеткізу құнын, орнату және пайдалануға беру құнын есептеу;
- ұсынысты енгізген жағдайдағы барлық мүмкін экономикалық тиімділікке әсер ететін жанама әсерлерді қарастыру;
- жалпы экономикалық тиімділікті бағалау ұсынылады.
3.4.6. Энергияны үнемдеудің экономикалық тиімділігінің кем дегенде екі көрсеткіші анықталады:
1. бір ғана ұсынысты орындағандағы тиіміділік;
2. барлық ұсынысты орындағандағы тиімділік.
3.4.7. Экономикалық тиіміділікті анықтау үшін шараның өтелу мерзімі деген көрсеткіш қолданылады:

Өтелу мерзімі = ҚаражатҮнем, жыл.

3.4.8. Сараптамалық зерттеу нәтижесінде белгіленеді:
- зерттелетін энергетикалық жабдықтың және энергия үнемдеу нысанының тармақтарының мемлекеттік стандарттар, құрылыс нормалары мен ережелеріне, басқа да нормалық-құқықтық актілер мен ОЭР пайдалану тиімділіг бойынша жоба талаптарына сәйкестігі;
- ОЭР есепке алу құралдының бар және жеткілікті болуы;
- энергия шығындарының жоба (есептік) мәліметтерден ауытқу салдарлары.

3.5. Энергияны үнемдеу сараптамасының нәтижелерін өңдеу

3.5.1. Энергия үнемдеу нысанын сараптамалық зерттеу нәтижелері есептік құжат түрінде толтырылады. Энергияны үнемдеу сараптамасының есеп беру құжаты жазбаша және талдау бөліктерінен тұрады.
3.5.2. Жазбаша бөлігінде зерттелген мекеменің ОЭР пайдалануға қатысы бар барлық мәлімет және мекеменің жалпы сипаты беріледі.
3.5.3. Талдау бөлігінде энергияны тұтынудың физикалық және қаржылық-экономикалық талдаулары, энергияны үнемдеуге қатысты ұсыныстар мен оларды орындау тәртібі беріледі.
3.5.4. Ұсыныстарды топтастырған кесте есеп берудің басқы және аяққы жағында келтіріледі және сараптаманың жалпы қорытындысы түрінде өңделеді.
3.5.5. Сараптама жүргізген мекеме немесе сарапшы сараптамалық зерттеу нәтижелері бойынша алынған қажетті мәліметтерді нысанның энергетикалық құжатына (паспортына) толтырады.
3.5.6. Энергия үнемдеу нысанына сараптама жүргізген мекеме ОЭР тиімді пайдалану көрсеткішін арттыру мақсатында жасалған ұсыныстар енгізілген қорытынды береді.

4. ҒИМАРТТЫ ЗЕРТТЕУ КЕЗІНДЕГІ ҚАУІПСІЗДІК ТЕХНИКАСЫ МЕН ЕҢБЕКТІ ҚОРҒАУ

4.1. Ғимаратты зерттеу кезінде ҚНжЕ ҚР 1.03-05-2001 Құрылыста еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникасында көрсетілген белгілі ережелерді сақтау талап етіледі. Сонымен қатар, өндірістік ғимараттарды зерттегенде мекеме бекіткен қауіпсіздік ережелерін сақтау керек. Нақты сақтану шаралары осы тапсырыс берушімен немесе ғимаратты зерттеу бойынша жауапты инженерімен келісілген ұсынылады.
4.2. Жұмыс басталар алдында, нақты өлшем жұмыстарымен айналысатын жұмысшыларға қауіпсіздік техникасын сақтау туралы кіріспе нұсқаулар берілген ұсынылады.
4.3. Нақты өлшемдер жүргізетін қызметкерлер қажет болған жағдайда арнайы киіммен және құралдармен қамтамасыз етілу ұсынылады.
4.4. Шатырда жұмыс жасаған жағдайда, арнайы аяқ киімдермен және белбеулермен қамтылуы тиіс. Сақтандыру белдіктерін сенімді түрде бекіткеннен кейін ғана шатырға шығуға рұқсат беріледі. Шатырда қалың тұман түскенде, жауын, қар жауғанда және 6 баллдан жоғары жел соғып тұрған кезде рұқсат берілмейді.
4.5. Адамдар жүріге қауіпті аймаққа белгілер қойылады.
4.6. Егер алдын-ала зерттеу жұмыстары кезінде ғимараттың бөліктерінің немесе жеке конструкцияларының апатты жағдайда тұрғаны белгілі болса, нысанның басшылығына тез арада хабар беріліп, жазбаша түрде осы ақауды жөндеу туралы ұсыныстар беріледі.
Ұсыныста жабдықтардың жұмысын тоқтатып, қауіпті аймақтан адамдардың әкетілуін, арнайы жазулармен хабарлайтын мен шығар жолды көрсететін тақталар ілу керектігін ескерту керек.
4.7. Өлшеу аспаптарын орнату және қуат көзіне қосу үшін нысанның басшылығын ескерткен жөн. Нысанға бармас бұрын аспаптардың дұрыс жұмыс жасап тұрғанын тексеріп алған жөн.
_________________________________________________________

Азаматтық ғимараттардағы энергия тұтынатын жабдықтардың энергия үнемдеу сараптамасын жүргізу әдістемесіне 1-қосымша

Ғимараттың меншікті жылу сипаттамасы

Ғимарттың аталуы
Ғимараттың сыртқы өлшемі бойынша көлемі, V [тыс.м3]
Жылыту және желдету жүйелерінің меншікті жылу сипаттамалары,
[ккалм3· сағ· °C]
1
2
qжылыту
qжелд

3
4
Аз қабатты тұрғын және қоғамдық дейін 0,3 0,75 ескерілмейді.
ғимараттар, жатаханалар, қонақ үйлер 0,5 0,65 -"-
0,8 0,55 -"-
1,0 0,50 -"-
Көп қабатты тұрғын, қоғамдық дейін 3 0,42 -"-
ғимараттар, қонақ үйлер, жатаханалар 5 0,38 -"-
10 0,33 -"-
15 0,31 -"-
20 0,29 -"-
25 0,28 -"-
30 0,27 -"-
жоғары 30 0,26 -"-
Тұрғын және әкімшілік-қосымша 0,5 – 1,0 0,60 – 0,45 -"-
бөлмелер 1,0 – 2,0 0,45 – 0,40 -"-
Әкімшілік ғимараттар дейін 5 0,43 0,086
10 0,38 0,08

Кинотеатрлар дейін 5 0,37 0,43
10 0,32 0,39
жоғары 10 0,30 0,38
Дүкендер 10 0,33 0,08
Бала-бақшалар дейін 5 0,42 0,11
жоғары 5 0,37 0,10
Мектептер дейін 5 0,39 0,09
10 0,35 0,08
жоғары 10 0,33 0,07
Емханалар, ауруханалар дейін 5 0,40 0,29
10 0,36 0,28
15 0,32 0,23
жоғары 15 0,30 0,22

Азаматтық ғимараттардағы энергия тұтынатын жабдықтардың энергия үнемдеу сараптамасын жүргізу әдістемесіне 2-қосымша

Арналуы әртүрлі азаматтық ғимараттарда жылу энергиясын тұтыну есептерінің мысалдары

Келтірілген мысалдар арналуы әртүрлі азаматтық ғимараттар үшін есептелген. Приводимые примеры потребления тепловой энергии рассчитаны для гражданских зданий различных назначений. Есептерде әр жағдайда әртүрлі жылу шығындары, яғни жылыту, желдету, жылк перделері немесе ыстық сумен қамту жүйелері жылу жүктемелері есептеледі.

1. Әкімшілік ғимараттың жылыту және желдету жүйелерінің жылдық жылу шығынын анықтау мысалы.

Бастапқы мәліметтер:
Ғимараттың сытрқы көлемі, V = 10000 м3.
qОТ және qВ – 1-қосымшаның кестесінен алынған жылыту және желдету жүйелерінің меншікті жылу ағындары, [ккалм3· сағ· °C] qОТ = 0,38 және qВ = 0,08 [ккалм3· сағ· °C].
Жылыту кезеңінің ұзақтығы T = 175 тәулік.
Жылыту кезеңіндегі мейрам және демалыс күндері, TВЫХ = 37 тәул.
tВН – ғимарат бөлмелеріндегі ішкі температура 18°C.
Жылыту кезеңіндегі сыртқы ауаның орташа есептік температурасы, tНВ = - 0,6 [°C].
Жылыту жүйесінің жұмыс сағаты саны, n = 24 час.
Желдету қондырғысының жұмыс сағаты саны, nВН = 10 час.
Есептеу:
Ғимаратты жылытуға жұмсалатын жылу энергиясының жылдық шығынын (2) өрнек бойынша анықтаймыз:

QОТ = qОТ · V· T · n · (tВН – tНВ) · 10-6 [Гкал] = 0,38 · 10000 · 175 · 24 · [18 – (-0,6)] · 10-6 Гкал = 0,38 · 175· 24 · 18,6 · 10-1 = 2968,56 Гкал.

Желдетуге жұмсалатын жылу энергиясының жылдық жылу шығынын (3) өрнек бойынша анықтаймыз:

QВ = qВ ·V·(T – TВЫХ) · (tВН – tНВ) · nВН ·10-6 [Гкал] = 0,08 · 10000 · (175 – 37) · [18 – (-0,6)] · 10 · 10-6 Гкал = 0,08 · 138 · 18,6 · 10 · 10-1 = 205,34 Гкал.

Әкімшілік ғимараттың жылыту және желдету жүйелерінің жалпы жылдық жылу шығыны:
Qсумм.год = QОТ + QВ = 2968,56 + 205,34 = 3173,9 Гкал

2. Жылыу пердесінің жылу шығынын анықтау мысалы

Бастапқы мәліметтер:
Берілетін ауа мөлшері, L = 10000 м3сағ.
Жылу пердесінен шығатын ауа температурасы, tвых = 36°C.
Жылу пердесіне бөлмеден түсетін ауаның орташа температурасы, tнср = 15°C.
Ауаның жылу сыйымдылығы С = 0,31 [ккалм3·°C].
Жылу пердесінің тәулік ішіндегі жұмыс уақыты, n = 11сағ.
Жылу пердесінің жұмыс жасау ұзақтығы, T = 180 тәулік.
Есептеу:
Жылу пердесінің жылу шығыны (4) өрнекпен анықталады:

QТЗ = L·C·(tвых– tнср) · n · T ·10-6 [Гкал] = 10000 · 0,31 · (36 – 15) · 11· 180 · 10-6 Гкал = 0,31· 21 · 11 · 180 · 10-1 Гкал = 1288,9 Гкал.

3. Тәулік бойы жұмыс жасайтын балалар бақшасының ыстық сумен қамту жүйесінің жылу шығынын анықтау мысалы

Бастапқы мәліметтер:
Бақшадағы балалар саны, mn = 100 адам.
1 адамға бекітілген ыстық су нормасы, Nгв =30 [лтәул];
Бір жылдағы жұмыс күндері, Tр – 365 тәул;
Ыстық және суық су температуралары, tгв=55°C и tхв = 10°C.
Есептеу:
Бала-бақшаның ыстық сумен қамту жүйесіне қажетті жылу шығыны (5) өрнекпен анықталады:
QВ = Nгв · mn · (tгв – tхв) · Tр ·10-6 [Гкал] = 30 · 100 · (55 – 10) · 365 · 10-6 Гкал = 49, 275 Гкал.

Азаматтық ғимараттардағы энергия тұтынатын жабдықтардың энергия үнемдеу сараптамасын жүргізу әдістемесіне 3-қосымша

СҰРАҚ-ЖАУАП ПАРАҒЫ
ҒИМАРАТЫ ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ САРАПТАМАДАН ӨТКІЗУГЕ ҚАЖЕТТІ МӘЛІМЕТТЕРДІ ЖИНАУ ФОРМАСЫ

A Негізгі мәліметтер
Жобаныңғимараттыңнысанның аталуы

Қала

Көшесі:

Үй №:

Ғимарат
егесі

Байланыстағы кісі:

Қызметі

Тел:

Факс:

Эл. почта:

Ғимарат түрі (тұрғын, аурухана және т.б.):

Салынған жылы:

Қызмет мерзімі (қай жылдан бері):

Соңғы жөндеу жұмыстары болған уақыт (ай, жыл):

Климаттық мәліметтер
Нысан:

Солтүстік ендік:

Шығыс ұзақтығы:

Теңіз деігейінен биіктігі

Жылыту кезеңінің басталуы

Аяқталуы: [күнай]

Градусо-тәулік

Суық кезең температурасы (°C)

Жылы кезең температурасы: (°C)

Жылыту кезеңіндегі желдің орташа жылдамдығы

Жылыту кезеңіндегі желдің басым бағыты

Энергоаудиторлар тобының мүшесі, аты-жөні
Телефон
E-mail

Ғимараттың қолда бар сызбалары (жоспар, қима және т.б.)

Инженерлік жүйелердің қолда бар сызбалары (схемалар, жоспар)

Инженерлік жүйелердің қолда бар сипаттамалары (жылыту, желдету және т.б.)

- Егер нысан территориясында бірнеше ғимарат болатын болса, олардың әрқайсысы туралы жеке формалар толтырылады;
- Егер нысанда бірнеше жүйе бар болса, олардың әр қайсысы туралы жеке форма толтырылады.
- Сызбалар, эскиздер иллюстрациялар жасау

A.1 Ғимаратты пайдалану
Ғимарат күтіміне және пайдалануға жауапты кісі

Тел.

Факс

E-mail

Энергия ресурстарымен қамту шарттары
Жауапты компаниякісі
Күту және пайдалану бойынша қолда бар нұсқаулықтар
□
Жылыту жүйесі

□
Жылыту жүйесі
□
Желдету жүйесі

□
Желдету жүйесі
□
Ыстық сумен қамту жүйесі

□
Ыстық сумен қамту жүйесі
□
Жарықтандыру жүйесі

□
Жарықтандыру жүйесі
□
Салқындату жүйесі

□
Салқындату жүйесі
□
Басқа

□
Басқа

Орнатылған есептеу құралдары
Орналасуы
Жұмыс уақыты
Аталуытүрі
Сериялық номері
Есептеу коэфф
.
Электрмен қамту

Орталық жылыту жүйесі (жылу есептеу аспабы)

Сұйық отын (шығын өлшегіш)

Табиғи газ

Суық сумен қамту

Салқындату жүйесіне орнатылған жеке электр есептегіш құралы

Ыстық сумен қамту жүйесі

Басқа

Энергия ақысы, төлем:

Қызмет көрсету ақысы:

Жөндеу жұмыстары құны, төленгентөленетін:

Қайта жаңғырту және энергетикалық тиімді шараларды қаржыландыру мүмкіндігі:

Қосымша мәліметтер:

Ғимартты күтудегі мүмкін шаралар
□
Энергетикалық менеджмент жүйесі
□
Ғимаратты пайдалану және күту нұсқаулары
□
Ғимаратты басқару жүйесі
□
Ғимарат күтіміндегі қызметкерлерді оқыту
□
Есептегіш құралдар орнату
□

□

□

□

□

А.2 Ішкі орта, адамдардың келу графигі және жылыту кезеңі
Ішкі ортаның жағдайы (нашар, қанағаттанарлық, жақсы) (poor, good, acceptable)

Ішкі ауа температурасы
Өлшенген
Сыртқы ауа температурасы
Норма
Ішкі ауа температурасы (°C)

Төмендетілген температура (°C)

Графиктер
Жұмыс күндері
Сенбі
Жексенбі
Кісілер келі (сағтәул)

Жылыту графигі (сағтәул)

Жұмыс ауысымдары
басталуы (сағ)
дейін (сағ)
түсініктеме
1- ауысым

2 – ауысым

3 – ауысым

4 – ауысым

Мейрам күндері (демалыс күндеріне қосымша, күндер)

Қатысушылар саны (аурухана, мектеп және т.б., пациентер, студентер және т.б. қоса есептеу)
Тұрақты тұрғындарқызметкерлер

Адам
Уақытша тұрғындаржұмысшыларкелушілер

Адам
Тұрғындардың орташа саны

График бойынша адамдар саны
Қосымша мәліметтер (Суық аймақтар, арнай температуралы аймақтар, графиктердің өзгеруі және т.б.)

B Тұтыну
B. 1 Энергия тұтыну
Жыл

(Соңғы үш жыл бойынша жеке кестелер толтырыңыз)
Энергия тасымалдағыш
Орталықтан жылумен қамту
Электр
[Газ] [Мұнай өнімі] [Басқа]
Салқындату
Барлығы
Ай
өлшем бірл*
кВт*сағ
кВт*сағ
өлшем бірл*
кВт*сағ
кВт*сағ
кВт*сағ
Қаңтар

Ақпан

Наурыз

Сәуір

Мамыр

Маусым

Шілде

Тамыз

Қыркүйек

Қазан

Қараша

Желтоқсан

Барлығы

Жалпы меншікті тұтыну. (кВтсағм²)

Энергияға төлем (€жыл)

Басқа шығындар

теңге(салықты қоса)
Тарифтер

теңгекВтсағ (салықты қоса)
Бар тарифтер

теңгебірл (салықты қоса)
Мүмкін тарифтер

теңгекВтсағ (салықты қоса)
Мүмкін тарифтер

теңгебірл (салықты қоса)
Тарифтің енгізілген уақыты (дата)

Мүмкін тариф (дата)

Басқа шығындар (анықтау)

(*) л, м³, тонна, Гкал, МДж
Төменгі жылу беру қабілеті
Энергия тасымалдағыш
Жылу беру қабілеті
Бірлік
Түсініктеме
Газ

Мұнай өнімі

Басқа

Қосымша мәліметтер (күндізгітүнгі тарифтер, сыртқы ауаның орташа айлық температурасыжылыту кезеңінің градус-тәулігі –есепті кезеңмен салыстырғанда аса суық уақытаса жылы уақыт және т.б.):
В 2. Су тұтыну
Жыл

(соңғы үш жылға жеке кестелер толтыру)
Ай
Суық су (м³)
Кәріз суларын әкету (м³)
Ыстық суме қамту
Барлығы (м³)
Қаңтар

Ақпан

Наурыз

Сәуір

Мамыр

Маусым

Шілде

Тамыз

Қыркүйек

Қазан

Қараша

Желтоқсан

Барлығы

Шығындар (теңгежыл, салықпен)

Бар тариф

(теңгем3 салықпен қоса)
Мүмкін тариф

(теңгем3 салықпен қоса)
Тариф уақыты

Мүмкін тариф уақыты

Қосымша мәліметтер:
C Ғимараттың қоршау конструкциялары
Ғимараттың қоршау конструкциялары туралы мәлімет ғимараттың көлеміне сай боладыү Егер пайдаланылмайтын және жылытылмайтын бөлмелер болса, олардв сипаттау керек.

Еденнің жалпы ауданы (м²)

Пайдаланылатын аудан, (м²)

Жалпы көлем: (м³)

Пайдаланылатын көлем, (м²)

Таза ауданы (жоба бойынша) (м²)

Қабаттар саны

Еден периметрі (м)

Бөлменің таза биіктігі (м)

C.1 Сыртқы қабырғалар
Жағдайды жалпы бағалау (нашар, қанағаттанарлық, жақсы)

Жалпы аудан (м2)

Жылу тасымалдау коэффициенті, U (орташа) Втм2K

W1 қабырға конструкциясы

Жылу оқшаулау

W2 қабырға конструкциясы

Жылу оқшаулау

W3 қабырға конструкциясы

Жылу оқшаулау

W4 қабырға конструкциясы

Жылу оқшаулау

W5 қабырға конструкциясы

Жылу оқшаулау

Бағыты
С
СШ
Ш
ОШ
О
ОБ
Б
СБ
Қабырға ауданы (м²)

Қабырға конструкциясы (W1,..)

Жылу тасымалдау коэффициенті, U (Втм ²K)

Қабырға ауданы (м²)

Қабырға конструкциясы (W1,..)

Жылу тасымалдау коэффициенті, U (Втм ²K)

Қабырға ауданы (м²)

Қабырға конструкциясы (W1,..)

Жылу тасымалдау коэффициенті, U (Втм ²K)

Қабырға ауданы (м²)

Қабырға конструкциясы (W1,..)

Жылу тасымалдау коэффициенті, U (Втм ²K)

Қосымша мәліметтер (ақаулар, қабырғадаға жапсарлар, сылақ, жылу тасымалы, бөлме сипаттары, мысалы, оқу бөлмесі, коридор, ванна, жатын бөлме және т.б.):

C.2 Терезелер
Жалпы жағдайы (нашар, қанағаттанарлық, жақсы)

Жалпы ауданы (м²)

Жылу тасымалдау коэффициенті, U (орташа) Втм2K

Материал түрі
Д – ағаш, П – пластик, А – алюминий, басқа
Рама түрі
О – бір қабатты, Дв – екі қабатты, С – қосақталған
Әйнектелу түрі
1ос – бір қабатты әйнек, 2ос – екі қабат әйнек, 3ос – үш қабат әйнек

Бағыты
Өлшемі (a x b)
Ауданы
Саны, дана
Жалпы ауданы
Жапсарлардың жалпы ұзындығы
Материал түрі
Рама түрі
Әйнек түрі.
Күн радиациясының түсуі, g
Ж.т. коэф. , U

м
м²

м²
м
(Д, П,..)
(О, Дв)
1,2ос

Втм2K

Барлығы

Қосымша мәліметтер (терезе жабыны, газбен толтырылуы, жылу тасымалы, ақаулар, сынған әйнектер және т.б.):

C.3 Есіктер
Жалпы жағдайы (нашар, қанағаттанарлық, жақсы)

Жалпы ауданы (м²)

Жылу тасымалдау коэффициенті, U (орташа) Втм2K

Материал түрі
Д – ағаш, П – пластик, А – алюминий, басқа
Рама түрі
О – бір қабатты, Дв – екі қабатты, С – қосақталған
Әйнектелу түрі
1ос – бір қабатты әйнек, 2ос – екі қабат әйнек, 3ос – үш қабат әйнек

Бағыты
Өлшемі (a x b)
Ауданы
Саны, дана
Жалпы ауданы
Жапсарлардың жалпы ұзындығы
Материал түрі
Рама түрі
Әйнек түрі.
Күн радиациясының түсуі, g
Ж.т. коэф. , U

м
м²

м²
м
(Д, П,..)
(О, Дв)
1,2ос

Втм2K

Барлығы

Қосымша мәліметтер (терезе жабыны, газбен толтырылуы, жылу тасымалы, ақаулар, сынған әйнектер және т.б.):

C.4 Шатыр
Жалпы жағдайы (нашар, қанағаттанарлық, жақсы)

Жалпы ауданы (м²)

Жылу тасымалдау коэффициенті. U (орташа) Втм2K

Шатырқабырғатөбе
Конструкция К1

Жылу оқшаулау

Конструкция К2

Жылу оқшаулау

Конструкция К3

Жылу оқшаулау

Конструкция К4

Жылу оқшаулау

К1 шатыр түрі
Шатыр; К2 төбе түрі
Шатыр, К3 төбе түрі
Шатыр, К4 төбе түрі
Жылытылатын бөлме үстіндегі шатыр

Шатыр бөлмесіндегі орташа температура, (°C)

Биіктік (м)

H1

H2

Төбе түрі (К1, ...)
Өлшемі
Ауданы,
Қалыңдығы,
Конструкция
Жылу тас. коэф. U

м
м²
м
түрі (К1, ...)
Втм2K
Төбелік плита

Шатыр бөлмесі

Тік элементтер

Қосымша мәліметтер (ақаулар, жылу тасымалы, ауа ойықтары, және т.б.):

C.4.1 Шатыр терезелері

Жалпы жағдайы (нашар, қанағаттанарлық, жақсы)

Жалпы ауданы (м²)

Жылу тасымалдау коэффициенті, U (орташа) Втм2K

Материал түрі
Д – ағаш, П – пластик, А – алюминий, басқа
Рама түрі
О – бір қабатты, Дв – екі қабатты, С – қосақталған
Әйнектелу түрі
1ос – бір қабатты әйнек, 2ос – екі қабат әйнек, 3ос – үш қабат әйнек

Бағыты
Өлшемі (a x b)
Ауданы
Саны, дана
Жалпы ауданы
Жапсарлардың жалпы ұзындығы
Материал түрі
Рама түрі
Әйнек түрі.
Күн радиациясының түсуі, g
Ж.т. коэф. , U

м
м²

м²
м
(Д, П,..)
(О, Дв)
1,2ос

Втм2K

Барлығы

Қосымша мәліметтер (терезе жабыны, газбен толтырылуы, жылу тасымалы, ақаулар, сынған әйнектер және т.б.):

C. 5 Еден
Жалпы жағдайы (нашар, қанағаттанарлық, жақсы)

Жалпы ауданы (м²)

Жылу тасымалдау коэффициенті, U (орташа) Втм2K

Еден іргетасқабырға
Конструкция Пл1

Жылу оқшаулау

Конструкция Пл2

Жылу оқшаулау

Конструкция Пл3

Жылу оқшаулау

Конструкция Пл4

Жылу оқшаулау

Еден түрі Пл1
Жерге төселім
Еден түрі Пл2
Жылытылмайтын төле
Еден түрі Пл3
Жылытылатын төле

Төледегі орташа температура, (°C)

Еден бетінің жер бетінен биіктігі (м)

Еден бетінің жер бетінен биіктігі (м)

Төле бөлмесінің биіктігі, м

Еден түрі (Пл 1,..)
Өлшемі
Ауданы
Периметрі
Қалыңдығы
Конструкция
Жылу тас. коэф.. U

м
м²
м
м
Тип (Пл1, ...)
Втм2K
Еден

Іргетас

Қабырғалар

Қосымша мәліметтер (топырақ түрі, желдету ойығының ауданы немесе ауа алмасу еселігі, ақаулар, жылу тасымалы және т.б.):

C.6 Ғимараттың қоршау конструкциялары, шаралар
Ғимараттың қоршау конструкцияларына ұсынылатын шаралар
□
Сыртқы қабырғаларды қосымша жылу оқшаулау
□
Фасадтағы жапсарларды жамау
□
Есіктерді жөндеу
□
Жаңа есіктер
□
Терезелерді жөндеу
□
Жаңа терезелер
□
Есік-терезелердің жапсарларын тығыздау
□
Төбені қосымша жылу оқшаулау
□
Еденді қосымша жылу оқшаулау
□

□

□

D Жылыту жүйесі
Жылумен қамту жылу өндіру
Қызмет уақыты, (жыл)

Жүйе түрі
Жылумен қамтужергілікті жылытужылу алмастырғышты жылу пунктіашық жылыту жүйесіқазандық жылу сорғысыэлектрмен жылытубасқа
Энергия тасымалдағыщтар
Табиғи газэлектрбиомассакөмірмазутдизель отыныбасқа
ҚазанГенератор 1, қызмет уақыты (...жылдан бері)

Түріаталуы

Қуаты(кВт)

П.ә.к.Қазан жағдайыГенератор 1

T1T2 (°C)

ҚазанГенератор 2, қызмет уақыты (...жылдан бері)

Түріаталуы

Қуаты(кВт)

П.ә.к.Қазан жағдайыГенератор2

T1T2 (°C)

Жылу алмастырғыш, қызмет уақыты (...жылдан бері)

Түріаталуы

Қуаты(кВт)

П.ә.к.жылу алмасытырғыш жағдайы

T1T2, T3T4 (°C)

Автоматы реттеу
Иәжоқ
Автоматы реттеу жағдайы

Автоматы реттеу түрі

Температура
Иәжоқ
Жұмыс жасамайтын (резерв) қазандағы айналым

Кеңейту шанағы
Ашықжабық
Бос шығындар
Иәжоқ
Шиберлер, оттықтар
Иәжоқ

Тарату жүйесі
Бір құбырлы екі құбырлы басқа
Тарату жүйесінің толық қуаты, кВт

П.ә.ктарату жүйесінің күйі

Құбырлар материалы

Тарату жүйесінің теңгерілуі
Иәжоқ
Теңгеру қақпақтары
Иәжоқбасқа
Жылутасымалдағыш
Субуауабасқа
T1T2 (°C)

Жылу оқшаулағыш жағдайы

Жылу оқшаулағыш материалы

Жылу беру жүйесі
Жылыту элементтері
Радиатор Конвектор
Индукциялық жылыту желдеткіштері
Саны (дана)

Қуаты (кВт)

Жылыту аспаптары

Саны (дана)

Қуаты (кВт)

Радиаторлардағы термостатикалық қақпақтар
Да Нет Прочее
Саны (дана)

Түрі

Сәулелік жылыну
Едентөбеқабырға
Түрі

Қосымша мәліметтер (жылыту жүйесінің схемасы, жүйе өлшемдерін тексеру, құбырлардың ұзындығы мен диаметрлері, құбырларды бекіту, жылыту аспаптарының орналасу орны, сипаттары, саны және т.б.):

D.1 Жылыту жүйесі, шаралар
Жылыту жүйесіндегі ұсынылатын шаралар
□
Жылыту жүйесін теңгеру
□
Термостатикалық крандар орнату
□
Термостатикалық крандарды ауыстыру
□
Автоматика жүйесін қайта жаңғырту
□
Жаңа автоматты жүйе
□
Температура көрсеткіштері
□
Жабық кеңейту шанағын орнату
□
Оттықтықазанды реттеу
□
Қазанды тазарту
□
Жаңа бойлероттық
□
Оттықты басқару
□
Жұмыс жасамайтын қазандар арқылы айналымды тоқтату
□
Түтінді газдарға қақпақ орнату
□
Бос шығындарды тоқтату
□
Құбырларды, крандарды және т.б. жылу оқшаулау
□
Күту мен пайдалану турал нұсқаулар
□
Жаңа жылыту аспаптары
□
Жылыту аспаптарының орнын өзгерту
□
Отын беруді ажырату
□

□

□

E Желдету жүйесі
Аталуы№

Пайдалану уақыты

Жылумен қамту

П.Ә.К.

Желдету жүйесінің түрі
Табиғи механикалық ауа беруі механикаландырылған ауа беру және шығару. ауамен жылыту. басқа
Берілетін ауа мөлшері (м³сағ)

Шығарылатын ауа, есептік. (м³сағ)

Берілетін ауа мөлшері, өлшеу нәтижесі (м³сағ)

Шығарылатын ауа, өлшенген. (м³сағ)

Берілетін ауа мөлшері, есептік (м³сағ)

Қайта өңделетін ауа, есептік. (%)

Берілетін ауа мөлшері, өлшеу нәтижесі (м³сағ)

Қайта өңделетін ауа, өлшенген (%)

Ауа температурасы (°C)
нақты
Сыртқы ауа температурасы
Норма
t (Берілетін ауа)

t (шығарылатын ауа)

Жұмыс уақыты (сағтәул)

Жұмыс уақыты (сағтәул)

Автоматты бақылау жүйесі

жағдайы

Автоматы бақылау түрі

қақпақтар
Жабы нығыз
жағдайы

Қақпақтарды басқару
Қолменавтомат
жағдайы

Ауа өткізгіштерді жылу оқшаулау
Берушығару
Жылу оқшаулау материалы

Ауа шығындарын тарату
Баржоқ
Калориферлер
Суэлектрбасқа
Қыздыру элементтерінің саны (дана

жағдайы

1 қыздыру элементінің қуаты, (кВт)

түрі

2 қыздыру элементінің қуаты, (кВт)

түрі

3 қыздыру элементінің қуаты, (кВт)

түрі

Элементтердің жалпы қуаты, (кВт)

Жылу алмастырғыш түрі

Орташа п.ә.к.

%
ылғалдандыру
Субу
түрі

сүзгі
Берушығару
түрі

салқындату
Буланусалқындатқыш
Қуаты (кВт)

Жабдықтар
Эл. қуаты
Саны
Жұмыс уақыты
Берілетін ауа температурасы(°C)

(кВт)
(дана)
(сағапта)
есепті
өлшенген
Салқындату қондырғылары (фан-койл)

Жылыту қондырғылары (фан-койлдар)

Кондиционерлер (терезежеке)

Басқа да

E1. Желдету жүйесіндегі шаралар
Желдету жүйесіндегі ұсынылатын шаралар
□
Ауа өткізгіштерді теңгеру
□
Герметикалы қақпақтарды орнату
□
Екі сатылы қозғалтқышты желдеткіштер орнату
□
Жаңа желдеткіштер орнату
□
Жылу рекуператорының болуы
□
Жылу алматсрығышты жаңа жүйе
□
Жылу алмастырғыштың тазартылуы
□
Желдеткіштердің айналу санын бақылау
□
Таймерлік басқару
□
Автоматты басқару жүйесін жөндеу
□
Автоматтық басқару жүйесі
□
Басқару жүйесін орнату
□
Сүзгі орнатуауыстыру
□
Ылғалдандырғышты алып тастау
□
Пайдалану нұсқаулығы
□
Ауа ағындарын реттегіш орнату
□
Ауа өткізгіштерді тазарту
□

□

□

F. Тұрмыстық ыстық сумен қамту жүйесі
Пайдаланылуы, ж.

жағдайы (нашар, орташа, жақсы)

Жылумен қамту жылу өндіру
Жүйе түрі
Орталық жылумен қамту жылу алмастырғышты жылу пункті ашық жүйе қазандық жылу сорғысы электрлі басқа
Энергия тасымалдағыш
Табиғи газ Электр Биомасса Көмір Мазут басқа
ҚазандықГенератор (қай жылдан бері)

Түріаталуы

Қуаты (кВт)

Қазанныңгенератордың п.ә.к.

Жылу алмастырғыш (қай жылдан бері)

Түріаталуы

Қуаты (кВт)

Жылу алмастырғыштың п.ә.к.

Жеке құралдар басқа

Саны, дана

Қуаты (кВт)

Автоматтық реттеу
Баржоқ
Автоматтық реттеу жағдайы

Автоматтық реттеу түрі

Термостатикалық реттегіш орнату (°C)

Тарату жүйесі
ЫСҚ жүйесінің шамасы (лсағ)

ЫСҚ қуаты (кВт)

Тарату жүйесінің жағдайы

Құбырлар материалы

Жылу оқшаулау күйі

Жылу оқшаулау материалы

Рециркулчция сорғысы
Баржоқ
рециркуляция таймері

Шығындар

шанақ-аккумулятор көлемі (литр)

Шанақтағы су температурасы (°С)

Берілетін суық су температурасы (°С)

Берілетін су температурасы (°С)

Ыстық суды тұтыну
Орнатылған себезгі саны (дана)

Орантылған су крандары (дана)

Себезгілерді пайдалану жиілігі (аптасына)

Еден жуу (аптасына)

Себезгідегі су шығыны(лмин)

Ыстық түстік ас (порциятәул)

Орантылған ванналар, (дана)

Салқын түстік ас (порциитәул)

Ванналардың көлемі (литр)

Ыстық су T 70 °С

Ванналарды пайдалану жиілігі (аптасына)

ЫС қолданудың максималды сағатында (Втм ²)

Пәтерлер үшін: орташа аудан (м²)

Пәтердегі адам саны

Су шығару аспаптары
Су үнемдегіш себезгілер термостатикалық крандар автоматы тетіктербасқа

F.1 Ыстық сумен қамту жүйесіндегі шаралар
Ыстық сумен қамту жүйесінде ұсынылатын шаралар
□
Су үнемдегіш себезгі тетіктері
□
Себезгілерді таймерлік басқару
□
Термостатикалық крандар
□
Ыстық су температурасын таймерлік реттеу
□
Су тарату сорғысын таймерлік басқару
□
Ысырапты болдырмау
□
Әкетілетін су жылуын пайдалану
□
Пайдалану нұсқаулығын жасау
□
Құбырларды, қақпақтарды жылу оқшаулау
□
Алыс және жеке крандар үшін су қыздырғыштар орнату
□
Су үнемдегіш крандар
□
ЫСҚ жаңа түрін орнату
□

□

G Желдеткіштер мен сорғылар
Желдеткіштер мен сорғылар
Белгіленген қуаты (кВт)
Меншікті қуаты
(Втм²)
Жұмыс уақыты
(сағапта)
Жұмыс уақыты (қай жылдан бері)
Басқару түрі
Ауа беру желдеткіші 1

Ауа шығару желдеткіші 1

Ауа беру желдеткіші 2

Ауа шығару желдеткіші 2

Жалпы, желдеткіштер

Сорғы, жылыту

Сорғы, желдету

Сорғы, ЫСҚ

Сорғы, салқындату

Сорғы, отын

Басқа сорғылар)

Басқа сорғылар

Жалпы, сорғылар

G.1 Желдеткіштер мен сорғыларға байланысты шаралар
Желдеткіштер мен сорғыларға байланысты ұсынылатын шаралар
□
Желдеткішті таймерлік басқару
□
ЫСҚ сорғысын таймерлік басқару
□
Желдеткіштерді жиілік басқару
□
Сорғыларды жиілік басқару
□
Жаңа желдеткіштер орнату
□
Жаңа сорғылар орнату
□
Екі сатылы қозғалтқышты желдеткіштер орнату
□

□

□

H Жарықтандыру жүйесі
Жарықтандыру аспаптары
Лампалар қуаты
(Вт)
Шамдалдардағы лампа саны (дана)
Шамдал қуаты
(Вт)
Шамдал саны (дана)
Жалпы
(кВт)
Басқару түріжұмыс жасау уақыты (қай уақыттан бері)жағдайы

Шыңдау лампалары

Флуоресцент лампалары

Жинақы үнемдеу лампалары

басқа

жалпы

Пайдалану
Пайдаланылмайтын бөлмелерді жарықтан ажырату фотоэлементтер инфра қызыл датчиктер таймерлік басқару жарықтандыру элементтері тазарту жұмыстары

Жарықтандыру
Жалпы, орташа меншікті қуаты, (Втм²)

Жұмыс уақыты (сағапта)

Макс. Меншікті қуаты (Втм²)

Жұмыс уақыты (сағапта)

H1. Жарықтандыру жүйесіндегі шаралар
Жарықтандыру жүйесіндегі ұсынылатын шаралар
□
Энергиялық тиімді жарықтандыру жүйесін орнату
□
Жарықтану деңгейін үнемі қадағалау
□
Автоматты басқару жүйесін орнату
□
Қозғалыс белгісін берушілер (датчиктері)
□
Падалану нұсқаулығын жасау
□

□

□

I Басқа да
Басқа қолданылатын жабдықтар
Саны
(дана)
Қуаты (Вт)
Жалпы қуаты (кВт)
Меншікті қуаты
(Втм²)
Жұмыс уақыты (сағапта)
Жұмыс жасау уақыты (қай жылдан бері)
түсініктеме
Компьютерлер

Көшіру машиналары

Басқа да (ТВ, радио)

Басқа да (кухня)

Басқа да

Барлығы

Пайдаланылмайтын басқа да жабдықтар
Барлығы, орташа қуаты (Втм²)

Жұмыс уақыты (сағапта)

Макс. бір мезгілдегі қуаты (Втм²)

Жұмыс уақыты (аптажыл)

Пайдаланылмай-тын басқа да жабдықтар
Саны
(дана)
Қуаты (Вт)
Жалпы қуаты (кВт)
Меншікті қуаты
(Втм²)
Жұмыс уақыты (сағапта)
Жұмыс жасау уақыты (қай жылдан бері)
түсініктеме
Лифтлер

Кір жуу машиналары
(қолданылмайтын)

Басқа да

Басқа да

Барлығы

Пайдаланылмайтын басқа да жабдықтар
Барлығы, орташа қуаты (Втм²)

Жұмыс уақыты (сағапта)

Макс. бір мезгілдегі қуаты (Втм²)

Жұмыс уақыты (аптажыл)

I.1 Басқа да жабдықтар бойынша ұсынылатын шаралар
Басқа да жабдықтар бойынша ұсынылатын шаралар
□
Қуатын шектей отырып реттеу
□
Падаланушыларға ақпарат дайындау
□
Жұмыс жасамайтын уақытта жабдықты сөндіріп қою
□
Жаңа жабдықтың тиімділік санатын анықтау
□

□

J Салқындату жүйесі (Ауа баптау (самалдату))
Салқындату жүйесінің аталуы №

Жұмыс уақыты (қай жылдан)

Суықпен қамту суық өндіру
Энергия тасымалдағыш
Электр энергиясы басқа
Хладагентсуытқыш

Суыту машинасының жұмыс уақыты (қай жылдан)

Түріаталуы

Суыту коэффициентісуытыу машинасының жағдайыГенератор

Табиғи салқындату
Иәжоқ
Белгіленген қуатытұтынатын эл. қуаты (кВт)

Сақындату қуаты (кВт)

Тарату жүйесі

Салқындату түрі
Желдету жүйесі арқылы Фан-койлдар сәулелік салқындату басқа да
Салқындату ортасы (хладагент)

Хладагент температурасы (°С)

Жұмыс уақыты (сағапта)

Салқындату кезеңі (күн, ай)

Берілетін ауа температурасы (°С)

Жылы кезеңнің есептік температурасы (°С)

Салқындату жүйесінің жағдайы

Бөлме ауасының макс. температурасы (°С)

Автоматы басқару жүйесі
Иәжоқ
Автоматы басқару жүйесінің түрі

Жеке салқындату
Жалпы қуаты (кВт)
Салқындату қуаты (кВт)
сорғылар
(кВт)
Жұмыс уақыты (сағапта)
Жұмыс уақыты (қай жылдан)
түсініктеме
Компьютерн. класс

Басқа

Жалпы

J.Салқындату жүйесінде ұсынылатын шаралар
Салқындату жүйесінде ұсынылатын шаралар
□
Табиғи салқындату жүйесі
□
Жылытусалқындату жүйесін кезекті салқындату
□
Автоматты басқару жүйесін жөндеу
□
Пайдалану нұсқаулығын жасау
□
Жаңа
□

□

□

K Сыртқы жарық жүйесі
Сыртқы жабдықтар
Жалпы қуаты
(кВт)
Жұмыс уақыты
Жұмысты таймерлік басқару
Жұмыс уақыты (қай жылдан)
Түсініктеме

Сағапта
Аптажыл

Сыртқы жарық

Шыңдау лампалары

Натрий лампалары(HPSL,LPSL, др)

Флуоресцент лампалары

Энергиялық тиімді жарықтану

Автомобиль қозғалтқыштарын қыздырғыш

Басқа да (фонтандар, су құдықтары, су бүрку, т.б.):

Қар ерітуі және мұз қатырмау жүйелері

Қамту ауданы (м²)

Қосуажыратуға берілген температура
(°C)

K.1 Сыртқы жарықтану жүйесіне ұсынылатын шаралар
Сыртқы жарықтану жүйесіне ұсынылатын шаралар
□
Қуат мөлшерін шектеу
□
Қар ерутді автоматты басқару (°C)
□
Қозғалтқыш қыздырғышын таймерлік басқару
□
Қар ерітуді таймерлік басқару
□
Сыртқы жарықтану фотоэлементтерін орнату
□

□

□

Азаматтық ғимараттардағы энергия тұтынатын жабдықтардың энергия үнемдеу сараптамасын жүргізу әдістемесіне 4-қосымша

ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ ЖҮРГІЗУГЕ ЖӘНЕ ҒИМАРАТТЫҢ ИНЖЕНЕРЛІК ЖҮЙЕЛЕРІ МЕН БӨЛМЕЛЕРДІҢ АУА-ЖЫЛУ РЕЖИМІН ЗЕРТТЕУГЕ ҚАЖЕТТІ ӨЛШЕУ-БАҚЫЛАУ АСПАПТАРЫ

Өлшеу-бақылау аспаптары

№
Аталуы
Комплект саны
Қысқаша сипаты
Ескерту
1
Инфрақызыл термометр
1
Өлшеу диапазоны
-30 °С +400 °С
Бет темперурасын өлшеу үшін
2
Аспирациялық психрометр
10
Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын өлшеу диапазоны 10-100%
Ауа температурасы мен ылғалдығын өлшеуге арналған
3
Термометр
32
Өлшеу дәлдігі
0,1 °С
Ауа, сұйықтық температураларын өлшеуге арналған
4
Тәуліктік, апталық термограф
30
Өлшеу диапазоны
-45 °С +55 °С
Ауа темперурасын өлшеу және тіркеу үшін
5
Тәуліктік, апталық гигрограф
30
Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын өлшеу диапазоны 30-100%
Ауаның температурасы мен салыстырмалы ылғылдылығын өлшеу және тіркеу үшін
6
Тепловизор
1
Температура диапазоны -20 ... +100 °C0 ... +280 °C
Сырттай бақылау аспабы
7
Анемометр
1
Ауа жылдамдығын өлшеу диапазоны 0,2-40 мс, температура -50 °С +150 °С
Ауа шығынын өлшеу үшін
8
Ультрадыбысты шығын өлшегіш
1
Ағын жылдамдығын өлшеу диапазоны 0,03-8,0 мс
Жылутасымалдағыш, су шығындарынг анықтау үшін

Азаматтық ғимараттардағы энергия тұтынатын жабдықтардың энергия үнемдеу сараптамасын жүргізу әдістемесіне 5-қосымша

ЖЫЛДЫҢ СУЫҚ МЕЗГІЛІНДЕ ҒИМАРАТТАРДЫҢ ЭНЕРГИЯ ТҰТЫНУЫ ЖӘНЕ ЖЫЛУ ТЕҢГЕРУІ

1. Жылыту, желдету (ауа баптау) және ыстық сумен қамту жүйелерінің есептік жүктемесі мына өрекпен анықталады:

Q = Qмн + Qвент + Qинф + Qгв + Qвн , (1)

мұндағы, QS – жүйелердің есептік жүктемесі, кВт;
Qмн – ғимараттың сыртқы қоршаулары арқылы жоғалатын жылу мөлшері, кВт;
Qвент - желдету жүйесінің жылу жүктемесі, кВт;
Qинф – инфильтрациямен жоғалатын жылу, кВт;
Qгв – ыстық сумен қамтудың жылу жүктемесі, кВт;
Qвн – ішкі жылу түсулер, желдету жүйесімен шығарылатын ауа жылуын қоса есептегенде, кВт.
Ғимараттың қоршау конструкциялары арқылы жоғалатын жылу, кВт:

Qмн = [kiFi(tв - tн)], (2)

мұндағы, ki – қоршау конструкцияларының орташа жылу тасымалдау коэффициенті, Вт(м2 °С);
Fi – ғимарат қорабының сыртқы бет ауданы, м2;
tв – ішкі ауа температурасы, °С;
tн – сыртқы ауаның есептік температурасы, °С.
Инфильтрациямен жоғалатын жылу мөлшері:

Qинф = СpLинф(tв – tн), (3)

мұндағы, Lинф – инфильтрацияға ұшырайтын ауа шығыны, м3с.
Желдету жүйесінің жылу жүктемесі:

Qвент = Qинф = СpL(tв – tн)Kt - Qутил, (4)

мұндағы, - ауа тығыздығы, кгм3;
Ср – ауаның жылу сыйымдылығы, кДж(кг К);
L – желдету жүйесінің ауа мөлшері, м3с;
Kt, - айқын жылу бойынша жылу алмасудың тиімділік коэффициенті;
Qутил - шығарылатын ауаның жылуы, кВт.
Ыстық сумен қамтудың жылу жүктемесі:

Qгв = (tгв – tхв) + Qтр, (5)

мұндағы, - бөлменің арналуына байланысты, ыстық судың максималды сағаттық шығыны;
tгв және tхв –ыстық су мен суық судың температуралары, сәйкесінше жылдың суық кезеңінде tгв = 55 °С; tхв = 5 °С, жылдың жылы кезеңінде 1 tхв = 15 °С;
Qтр – ыстық сумен қамту жүйесі құбырларында жоғалатын жылу.
Ішкі жылу түсулер Qвн, кВт, жылдың суық кезінде пайдаланылуына қарай ескеріледі. Ішкі жылу түсулер мына құраушылардан тұрады:
Qобор – технологиялық жабдықтар мен аспаптардан, кВт;
Qосв – жарықтану жүйесінен, кВт;
Qлюд - адамдардан;
Qинс – күн радиациясынан.
Ішкі жылу түсулер ғимараттың жылыту, желдету, ыстық сумен қамту жүйелерін жобалауға берілген техникалық тапсырмадан анықталады.
Ішкі жылу түсулерді ғимараттың ауа баптау жүйесін жобалағанда да ескереді. Ғимаратты салқындату жүйесінің жүктемесі ретінде Qохл, кВт, нормаланған температуралық жағдайда ғимараттан әкетілуі тиіс жылу мөлшері алынады, яғни:

Qвн = Qобор + Qосв + Qлюд + Qинс + Qн + ..., (6)

мұндағы, Qн – ғимараттың қоршау конструкциялары және инфильтрация нәтижесінде түсетін жылу.
2. Салқындату жүйесінің есептік жылу жүктемесі, Qохл, кВт:
Qохл = L(iпр – iуд)Ki,
мұндағы, iпр и iуд – берілетін және шығарылатын ауа энтальпиясы, кДжкг;
Кi – толық жылу бойынша ауа алмасу тиімділігі коэффициенті.
2. Ғимараттың жылыту, желдету (ауа баптау) және ыстық сумен қамту жүйесінің жылдық есепті жылу мөлшері:

.

Ғимараттың қоршау конструкциялары арқылы жылу жоғалуы, кВт сағ:

= [kiFiD24]1000,

мұндағы, D – жылыту кезеңінің градус-тәуліктері, °Стәул;
24 – градус-тәулікті градус-сағатқа айналдыру коэффициенті;
1000 - Вт сағ –ты кВт сағатқа айналдыру коэффициенті.
Желдету жүйесінің жылу мөлшері, кВт сағ:

= CpLD24n1n2n3 - Qутил,

мұндағы, n1 – желдету жүйесінің жұмыс жасау уақытын ескеретін коэффициент, сағ24 сағтәул;
n2 – желдету жүйесінің тәуліктегі жұмыс сағатын ескеретін коэффицент;
n3 – желдету жүйесінің апта ішіндегі жұмыс күндерін ескретін коэффициент, тәул7тәул;
Qутил – шығарылатын ауаның жылу мөлшері, кВт сағ.
Инфильтрациямен жоғалатын жылу, кВт сағ:

= СpLинфD24
Салқындатуға жұмсалатын эенргия:
Qохл = L(iпр – iуд)Ki,

= CpLD24n1n2n3 - Qутил

Азаматтық ғимараттардағы энергия тұтынатын жабдықтардың энергия үнемдеу сараптамасын жүргізу әдістемесіне 6-қосымша

Қолданылған нормативтік-құқықтық актілер
мен нормативтік-техникалық құжаттар тізімі

1. Қазақстан Республикасы Энергия үнемдеу туралы заңы, 25 желтоқсан 1997жыл № 210-1 ЗРК.
2. ГОСТ 31168 Мемлекет аралық стандарт. Тұрғын үйлер. Ғимаратты жылытуға қажетті жылу энегиясының меншікті мөлшерін анықтау әдісі (орыс тілінде).
3. ГОСТ 30167-95 Мемлекет аралық стандарт. Ресурстарды үнемдеу. Өнім құжаттарына ресурс үнемдеу көрсеткішін белгілеу тәртібі (орыс тілінде).
4. ГОСТ 30486-97 Жылу мөлшердерін анықтау әдістері мен құралдары. Жалпы мәліметтер (орыс тілінде).
5. ГОСТ 25380-01 Ғимараттар мен құрылымдар. Жылу ағындарының тығыздығын және қоршау конструкциялары мен қоршаған орта арасындағы жылу алмасу коэффициенттерін анықтау әдістері (орыс тілінде).
6. СНиП РК 2.04-03-2002 Құрылыс жылутехникасы.
7. СНиП РК 2.04-01-2001* Құрылыс климаталогиясы.
8. СНиП РК 3.02-01-2001 Тұрғын үйлер
9. СНиП РК 4.02-42-2006 Жылыту, желдету және ауа баптау.
10. СН РК 2.04-21-2004 Азаматтық ғимараттардың энергия тұтынуы және жылулық қорғауы
11. ҚР Үкіметінің 2000 жылдың 4 ақпанда №167 жарғысымен бекітілген пайдаланылудағы және салынатын нысандарды энергия үнемдеу сараптамасынан өткізу ережелері
12. ҚР Энергетика және минералды ресурстар министрлігінің 2005 жылдың 24 қаңтарында №10 бұйрығымен бекітілген жылу энергиясын пайдалану ережелері.
13. Справочник проектировщика. Сборник в трех частях. Издание 4-е, переработанное и дополненное. Под редакцией И.Г.Староверова и Ю.И.Шиллера. Часть I Отопление. Часть II Водопровод и канализация. Стройиздат. Москва, 1990.
14. Методика, способы и средства проведения Энергетического обследования зданий. Информационные материалы международной конференции в Центре Энергоэффективности и Чистого Производства. Алматы, 2007.

Қолданылған әдебиеттер тізімі

1. Богословский, В. Н. Строительная теплофизика: теплофизические основы отопления, вентиляции и кондиционирования воздуха: учебник для вузов В.Н. Богословский. - М. : Высшая школа, 1970. - 375 с.
2. Банхиди Л. Тепловой микроклимат помещений. - М.: Стройиздат, 1968.
3. Естественное освещение и инсоляция зданий Под ред. проф. Н.М. Гусева. - М.: Стройиздат, 1968.
4. Нарывай Г.А. Техническая эксплуатация зданий. - М.: Стройиздат, 1990.
5. Реконструкция зданий и сооружений. Под ред. проф. А.Л. Шагина. - М.: Высшая школа, 1991.
6. Сеченок Н.М. Техническая эксплуатация жилых зданий. Справочное пособие. - Киев: Будевельник, 1974.
7. Фокин К.Ф. Строительная теплотехника ограждающих частей зданий. - М.: Стройиздат, 1973.
8. Т. Далсвен, Е.А. Буксукбаев, Н.Г. Борисева. Экспертиза энергосбережения в зданиях. Методы и инструменты для Комплексного аудита. –Алматы, 2009.