Баспана жаттығуы
Ойыншылардың шаршағанын басу.
Ойыншылардың бұлшық еттерін босаңсытып және психотехникалық демалысты ұйымдастыру үшін әр түрлі жаттығулар жасалғаны жөн. Мысалы, Баспана жаттығуын жасауға болады.
Баспана жаттығуы.
Тренингке қатысушылар орындықтарына жайғасады, олар денелерін бос ұстап, көздерін жұмады. Жағымды, жай дауыспен психолог былай дейді: Сіздің қай кезде де жата кететін жайлы баспанаңыз бар делік. Мысалы таудың етегінде лашығыңыз бар деп есептеңіз және оны сізден басқа еш жан білмейді. Ойша осы жерді суреттеңіз. Сіз ол жерде демала аласыз, музыка тыңдайсыз және досыңызбен әңгімелесе аласыз. Сіз барлық мәселелер мен қиындықтарды ойламай демалғаңыз келген кезде
Осыдан кейін жазуын ішіне қаратып орап, билетті пакетке салады. Психолог билеттерді араластырады. Топ дөңгелене отырады, ал билеттер салыңған пакетті орындыққа қойып, орындықты дөнгеленген ойыншылардың ортасына қояды. Жүргізуші пакеттен билет суыратын ойыншыны таңдайды.Ол пакеттен билетті суырып алып оқиды да, сол билеттегі қасиеттер кімге лайық болса сол адамға билетті ұсынады. Сыйлыққа ие болған ойыншы да билетті оқып, сыйлықты берген ойыншыға алғысын білдіреді де, өзі билет суырады. Сол билетке лайық адамға билетті ұсынады. Ойын осылайша жалғаса береді.Ойыншылардың билетте көрсетілген қасиеттерді іштей оқымауын психолог қадағалаған жөн. Осындай жағдайда ғана ойын тартымды әрі қызықты болып өтеді. Ойын шусыз, тыныш өтсе де өте қызықсыз болады.Сонымен қатар сыйлықты айналдырып 2-3 адамға бере беруге болмайды.
Себебі өзге ойыншылардың іштері пысып, өздерін қажетсіз сезіне бастайды.
3- ден, ойын мінез –құлықтын ырықты дамуының алғашқы баспалдағы, яғни, мектебі, - дейді психолог Д.Б. Эльконин.
Ойын элементерін қолдану
Төменде ұсынылатын жаттығулар ойын құрамдастары мен белсенді тындау техникалары арқылы, тиімді қарым – қатынас тәсілдерін меңгеруге мүмкіндік береді.
Ұсынып отырған оқу құралы білім беру үйымдарының әдіскерлеріне, жаңашылдықпен жұмыс жасайтын жалпы білім беретін мектеп психологтарына, арналған.
Әйнек арқылы ойыны
Қатысушылардың біреуі параққа бір мәтінді жасырады, оны әйнек арқылы, яғни, ым – ишарамен, мимикамен келесі адамдарға жеткізеді, олар ұққандарын айтады. Берілген және жазылған мәтіннің
сәйкестік денгейі қарым – қатынас орната білуге болады.
Пікір – талас ойыны.
Топ үштікке, яғни, үш –ұштен бөлінеді. Әрбір үштікке міндеттері бөлініп беріледі.Қатысушылардың біреуі керең және мылқау рөлін ойнайды: ол ештене естімейді, сөйлей алмайды, бірақ оның қатысушы құзырында көру, ым – ишара, пантомимика бар, екінші қатысушы керен және сал адамның рөлін ойнайды: ол сөлей және көре алады; үшіншісі: соқыр және мылқау. Ол тек естуге және көрсетуге қабілетті..барлық үштікке ұсынылатын тапсырма:
кездесу орны, уақыта және мақсаты жайында келісу.
Карусель ойыны.
Топ мүшелері карусель принципі бойынша, яғни, бір – біріне қарап тұрады және екі шеңбер құрады: ішкі шеңбер қозғалыссыз, ал, сыртқы шеңбер қозғалмалы болады.
Ситуация мысалдары:
- Сіздің қарсы алдынызда өзініз жақсы танитын, бірақ, ендәір ұзақ уақыт бойы көрмеген адам тұр. Сіз бұл кездесуге куаныштысыз...
- Сіздің қарсы алдыңызда таныс емес адам тұр. Онымен танысыңыз...
- Сіздің қарсы алдыңызда кішкентай бала тұр, ол әлденеден шошынған. Оған жақындап барыңыз және оны жұбатыңыз.
Байланыс орнатуға және әңгімелесуге 3-4 минут беріледі. Содан сон жүргізуші белгі береді және тренингке қатысушылар келесі қатысушыға жылжиды.
Қозғалысты шеңбер бойынша беру. Ойыны. Барлық қатысушылар шеңбер құрып отырады. Топтағы қатысушылардың біреуі қиялыңдағы затты оны жалғастыруға болатындай етіп әрекет арқылы береді, көршісі осы әрекетті қайталайды және оны жалғастырады. Осылайша, зат шеңберді айналып шығады және бірінші ойыншыға қайта айналып келеді. Ол өзі берген заттың атауын атайды және қатысушылардың әрқайсысы өз кезегінде өздері берген заттың атын атайды. Талқылаудан сон, ойын тағы бір рет қайталанады, қорытынды ретінде Соңғы кездесу ойынын жүргізген жөн.
Сыйлықтар ойыны.
Бұл ойын топта жағымдық атмосфераны тудыру үшін ойналады. Психолог үшін бұл ойын диагностикалық мәнге ие, себебі оның ұйымдастыруы арқылы топтың социометриялық құрамы анықталады.
Ойынға қатысушылар саны 12-16 адам болса өте жақсы. Ойының ұзақтығы -35 - 60 минут.
Ойын басталмас бұрын психолог ойынға қажетті материалдарды дайындап алады: ішінен ештеңе
көрінбейтін пакет және таза қағаздар (билеттер). Билеттің саны топтағы ойыншыларды 2-3 көбейткенге тең болғаны жөн. Егер топтағы адамдар саны өте көп болса , әр ойыншыға 2 билеттен кем билет берілмеуі керек. Ал адамдар саны аз болса әр адамға 3 билеттен беруге болады.
Ойыншылар әрбір билетке адамның бойындағы асыл қасиеттерді жаза бастайды. Ойыншының не жазып отырғанын оның өзінен басқа ешкім көрмейді.
Ойынның психологиялық негіздері
Бейімделу алдындағы кезең
Жұмыс жылқыларын ұстау жүйесі мен әдістері
ПСИХОЭМОЦИЯЛЫҚ САУЛЫҚТЫ ДАМЫТУ ҚҰРАЛЫ РЕТІНДЕ АРТ-ТЕРАПИЯНЫ ҚОЛДАНУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІНІҢ ҒЫЛЫМИ-ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
Девиантты мінез - құлықты балалардың ерекшеліктері
Коммуникативтік мәдениеттің құрылымы
Жасөспірімдер тұлғасының құндылық бағдары және өзін - өзі бағалауы
Мектеп жасына дейінгі балалардың психофизиологиялық ерекшеліктері. Зердесін дамыту
БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ОЙЛАУЫН ДАМЫТУДЫҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕРІ
Жеке адамның психикалық процестері
“Мүсін” жаттығуы
Сиқырлы қобдиша жаттығуы
Сұрақтар бұрқасыны жаттығуы