Жыныспен тіркес белгілердің тұқым қууы

І. Аралық бақылау сұрақтарының тізімі:

1. Генетика пәні, міндеттері, даму тарихы, әдістері.
1) Генетика пәні, тұқым қуалаушылықтың және өзгергіштік негізгі аспектілері.
2) Генетика құрылымы (феноменология, методология, праксикология).
3) Қазақстанда, Ресейде және шетелдегі генетиканың даму тарихы.
4) Қазіргі заманғы генетиканың негізгі бағыттары (популяциялық, медициналық, психогенетикалық және т.б.).
5) Генетиканың басқа фундаменталды және қолданбалы ғылымдармен пәнаралық байланыстары.
6) Ауылшаруашылығында, медицинада, педагогика және психологиядағы генетиканың ролі.
7) Қазіргі заманғы генетиканың әдістері, міндеттері мен мәселелері.
8) Қазіргі заманғы генетика мүмкіндіктері. Генетикалық зерттеулер этикасы.
9) Дрозофила шыбыны. Дрозофила генетикасы, оның даму циклы.
10) Зертханалық жағдайда шыбындарды өсіру әдістері. Қоректік орталар. Қоректік ортасын дайындау.

2. Тұқымқуалаушылық пен өзгергіштіктің цитологиялық негіздері.

1) Генетикалық ақпаратты беру, сақтау және жүзеге асырудағы клетка органоидтарының негізгі ролі.
2) ДНҚ репликациясының механизмдері; репликацияның жартылай консервативтілік механизмінің дәлелдемесі.
3) Белок биосинтезі генетикалық ақпараттың жүзеге асуының бірінші кезеңі ретінде.
4) Белок биосинтезінің реттелуі. Ж.Моно сызбасы. Оперон.
5) Клеткадағы тұқым қуалаушылық материалының құрылымдық ұйымдасуы. Прокариот пен эукариоттың генетикалық ерекшеліктері.
6) Айырықша және қайталанатын тізбектер. Сателитті ДНҚ ролі.
7) Цитоплазмалық тұқым қуалаушылық. Аналық эффект.
8) Плазмидтер мен эписомалар, олардың бактерия геномын түзудегі ролі.
9) Мутацияның жіктелуі. Мутациядан сақтау механизмдері және олардың фенотиптік көрінуі.
10) Генетикалық код қасиеттері.
11) Тұқым қуалайтын және тұқым қуаламайтын өзгергіштік.
12) Мутациялық өзгергіштік. Мутацияның топтастыру. Мутагенездің жалпы ерекшеліктері. Геномдық және хромосомалық мутациялар.
13) Мутациялық және комбинативті өзгергіштіктің цитологиялық негіздері.
14) Клетка циклы. Клеткалық бөліну фазалары.

3. Тұқым қуудың Г. Мендель ашқан заңдылықтары.
1) Тұқым қуу қасиетін зерттеу әдістері. Гибридологиялық талдау.
2) Г. Мендель ашқан тұқым қуу заідылықтарының маңызы. Гендермен аллельдер туралы түсінік. Аллелизм.
3) Фенотип және генотип туралы түсінік. Аллелдер және аллеломорфты белгілер.
4) Г.Мендельдің бірінші заңы – бірінші ұрпақтың біркелкілік заңы және оның цитогенетикалық себептері.
5) Г.Мендельдің екінші заңы – белгілердің ажырау заңы.
6) Г. Мендельдің үшінші заңы – бір-бірінен тәуелсіз тұқым қуалау.
7) Полигибридті будандастыру. Үш немесе полигибридті будандастыру кезіндегі фенотиптер комбинациясы.
8) Монгибридті және полигибридті будандастыру кезіндегі ажыраудың цитологиялық негіздері.
9) Реципрокты, кері және анализдеуші будандастыру, олардың схемасы және мағынасы.

4.Тұқым қуудың хромосомалық теориясы.
1) Толық және толық емес тіркескен гендердің пайда болуы. Т.Морганның хромосомалық тұқым қуалаушылық теориясы.
2)
3) Белгілердің тіркесіп тұқым қууы. Кроссинговер. Кроссинговердің генетикалық дәлелдемесі. Кроссинговер механизмі.
4) Кроссинговердің цитологиялық дәлелдемелері.
5) Генетикалық карталар.
6) Хромосомалардың айқасуына әсер ететін факторлар.
7) Тұқым қуудың хромосомалық теориясы.

5.Жыныс генетикасы және жыныспен тіркескен белгілердің тұқымқуалауы.
1) Жануарлар және өсімдіктер жынысының биологиясы.
2) Жынысты анықтаудың генетикалық әдістері.
3) Гомо- және гетерогаметті жыныс.
4) Жыныс хромосомаларының генетикалық және цитологиялық ерекшеліктері.
5) Гинандроморфизм. Жыныс айырудың баланстық теориясы.
6) Жыныс хромосомалары жүйесіндегі ауытқулар.
7) Жыныспен тіркес белгілердің тұқым қууы. Жыныстардың арақатынасы және оны реттей проблемасы.