Тіршілік орталары

@@@ Экологиялық түсініктер

1 $$$
Тіршілік орталары қайсысы ?
А. су қоймасы, жер беті, таулы аймақ;
В. топырақ қабаты, су қоймасы, ауа кеңістігі;
С. топырақ ортасы, су қоймасы, жер беті –ауа кеңістігі;
D. су қоймасы, жер беті-ауа кеңістігі, организм, топырақ;
Е. теңіз ортасы, жер-беті-ауа кеңістігі., организм.
2 $$$
Экология деген ұғымды кім енгізді ?
А. Аристотель;
В. Ч.Дарвин;
С. В.Вернадский;
D. Э.Геккель;
Е. И.Павлов.
$$$
Экология нені зерттейді?
А. барлық тіршілік иелерін;
В. адамның әрекетінің қоршаған ортаға әсерін;
С. ластанудың қоршаған ортаға әсерін;
D. тіршілік иелерінің өз ара және қоршаған ортамен ара қатынасын;
Е. қоршаған ортаны.
$$$
Синэкология нені оқытады ?
А. особтарды;
В. түрлер мен популяцияларды;
С. популяцияларды;
D. түрлерді;
Е. бірлестіктерді.
$$$
Аутэкология нені зерттейді?
А. Популяциялардың қоршаған ортамен байланысын;
В. организмдердің қоршаған ортамен қарым-қатынсын;
С. особтарды, биоценоздарды, популяцияларды;
D. особтарды, түрлерді, популяцияларды;
Е. биогеоценоздарды.
$$$
Олигофагтар кімдер ?
А. аз өсімдіктер және жануарлар түрлерімен қөректенетін жануарлар;
В. органикалық шіріндімен қоректенушілер;
С. топырақтың байлығы мен жемістілігіне байланыссыз организмдер;
D. өнімділігі төмен терең көлдердің организмдері;
Е. теңіз түбі организмдері.
$$$
Ғаламдық экология нені зерттейді ?
А. бірлестіктерді;
В. популяцияны;
С. Су экожүйесін;
D. биосфераны;
Е. биогеоценозды.

@@@ Экологиялық факторлар
$$$
Стенобионттылық дегеніміз не ?
А. жоғарғы экологиялық төзімділік;
В. ыстыққа төзімділік;
С. аса қолайлы экологиялық фактордың көп шамасы;
D. суыққа төзімділік.
Е. төменгі экологиялық валенттілікке төзімділік;
$$$
Тіршілік иелерінің кеңінен таралуына әсер ететін жағдай ?
А. қоршаған ортаның химиялық залалдануына бейімделу;
В. стенобионттылық;
С. пойкилотермділік;
D. эврибионттылық;
Е. қолайсыз жағдайларға бейімделу.
$$$
Қайсысы биотикалық факторға жатады?
А. жарық;
В. радиация;
С. температура;
D. комменсализм;
Е. қысым.
$$$
Критикалық нүктелер арасындағы төзгіштік аумағы:
А. экологиялық валенттілік;
В. толеранттылық;
С. оптималдылық;
D. активтілік;
Е. стенобионттылық.
$$$
Төменде аталған мысалдардың қайсысы антропогенді факторға жатады?
А. күннің ұзақтығы;
В. судағы оттегінің мөлшері;
С. бәсекелестік;
D. судың келу-қайтуы;
Е. жылу электр станциялары.
$$$
Толеранттылық дегеніміз не ?
А. организмнің шыдамдылығы;
В. бейімделу;
С. жаңа түрге айналу;
D. белгілі бір жағдайларға жаңа бейімделу;
Е. жоғарғы температураға бейімделу.
$$$
Эврибионттылық дегеніміз не ?
А. жоғары температураға шыдау;
В. жаңа түрге айналу;
С. жоғары экологиялық валенттілікке төзу;
D. оптималды жағдай;
Е. тіршілік жағдайларының өзгеруіне төтеп беру.
$$$
Абиотикалық факторға қайсысы жатады ?
А. паразитизм;
В. мутуализм;
С. бәсекелестік;
D. қоректену;
Е. температура;
$$$
Жоғары температураға төзімді түрлер:
А. стенобионттар;
В. эврибионттар;
С. эвритермділер;
D. эврифоттар;
Е. ксерофиттер.
$$$
Рельеф пен топырақ ерекшеліктері қай фактор болады ?
А. абиотикалық;
В. биотикалық,
С. эдафикалық;
D. антропогендік;
Е. климаттық.
$$$
Шөл дала аймағындағы экожүйенің өнімділігін шектейтін фактор қайсысы ?
А. температура;
В. шірінді;
С. күн сәулесі;
D. қорек;
Е. ылғалдылық.
$$$
Организмнің қоршаған орта жағдайларының өзгерісіне шыдамдылығы не деп аталады ?
А. экологиялық валенттілік;
В. экологиялық икемділік;
С. толеранттылық;
D. эврибионттылық;
Е. стенобионттылық.
$$$
Өсімдіктердің дамуына ең бірінші қай фактор әсер етеді (гүлденуіне)?
А. ылғалдылық;
В. температура;
С. күннің ұзақтылығы;
D. күн мен түннің ауысуы;
Е. ауадағы О2 мөлшері.
$$$
Организмдерге тікелей немесе жанама әсер ететін ортаның элементі қалай аталады?
А. экологиялық фактор;
В. биосфера;
С. абиотикалық фактор;
D. биотикалық фактор;
Е. антропогендік фактор.
$$$
Тірі организмдердің бір-біріне әсерінен туындайтын фактор:
А. биотикалық;
В. абиотикалық;
С. эдафиттік;
D. антропогендік;
Е. қоғамдық.
$$$
Төменде аталған факторлардың қайсысы абиотикалық фактордың мысалы?
А. ылғалдылық, жарық, температура;
В. симбиоз, қысым, жарық;
С. судың ластануы, ауаның ластануы;
D. бәсекелестік, жыртқыштық;
Е. комменсализм, жарық, қысым.
$$$
Төменде аталған факторлардың қайсысы жасанды ластану көздеріне жатады ?
А. вулкандар;
В. автомобильдердің газдары, смог;
С. шаңды дауылдар;
D. жер сілкіну;
Е. барлық аталған факторлар.
$$$
Толеранттылық заңын ашқан ғалым:
А. В. И. Вернадский ;
В. Э. Гекекль ;
С .Шелфорд;
D. Ю. Либих;
Е. Э. Зюсс.
$$$
Ю. Либихтің ашқан заңы:
А. оптимум;
В. писсимум;
С. толеранттылық;
D. минимум;
Е. экологиялық валенттілік.
$$$
Қоршаған ортаның қалдықтармен ластануы кай экологиялық факторға жатады?
А. абиотикалық;
В. антропогендік;
С. эдафиттік;
D. биотикалық;
Е. климаттық.
$$$
Бергманның қағидасы қайсысы ?
А. солтүстік жануарларының жүні қалың, мамаықты болуы;
В. солтүстік аудандарда тіршілік ететін гомойотермді жануарлардың дене мөлшері ірі болып келеді;
С. популяциядағы аталық және аналық особтардың санының реттелу анықтамасы;
D. гомойотермділердің денесінің өсінділері туралы анықтама;
Е. жүн қабаты туралы анықтама.
$$$
Орташа ылғал сүйгіш өсімдіктер:
А. ксерофиттер;
В. мезофильдер;
С. мезофиттер;
D. ксерофильдер;
Е. гидрофиттер.
$$$
Ылғал сүйгіш құрлық жануарлары:
А. ксерофиттер;
В. мезофильдер;
С. мезофиттер;
D. ксерофильдер;
Е. гидрофильдер.
$$$
Аллен ережесі қайсысы ?
А. солтүстік жануарларының жүні қалың, мамаықты болуы;
В. солтүстік аудандарда тіршілік ететін гомойотермді жануарлардың дене мөлшері ірі болып келеді;
С.солтүстік аудандарда тіршілік ететін жануарлардың денелерінің шығыңқы бөліктері кіші болып келеді;
D. гомойотермділердің денесінің өсінділері туралы анықтама;
Е. жүн қабаты туралы анықтама.
$$$
Экологиялық факторларды қандай негізгі топтарға бөледі ?
А. климаттық, абиотикалық антропогендік;
В. абиотикалық, биотикалық, антропогендік;
С. эдафикалық, физикалық, биотикалық;
D. климаттық, физикалық, химиялық ;
Е. абиотикалық, гидрологиялық, эдафикалық.
$$$
Писсимум дегеніміз не ?
А. экологиялық факторлардың тікелей әсері,
В. өсімдіктердің тыныштық кезеңі;
С. биоценоздағы жануарлардың пассивті қозғалысы;
D. қолайсыз факторлардың әсері;
Е. қолайлы факторлардың әсері.
$$$
Аталған ғалымдардың қайсысы минимум заңын тұжырымдаған ?
А. А. Тенсли;
В. Ю. Либих;
С. В. Вернадский,
D. Г. Гаузе;
Е. Ч. Дарвин.
$$$
Қорықтың ұйымдастырылуын қандай экологиялық факторға жатқызуға болады?
А. биотикалық;
В. антропогендік;
С. абиотикалық, биотикалық;
D. эдафикалық;
Е. .биотикалық, антропогнендік.
$$$
Оптимум дегеніміз не ?
А. экологиялық фактордың организмі өмір сүре алмайтын шамалары;
В. белгілі бір түрге қолайсыз факторлар;
С. қолайлы факторлар;
D. қауіпті факторлар;
Е. өнімділікті жоғарлататын факторлар.
$$$
Түрдің температураға байланысты жоғарғы валентілігі не деп аталады ?
А. эврибионт;
В. ксенобионт;
С. эвритермді;
D. стенотермді;
Е. термофильді.
@@@ Тіршілік орталары
$$$
Сулы ортада тіршілік ететін организмдер:
А. гидробионттар;
В. геобионттар;
С. галобионттар;
D. эдафабионттар;
Е. гелиофиттер.
$$$
Тіршілік ортасы дегеніміз не ?
А. организмді қоршаған тұрғаның бәрі;
В. тіршілікке қолайлы жағдайлар;
С. мекен –жай;
D. сулы орта; Е. ауа.
$$$
Судың түбінде тіршілік ететін организмдер қалай аталады ?
А. перифитон;
В. планктон;
С. бентос;
D. нектон;
Е. нейстон.
$$$
Пелагиальдық организмдер қайсысы ?
А. нектон, бентос;
В. нектон, планктон,
С. бентос,
D. нектон, планктон, бентос;
Е. планктон.
$$$
Мұхиттың экологиялық аймақтары қайсысы ?
А. бентос, пелагиаль;
В. нектон;
С. планктон;
D. пелагиаль, бенталь;
Е. нектон, планктон, пелагиаль.
$$$
Судың қасиеті қандай ?
А. күн сәулесін сіңіреді ?
В. күн сәулесін сіңірмейді;
С. күн сәулесінің барлық құрамды бөліктерін шағылдырады;
D. күн сәулесінің физиологиялық активті бөлігін ғана шағылдырады;
Е. су түбіне күн сәулесін түсірмейді.
$$$
Жоғарғы температураны қалайтын түрлер ?
А. криофильдер;
В. псаммофильдер;
С. гетерофильдер;
D. термофильдер;
Е. монофильдер.
$$$
“Бентос” деген не ?
А. пелагиаль организмдері;
В. су түбі организмдері;
С. тұщы су организмдері;
D. ащы су организмдері;
Е. малтығыштар.
$$$
“Паразит-ие” типі тіршілік ету ортасының қайсысымен сипатталады?
А. сулы;
В. топырақ;
С. жерүсті-ауа;
D. қоғамдық;
Е. тірі организм.
$$$
Мұхиттың негізгі продуценттері қайсысы ?
А. қарапайымды өсімдіктер;
В. жоғарғы сатыдағы өсімдіктер;
С. зоопланктон;
D. балықтар;
Е. құстар.
$$$
Күн сүйгіш өсімдіктер:
А. мезофиттер;
В. геофильдер;
С. гелиофиттер;
D. ксерофиттер;
Е. суккуленттер.
$$$
Сулы ортада тіршілік ететін организмдер қалай аталады ?
А. ксеробионттар;
В. паразиттер;
С. гидатофиттер;
D. гидробионттар,
Е. мезофильдер.
$$$
Мұхиттың негізгі өндірушілері кімдер ?
А. қарапайымды өсімдіктер;
В. гүлді өсімдіктер;
С. зоопланктон;
D. балықтар; Е. құстар.
@@@ Биологиялық ырғақтар
$$$
Биологиялық ырғақтың түрлері:
А. сағаттық, жылдық.
В. сағатты, минуттық, тәуліктік;
С. күздік, жылдық;
D. маусымдық, қыстық;
Е. тәуліктік, маусымдық, жылдық;
$$$E
Адамның физикалық жолмен дене температурасын реттеу жолы қайсысы ?
А. жылу шығаруды көбейту;
В. қорғаныш іздеу;
С. дене қалпын өзгерту;
D. тыныс алғанда сулы шығару;
Е. терлеу.
$$$
Фотопериодизм дегеніміз не ?
А. күннің ұзақтығының өзгеруіне бейімделу;
В. түрлердің қоршаған орта жағдайларына бейімделу;
С. күн мен түннің ауысуы;
D. организмнің қасиетерінің өзгеруі;
Е. жарықтың әсері.
$$$
Жануарлардың тіршілік әрекетінің тәуліктік өзгерістері мынаған байланысты ?
А. жарықтың, күннің өзгеруі;
В. температураның өзгеруі;
С. ылғалдылықтың өзгеруі;
D. күн сәулесінің спектірлеріне;
Е. жердің сәулелі шағылыстыру қасиетіне.
$$$
Биологиялық сағаттар дегеніміз не ?
А. биоценоздардың байлығын реттеу құбылысы;
В. әртүрлі тіршілік кезеңдерінің мерзімінің келу құбылысы;
С. популяцияның бас санының қалпына келу құбылысы;
D. әртүрлі тіршілік иелерінің қарым-қатынасының реттелу құбылысы;
Е. аталық және аналық организімінің санының реттелу құбылысы.
@@@ Популяциялар
$$$
Индикатор түрлері қайсысы ?
А. экожүйенің өнімділігін арттыратын құрылысты түрлер;
В. ортаның ерекше жағдайларын анықтайтын түрлер;
С. сулы ортаның өзгерістерін анықтайтын түрлер;
D. ортаның сыртқы пішінін анықтайтын түрлер;
Е. басқа түрдің санына әсер ететін түрлер.
$$$
Морфологиялық, физиологиялық, биохимиялық жағынан ұқсас, белгілі бір ареалда тіршілік етіп, еркін шағылысып ұрпақ бере алатын түр дараларының жиынтығы қалай аталады ?
А. биогеоценоз;
В. экожүйе;
С. популяция;
D. биотоп;
Е. биоценоз.
$$$
Демэкология:
А. популяциялық экология
В. бірлестіктер экологиясы;
С. ғаламдық экология;
D. синэкология;
Е. биоценология.
$$$
Белгілі бір уақыт ішіндегі жаңа туған даралар саны популяцияның қандай қасиеті?
А. өлімі;
В. өсу жылдамдығы;
С. туылымы;
D. аналықтардың бас санының басым болуы;
Е. тығыздығы.
$$$
Тұрақты популяция дегеніміз не ?
А. бас саны өзгермейтін;
В. бас саны мен ареалы өзгермейтін, туылым мен шетінеуі бірдей;
С. жас құрамы және жыныс құрамы өзгермейтін;
D. өнімділігі тұрақты болатын;
Е. гетеротрофтар популяциясы.
$$$
Популяцияның негізгі көрсеткіштері қандай ?
А. бас саны, тығыздығы, толысуы, шетінеуі, орын ауыстыруы;
В. бас саны, тығыздығы, толысуы, шетінеуі, гомеостаз;
С. бас саны, тығыздығы, толысуы, жас –жыныс құрамы, шетінеуі, гомеостаз, өсі жылдамдығы;
D. бас саны, тығыздығы, жас-жыныс құрамы, гомеостаз, орын ауыстыруы;
Е. толысуы мен шетінуі.
$$$
Популяцияның гомеостазы дегеніміз не ?
А. популяцияның генетикалық әртүрлілігі;
В. популяцияның бас санының кенеттен өсіп кетуі;
С. жас және жыныстық құрамынң тұрақтылығы;
D. популяцияның бас санының тұрақтылығы;
Е. мекен жайды ауыстыру.
$$$
Популяцияның территорияға байланысты түрлері қайсысы ?
А. географиялық, экологиялық, кездейсоқ;
В. экологиялық, элементарлық, географиялық;
С. кеңестіктік, экологиялық, тұрақты;
D. өсіп жатқан, экологиялық, тұрақты;
Е. экологиялық, уақытша, тұрақты.
$$$
Әрбір түрдің аудан немесе көлем бірлігіне келетін даралар мөлшері популяция:
А. туылымы;
В. өлімі;
С. тығыздығы;
D. гомеостазы;
Е. бас саны.
$$$
Популяциядағы особтардың жалпы саны не деп аталады ?
А. сандық индекс;
В. популяция байлығы;
С. тығыздығы;
D. экологиялық пирамида;
Е. популяцияның бас саны.
$$$
Тұрақты популяция дегеніміз не ?
А. аумағы өзгермейтін;
В. шетінеу мен туылымның қарқыны өзгермей, саны мен ареалы бір деңгейде болатын;
С. жас және жыныс құрылымы өзгермейтін;
D. өнімділігі тұрақты;
Е. өнімділігі тұрақсыз.
@@@ Биоценоздар
$$$
Мутуализм дегеніміз не ?
А. конкуренция, күрес;
В. өзара тиімді қатынас;
С. біреуіне пайдалы, екіншісіне пайдасыз қоректік қарым-қатынса;
D. біреуге пайдалы, екіншісіне пайдасыз кеңістіктік қарым-қатынас;
Е. басқа бір түрдің қорегімен тамақтану.
$$$
Комменсализм дегеніміз не ?
А. өсімдіктердің тұқымын жануарлардың таратуы;
В. біреуіне пайдалы, екіншісіне пайдасыз қоректік байланыс;
С. әр түрлердің бірдей экологиялық жағдай үшін күресі,
D. биоценоздағы бір түрдің басымдылығы;
Е. пәтершілік.
$$$
Биоценоз дегеніміз не ?
А. атмосфера, гидросфера, тау жыныстары, гидрологиялық жағдайлар, өсімдіктер мен жануарлар, микроорганизмдердің қосылысы;
В. өсімдіктер, жануарлар, микроорганизмдердің жиынтығы;
С. табиғи жағдайлары бірдей жер аймақтары және тіршілік иелері.
D. өсімдіктер мен жануарлардың бірлестіктері;
Е. өсімдіктер мен жануарлардың кеңістекте вертикальды бағытта орналасу тәртібі.
$$$
Мына авторлардың қайсысы 1877 жылы биоценоз терминін ғылымға енгізді?
А. К. Мебиус;
В. Э. Геккель;
С. В. Вернадский;
D. В. Сукачев;
Е. А. Тенсли.