Окклюдатор мен артикулятор құрылымы

Тақырыбы: Окклюдаторлар мен артикуляторлар. Түрлері. Артықшылықтары.

жоспары:
1. Окклюдатор мен артикулятор қолдану мақсаты
2. Окклюдатор мен артикулятор құрылымы
3. Жасанды тістерді таңдап орналастыру
Төменгі жақтың қозғалысын тек қана тік бағытта қайталайтын, яғни ауызды ашып жабуға сай келетін аппарат окклюдатор деп аталады. Ол сымнан иілген немесе құйылып жасалған екі рамадан тұрады. Төменгі рама 100-110 С иілген жазық болып келеді де екі рама бір-бірімен шарнирлі бекіспен бекиді. Окклюдатор мен алмалы салмалы протезді жасақ кезінде қолданады. Ол тек қана тік бағытта қозғалыс жасағандықтан науқастың шайнау аппаратының жеке биомеханикалық құрылысына сай тістердің формасын, тіс доғасының формасына және төменгі жақтың барлық қозғалысын қайталап алатын аппаратты артикулятор деп атайды. Артикулятор универсальды және орташа қарапайымдатылған болады.
Универсальді артикулятор. Артикулятордың бұл түрі тіс протездерін жасауға диагностикалық және зерттеу мақсаттарына қолданылады. Артикулятордың құрылысы төменгі жақтың жеке қимылдарын қайталауға негізделіп жасалған, яғни төменгі самай буынына ұқсас етіп жасалған. Артикулятордың буыны не болмаса біріккен жері төменгі және жоғарғы рамаларды бір-бірімен байланыстырып, бір-біріне қатысты қимылдар жасауға ықпал етеді.
Артикулятордың ең типті өкілі Гизи және Хайт артикуляторлары. Оларды негізгі екі рамадан – жоғарғы және төменгі, аппараттың буын бірлестігінен және бүйірлі буын жолын жасайтын қондырғыдан, бүйірлі күрек тістік жол жасайтын аппараттын, окклюзиялық жазықтық пен ортанғы сызықты көрсететін қондырғыдан тұрады.
Әрбір артикулятордың үш тірек нүктесі болады: екеуі буын аймағында, біреуі күрек тістің алаңында. Күрек тістік алаңы бекітілген штифте орталық сызықты көрсететін қондырғы арасындағы арақашықтық 10 см-ге тең.
Ол адамның буын бастарынан күрек тістік нүктеге дейін арақашықтыққа сәйкес келеді. Бұны Бонильдің үшбұрышы деп аталады. Төменгі жақтың қозғалысы келтіретін бұл артикулятордың жоғарғы рамасы қозғалады.
Артикулятордың жеке қимылдары науқас адамның буын басының жолы мен күрек тістік жолдарын беттік доға мен аппараттардың көмегімен жазып алғысын реттілік соң инттің көмегімен сол жағдайда бекітіледі.
Протез жасау үін немесе диагноматикалық мақсатпен зерттелетін модельді артикуляторға бекітеді. Алдымен жоғарғы раманың окклюзиялық алаңына жоғарғы жақтың моделін ортаңғы сызықты көрсетіп тұратын қондырғының ұшы модельге күрке тстердің медиальді бұрышына тиіп тұратындай етіп орналастырады.
Бұл кезде модельдегі бекітілген ортаңғы сызық окклюзиялық жазықтықтың ортаңғы сызығына сәйкес келеді. Осылайа орналастырылған модельді жоғарғы жақтың төменгі жақ буынына байланысты орналасуы дәл қайталайды.
Артикуляторға бекітілетін жоғарғы модельге қатысты ортақ окклюзияда төменгі жақтың моделі орналастырылады да, артикулятордың төменгі рамасына бекітіледі. Бұл жағдайда да төменгі күрек тістер мен буындық бекініс арасындағы арақашықтық 100 см-ге тең болады. Қарапайым немесе орташа артикулятор. Ондай артикуляторлар тек қана тіс протездерін жасау үшін қолданылады. Универсальді артикулятордан айырмашылығы қайталайтын қозғалыстары трақты бұрыштарда ғана қозғалады:
1. сагитальді буын жолы – 33 С
2. Бүйірлі буын долы – 17 С
3. Сагитальді күрек тіст жолы – 40 С
4. Бүйірлі күрек тісті жолы – 120 С
Бұл шамалар жиі кездесетн шамалар. Қарапайымдатылған артикуляторға төменгі жақтың қозғалыс жолын жазудың қажеті болмайды.
ӘДЕБИЕТТЕР
1. Гаврилов Е.И., Щербаков А.С. Ортопедическая стоматология;
2. Демнер Л.М. Зубопротезная техника;
3. Гаврилов Е.И., Альшиц И.М. Ортопедическая стоматология;