Құрылыссыз балшықты топырақтың механикалық қасиеттерін жақсартудын мүмкін жолы

1. Қай уақыттта Топырақтану өздік ғылыми пән ретінде қалыптасты:
А. XIX ғ. басы
В. XIX ғ. аяғы
С. XX ғ. басы
Д. XVIII ғ. аяғы
Е. XVIII ғ. ортасы

2. Топырақтың алғашқы ғылыми анықтамасын берген ғалым:
А.В.Р. Вильямс
В. М.В. Ломоносов
С. П.А. Костычев
Д. В.В. Докучаев
Е. Н.М. Сибирцев

3. Топырақтың негізгі (маңызды) қасиеті ретінде, оны тау жынысынан ажырататын - топырақтың құнарлығын анықтаған ғалым:
А.В.Р. Вильямс
В. М.В. Ломоносов
С. П.А. Костычев
Д. В.В. Докучаев
Е. Н.М. Сибирцев

4. Бірінші топырақтану оқулығының авторы:
А.В.Р. Вильямс
В. М.В. Ломоносов
С. П.А. Костычев
Д. В.В. Докучаев
Е. Н.М. Сибирцев

5. Агрономиялық топырақтанудын негізін салушы ғалым:
А.В.Р. Вильямс
В. М.В. Ломоносов
С. П.А. Костычев
Д. В.В. Докучаев
Е. Н.М. Сибирцев

6. Топырақтың дамуы уақыт бойынша өсімдіктер мен тау жыныстарының өзара әрекеттесуі нәтижесінде болатындығы туралы ойды алғашқы көрсеткен ғалым:
А.В.Р. Вильямс
В. М.В. Ломоносов
С. П.А. Костычев
Д. В.В. Докучаев
Е. Н.М. Сибирцев

7. Ғылыми генетикалық топырақтануды (докучаевтік кезеңі) салушы ғалымдар:
1) В.Р. Вильямс; 2) М.В. Ломоносов; 3) П.А. Костычев; 4) В.В. Докучаев; 5) Н.М. Сибирцев
А.1, 2, 3, 4, 5
В. 3, 4, 5
С. 1, 2, 3
Д. 4
Е. 2, 4

8. Топырақтану ғылымы нені зерттейді:
А. Топырақтардың қасиеттерін
В. Жаратылыс тарихи дене ретінде топырақтардың динамикасын
С. Топырақты еңбек объектісі ретінде
Д. Топырақты өндіріс тәсілі ретінде
Е. Жоғарыдағы барлығы

9. Топырақтанудын негізгі бөлімдерін ата:
1) топырақтар физикасы; 2) топырақтар химиясы; 3) топырақтар генезисы; 4) топырақтар географиясы; 5) топырақтар экологиясы; 6) агрономиялық топырақтану; 7) топырақтар биологиясы; 8) топырақтар классификациясы (жіктелуі); 9) ормандық топырақтану; 10) мелиоративтік топырақтану
А.1, 2, 3, 4, 5
В. 3, 4, 5
С. 1, 2, 3, 6, 7, 9, 10
Д. айтылғанның барлығы
Е. 6, 9, 10

10. Топырақтанудың фундаменталды бөлімдерін ата:
1) топырақтар физикасы; 2) топырақтар химиясы; 3) топырақтар генезисы; 4) топырақтар географиясы; 5) топырақтар экологиясы; 6) агрономиялық топырақтану; 7) топырақтар биологиясы; 8) топырақтар классификациясы (жіктелуі); 9) ормандық топырақтану; 10) мелиоративтік топырақтану
А.1, 2, 7
В. 3, 4, 5
С. 3, 6, 7, 9, 10
Д. айтылғанның барлығы
Е. 6, 9, 10

11. Топырақтанудың қолданбалы бөлімдерін ата:
1) топырақтар физикасы; 2) топырақтар химиясы; 3) топырақтар генезисы; 4) топырақтар географиясы; 5) топырақтар экологиясы; 6) агрономиялық топырақтану; 7) топырақтар биологиясы; 8) топырақтар классификациясы (жіктелуі); 9) ормандық топырақтану; 10) мелиоративтік топырақтану
А.1, 2, 7
В. 3, 4, 5
С. 3, 6, 7, 9, 10
Д. айтылғанның барлығы
Е. 6, 9, 10

12. Барлық басқа бөлімдердің материалдарын қолданатын, карта түсірудін, топырақ құнарлығын сипаттау және комплексті бағалаудын, мемлекеттің жер кадастрін біріңғай құрастырудын бірлік таксономиялық жүйесі болатын, топырақтанудын бөлімін ата:
1) топырақтар физикасы; 2) топырақтар химиясы; 3) топырақтар генезисы; 4) топырақтар географиясы; 5) топырақтар экологиясы; 6) агрономиялық топырақтану; 7) топырақтар биологиясы; 8) топырақтар классификациясы (жіктелуі); 9) ормандық топырақтану; 10) мелиоративтік топырақтану
А.1
В. 3
С. 4
Д. 5
Е. 8

13. Топырақтануда топырақтардың негізгі зерттеу әдістері неше:
А.1
В. 3
С. 4
Д. 5
Е. 8

14. Топырақтануда қолданылатын топырақтардың негізгі зерттеу әдістерін ата: 1) салыстырмалы-географиялық; 2) стационарлы; 3) салыстырмалы-аналитикалық; 4) биоиндикация; 5) модельдеу; 6) вариациялық статистика; 7) карталарды түсіру
А. 1, 2, 3, 5
В. 3, 4, 5, 7
С. 1, 3, 6, 7
Д. айтылғанның барлығы
Е. 2, 4, 6, 5

15. Карталарды түсіруде қай әдіс кең қолданылады: 1) салыстырмалы-географиялық; 2) стационарлы; 3) салыстырмалы-аналитикалық; 4) биоиндикация; 5) модельдеу; 6) вариациялық статистика; 7) карталарды түсіру
А. 5
В. 7
С. 1
Д. айтылғанның барлығы
Е. 2
16. Егіншілермен жинақталған топырақ туралы бастапқы білімдердің қорытындылауын жасау ғасыры:
А. Ортағасырлық
В. Көне
С. Советтік
Д. Жаңа уақыт
Е. Революцияға дейін

17. Қай көне грек философының еңбектерінде топырақтар жақсы, құнарлы, кедей, құнарсыз болып бөлінген:
А. Анаксимандр, Кант
В. Анаксимен, Анаксимандр
С. Теофраст, Аристотель
Д. Геродот, Анаксимандр
Е. Кант, Теофраст

18. Қай уақытта Батыс Еуропада топырақ туралы екі көрініс пайда болды?
А. XVIII ғ. аяғы - XIX ғ. басы
В. XIX ғ. аяғы - XX ғ. басы
С. XIX ғ. басы
Д. XVIII ғ.
Е. XVII ғ. аяғы - XVIII ғ. басы

19. Желге үгілу әсерінен пайда болған, бос тау жынысы ретінде топырақты қарастырған батыс европалық бағыты:
А. Агрикультурхимиялық
В. Генетикалық
С. Гумус теориясы
Д. Агрогеологиялық
Е. Егіншілік

20. Топырақты тек қорек элементтерінің көзі ретінде қарастырған батыс европалық бағыты:
А. Агрикультурхимиялық
В. Генетикалық
С. Гумус теориясы
Д. Агрогеологиялық
Е. Егіншілік

21. Батыс Европада (XVIII ғ. аяғы –XIX ғ. бірінші жартысы) гумус теориясының (өсімдіктер топырақтың органикалық затымен қоректенеді) авторы:
А. Фаллу
В. Берендт
С. Рихтгофен
Д. Таер
Е. Либих
22. Топырақ табиғи деңе емес, топырақтан өсімдіктер тек минералдық қорек заттарды тұтынады деген көзқарастардың авторы:
А. Фаллу
В. Берендт
С. Рихтгофен
Д. Таер
Е. Либих

23. Қай елде топырақтанудын ғылыми негіздері және негізгі зерттеу әдістері жаралған:
А. Германияда
В. Грецияда
С. Қазақстанда
Д. Англияда
Е. Рессейде

24. Қай елде агрогеология ғылыми жаралған:
А. Германияда
В. Грецияда
С. Қазақстанда
Д. Англияда
Е. Рессейде

25. Қай уақытта агрогеология ғылымы жаралған:
А. XVIII ғ. аяғы - XIX ғ. басы
В. XIX ғ. аяғы - XX ғ. басы
С. XIX ғ. басы
Д. XVIII ғ.
Е. XVII ғ. аяғы - XVIII ғ. басы

26. Қай жылы орыс ғалымдарымен топырақтардың бірінші зерттеулері басталды:
А. 1883 ж.
В. 1900 ж.
С. 1899 ж.
Д. 1750 ж.
Е. 1725 ж.

27. Рессейде топырақтарды бірінші зерттеген ғалым:
А.В.Р. Вильямс
В. М.В. Ломоносов
С. П.А. Костычев
Д. В.В. Докучаев
Е. Н.М. Сибирцев

28. Генетикалық топырақтанудын негізін салушы:
А.В.Р. Вильямс
В. М.В. Ломоносов
С. П.А. Костычев
Д. В.В. Докучаев
Е. Н.М. Сибирцев

29. В.В. Докучаевтың қай еңбегінде топырақ түзілу жағдайымен байланысты дала қара шіріктерінің морфологиялық профильдері мен географиялық таралуы алғашқы жүйелік жазылған:
А. К учению о зонах природы, 1899 ж.
В. Наши степи прежде и теперь, 1892 ж.
С. Русский чернозем, 1883 ж.
Д. Материалы по изучению русских почв, 1885-1886 жж.
Е. Материалы к оценке земель Нижегородской губернии, 1884-1886 жж.

30. В.В. Докучаевтың қай еңбегінде сипатты топырақ түзілу жағдайына байланысты Солтүстік жарты шарының топырақтарының және 5 әлемдік географиялық зоналардың онымен өнделген жіктелуі көрсетілген:
А. К учению о зонах природы, 1899 ж.
В. Наши степи прежде и теперь, 1892 ж.
С. Русский чернозем, 1883 ж.
Д. Материалы по изучению русских почв, 1885-1886 жж.
Е. Материалы к оценке земель Нижегородской губернии, 1884-1886 жж.

31. В.В. Докучаевтің әдебиеттік мұрасын баспа жұмыстарының қанша саны құрайды:
А. 1000
В. 250
С. 195
Д. 225
Е. 335

32. Орыс топырақтануының дамуының жаңа кезенінің (XX ғ. алғашқы жылдары) белгілі топырақтанушысы, топырақтану бойынша фундаменталды оқулығының авторы, В.В. Докучаев атындағы Топырақтану институтының ұйымдастырушысы:
А. П. Коссович
В. Н. Сибирцев
С. Л. Прасолов
Д. С. Неуструев
Е. К. Глинка

33. Топырақтардың қасиеттерін зерттеудін негізін салушы, топырақ пайда болудын, топырақтар жіктелуінің және эволюциясының ерекше ойларының авторы:
А. П. Коссович
В. Н. Сибирцев
С. Л. Прасолов
Д. С. Неуструев
Е. К. Глинка

34. Топырақтардың географиясы, экологиясы және эволюциясы бойынша көптеген еңбектердің авторы:
А. П. Коссович
В. Н. Сибирцев
С. Л. Прасолов
Д. С. Неуструев
Е. К. Глинка

35. В.В. Докучаевтың шәкірті, В.В. Докучаевтың топырақ туралы ілімінің негізін жүйелеген және дамытқан, бірінші топырақтану оқулығының авторы:
А. П. Коссович
В. Н. Сибирцев
С. Л. Прасолов
Д. С. Неуструев
Е. К. Глинка

36. Агрономиялық топырақтанудын негізін қалаушы ғалым:
А. П. Костычев
В. Н. Сибирцев
С. Л. Прасолов
Д. В. Докучаев
Е. К. Глинка

37. Қай ғалымдардың ісімен ғылыми генетикалық топырақтанудың құрастырулы кезеңі анықталады? 1. П. Костычев; 2. Н. Сибирцев; 3. Л. Прасолов; 4. В. Докучаев; 5. К. Глинка.
А. 1, 2, 4
В. 1, 2, 3
С. 2, 3, 4
Д. 1, 2, 3, 4, 5
Е. 3, 4, 5

38. Ғылыми генетикалық топырақтануды құрастыру кезеңі:
А. Рессейлік
В. Қазақстандық
С. Көне
Д. Докучаевтік
Е. Қазіргі кездегі

39. Қай уақытқа орыс топырақтануының жаңа кезеңі жатады:
А. XVIII ғ. аяғы - XIX ғ. басы
В. XIX ғ. аяғы
С. XX ғ. басы
Д. XVIII ғ. аяғы
Е. XVII ғ. аяғы - XVIII ғ. басы

40. Орыс топырақтанудың жаңа кезенінің зерттеулерінің ерекшеліктері:
А. Топырақ географиясы, тау жыңыстарының үгілуі ыңғайлары
В. Топырақ генезисы, классификациясы мен номенклатурасының аймақтық ыңғайлары
С. Топырақ түзілу үрдістері генетикалық топырақ классификациясының негізі
Д. Топырақтанудын басқа жаратылыстық ғылымдар арсында маңызды ролі
Е. Гумус құрамы және оның топырақ қалыптасуында ролі туралы ыңғайлары

Тема: Топырақтар пен топырақ түзуші жыныстардың
минералогиялық және механикалық құрамы.
1. Топырақта ең таралған біріншілік минералдарды ата:
А. Кварц
В. Дала шпаты
С. Амфиболалар
Д. Пироксендер және слюдалар
Е. Жоғарыдағы барлығы

2. Н.А. Качинский бойынша механикалық элементтердің классификациясына сәйкес 0,001 – 0,0001 мм мөлшері бар топырақ бөлшектері келесі фракцияны құрайды:
А. Тас
В. Қиыршық тас
С. Тұңба
Д. Құм
Е. Физикалық балшық

3. Механикалық құрамы бойынша топырақ атауының негізіне қандай топырақ фракцияларының ара қатынасы жатқызылған:
А. Шаң мен құм
В. Тас пен қиыршық тас
С. Тұңба мен коллоидтер
Д. Тас пен құм

Е. Физикалық құм мен физикалық балшық
4. Топырақтың басқа атауы:
А. Оксисфера
В. Литосфера
С. Биосфера
Д. Геосфера
Е. Педосфера

5. Топырақта неше фаза ажыратады?
А. 6
В. 4
С. 8
Д. 10
Е. 2

6. Топырақ - планетарлық механизм түсінігін көрсетіңіз?
А. көпфаздық полидисперстық жүйе
В. құрлықта тіршіліктің пайда болуының айналымын қамтамасыз ететін полифункционалдық табиғи жүйе
С. құнарлығы бар ерекше жаратылыс тарихи дене
Д. биосфераның басқа жүйелерімен үзіліссіз әрекеттесуде болады
Е. өзара қамтамасыз етілген тепе-теңдіктердің күрделі жүйесінің арқасында химиялық элементтердің масса алмасуының ғаламдық айналымдық үрдістерін реттейді

7. Топырақ – ашық динамикалық жүйе түсінігін көрсетіңіз?
А. көпфаздық полидисперстық жүйе
В. құрлықта тіршіліктің пайда болуының айналымын қамтамасыз ететін полифункционалдық табиғи жүйе
С. құнарлығы бар ерекше жаратылыс тарихи дене
Д. биосфераның басқа жүйелерімен үзіліссіз әрекеттесуде болады
Е. өзара қамтамасыз етілген тепе-теңдіктердің күрделі жүйесінің арқасында химиялық элементтердің масса алмасуының ғаламдық айналымдық үрдістерін реттейді

8. Топырақтағы арнайы органикалық зат:
А. гумус
В. фульвоқышқылдар
С. гумин қышқылдары
Д. гумин
Е. гиматомелан қышқылдары

9. Топырақтың табиғи дене ретінде ерекшеліктері: 1) гумустың болуы; 2) органикалық заттардың болуы; 3) химиялық элементтер қосылыстарының алуандылығы; 4) күрделі зат құрамы; 5) ашық динамикалық жүйе; 6) планетарлық механизм; 7) маңызды параметрлерінің заңдылық өзгерістері
А. 5, 6
В. 1, 2, 4, 5, 6
С. 1, 3, 4, 7
Д. 4, 5, 6, 7
Е. 1, 2, 3, 4
10. Біріншілік минералдар бөлшектерінің мөлшері:
А. 0,01 мм
В. 0,001 см
С. 0,001 мм
Д. 0,001 мм
Е. . 0,001 см

11. Екіншілік минералдар бөлшектерінің мөлшері:
А. 0,01 мм
В. 0,001 см
С. 0,001 мм
Д. 0,001 мм
Е. . 0,001 см

12. Қандай факторлардың әсерінен біріншілік минералдардан екіншілік минералдар пайда болады? 1) климаттық; 2) антропогендік; 3) жер бедері; 4) мемлекет жасы; 5) биологиялық
А. 1, 2
В. 1, 5
С. 1, 3, 4
Д. 3, 4, 5
Е. 2, 5, 6

13. Біріншілік минералдардың маңызы: 1) топырақтың агрофизикалық қасиеттерін анықтайды; 2) топырақтың тұздануының дәрежесі мен сипатын анықтайды; 3) екіншілік минералдарды түзеді; 4) өсімдіктердің күлділік қоректену элементтерінің резервтік қоры; 5) топырақтың су-физикалық қасиеттерін жақсартады; 6) топырақ құнарлығын анықтайды
А. 1, 2
В. 1, 5
С. 1, 3, 4
Д. 3, 4, 5
Е. 2, 5, 6

14. Екіншілік минералдардың маңызы: 1) топырақтың агрофизикалық қасиеттерін анықтайды; 2) топырақтың тұздануының дәрежесі мен сипатын анықтайды; 3) екіншілік минералдарды түзеді; 4) өсімдіктердің күлділік қоректену элементтерінің резервтік қоры; 5) топырақтың су-физикалық қасиеттерін жақсартады; 6) топырақ құнарлығын анықтайды
А. 1, 2
В. 1, 5
С. 1, 3, 4
Д. 3, 4, 5
Е. 2, 5, 6

15. Жай тұздардың (кальцит, магнезит, гипс, мирабилит және т.б .) маңызы:
А. топырақтың агрофизикалық қасиеттерін анықтайды
В. топырақ құнарлығын анықтайды
С. өсімдіктердің күлділік қоректену элементтерінің резервтік қоры
Д. топырақтың тұздануының дәрежесі мен сипатын анықтайды
Е. топырақтың су-физикалық қасиеттерін жақсартады

16. Монтмориллонит тобының минералдарының маңызы:
А. топырақтың агрофизикалық қасиеттерін анықтайды
В. топырақ құнарлығын анықтайды
С. өсімдіктердің күлділік қоректену элементтерінің резервтік қоры
Д. топырақтың тұздануының дәрежесі мен сипатын анықтайды
Е. топырақтың су-физикалық қасиеттерін жақсартады

17. Ең таралған балшықты минералды ата:
А. пиролюзит
В. монтмориллонит
С. гидроокись кремния
Д. мирабилит
Е. бемит

18. Екіншілік минералдардың арасында ажыратылады:
А. жай тұздар
В. гидроокистер
С. окистер
Д. балшықты
Е. жоғарыдағы барлығы

19. Аридті климат жағдайында жоғары мөлшерде топырақта жинақталатын екіншілік минералдар?
А. жай тұздар
В. гидроокистер
С. окистер
Д. балшықты
Е. жоғарыдағы барлығы

20. Өсімдіктер үшін топырақта калийдың маңызды көзі:
А. хлориттер
В. гидрослюдалар
С. аралас-қабатты минералдар
Д. монтмориллониттер
Е. каолиниттер

21. Осындай екіншілік минералдардың топырақта басымдылығы –олардың негіздермен кедейлігінің көрсеткіші:
А. хлориттер
В. гидрослюдалар
С. аралас-қабатты минералдар
Д. монтмориллониттер
Е. каолиниттер

22. Механикалық элементтер - ... түсіндірмесін жалғастыр:
А. жоғары дисперсті аморфты қосылыстар
В. топырақтың тығыздығы мен саңылаулығының сыртқы көрсетілуі
С. топырақ және топырақ түзуші жыңыстарының қатты фазасының әр түрлі мөлшерлі бөлшектері
Д. топырақ горизонттарында әр түрлі формасы және химиялық құрамы бар заттардың жинақталуы
Е. пайда болуы топырақ түзілу процессімен байланысты емес топырақтағы органикалық және бейорганикалық денелер

23. Н.А. Качинский бойынша механикалық элементтердің классификациясына сәйкес мөлшері 1 мм жоғары топырақтың барлық бөлшектерінің атауы:
А. қанқа бөлігі
В. майда үлбір
С. тұңба
Д. құм
Е. физикалық балшық

24. Н.А. Качинский бойынша механикалық элементтердің классификациясына сәйкес мөлшері 1 мм кіші топырақтың барлық бөлшектерінің атауы:
А. қанқа бөлігі
В. майда үлбір
С. тұңба
Д. құм
Е. физикалық балшық

25. Топырақтардың тастылық дәрежесі бойынша бөлінуі:
А. қанқа бөлігі және майда үлбір
В. тасты емес, әлсіз тасты, орташа тасты, күшті тасты
С. валундық, галечниктік, ұсақталған тас
Д. кіші, орташа, ірі
Е. физикалық балшық, тұнба, шаң

26. Топырақтардың тастылық типіне байланысты бөлінуі:
А. қанқа бөлігі және майда үлбір
В. тасты емес, әлсіз тасты, орташа тасты, күшті тасты
С. валундық, галечниктік, ұсақталған тас
Д. кіші, орташа, ірі
Е. физикалық балшық, тұнба, шаң

27. Осы фракцияның механикалық элементтері топырақтың су өткізгіштігін, кіші су сыйымдылығын және су көтерілуінің болмауын анықтайды:
А. құм
В. шаң
С. тас
Д. тұнба
Е. қиыршық тас

28. Осы фракцияның механикалық элементтері топырақтың жеңіл шаңдылығын, кіші су сыйымдылығын және тығыздануға қабілетін анықтайды:
А. құм
В. шаң
С. тас
Д. тұнба
Е. қиыршық тас

29. Механикалық анализ - ... түсінігін жалғастыр:
А. физикалық балшық пен физикалық құмның ара қатынасы
В. механикалық элементтерді саналық анықтау
С. механикалық элементтер фракцияларының топырақта немесе жыныста салыстырмалы мөлшері
Д. механикалық элементтерді сапалық анықтау
Е. қанқа бөлігі мен майда үлбірдің ара қатынасы

30. Топырақ пен жыныстардың механикалық құрамының бірінші классификациясының авторы:
А. Н.М. Сибирцев
В. Н.А. Качинский
С. В.В. Докучаев
Д. В.В. Добровольский
Е. В.Р. Вильямс

31. Топырақ пен жыныстардың механикалық құрамының қазіргі кең таралған классификациясының авторы:
А. Н.М. Сибирцев
В. Н.А. Качинский
С. В.В. Докучаев
Д. В.В. Добровольский
Е. В.Р. Вильямс

32. Н.А. Качинский бойынша топырақ пен жыныстардың механикалық құрамының қазіргі классификациясының негізі:
А. физикалық балшық пен физикалық құмның ара қатынасы
В. механикалық элементтерді саналық анықтау
С. механикалық элементтер фракцияларының топырақта немесе жыныста салыстырмалы мөлшері
Д. механикалық элементтерді сапалық анықтау
Е. қанқа бөлігі мен майда үлбірдің ара қатынасы

33. Құрылыссыз құмды топырақтың механикалық қасиеттерін жақсартудын мүмкін жолы?
А. ақтау
В. органикалық тыңайтқыштарды еңгізу
С. жырту
Д. құмдау, органикалық тыңайтқыштарды еңгізу
Е. балшықтау

34. Құрылыссыз балшықты топырақтың механикалық қасиеттерін жақсартудын мүмкін жолы?
А. ақтау
В. органикалық тыңайтқыштарды еңгізу
С. жырту
Д. құмдау, органикалық тыңайтқыштарды еңгізу
Е. балшықтау

35. Механикалық құрамы бойынша жеңіл топырақтардың сипаттамасы: 1) өсімдіктер үшін гумуспен және қорек элементтерімен кедей; 2) жоғары байланыстылығы мен су сыйымдылығы; 3) әлсіз сіңіру қабілеті; 4) жел эрозиясына ұшыраған; 5) тығыздығы, жабысқағы жоғары; 6) әлсіз су сыйымдылығы, қолайсыз ауа және жылу режимі
А. 1, 4
В. 1, 5
С. 1, 3, 4, 5
Д. 3, 4, 5
Е. 2, 3, 5, 6

36. Механикалық құрамы бойынша ауыр топырақтардың сипаттамасы: 1) өсімдіктер үшін гумуспен және қорек элементтерімен кедей; 2) жоғары байланыстылығы мен су сыйымдылығы; 3) әлсіз сіңіру қабілеті; 4) жел эрозиясына ұшыраған; 5) тығыздығы, жабысқағы жоғары; 6) әлсіз су сыйымдылығы, қолайсыз ауа және жылу режимі
А. 1, 4
В. 1, 5
С. 1, 3, 4, 5
Д. 3, 4, 5
Е. 2, 3, 5, 6

Тақырыбы: Топырақ түзуші факторлар
1 Топырақ пайда болу факторлары туралы ілімнің авторы:
А.В.Р. Вильямс
В. М.В. Ломоносов
С. П.А. Костычев
Д. В.В. Докучаев
Е. Н.М. Сибирцев

2 Топырақ пайда болу факторларының санын ата:
А. 5
В. 6
С. 3
Д. 1
Е. 9

3 Топыраққа өзінің құрамы мен қасиеттерін беретін, топырақ түзілу процессінің әсерінен әр түрлі дәрежеде өзгеретін, топырақтың материалды негізі:
А. Климат
В. Адамнаң әрекеті
С. Топырақ түзуші жыныс
Д. Тірі ағзалар
Е. Жергілікті жер бедері (рельеф)

4 Атмосфера, гидросфера және биосфера әсерінен тау жыныстары мен оларды құрайтын минералдардың саналық және сапалық өзгерістерінің күрделі және әр түрлі процесстерінің бірлестігі:
А. Диффузия
В. Желге үгілу
С. Интрузия
Д. Эффузия
Е. Заттардың кіші геологиялық айналымы

5 Негізгі топырақ түзуші жынысытар:
А. Магмалық
В. ті
С. Шөгінді
Д. Метаморфиялық
Е. Жоғарыдағы барлығы

6 Үгілуге ең тұрақты және ең тұрақсыз тау жыныстарын ата:
А. Магмалық және шөгінді
В. Интрузивті және эффузивті
С. Шөгінді және магмалық
Д. Метаморфиялық және шөгінді
Е. Шөгінді және метаморфиялық

7 Вегетациялық кезең бойынша 10 0С жоғары орта сөткелік температулардың қоспасы 600-2000 0С болатын климаттың термиялық тобы:
А. Суық (полярлы)
В. Жылы (субтропикалық)
С. Салыстырмалы жылы (суббореалды)
Д. Салыстырмалы суық (бореалды)
Е. Ыстық (тропикалық)

8 Топырақты зерттегенде шашындармен ылғалдану жағдайлары бойынша климат топтарын бөлудін көрсеткіші:
А. Булану коэффициенті
В. Биологиялық сіңіру коэффициенті
С. Күн радиациясының коэффициенті
Д. Температуралық коэффициенті
Е. Ылғалдану коэффициенті

9 Высоцкий-Иванов бойынша шашындардың мөлшері мен буланудын ара қатысы 0,33 – 0,12 болатын климаттардың тобын ата:
А. Құрғақ (аридті)
В. Өте ылғалды (экстрагумидті)
С. Жартылай ылғалды (семигумидті)
Д. Өте құрғақ (экстрааридті)
Е. Ылғалды (гумидті)

10 Топырақтағы органикалық заттың көзі:
А. Жасыл өсімдіктер
В. Жануарлар
С. Микроағзалар
Д. Органикалық тыңайтқыштар
Е. Жоғарыдағы барлығы

11 Топырақта ең тараған микроағзалардың тобы:
А. Балдырлар
В. Бактериялар
С. Актиномицеттер
Д. Саңырау құлақтар
Е. Жоғарыдағы барлығы

12 Мезорельефтің мысалдарын келтір: 1) еңдіктер; 2) плато; 3) төбелер; 4) қойнаулар; 5) тау жүйелері; 6) алқаптар; 7) террасалар; 8) төбешіктер; 9) төмен жерлер; 10) ойпаттар
А. 1, 2, 9, 10
В. 7, 8, 9, 10
С. 1, 2, 5
Д. 3, 4, 6, 7
Е. 8, 9, 10