Көлік кешені

Көлік — экономиканың «Кан жүргізетін» жүйесі. Көліктін негізгі міндеті -елдің ішінде жөне оның аумағынан тыс жерлерде жүк пен жолаушы тасымал-дау. Қазакстан сияқты үлкен елде онын рөлі зор.
Көлік - экономиканың калыпты жұмыс істеуінің негізі. Ол өндіріс процесін қамтамасыз етіп, кәсіпорындарды, салалар мен аймақтарды байланыстырады, сыртқы сауда жүктерін тасымалдап, халыққа қызмет көрсетеді. Көлікті онсыз өмір сүре алмайтын «шаруашылық ағзасының кан тамыр жүйесі» деп те атай-ды. Сондықтан, жоғары дамыған, тұракты жұмыс істейтін келік жүйесін қалыптастыру - елдін өсіп-өркендеуінін негізгі жағдайларынын бірі.
Келік 4 қурамдас бөліктен тұрады. Ол - көлік кұралдары (автомобильдер, кемелер, ұшақтар), жолдар (темір, автомобиль жолдары, кұбырлар, өуе, теңіз), ұйымдар (авиациалдың, теңіздік, темір жол компаниялары) және тиеу-түсіру пункттері (теңіз жөне «әуе» порттары, темір жол стансалары. Сол себепті ол тек экономика саласы ғана емес, күрделі кешен болып есептеледі. Біздің оны кешен деп атауымыз - адамдардын әр түрлі көлік құралдары мен жолдарын (құрлық, су, өуе) пайдалануына байланысты. Осыған байланысты оның жеке салаларға, немесе көлік турлеріне бөлінеді.
Көлік міндетіне карай қалай бөлінеді? Сіэдердің пікірлерікізше, жалпы пайдаланатын және өндіріс көліктерінің арасында қандай айырмашылық бар? Көліктер атқаратын жұмыстарына байланысты қандай болып келеді? Көліктің негізгі түрлерін атаңыздар. Онын жұмысын жақсарту үшін, жасалған катынас жолдарын жақсартып, жаңаларын салу, жүк көтергіштік пен жүктерді жеткізу жылдамдығын арттыру кажет. Бұған контейнерлік тасымалдаудың ықпалы бар. Ол артық тиеу-түсіру жұмыстарын қысқартып, тауар жеткізуді жылдамдатады.
Көлікте өзіндік еңбек бөлінісі калыптаскан. Мысалы, авиация толығымен халыққа, ал құбыр желілері - тұтастай өндіріске жұмыс істейді. Кешеннін өр саласының енбек көрсеткіштерінде де айырмашылық бар.
Көліктің негізгі түрлерінің ерекшеліктері мен географиясынә талдау жасаңыздар.
Құрлық көлігі - біздің «құрлықтық» елімізде - негізгі көлік түрі болып саналады. Онда темір жол маңызды орын алады. Темір жолдар - Қазақстанның бүкіл жол жүйесінің «қаңқасы» іспеттес. Олар еліміздің аймақтарын бір тұтас жүйеге біріктіріп, климат пен жыл маусымдарына қарамастан тұрақты түрде жұмыс істейді. Козғалыс жылдамдықтары да едәуір, сонымен бірге тасымалдау құны да көп емес. Темір жолдар - алыс кашықтыктардын ең.
Казақстаняың ірі көлік кешені бар. Бірақ оның шешілмеген мөселелері де көп. Катынас жолдары жеткіліксіз. Олардын саласы да жоғарғы дәрежеде емес (әсіресе, автомобиль жолдары). Бұнымен козғалыс жылдамдығының төмен болуы, яғни, көлік «артерияларынын» өткізу қабілетіне де байланысты. Ескірген көлік құралдары әлі колданылады. Осыған байланысты жылдам дамып келе жатқан экономика мен оған «үлгіре алмай» келе жатқан көлік кешенінін арасында диспропорция (сәйкессіздік) пайда болды. Келіктін артта қалуы көптеген өндіріс түрлерінің өсу қарқынын бәсеңдетеді.. Қазастанлағы көлік жолдары Онын жұмысын жаксарту үшін, жасалған катынас жолдарын жақсартып, жаңаларын салу, жүк көтергіштік пен жүктерді жеткізу жылдамдығын арттыру кажет. Бұған контейнерлік тасымалдаудың ыкпалы бар. Ол артық тиеу-түсіру жұмыстарын кыс-картып, тауар жеткізуді жылдамдатады.
Көлікте өзіндік еңбек бөлінісі калыптаскан. Мысалы, авиация толығымен халықка, ал құбыр желілері - тұтастай өндіріске жүмыс істейді. Кешеннін өр саласының енбек көрсеткіштерінде де айырмашылық бар.
Көліктің негізгі түрлерінің ерекшеліктері мен географиясынә талдау жасаңыздар.
Құрлық көлігі - біздің «құрлықтық» елімізде - негізгі көлік түрі болын саналады. Онда темір жол маңызды орын алады. Темір жолдар - Қазақстанның бүкіл жол жүйесінің «қаңқасы» іспеттес. Олар еліміздің аймактарын бір тұтас жүйеге біріктіріп, климат пен жыл маусымдарына қарамастан тұрақты түрде жұмыс істейді. Қозғалыс жылдамдықтары да едәуір, сонымен бірге тасымалдау кұны да көп емес. Темір жолдар - алыс кашықтыктардын ең

Ұқсас жұмыстар

Көлік кешені

Өндiрiстiк инфрақұрылымды дамытудағы мемлекеттiң реттеушiлiк рөлi туралы

Өндiрiстiк инфрақұрылымды дамытудағы мемлекеттiң реттеушiлiк рөлi

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ 2015 ЖЫЛҒА ДЕЙІНГІ КӨЛІК СТРАТЕГИЯСЫ ТУРАЛЫ

Көлік саласы қызметтерін мемлекеттік реттеудің қажеттілігі

Қазақстанның сыртқы экономикалық байланысы

Әкімшілік орталығы және күрік ауылдық округінің жалғыз елді мекені

Құрылыстағы өндіріс шығындарының есебі

Көлік қызметтерін реттеу қажеттілігі

Көлік геграфиясы

Инфрақұрылым кешенінің құрамы