Давление қысым

Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі

С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті

Химиялық технология кафедрасы

РУССКО-КАЗАХСКИЙ ХИМИКО-

ТЕХНОЛОГИЧЕСКИЙ ТЕРМИНОЛОГИЧЕСКИЙ СЛОВАРЬ.

ОРЫСША-ҚАЗАҚША ХИМИЯ-ТЕХНОЛОГИЯЛЫҚ ТЕРМИНОЛОГИЯЛЫҚ СӨЗДІК

050720 Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы

050721 Органикалық заттардың химиялық технологиясы

мамандықтарының студенттеріне арналған

әдістемелік нұсқаулар

Павлодар
УДК 66(038)=161.1=512.122

ББК 35я2

Р89

Биология-химия факультетінің әдістемелік кеңесімен ұсынылды
Пікір беруші:

Химия ғылымдарының кандидаты, доцент Жапрагазинова К.Х.
Құрастырушы: Т.Б. Туғамбаева

Р89 Русско-казахский химико-технологический терминологический словарь, Орысша-қазақша химия-технологиялық терминологиялық сөздік 050720 Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы, 050721 Органикалық заттардың химиялық технологиясы мамандықтарының студенттеріне арналған әдістемелік нұсқаулары. – Павлодар 2007, – 39 б.

Әдістемелік нұсқауларда орыс тіліндегі химия және химиялық технология терминдері мен сөз тіркестерінің қазақша аудармалары мен баламалары берілген. Сонымен қатар, сөздікте химик-технологтарды дайындауда жалпы химияға қатысты бейорганикалық химияның, аналитикалық химияның, физикалық химияның, химиялық технологияның аса жиі қолданылатын аса маңызды терминдері қамтылған.

Әдістемелік нұсқаулар 050720– Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы, 050721– Органикалық заттардың химиялық технологиясы мамандықтарының студенттеріне арналған.

УДК 66 (038) = 161.1= 512.122

ББК 35я2

© Туғамбаева Т.Б., 2007

© С.Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті, 2007

Кіріспе

Тәуелсіздік алып, егемен ел болуымыздың арқасында қазақ тілінің мәртебесі өсіп, Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі болып жарияланды. Соған орай ұлттық мәдениетіміздің бір саласы ана тіліміз жаңа қарқынмен ілгері даму үстінде. Ана тілімізде баспадан жарық көрген оқулықтардың саны көбейіп, сапасы жылдан жылға өсуде. Мұндай оң өзгерістер экономикамыздың, мәдениетіміздің жаңа деңгейге көтерілуіне елеулі ықпал етеді.
Соңғы жылдары барлық салалар бойынша көптеп жарық көрген сөздіктер де бұл процестің көрінісі
Экономика, мәдениет, білімнің қай саласы болса да сөздіктердің орны ерекше. Алғашқы және негізгі ұғымдардың санада дұрыс қалыптасуы азаматтардың білімнің жаңа деңгейін игеруге, жаңа мамандықтар алуға елеулі әсер етеді.
Ұсынылып отырған бұл сөздікте орыс тіліндегі химия және химиялық технология терминдері мен сөз тіркестерінің қазақша аудармалары мен баламалары берілген. Сонымен қатар, сөздікте химик-технологтарды дайындауда жалпы химияға қатысты бейорганикалық химияның, аналитикалық химияның, физикалық химияның, химиялық технологияның аса жиі қолданылатын аса маңызды терминдері қамтылған.
Орысша-қазақша сөздік болғандықтан, терминдер орыс алфавитінің ретімен орналастырылды. Ғылыми әдебиетте қабылданған дәстүрге сай, халықаралық терминдер аударылмай, өзгеріссіз берілді. Жеке терминдердің жетекші, негізгі сөздері алфавитке сай, олардан туындайтын қосалқы терминдер сол жетекші сөзден кейін өз ретімен келтірілді. Мысалы жүйе терминінен кейін оның түрлері: ашық, гетерогенді, гомогенді, жабық, тұйықталған және т.б. деп берілді.
Бұл сөздік келешекте химик-технологтар мамандарын дайындауда, орыс тілінде жазылған оқулықтар мен оқу құралдарын аударуда қолданылуы мүмкін.

А
Абразивы қатты түрпі заттар

Абсорбат абсорбат

Абсорбент абсорбент, сіңіргіш

Абсорбер барботажный барботажды абсорбер

Абсорбер насадочный саптамалы абсорбер

Абсорбер поверхностный беттік абсорбер

Абсорбер распыливающий шашыратқыш абсорбер

Абсорбер тарельчатый табақтық абсорбер

Абсорбер щелочной сілтілі абсорбер

Абсорбция адиабатическая адиабатты абсорбция

Абсорбция масляная майлы абсорбция

Абсорбция физическая физикалық абсорбция

Автоматизация производства өндірісті автоматтандыру

Адсорбция адсорбция

Агент активирующий активтендіргіш, белсендіргіш, қоздырғыш агент

Агент водоотнимающий су тартқыш, су сорғыш агент

Агент вспенивающий көбіктегіш, көпірткіш агент

Агент греющий жылытқыш агент

Агент маскирующий бүркемелеуші агент

Агент нагревающий жылытқыш, қыздырғыш агент

Агент охлаждающий суытқыш агент

Агент сульфирующий сульфирлегіш агент

Агент сушильный кептіргіш агент

Агент холодильный суытқыш, тоңазытқыш агент

Агломерация агломерация, кесектендіру

Адсорбция адсорбция

Адсорбция избирательная талғамды адсорбция

Адсорбция монослойная моноқабатты адсорбция

Адсорбция необратимая қайтымсыз адсорбция

Адсорбция полислойная полиқабатты адсорбция

Адсорбция селективная селективті адсорбция

Адсорбция физическая физикалық адсорбция

Азот жидкий сұйық азот

Активатор белсендіргіш

Активность белсенділік, активтілік

Активность адсорбционная адсорбциялық белсенділік

Активность катализатора катализатор белсенділігі

Активность каталитическая катализдік белсенділік

Активность поверхностная беттік белсенділік

Активация активтену

Аллотропия тұрпаттастық

Алюминирование алюминийлеу

Аммонизация аммонийлеу

Анализ талдау

Анализ газовый газдық талдау

Анализ капельный тамшылық талдау

Анализ качественный сапалық талдау

Анализ количественный сандық талдау

Анализ контрольный бақылау талдауы

Анализ объемный көлемдік талдау

Анализ физико-химический физика-химиялық талдау

Анализатор талдағыш

Ангидрид сернистый күкіртті ангидрид

Анионит анионит

Анод графитовый графитті анод

Аппарат аппарат, құралғы

Аппарат выпарной буландырғыш аппарат

Аппарат колонный колонналы, мұнаралы аппарат

Аппарат контактный контактты, түйіспелі аппарат

Аппарат массообменный массаалмастырғыш аппарат

Аппарат пленочный жарғақтық аппарат

Аппарат пылеулавливающий шаңтұтқыш аппарат

Аппарат тарельчатый табақтық аппарат

Аппарат теплообменный жылуалмастырғыш аппарат

Арматура арқау, арматура

Арматура запорная тиекті арқау

Арматура трубопроводная құбыртасымалдық арқау

Ароматизация ароматтау

Ароматизация нефти мұнайды ароматтау

Ароматичность ароматтылық

Асбест талшықтас

Аэрозоль аэрозоль

Абсолютная массовая доля абсолютті массалық үлес

Абсолютная мольная доля абсолютті мольдік үлес

Абсолютная массовая концентрация абсолютті массалық концентрация

Абсолютная мольная концентрация абсолютті мольдік концентрация

Б
Байер-спекание байер-пісіру

Бак напорный арынды бак

Баланс материальный материалды баланс, тепе-теңдік

Баланс тепловой жылу балансы

Баланс энергетический энергетикалық баланс

Барабан сушильный құрғатқыш барабан

Барабан фильтрующий сүзетін барабан

Барботаж барботаж

Барботер барботер

Барботирование барботирлеу

Батарея коксовая коксты батарея

Башня абсорбционная абсорбциялық мұнара

Башня водонагревательная су жылытқыш мұнара

Башня конденсационная конденсациялайтын мұнара

Башня окислительная тотықтырғыш мұнара

Башня промывная жуатын мұнара

Башня сатурационная қанықтырғыш мұнара

Башня сушильная кептіретін мұнара

Башня увлажнительная ылғалдайтын мұнара

Беление ағарту

Бензин высокооктановый жоғарыоктанды бензин

Бензин газовый газды бензин

Бензин низкооктановый төменоктанды бензин

Бензин прямогонный тіке айдалған бензин

Бензол сырой шикі бензол

Бикарбонат натрия натрий бикарбонаты

Битумы искуственные жасанды битумдар

Битумы природные табиғи битумдар

Брикетирование брикеттеу, текшелеу

Брожение ашу

Брызгоотделитель тамшы бөліп алғыш

Брызгоуловитель тамшы ұстағыш

Бункер бункер, қойма

В
Вакуум вакуум

Вакуум-аппарат вакуум-аппарат

Вакуум- выпарка вакуум-суалтқыш

Вакуум-кристаллизатор вакуум-кристалдағыш

Вакуум-насос вакуум-сорғы

Вакуум-сушилка вакуум-кептіргіш

Вакуум-фильтр вакуум-сүзгі

Вальцы біліктер

Вальцы дробильные ұсақтағыш біліктер

Ванна астау, ванна

Ванна осадительная тұндырғыш астау

Ванна электролитическая электролиттік астау

Ванна электролитная электролиттік астау

Величина шама

Величина адсорбции адсорбция шамасы

Вентиль вентиль

Вентилятор вентилятор, желдеткіш

Вентиляция вентиляция, желдету

Вероятность ықтималдық

Вес относительный салыстырмалы салмақ

Вес удельный меншікті салмақ

Вещество зат

Вещества взрывоопасные қопарылғыш қауіпті заттар

Вещества взрывчатые (ВВ) қопарылғыш заттар (ҚЗ)

Вещества вредные зиянды заттар

Вещества летучие ұшатын заттар

Вещества отравляющие улы заттар

Вещества пленкообразующие қабыршақ түзгіш заттар

Вещества поверхностно-активные беттік белсенді заттар

Вещества полупроводящие шала өткізетін заттар

Взвесь жүзгін, тұнба

Влага ылғал

Влагопоглощение ылғал сіңіру, ылғал жұту

Влагосодержание ылғал мөлшері

Влагостойкость ылғалға тұрақтылық

Влажность ылғалдылық

Влажность пара бу ылғалдылығы

Вода аммиачная аммиакты су

Вода атмосферная атмосфералық су

Вода деминерализованная деминералданған су

Вода жесткая кермек су

Вода известковая әк суы

Вода минерализованная минералданған су

Вода минеральная минералды су

Вода морская теңіз суы

Вода мягкая жұмсақ су

Вода надсмольная шайыр бетіндегі су

Вода оборотная айналма су

Вода питьевая ауыз су

Вода поверхностная сыртқы, беткі су

Вода подземная жер асты суы

Вода свободная бос су

Вода связанная байланысқан су

Вода сточная қалдық, ағызынды су

Вода техническая техникалық су

Вода тяжелая ауыр су

Вода умягченная жұмсарған су

Водоочистка су тазалау

Водопоглощение су сіңіру

Водоподготовка промышленная өнеркәсіптік су дайындау

Водопровод сутасымал

Водород хлористый хлорлы сутек

Водоснабжение сумен жабдықтау

Возгонка бірден булану

Воздух сжатый қысылған ауа

Воздуходувка ауа үрлегіш

Воздухонагреватель ауа жылытқыш

Волокно талшық

Волокно жаростойкое ыстыққа тұрақты талшық

Волокно искуственное жасанды талшық

Волокно синтетическое синтетикалық талшық

Волокно термостойкое қызуға төзімді талшық

Воронение қарайту

Воронка құйғы

Воронка делительная бөлгіш құйғы

Воронка капельная тамшылы құйғы

Воспламенение тұтану

Воспроизводимость қайталанғыштық

Восстановитель тотықсыздандырғыш

Восстановление тотықсыздану

Впрыск бүрку

Всаливание тұздату

Вскипание қайнау

Вспенивание көбіктену

Всплывание қалқып шығу

Вспучиваемость қопсығыштық, ісінгіштік

Вспышка от алу, лап ету

Выброс серпу

Выгрузка түсіру

Вымораживание мұздату

Выпаривание буландыру, булану, суалту

Выпаривание растворов ерітінділерді буландыру

Выплавка чугуна шойынды қорыту

Высаливание тұзсыздату

Высыхание кебу, құрғау

Вытягивание созу, сору, суыру

Вытяжка суырынды, шайыма

Выход продукта өнім шығымы

Выщелачивание сілтілеу, шаймалау

Выщелачиватель вертикальный вертикалды шаймалағыш

Выщелачиватель трубчатый түтікті шаймалағыш

Выщелачиватель шаймалағыш

Вязкость тұтқырлық

Вязкость абсолютная абсолютті тұтқырлық

Вязкость динамическая динамикалық тұтқырлық

Вязкость кинематическая кинематикалық тұтқырлық

Вязкость пластическая пластикалық тұтқырлық

Вязкость приведенная келтірілген тұтқырлық

Вязкость турбулентная турбулентті тұтқырлық

Вязкость характеристическая сипаттамалық тұтқырлық
Г
Газ бытовой тұрмыстық газ

Газ водяной сулы газ

Газ выхлопной пайдаланылған газ

Газ генераторный генератор газы

Газ горючий жанғыш газ

Газ коксовый кокс газы

Газ конвертированный конверсияланған газ

Газ нефтяной мұнайлы газ

Газ печной пеш газы

Газ природный табиғи газ

Газ производственный өндірістік газ

Газ реальный нақты газ

Газ сернистый күкіртті газ

Газ сжатый қысымдалған газ

Газ сжиженный сұйылтылған газ

Газ смешанный аралас газ

Газ технический техникалық газ

Газ топочный оттық газ

Газификация газификация

Газификация твердого топлива қатты отынды газдандыру

Газогенератор газ генераторы

Газодувка газ үрлегіш

Газопровод газ тасымалдау құбыры

Газопромыватель газ жуғыш

Газоразделение газ бөлу

Газосодержание газ мөлшері

Газоуловитель газтұтқы

Газы дымовые түтін газдары

Газы попутные ілеспе газдар

Гаситель-классификатор сөндіргіш-классификатор

Гашение извести әкті сөндіру

Гигроскопичность ылғал сүйгіштік, ылғалдылық

Гидратация гидраттау

Гидрирование сутектеу

Гидрирование угля көмірді сутектеу

Гидрогенизация сутектендіру

Гидрогенизация деструктивная ыдырата сутектендіру

Гидрогенизация жиров майларды сутектендіру

Газ сернистый күкіртті газ

Гидродинамика гидродинамика, сұйық

динамикасы

Гидродинамическое подобие гидродинамикалық ұқсастық

Гидроокись гидрототық

Гидроочистка гидро тазалау

Гидротранспорт гидротранспорт

Гидрофильность су тартқыштық, гидрофильділік

Гидрофобность су тепкіштік, гидрофобтық

Гидроциклон гидроқұйындатқыш

Гипс ғаныш, гипс

Гипс строительный құрылыс гипсі

Глина балшық

Глина огнеупорная оттөзімді балшық

Глинозем жербалшық

Горелка горелка, отмойын

Горение жану

Горение бескислородное оттексіз жану

Горение беспламенное жалынсыз жану

Горение пламенное жалынды жану

Горение тепловое жылулық жану

Горение цепное тізбекті жану

Горючее отын (жанармай)

Горючесть жанғыштық

Градиент температурный температуралық градиент

Граница раздела бөліну шекарасы

Гранула түйіршік

Гранулирование түйіршіктеу

Гранулятор түйіршіктегіш

Грануляция түйіршіктендіру

Грохот дүңгірлек елек

Грохот барабанный барабанды дүңгірлек елек

Грохочение елеу

Грунтование қабаттау

Грунтовка қабаттық

Гудрон гудрон, қара май
Д
Давление қысым

Давление абсолютное абсолюттік қысым

Давление барометрическое барометрлік қысым

Давление внешнее сыртқы қысым

Давление гидромеханическое гидромеханикалық қысым

Давление гидродинамическое гидродинамикалық қысым

Давление гидростатическое гидростатикалық қысым

Давление избыточное үстемелі қысым

Давление монометрическое монометрлік қысым

Давление насыщенного пара қаныққан бу қысымы

Давление нормальное қалыпты қысым

Давление осмотическое осмостық қысым

Давление остаточное қалдық қысым

Давление парциальное парциалдық, үлестік қысым

Давление полное толық қысым

Давление рабочее жұмыс қысымы

Двигатель қозғалтқыш

Двигатель внутреннего сгорания іштен жанатын қозғалтқыш

Движение вибрационное діріл қозғалыс

Движение вихревое құйынды қозғалыс

Движение вращательное айналмалы қозғалыс

Движение колебательное тербелмелі қозғалыс

Движение ламинарное ламинарлық қозғалыс

Движение поступательное ілгерілмелі қозғалыс

Движение турбулентное турбулентті қозғалыс

Движение ускоренное үдемелі қозғалыс

Движение установившееся тұрақталған қозғалыс

Движущая сила процесса процестің қозғаушы күші

Двуокиси қостотықтар

Двуокись азота азот қостотығы

Деаэратор газсыздандырғыш

Деаэрация газсыздандыру

Дегазация газсыздану, дегазация

Дегидратация дегидратация, сусыздану

Дегидрирование дегидрлеу, сутексіздендіру

Дегидрогенизация дегидрогенизация,

сутексіздендіру

Деготь қалдық май

Дезактивация активсіздендіру

Десорбция десорбция, сорылғанды шығару,

босату

Детонация ұшқындау, тұтану

Дефлегматор дефлегматор, жіктегіш

Дефлегмация сұйықты жіктеп айдау

Деэмульсация нефти мұнайдың деэмульсациялануы

Диаграмма равновесия тепе-теңдік диаграммасы

Диафрагма асбестовая талшықтасты диафрагма

Диспергатор түйіршіктегіш

Диспергирование түйіршіктеу

Дисперсность түйіршіктілік

Дистиллятор сұйық айдағыш, дистиллятор

Дистилляция дистильдеу, тазарту, айдау

Диффузия диффузия, өзара араласу

Диффузия внешняя сыртқы диффузия

Диффузия внутренняя ішкі диффузия

Диффузия конвективная конвекциялық, араласпа

диффузия

Диффузия обратная қарсы диффузия

Днище түп

Дозатор мөлшерлегіш, дозатор

Дозатор весовой салмақты мөлшерлегіш

Дозирование мөлшерлеу

Доля весовая салмақтық үлес

Доля массовая массалық үлес

Доля мольная мольдік үлес

Доля объемная көлемдік үлес

Дробилка ұнтақтағыш

Дробилка валковая білікті ұнтақтағыш

Дробилка конусная сүйір ұнтақтағыш

Дробилка щековая бетті ұнтақтағыш

Дробление ұнтақтау, ұсату

Дросселирование дроссельдеу

Дымы түтіндер
Е
Единица бірлік, өлшем

Едкий натр күйдіргіш натр

Едкий кали күйдіргіш кали

Емкость абсорбционная абсорбциялық сыйымдылық

Емкость адсорбционная адсорбциялық сыйымдылық

Емкость буферная буферлі сыйымдылық
Ж
Жаропроизводительность қызуөнімділік

Жаропрочность ыстыққа беріктілік

Жаростойкость ыстыққа шыдамдылық

Жгут жіп, арқан

Железо губчатое кеуек темір

Жесткость кермектік, кермектілік

Жесткость воды судың кермектігі

Жесткость временная уақытша кермектік

Жесткость карбонатная карбонатты кермектік

Жесткость общая жалпы кермектік

Жесткость постоянная тұрақты кермектік

Живое сечение потока ағынның тірі қимасы

Жидкость ассоциационная ассоциациацияланған сұйықтық

Жидкость идеальная идеалды сұйықтық

Жидкость капельная тамшылы сұйықтық

Жидкость маточная – аналық сйықтық

Жидкость объемная көлемдік сұйықтық

Жидкость промывная шаятын сұйықтық

Жидкость реальная нақты сұйықтық

Жидкость тормозная тежегіш сұйықтық

Жидкость упругая серпімді сұйықтық
З
Загружать толтыру, тиеу, салу

Загрузка сырья шикізатты салу

Загрязнение ластану, кірлеу

Загуститель қоюландырғыш

Задвижка тиек, ысырма

Закаливание шынықтыру, ширату, пісіру

Закон распределения таралу заңы

Закон сохранения массы масса сақталу заңы

Закон сохранения энергии энергия сақталу заңы

Заместитель орын басушы

Замораживание мұздату

Заполнитель толтырғыш

Застывание тоңдану

Затвор затвор, жабқыш, бекіткіш

Затвор гидравлический гидравликалық жабқыш

Змеевик жыланирек, иректүтік

Змеевик охлаждающий салқындатқыш жыланирек

Змеевик стальной болат жыланирек

Зола күл

Золи зольдер

Золоудаление күлді шығару

Зольность күлділік

Зона подсушки аздап кептіру аймағы
И
Известкование әктеу

Известкование воды суды әктеу

Известняк әк тас

Известь әк

Известь белильная ағартқыш әк

Известь гашеная сөндірілген әк

Известь жженная күйдірілген әк

Известь негашенная сөндірілмеген әк

Известь хлорная хлор әгі

Извлечение шығарып алу, бөліп алу

Излучение сәуле шығару

Излучение тепловое жылулық сәуле шығару

Измельчение ұсақтау, бөлшектеу

Измельчитель ұсатқыш, майдалағыш

Изотерма адсорбции адсорбция изотермасы

Инверсия инверсия

Инверсия фаз фазалардың инверсиясы

Ингибитор ингибитор, тежегіш

Ингибитор коррозии тат басу ингибиторы

Инжектор инжектор, бүріккіш

Инициирование бастау

Инициатор бастаушы

Интенсивность аппарата аппараттың қарқындылығы

Интенсивность излучения сәуле шығару қарқындылығы

Интенсивность турбулентности турбуленттілік қарқындылығы

Испарение булану

Испаритель буландырғыш

Истечение жидкости сұйықтың ағып кетуі

Источник көз
К
Кавитация кавитация, сұйықтың іштен

көпіршектенуі

Кальцинирование кальцийлеу

Камера газовая сушильная газбен кептіру камерасы

Камера паровая сушильная бумен кептіру камерасы

Камера нагревательная жылытқыш камера

Камера пылеосадительная шаң тұндырғыш камера

Камера рабочая жұмыс камерасы

Камера реакционная реакцияласатын камера

Камера соосная осьтестік камера

Камера сушильная кептіру камерасы

Каплеулавливание тамшы ұстау

Карбонизация карбондау

Карбонилирование карбонилдеу

Катализ катализ, өршу

Катализ гетерогенный гетерогенді өршу

Катализатор катализатор, өршіткі

Катионит катионит

Катод жидкий сұйық катод

Катод ртутный сынапты катод

Катод твердый қатты катод

Каустификация каустификациялау

Каучук каучук

Квасцы ашудастар

Керамика керамика

Керамика теплоизоляционная жылу оқшаулағыш керамика

Кипелка қайнатқыш

Кипение қайнау

Кипение пленочное қабыршақты қайнау

Кипение пузырьковое көпіршікті қайнау

Кипятильник қайнатқыш

Кирпич кірпіш

Кирпич кислотоупорный қышқылға төзімді кірпіш

Кирпич обожженный күйдірілген кірпіш

Кирпич шамотный шамотты кірпіш

Кислотность қышқылдық

Кислотостойкость қышқылға төзімділік

Кислотоупорность қышқылға беріктілік

Клапан серіппе қақпақ, клапан

Классификатор классификатор, жіктегіш

Классификация жіктеу

Классификация гидравлическая гидравликалық классификация

Классификация ситовая елеп жіктеу

Коагулянт коагулянт

Коагуляция коагуляция

Кожух қабық, құндақ

Кокс кокс

Кокс каменноугольный тас көмір коксы

Кокс нефтяной мұнайлы кокс

Коксование кокстау

Коксование угля көмірді кокстау

Количество вещества зат мөлшері

Колонна абсорбционная абсорбциялық колонна

Колонна дистилляционная дистильдегіш колонна

Колонна карбонизационная карбондағыш колонна

Колонна конденсационная конденсациялағыш колонна

Колонна ректификационная ректификациялық колонна

Колонна тарельчатая табақтық колонна

Колчедан железный темір колчеданы

Колчедан обжиговый күйдірілген колчедан

Колчедан серный күкіртті колчедан

Колчедан флотационный байытылған колчедан

Кольца сақиналар

Кольца Палля Палл сақиналары

Кольца Рашига Рашиг сақиналары

Комплекс топливно-энергетический отын-энергетикалық кешен

Компонент компонент, құрауыш

Компонент высококипящий жоғарықайнайтын компонент

Компонент индивидуальный жеке компонент

Компонент низкокипящий төменқайнайтын компонент

Компонент чистый таза құрауыш

Компрессор компрессор

Компрессор поршневой поршенді компрессор

Компрессор струйный ағындық компрессор

Конвекция конвекция, араласу

Конвекция вынужденная еріксіз конвекция

Конвекция естественная табиғи конвекция

Конвекция свободная еркін конвекция

Конденсатор противоточный қарсы ағынды конденсатор

Конденсатор прямоточный тура ағынды конденсатор

Конденсация конденсация

Конденсация капельная тамшылы конденсация

Конденсация пленочная қабыршақты конденсация

Константа константа, тұрақты

Константа седиментации седиментациялық, шөгу

константасы

Константа фазового равновесия фазалық тепе-теңдік

константасы

Конструкция құрылма

Конус конус, сүйір

Концентрация концентрация

Концентрация массовая массалық концентрация

Концентрация мольная мольдік концентрация

Концентрация относительная салыстырмалы концентрация

Концентрирование концентрлеу

Концентрирование растворов ерітінділерді концентрлеу

Коркообразование қабыршақтану

Коррозия коррозия, жемірілу, тат басу

Коррозия контактная контактты коррозия

Котел-утилизатор жайдаға жаратқыш қазан

Коэфициент внешнего трения сыртқы үйкелу коэффициенті

Коэфициент внутреннего трения ішкі үйкелу коэффициенті

Коэффициент излучения сәулелену коэффициенті

Коэффициент летучести ұшқыштық коэффициенті

Коэффициент массоотдачи масса беру коэффициенті

Коэффициент массопередачи масса тасымалдау коэффициенті

Коэффициент местного жергілікті кедергі коэффициенті

сопротивления

Коэффициент объемного сжатия көлемдік қысымдау

коэффициенті

Коэффициент поверхностного беттік керілу коэффициенті

натяжения

Коэффициент подачи насоса сорғының тарту коэффициенті

Коэффициент полезного действия пайдалы әсер коэффициенті

Коэффициент распределения таралу коэффициенті

Коэффициент температурного температуралық кеңею

расширения коэффициенті

Коэффициент теплоотдачи жылу беру коэффициенті

Коэффициент теплопередачи жылу тасымалдау коэффициенті

Коэффициент теплопроводности жылуөткізгіштік коэффициенті

Крекинг каталитический катализдік, өршіткілі крекинг

Кривая равновесия тепе-теңдік қисығы

Кривошип айналшақ, қосиін

Кристаллизатор кристалдағыш

Кристаллизация кристалдану

Кристаллизация дробная бөлшектеп кристалдану

Кристаллизация фракционнная жіктеп кристалдану

Критерий гидродинамического гидродинамикалық ұқсастық

подобия критерийі,белгісі

Критическая точка сын нүктесі, аумалы нүкте

Куб куб

Куб-кипятильник куб-қайнатқыш

Л
Латуни жездер

Легирование легірлеу

Летучесть ұшқыштық

Летучесть относительная салыстырмалы ұшқыштық

Линия равновесия тепе-теңдік сызығы

Литье құю

Лучеиспускание сәуле шығару

Лучеиспускание тепловое жылулық сәуле шығару

М
Масло купоросное тотияйын майы

Масло смазочное майлау майлары

Масса контактная жанасқыш масса

Масса насыпная үйінді масса

Массообмен масса алмасу

Массообмен двухсторонний екі бағытты масса алмасу

Массообмен односторонний бір бағытты масса алмасу

Массоотдача масса беру

Массопередача масса тасымалдау

Материал абразивный түрпілік материал

Материал зернистый түйіршікті материал

Материал огнеупорный отқа төзімді материал

Материал природный табиғи материал

Материал сыпучий шашыранды материал

Материал теплоизоляционный жылу оқшаулау материалы

Материалоемкость материалсыйымдылық

Материалы конструкционные құрастырма, құрылма

материалдар

Материалы смазочные майлағыш материалдар

Материалы электропроводящие электр өткізгіш материалдар

Машина тепловая жылу машинасы

Мельница диірмен

Мельница барабанная барабанды диірмен

Мельница бисерная моншақты диірмен

Мельница вибрационная дірілдету диірмені

Мельница молотковая балғалы диірмен

Мельница струйная ағынды диірмен

Мельница шаровая шарлы диірмен

Мембрана мембрана

Мембрана капиллярная капиллярлы мембрана

Мембрана полупроницаемая жартылай өткізгіш мембрана

Мебрана разделительная бөлгіш мембрана

Механизация производства өндірісті механизациялау

Мешалка араластырғыш

Мешалка граблевая тырмалы, ашалы араластырғыш

Мешалка дисковая дискілі араластырғыш

Мешалка лопастная қалақшалы араластырғыш

Мешалка механическая механикалық араластырғыш

Мешалка пропеллерная пропеллерлі араластырғыш

Мешалка якорная зәкірлі араластырғыш

Микрочастица микробөлшек

Моделирование модельдеу

Модель модель, үлгі

Модель идеального вытеснения идеалды ығыстыру үлгісі

Модель идеального перемешивания идеалды араластыру үлгісі

Модификация түрлену

Модификация аллотропная аллотропиялық түрлену

Молоко известковое әк сүт

Мостик солевой тұз көпірше

Мощность қуаттылық

Мощность аппарата аппарат қуаттылығы

Мягчители жұмсартқыштар
Н
Набухаемость ісінгіштік

Набухание ісіну

Навеска өлшенді

Нагревание жылыту, қыздыру

Нагрузка жүктеме

Нагрузка тепловая жылулық жүктеме

Накипь қатты қақ, су қағы

Наполнение толтыру

Напор арын, қысым

Напор действительный кәдімгі арын

Напор полный толық арын

Напор теоретический теориялық арын

Напряжение трения үйкелу кернеуі

Насадка саптама

Насадка нерегулярная ретсіз саптама

Насадка регулярная ретті саптама

Насадка седловидная ер типті саптама

Насадка хордовая хордалы саптама

Насос сорғы

Насос вакуумный вакуумды сорғы

Насос винтовой бұрандалы сорғы

Насос вихревой құйынды сорғы

Насос динамический динамикалық сорғы

Насос объемный көлемдік сорғы

Насос плунжерный плунжерлі сорғы

Насос поршневой поршенді сорғы

Насос струйный ағынды сорғы

Насос тепловой жылулық сорғы

Насос центробежный ортадан тепкіш сорғы

Насос шестеренчатый тістегерішті сорғы

Натр едкий күйдіргіш натрий

Натяжение поверхностное беттік керіліс

Начало термодинамики термодинамика бастамасы

Нейтрализация бейтараптау

Непрерывность үздіксіздік

Непрозрачный мөлдір емес,күңгірт

Непроницаемый сіңдірмейтін, өткізбейтін

Неразрывность потока ағынның үзілмеушілігі

Несжимаемость сығылмаушылық

Неустойчивость тұрақсыздық

Нефтепродукты мұнай өнімдері

Нефтехранилище мұнай сақтағыш

Нефть мұнай

Нитрование нитрлеу

Носик шүмек

Носитель тасымалдағыш

Нутч-фильтр нутч- сүзгі
О
Обезвоживание сусыздану, сусыздандыру

Обезгаживание газсыздану, газсыздандыру

Обезжиривание майсыздану, майсыздандыру

Обеззараживание зарарсыздандыру

Обессоливание тұзсыздану, тұзсыздандыру

Обесцвечивание түссіздендіру, түссіздену

Обжиг күйдіру

Облагораживание жақсарту

Область абсорбционная абсорбциялық аймақ

Область внешнедиффузионная сыртқы диффузиялық аймақ

Область внутридиффузионная ішкі диффузиялық аймақ

Область воспламенения жану, от алу аймағы

Облучение сәулелену

Обогащение сырья шикізатты байыту

Обогрев жылыту, қыздыру

Обогревательные простенки жылытатын аралық қабырға

Оборудование құрал-жабдық

Оборудование технологическое технологиялық құрал-жабдық

Обработка өңдеу

Обработка термохимическая термохимиялық өңдеу

Обработка электрохимическая электрохимиялық өңдеу

Образцы стандартные стандартты үлгілер

Обратимое отравление катализатордың, өршіткінің

катализатора қайтымды улануы

Обугливание көмірге айналу, көмірлену

Объем удельный меншікті көлем

Огарок өртенді

Огнеупорность отқа төзімділік

Огнеупоры отқа төзімділер

Огнеупоры шамотные шамотты оттөзімділер

Ожижение сұйылту

Оксид тотық, оксид

Окисление тотығу

Окислитель тотықтырғыш

Окисляемость тотыққыштық

Омыление сабындану

Опилки үгінділер

Опреснение воды су тұщыландыру

Орошение суландыру

Осадитель тұндырғыш

Осадок тұнба, шөгінді

Осаждение шөгу, тұндыру

Осаждение свободное еркін тұндыру

Осветление мөлдірлену

Осветление воды суды мөлдірлеу

Осмоление шайырлану

Остаток қалдық

Осушитель құрғатқыш, кептіргіш

Осушка құрғату, кептіру

Отбеливание ағарту

Отбеливатели ағартқыштар

Отбросы қоқыстар

Отвердевание қатаю

Отверждение қаттылану

Отвердители қатайтқыштар

Отверстие саңылау

Отношение қатынас

Отравление катализатора катализатордың, өршіткінің

улануы

Отсев еленді

Отстаивание тұндыру

Отстойник түндырғыш

Отходы потребления тұтыну қалдықтары

Отходы производства өндіріс қалдықтары

Охлаждение суу, салқындау

Очистка газов газдарды тазалау

Очистка селективная талғамды тазалау

Очистка сточных вод ағызынды суларды тазалау

П
ПАВ (поверностно-активные БАЗ (беттік активті заттар)

вещества)

Пар водяной су буы

Пар вторичный екіншілікті бу

Пар греющий қыздырғыш бу

Пар насыщенный қаныққан бу

Пар острый өткір бу

Пар первичный біріншілікті бу

Пар перегретый аса қызған бу

Пар свежий жаңа бу

Пенообразователи көбік түзгіштер

Перегонка айдау

Перегонка атмосферная атмосфералық айдау

Перегонка вакуумная вакуумды айдау

Перегонка дробная бөлшектеп айдау

Перегонка простая жай айдау

Перегонка с водяным паром су буымен айдау

Перегонка с дефлегмацией жіктеп айдау

Перегонка сухая құрғақ айдау

Перегонка фракционная фракциялық айдау

Перегородка фильтрующая сүзетін аралық бөлгіш

Перегрев артық қыздыру

Перекристаллизация қайта кристалдау

Перемешивание араластыру

Перемешивание механическое механикалық араластыру

Перемешивание обратное кері араластыру

Перемешивание турбулентное турбулентті араластыру

Перенос тепла жылуды тасымалдау

Переохлаждение асқын суыну

Переработка вторичная екіншілік өңдеу

Переход фазовый фазалық ауысу

Периметр смоченный суланған периметр

Песок құм

Печь барабанная барабанды пеш

Печь беспламенного горения жалынсыз жану пеші

Печь вращающаяся айналмалы пеш

Печь горшковая түбекті пеш

Печь известковово- обжиговая әк-күйдіргіш пеш

Печь коксовая кокстейтін пеш

Печь многокамерная көп камералы пеш

Печь муфельная муфелді пеш

Печь обжиговая күйдіретін пеш

Печь сталеплавильная болат балқытатын пеш

Печь трубчатая түтіктік пеш

Печь туннельная туннельді пеш

Печь циклонная құйындатқыш пеш

Пипетка тамшуыр

Пиролиз пиролиз

Пиролиз нефтепродуктов мұнай өнімдерін пиролиздеу

Питатель қоректендіргіш

Плав балқыма

Плавление балқу

Плавни балқытқыштар

Пластичность иленгіштік, иілімдік

Пленка қабықша

Пленкообразование қабықша түзу

Пленкообразователи қабықша түзгіштер

Плотность тығыздық

Плотность насыпная үйінді тығыздығы

Плотность относительная салыстырмалы тығыздық

Плотность смеси қоспа тығыздығы

Плотность удельная меншікті тығыздық

Площадь живого сечения потока ағынның тірі қимасының ауданы

Площадь контакта жанасу ауданы

Плунжер плунжер

Пневмотранспорт пневмотранспорт

Пневмотранспорт всасывающий соратын пневмотранспорт

Пневмотранспорт нагнетательный қысып тарататын

пневмотранспорт пневмотранспорт

Пневмотранспорт смешанный араласқан пневмотранспорт

Поверхность изотермическая изотермиялық бет

Поверхность контакта жанасу беті

Поверхность межфазная фаза аралық бет

Поверность нагрева қызу беті

Поверхность разделяющая бөлетін бет

Поверхность теплообмена жылу алмасу беті

Поверхность удельная меншікті бет

Поглотитель сорғыш, сіңіргіш

Поглощение света жарық сіңіру

Подавители басқыштар

Покрытия защитные қорғағыш қаптамалар

Полукоксование жартылай кокстау

Полупродукт жартылай өнім

Пористость слоя (порозность) қабаттың кеуектігі

Порода горная тау жынысы

Порода пустая бос жыныс

Поры кеуектер

Потеря напора арынның жоғалуы

Поташ сақар

Поток ағын

Поток восходящий өрлейтін ағын

Поток двухфазный екі фазалы ағын

Поток диффузионный диффузиялық ағын

Поток ламинарный ламинарлы ағын

Поток нисходящий төмен түсетін ағын

Поток перекрестный айқасқан ағын

Поток противоточный қарама-қарсы бағытты ағын

Поток прямоточный тура бағытты ағын

Поток тепловой жылу ағыны

Поток турбулентный турбулентті ағын

Правило фаз фазалар ережесі

Превращение өзгеріс

Прессование жаншу

Прессуемость жаншылғыштық

Приемник қабылдағыш

Припой дәнекер

Присадки қосындылар, қоспалар

Проба сынама

Пробка тығын

Пробоотбор үлгі алу

Пробоотборник үлгі алғыш

Проводники өткізгіштер

Продукт готовый дайын өнім

Продукт конечный соңғы өнім

Продукт побочный қосалқы өнім

Продукт попутный жолай өнім

Продукт целевой мақсатты өнім

Прозрачность мөлдірлік

Производительность өнімділік

Производительность аппарата аппарат өнімділігі

Производительность проектная жобаланатын өнімділік

Производительность фильтра сүзгі өнімділігі

Производство химическое химиялық өндіріс

Промотирование катализатора катализатордың, өршіткінің

промоторлануы

Промывка жуу, шаю

Промывка осадка тұнбаны шаю

Проницаемость өтімділік

Пространство анодное анодтық кеңістік

Пространство катодное катодтық кеңістік

Пространство межтрубное құбыраралық кеңістік

Пространство сепарационное айырғыш кеңістік

Противоток қарсы ағын

Протрава басытқы

Процесс процесс, үрдіс

Процесс высокотемпературный жоғары температуралық үрдіс

Процесс гетерофазный гетерофазалы үрдіс

Процесс гидромеханический гидромеханикалық үрдіс

Процесс гомофазный гомофазалы үрдіс

Процесс изобарный изобаралық үрдіс

Процесс изотермический изотермиялық үрдіс

Процесс изохорный изохоралық үрдіс

Процесс криогенный криогендік үрдіс

Процесс круговой айналымды үрдіс

Процесс массообмена масса алмасу үрдісі

Процесс непрерывный үздіксіз үрдіс

Процесс низкотемпературный төмен температуралы үрдіс

Процесс периодический үзілісті,мерзімді үрдіс

Процесс политропный политропты үрдіс

Процесс последовательный кезектес процесс

Процесс регенерации жаңғырту үрдісі

Процесс смешанный аралас үрдіс

Процесс тепловой жылу үрдісі

Процесс теплообмена жылу алмасу үрдісі

Прочность механическая механикалық беріктік

Прямоток тіке ағын

Псевдоожижение жалған сұйылу

Псевдоосаждение жалған тұндыру

Пузырьки пены көбіктің көпіршіктері

Пульпа пульпа

Пылеулавливание шаң ұстау

Пылеуловитель шаң ұстағыш
Р
Работа полезная пайдалы жұмыс

Равновесие тепе-теңдік

Равновесие динамическое динамикалық тепе-теңдік

Равновесие системы жүйенің тепе-теңдігі

Равновесие фазовое фазалық тепе-теңдік

Равонвесие химическое химиялық тепе-теңдік

Радиус гидравлический гидравликалық радиус

Разбавитель сұйылтқыш

Разбавление сұйылту

Разлагатель ыдыратқыш

Разложение ыдырау (айрылу)

Разрежение сирету

Расплав балқыма

Распределитель бөліп таратқыш

Рассол тұздық су

Рассол аммонизированный аммонийленген тұздық су

Рассол обедненный кедейленген тұздық

Раствор ерітінді

Раствор вспенивающийся көбіктенетін ерітінді

Раствор выпариваемый буландырылатын ерітінді

Раствор вязкий тұтқыр ерітінді

Раствор гомогенный гомогенді ерітінді

Раствор идеальный идеалды ерітінді

Раствор кристализующийся кристалданатын ерітінді

Раствор насыщенный қаныққан ерітінді

Раствор нейтральный бейтарап ерітінді

Раствор перенасыщенный аса қаныққан ерітінді

Растворимость ерігіштік

Растворимость взаимная өзара ерігіштік

Растворитель еріткіш

Расход массовый массалық шығын

Расчет технологический технологиялық есептеу

Расширение газов газдардың кеңеюі

Расширение объемное көлемдік кеңею

Реагент реагент

Реактор реактор

Реактор автотермический автотермиялық реактор

Реактор адиабатический адиабатты реактор

Реактор изотермический изотермиялық реактор

Реактор непрерывного действия үзіліссіз жұмыс істейтін реактор

Реактор периодичесого действия мерзімді жұмыс істейтін реактор

Реактор смешения араласу реакторы

Реакция газожидкостная газсұйықты реакция

Реакция каталитическая өршіткілі, каталикалық реакция

Реакция необратимая қайтымсыз реакция

Реакция обратимая қайтымды реакция

Реакция экзотермическая экзотермиялық реакция

Реакция эндотермическая эндотермиялық реакция

Реальный тепловой двигатель нақты жылу қозғалтқышы

Регенератор жаңғыртқыш, жаңартқыш

Регенерация жаңғырту, жаңарту

Регуляторы реттегіштер

Режим тәртіп

Режим движения жидкости сұйықтың қозғалу тәртібі

Режим оптимальный оптималды температуралық

температурный тәртіп

Режим тепловой жылу тәртібі

Режим технологический технологиялық тәртіп

Ректификация ректификация, тазалау

Ресурс ресурс

Ресурс возобновляемый қалпына келетін ресурс

Ресурс вторичный екіншілік ресурс

Ресурс невозобновляемый қалпына келмейтін ресурс

Решетка тор

Решетка опорная тіреуіш тор

Ржавление тоттану, тот басу

Ржавчина тот

Риформинг риформинг

Рубашка қоршама
С
Сажа күйе

Самовоспламенение өздігінен тұтану

Самоиспарение өздігінен булану

Сварка пісіру

Светофильтр сәулелі сүзгі

Селективность талғамдық

Селективность катализатора катализатор, өршіткі талғамдығы

Сепаратор айырғыш, сепаратор

Сепарация айыру

Сера самородная табиғаттағы таза күйдегі күкірт

Сечение потока ағын қимасы

Сжатие адиабатическое адиабаттық сығу

Сжатие объемное көлемдік сығу

Сжимаемость сығылғыштық, қысылғыштық

Сжимаемость жидкости сұйықтың сығылғыштығы

Сила поверхностного натяжения беттік керілу күші

Сила тяжести ауырлық күші

Сила центробежная ортадан тепкіш күш

Система жүйе

Система бивариантная бивариантты жүйе

Система закрытая жабық жүйе

Система замкнутая тұйықталған жүйе

Система изолированная оқшауланған жүйе

Система моновариантная моновариантты жүйе

Система открытая ашық жүйе

Система псевдоожиженная жалған сұйылтылған жүйе

Система равновесная система равновесная

Система технологическая технологиялық жүйе

Ситаллы ситалдар

Сито елеуіш

Скорость критическая аумалы жылдамдық

Скорость осаждения тұндыру жылдамдығы

Скруббер скруббер

Слиток, болванка кесек, қалыпта құйылған сом темір

Слой қабат

Слой взвешенный қалқыңқы қабат

Слой зернистый түйіршікті қабат

Слой кипящий қайнау қабаты, қайнаған қабат

Слой пограничный шекаралық қабат

Слой пористый кеуекті қабат

Слой псевдоожиженный жалған сұйылтылған қабат

Смазка май

Смачивание жұғу, дымқылдану

Смачиваемость жұғушылық, дымқылданғыштық

Смеситель қоспалаушы

Смесь қоспа

Смесь азотоводородная азотсутекті қоспа

Смесь бинарная бинарлы қоспа

Смесь буферная аралымдық қоспа

Смесь газопаровая газбу қоспа

Смесь многокомпонентная көпкомпонентті қоспа

Смесь неоднородная әртекті қоспа

Смесь парожидкостная бусұйықты қоспа

Смешение араластыру

Смола шайыр

Смола каменно-угольная тас-көмірлі шайыр

Сода кальцинированная кальцийленген сода

Сода каустическая каустикалық, күйдіргіш өткір сода

Сода питьевая ас содасы

Соединение қосылыс

Соединение высокомолекулярное жоғары молекулалық қосылыс

Соединения серосодержащие күкірт құрамды қосылыстар

Созревание жетілу

Солесодержание тұз құрамдылық

Солестойкость тұзға беріктік, тұрақтылық

Соль поваренная ас тұзы

Сооружения очистные тазарту қондырғылары

Соосаждение бірге тұнбаға түсу

Сопло сопло, саптау

Сопротивление кедергі

Сопротивление гидравлическое гидравликалық кедергі

Сопротивление местное жергілікті кедергі

Сопротивление термическое термиялық кедергі

Сортировка сорттау

Состояние агрегатное агрегаттық күй

Состояние возбужденное қоздырылған күй

Сосуд ыдыс

Спекаемость бірігушілік

Спекание пісіру, біріктіру

Сплав құйма

Способ контактный жанама әдіс

Способ нитрозный нитрозалы әдіс

Способ переработки өңдеу әдісі

Способ производства өндіру әдісі

Способность теплотворная жылу шығару қабілеттілігі

Среда агрессивная агрессивті орта

Среда внешняя сыртқы орта

Среда газообразная газтәрізді орта

Среда дисперсионная дисперсиялық орта

Среда жидкая сұйық орта

Среда окружающая қоршаған орта

Среда пористая кеуекті орта

Сродство ынтықтық

Стабилизация процесса процестің тұрақтандырылуы

Стадия лимитирующая шектегіш саты

Стадия производства өндіру сатысы

Стадия технологическая технологиялық саты

Сталь болат

Стекание ағу, ағып кету

Стекловолокно шыныталшық

Стекло шыны

Стекло армированное армирленген шыны

Стекло кварцевое кварцті шыны

Стекло листовое беттік шыны

Стекло растворимое ерімтал шыны

Стекло трехслойное үш қабатты шыны

Стекло химически стойкое химиялық төзімді шыны

Степень осаждения тұндыру дәрежесі

Степень превращения өзгеру дәрежесі

Степень свободы еркіндік дәрежесі

Степень сепарации айыру дәрежесі

Степень сжатия қысымдау дәрежесі

Степень шероховатости кедір-бұдырлық дәрежесі

Стойкость тұрақтылық (төзімділік,беріктік)

Стружка жоңқа, жаңқа

Структура құрылым

Сульфирование сульфирлеу

Суспензия жүзгін

Сушилка кептіргіш

Сушилка барабанная барабанды кептіргіш

Сушилка вальцовая білікті кептіргіш

Сушилка вакуумная вакуумды кептіргіш

Сушилка камерная камералы кептіргіш

Сушилка ленточная таспалы кептіргіш

Сушилка распылительная бүріккіш,шашыратқыш

кептіргіш

Сушка кептіру

Сушка конвективная конвективті, араластыра кептіру

Схема технологическая технологиялық сызбанұсқа

Сырец шикі өнім, өңделмеген өнім

Сырье шикізат

Сырье вспомогательное көмекші шикізат

Сырье горючее жанғыш шикізат

Сырье животное жануар шикізаты

Сырье минеральное минералды шикізат

Сырье нерудное кендік емес шикізат

Сырье основное негізгі шикізат

Сырье пищевое тамақ шикізаты

Сырье растительное өсімдік шикізаты

Сырье рудное кендік шикізат

Сырье техническое техникалық шикізат

Т
Тарелка табақ, жайпақ табақ

Тарелка клапанная клапанды табақ

Тарелка колпачковая қақпақты табақ

Тарелка пластинчатая пластинкалық табақ

Тарелка решетчатая торлық табақ

Тарелка сетчатая тор табақ

Тарелка ситчатая елейтін табақ

Тарелка теоретическая теориялық табақ

Текучесть аққыштық

Температура зажигания оталдыру температурасы

Температура кипения қайнау температурасы

Температура критическая кризистік температура

Температура плавления балқу температурасы

Теория подобия ұқсастық теориясы

Теплоемкость жылу сыйымдылық

Теплоемкость удельная меншікті жылу сыйымдылық

Теплоизоляция жылу оқшаулау

Теплоноситель жылу тасымалдағыш

Теплообмен жылу алмасу

Теплообмен конвективный конвективті жылу алмасу

Теплообмен лучистый сәулелі жылу алмасу

Теплообменник жылуалмастырғыш

Теплообменник змеевиковый жыланиректі жылуалмастырғыш

Теплообменник кожухотрубчатый қабықты құбырлы

жылуалмастырғыш

Теплообменник поверхностный беттік жылуалмастырғыш

Теплообменник смешения араластыру жылуалмастырғышы

Теплоотдача жылу беру

Теплоотдатчик жылу бергіш

Теплопередача жылу тасымалдау

Теплоотдача конвективная түйісімдік жылу беру

Теплопроводность жылу өткізгіштік

Теплостойкость жылу тұрақтылық

Теплота испарения булану жылулығы

Теплота конденсации конденсация жылулығы

Теплота образования түзілу жылуы

Теплота растворения еру жылуы

Теплота сгорания жану жылулығы

Теплота фазового перехода фазалық ауысу жылуы

Теплоприемник жылу қабылдағыш

Теплотворность жылулық,қызулық шығару мүмкіндігі

Термостойкость термотұрақтылық,

термотөзімділік

Технология безотходная қалдықсыз технология

Технология малоотходная аз қалдықты технология

Течение ламинарное ламинарлы ағыс

Течение пленочное қабыршақты ағыс

Течение турбулентное турбулентті ағыс

Ток переменный айнымалы ток

Ток постоянный қалыпты ток

Топливно-энергетический комплекс отын-энергетикалық кешен

Топливо отын

Топливо газообразное газтәрізді отын

Топливо жидкое сұйық отын

Топливо котельное қазан отыны

Топливо пылевидное шаң түрлі отын

Топливо твердое қатты отын

Топливо технологическое технологиялық отын

Топливо энергетическое энергетикалық отын

Точка критическая сын нүктесі, аумалы нүкте

Травление желіну, улану

Трение внутреннее ішкі үйкеліс

Труба құбыр

Труба в трубе құбыр ішіндегі құбыр

Трубка түтік

Трубопровод құбыртасымал

Трубопровод всасывающий соратын құбыртасымал

Трубопровод нагнетательный бөліп тарататын құбыртасымал

Турбогазодувка турбогаз үрлегіш

Турбокомпрессор турбокомпрессор
У
Уголь активированный белсендірілген көмір

Уголь древесный ағаш көмір

Удар гидравлический гидравликалық соққы

Удельное сопротивление меншікті кедергі

Удобрения минеральные минералды тыңайтқыштар

Укрупнение ірілендіру

Умягчение воды су жұмсарту

Упаривание буландыру

Упругость серпімділік

Упругость паров бу серпімділігі

Уравнение теңдеу

Уровень аппарата аппарат деңгейі

Ускорение свободного падения еркін құлау үдеуі

Условия нормальные қалыпты жағдайлар

Установка қондырғы

Установка выпарная буландырғыш қондырғы

Устойчивость шыдамдылық, беріктілік

Утилизация пайдаға жарату, кәдеге жарату

Ф
Фаза дисперсионная дисперсионды фаза

Фаза дисперсная дисперстік фаза

Фаза сплошная тұтас фаза

Фильтрат сүзінді

Фильтрация сүзілу

Фильтр сүзгіш

Фильтр песчано-гравийный құм-гравийлі сүзгі

Фильтр- пресс нығыздағыш сүзгі

Фильтр рукавный жеңді сүзгі

Фильтрование сүзу

Флотация флотация, байыту

Флотореагент флотореагент

Фракции легкие жеңіл фракциялар

Фракции тяжелые ауыр фракциялар

Фугат фугат

Фугитивность фугитивтік

Футеровка футеровка

Х
Химизация химияландыру

Хладоагент тоңазытқыш агент

Хлорирование хлорлау

Холод искуственный жасанды суық

Холодильник тоңазытқыш

Холодильник обратный кері тоңазытқыш

Холодильник оросительный суландыратын тоңазытқыш

Холодильник пямой тіке тоңазытқыш

Холодильник трубчатый түтікті тоңазытқыш

Хроматография бумажная қағаздық хроматография

Хроматография газожидкостная газ сұйықтық хроматография

Хроматография на бумаге қағаздағы хроматография

Хроматография рапределительная бөлінгіштік хроматография

Хроматография тонкослойная жұқа қабатты хроматография

Хрупкость морттық

Ц
Центрифуга центрифуга, үйірткі

Центрифуга осадительная шөктіргіш үйірткі

Центрифуга отстойная тұндырғыш үйірткі

Центрифуга фильтрующая сүзетін үйірткі

Центрифугирование үйірткілеу

Циклон циклон

Циркуляция атмосферная атмосфералық циркуляция

Циркуляция естественная табиғи циркуляция

Циркуляция принудительная күштелген циркуляция

Ч
Частица бөлшек

Частица взвешенная ілінген бөлшек

Чернение, воронение қаралау, жылтыр көк

болаттау

Черни қара пигменттер

Чугун шойын
Ш
Шамот шамот

Шероховатость относительная қатынасты кедір-бұдырлық

Шихта шихта, шикіқұрам

Шлак қоқыс, шлак

Шлакобетон шлакобетон

Шлакоситаллы шлакоситалдар

Шлам шлам

Штуцер бұрандалы жалғақ, штуцер

Щ
Щелок сілтіше

Щелок белый ақ сілтіше

Щелок варочный қайнатқыш сілтіше

Щелок черный қара сілтіше

Щелочность сілтілік

Щелочи едкие күйдіргіш сілтілер

Щелочи мягкие жұмсақ сілтілер

Щелочь сілті

Щелочь расплавленная балқыған сілті
Э
Эквивалент электрохимический электрохимиялық эквивалент

Экстрагент шайғындатқы

Экстрагирование шайғындату

Экстракт шайғын

Экстракция шайғындау

Эластичность иілімділік

Электрдегидратор– электрлі сусыздандырғыш

Электролизер электролизер

Электроосаждение электрлі тұндыру

Электроотрицательность электртерістілік

Электрофильтр электрсүзгі

Электрофильтр мокрый дымқыл электрсүзгі

Электрофильтр огарковый өртенділі электрсүгзі

Эмульгатор эмульгатор

Эмульсия эмульсия

Энергия активации белсендірілу энергиясы

Энергия тепловая жылу энергиясы

Энерготехнология энерготехнология

Эффект дроссельный дроссельді эффект

Эффект тепловой жылу эффектісі
Я
Явления құбылыстар

Явления переноса тасымалдау, тасу құбылыстары

Явления поверхностные беттік құбылыстар

Ядохимикаты улы химикаттар

Яды улар

Яды каталитические катализдік улар

Ячейка ұяшық

Ячейка вихревая құйынды ұяшық

Ячейка электрохимическая электрохимиялық ұяшы

Әдебиеттер

1 Жұмаділов Т.Қ., Ерғожин Е.Е., Жұбанов Б.А. Химия терминдерінің орысша-қазақша сөздігі. Русско-казахский словарь химических терминов Т.Қ.Жұмаділов, Е.Е.Ерғожин, Б.А.Жұбанов. – Алматы : ҚазлимҒАҒЗИ, 2001. – 177 б.
2 Казахско-русский, русско-казахский терминологический словарь: Химия под общей редакцией д.п.н., профессора А.К.Кусаинова – Алматы : Республиканское государственное издптельство Рауан, 2000. – 328 с.
3 Нурахметов Н.Н., Шаяхметов Ш.Ш. Химия терминдерінің орысша-қазақша сөздігі Н.Н.Нурахметов, Ш.Ш.Шаяхметов. – Алматы : Ана тілі, 1992. – 192 б.
4 Нухин А., Шәкібекова Г., Оспанов Х., Сәтбаев Б. Физикалық химия терминдерінің орысша-қазақша сөздігі А.Нухин, Г.Шәкібекова, Х.Оспанов, Б.Сәтбаев. – Алматы : Рауан, 1993. – 60 б.
5 Орысша-қазақша сөздік. Русско-казахский словарь: 1 том жалпы редакциясын басқарған ҚССР Ғылым академиясының корреспондент мүшесі, ф.ғ.д., профессор Ғ.Ғ.Мұсабаев. – Алматы : Қазақ совет энциклопедиясының бас редакциясы, 1978. – 575 б.
6 Орысша-қазақша сөздік. Русско-казахский словарь: 2 том жалпы редакциясын басқарған ҚССР Ғылым академиясының корреспондент мүшесі, ф.ғ.д., профессор Ғ.Ғ.Мұсабаев – Алматы : Қазақ совет энциклопедиясының бас редакциясы, 1981. – 588 б.
7 Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: химия жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е.Арын – Павлодар : С.Торайғыров атындағы Павлодар мемелекеттік университеті, 2002. – 79 б.
8 Русско-казахский словарь: 70 000 слов Под редакцией Н.Т.Сауранбаева, Г.Г.Мусабаева, Ш.Ш.Сарыбаева, третье изд., перераб. и дополн. – Алматы : Дайк-Пресс, 2005. – 1152 с.

Мазмұны

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3

А ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4

Б ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .7

В ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 9
Г ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14

Д ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17

Е ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20

Ж ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20

З ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...21

И ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22

К ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..24

Л ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..30

М ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .30

Н ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..33

О ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..35

П ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..38

Р ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...45

С ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..48

Т ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...55

У ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..58

Ф ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..59

Х ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..60

Ц ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..60

Ч ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..61

Ш ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .61

Щ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .61

Э ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..62

Я ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..63

Әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .64