ЛАЖС мен ЛФЖС графикетерінің көрстетілімі

Мазмұны
1. Кіріспе.
2. Тапсырма
3. Негізгі бөлім.
3.1 Цифрлық құрылғылар.
3.2 Триггерлер.
3.3 Регистрлер.
3.4 Шефраторлар.
3.5 Дешефраторлар.
3.6 Код түрлендіргіштер.
3.7 Жедел есте сақтау құрылғысы.
3.8 Клавиатура.
4. Есептеу бөлімі.
5. Қорытынды.
6. Қолданылған әдебиеттер.

өзг
пар
Құжат №
қолы
күнi

Жетiлд.
Тенизбаев Д.

Мазмұны
белгi
парақ
парақ-р
Тексерг.
Бекбаева Р.С

о

1

Т.бақ

Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік универсиеті
Н.бақ

Бекiт.

Енді байланыспаған АРЖ-ні тұрақтандыруға болады, бұл әрекет пен жергілікті кері байланыс контуріне ең болмағанда минималды, екі ретті тұрақтылық қоры қамтамасыз етіледі. Сол үшін күшейткіштің күшейту коэффицентін екі есе азайтамыз.

Сур. 15 Тұрақтандырылған тұйық автоматты реттеу жүйесі.

Осылайша, күшейткіштің күшейту коэффицентін ғана өзгертіп, байланыспаған контурдің қажетті сипаттамаларын ала алмаймыз. Сол себепті одан да тереңдетілген тұрақтандыруды жүргізу қажет.

Күшейткіштің параметрлерін және ОСН буынын өзгерту арқылы тұрақтандыру

Байланысқан АРЖ-нің түзетілуіне (коррекциясына) көшеміз, өйткені байланыспаған контурдің тұрақтылығы – 6 Дб қормен қамтамасыз етіледі. Бірақта бұл қор салыстырмалы түрде аз болып келеді, бүкіл байланыспаған контурдің күшейтілуі де аз, мөлшері 1.8, бұны біз П14 сур. контурдің өтпелі функциясының мәнінен көре аламыз. Сондықтан да, АРЖ-нің соңғы түзетілуі кезінде мүмкін пайда болатын қиындықтарды болдырмау үшін ОСН буынының параметрлерін де өзгертеміз.

пар

18
өзг
пар
Құжат №
қолы
күнi

Байқаулар мен қателіктер әдісімен ОСН-нін инерциялы – дифференциялдық буын уақытының тұрақтысын және күшейткіштің күшейтілуін өзгертеміз. Бұндағы мақсат – П13 сур. сұлбасында көрсетілген 28 мәнінен әлдеқайда асатын күшейту мәні бар тұрақтылық шегіне байланыспаған контурді әкелу. Vissim бұл кезде үлкен есептің жұмысты орындап жатады, дегенмен, зерттеуші параметрлерді жеңіл өзгертіп, программаны оңай есепке қоса алады.
Күшейткіш пен ОСН буынының параметрлерінің өзгерісі диалогты терезеде жүргізіледі, терезе сәйкес блоктарға екі рет шертумен шақырылады.

Сур. 16 ОСН-нің тұрақты уақытының 0,0013-ке дейін төмендеуі күшейткіштің күшею коэффицентін критикалық жағдайға әкеледі.

Енді жергілікті кері байланыс контурінің амплитудасы бойынша тұрақтылық қорын қасмтамасыз ету керек, оны күшейткіштің күшейту коэффицентін азайту арқылы жасайды.

пар

19
өзг
пар
Құжат №
қолы
күнi

Сур. 17 Контурдың шешуші АРЖ-нің тұрақтандырылған тұйық күйі.

Сонымен байланыспаған АРЖ тұрақтандырылды. Сондықтан, байланысқан АРЖ сипаттамалары Найквист тұрақтылық критерийінің позициясы бойынша анализдеуі жүре алады.

АРЖ-нің байланыспаған түріндегі тұрақтандырылған диаграмманы сақтаймыз.

Байланысқан АРЖ тұрақты бола ма, белгісіз. Байланыспаған контурі (АРЖ-нің) тұрақтандырылды. Енді кері байланысты байланыстырып, АРЖ өтпелі сипаттамасы қалай болатынын тексереміз.

пар

20
өзг
пар
Құжат №
қолы
күнi

Сур. 18 Жүйе тұрақсыз, бірақ өтпелі сипаттамның тербелісі аз.

3.2.2. Байланысқан Волна В-0 АРЖ-нің алдын - ала түзету

Байланысқан АРЖ-ні алдын – ала түзету байланыспаған контурдің күшейту коэффицентінің мәндерін өзгерту және тиімдеу әдісімен іске асырылады. Бұл коэффицентті техникалық түрде өзгертуге болады, ол үшін П16 суретіндегі сұлбада сумматорлар арасына П – реттегішін (күшейткіш – gain) орнатып, күшейтілуін өзгерту керек, ал оның мәнін қадағалау өтпелі функцияның тұрақталған мәні бойынша жүргізіледі. Басқару контурінің күшейту коэффицентінің өзгерісі ЛАЖС-нің тігінен жылжуынан әкеледі және ЛФЖС-ға әсер етпейді.

ЛАЖС мен ЛФЖС-ның құрылуы мен анализі

ЛАЖС мен ЛФЖС-ны (логарифмдік амплитудалы – жиіліктік және фазалық – жиіліктік сипаттамалар) құрмас бұрын сипаттамалар құрылатын орынның жиіліктік диапазонның шектерін белгілеу қажет. Бұл үшін Vissim программасында Analyze – Frequency Range әрекетін таңдау керек және шыққан терезеге диапазонның басы мен аяғын беру, енгізу қажет. Диапазон шектерінің мәндерін графиктерде олардың барлық сипаттамалық ерекшеліктері көрінетіндей етіп таңдау керек. Екінші

пара

21
өзг
пар
Құжат №
қолы
күнi

жағынан, декадалар тым көп болмау керек, әйтпесе график өте кішкентай болып шығады. ҮШ декада алуға болады, мысалы 0,1 радсек пен 100 радсек аралығынан (шектерді қоса есептегенде), декада – жиіліктің 10 рет өзгеріп отыруы.

Сур. 19 ЛАЖС мен ЛФЖС құру үшін жиіліктік диапозонның бастапқы және соңғы мәндерін беру, және қадам санын көрсету.

Модельдің бақылаушы іске қосылуын жүргіземіз. өтпелі сипаттаманың тұрақталған мәнге асимптотикалық түрде ұмтылуын көз жеткізу қажет.

Содан соң байланыспаған контурдың барлық элементтерін сумматордан тахогенераторға дейінгілердібелгілеп алу керек. Бірақ қадам генераторы мен осциллографты белгілемеу керек. Элементтерді белгілеп алу үшін тышқанның сол батырмасын басып тұрып курсорды белгіленетін элементтер үстінен сол жақ жоғарыдан оң жоқ төменгі бөлігіне жылжытып батырманы жіберіп тастау керек. Бұл белгілеу Vissimге сұлбаның қай фрагменті үшін ЛАЖС мен ЛФЖС-ні құру керектігін көрсетеді. Себебі АРЖ-нің түгелі емес, оның бір бөлігі ғана болуы мүмкін.

ЛАЖС мен ЛФЖС графиктерін шақырту Analyze – Frequency Response таңдау керек, нәтижесінде жұмыс кеңістігінде екі терезе пайда болады, оларды үлкейтіп, созып, ЛАЖС-ні жоғарғы жағына, ал оның астына ЛФЖС-ні орналастыру керек.

пар

22
өзг
пар
Құжат №
қолы
күнi

Сур. 20 Жиіліктік анализ үшін сұлба фрагментінің белгіленуі, жұмыс аумағына шығару.
ЛАЖС мен ЛФЖС графиктеріне координаттар торын түсіру қажет және оларға түсіндірме жазбалар жазу керек: график терезесінің үстінен 2 шерту керек, Options вкладкасына Greed Lines-қа белгі қою керек, Labels вкладкасына графаға сипаттаманың мазмұнды атауын енгіземіз. ОК-ді басамыз.

пар

23
өзг
пар
Құжат №
қолы
күнi

Сур. 21 АРЖ-нің тұйық жүйесінде ЛАЖС және ЛФЖС тұрақтандырылған.

Жиілікті сипаттамалардың анализі мен АРЖ-ге алдын – алу түзету жасау

П20 суретіне қарап АРЖ-ні түзету (коррекция жасау) керек екені көрінеді. Бұны күшейту коэффицентін азайту арқылы істеуге болады, бұндағы мақсат – тұрақтылықтың қажетті қорларын қамтамасыз ету:

Фаза бойынша 40°-70° шек аралығында және одан жоғары;
Амплитуда бойынша 12-20 Дб,

одан басқа статикалық АРЖ үшін контурдің күшейту коэффицентін 10-100 бірлікте жасау, ол Дб 20-40-қа тең. Берілген жағдайда соңғы шартты орындау мүмкін емес, өйткені 17 Дб-ге тең күшейту коэффиценті төменгі шектен аз болып тұр. Сол себепті тұрақтылық қорларына қойылған талаптар ғана қамтамасыз етіледі. Бұл үшін ЛАЖС-ні төмен түсіреміз. Фаза бойынша қор 70° болатындай етіп түсіру керек, ұбұл кезде амплитуда бойынша қор 14 Дб-ге тең болады.

пар

24
өзг
пар
Құжат №
қолы
күнi

Сур. 22 ЛАЖС мен ЛФЖС графикетерінің көрстетілімі.

22 суретінде көрсетілгендей тұрақтылық қорлары қамтамасыз етілген, бірақ та контур күшейтілуі аз, ол 7 бірліктен 2 бірлікке азайған, бұл орнатылған режимде алынған АРЖ жұмысы сапасының төмендігін көрсетеді.
Контур күшейтілуін азайту модель сұлбасында 0.3=13.5 күшейтілуі бар күшейткішті (gain) енгізуімен қамтамасыз етіледі. Бұл күшейткіш П – реттегіш ретінде қарастырылуы мүмкін.

пар

25
өзг
пар
Құжат №
қолы
күнi

Сур. 23
Орнатылған режимде жұмыс қатесіз орындалу кезінде АРЖ бірлік қадамды істей отырып шығысыеда 10,02=50 айнсек-ті қамтамасыз етуші еді. Бұл кезде алынған АРЖ негізінде 35 айнсек-ті ғана қамтамасыз етеді (Сур. 23) 0,02 – тахогенератордың күшейту коэффиценті, ол басқарудың негізгі контурінің кері байланысында орнатылған. Реттеудің салыстырмалы қателігі (50-35)50=0,30=30%-ті құрайды. Контурдің күшейтілуінің тиімделуі қанағат етерлік сапалы АРЖ-ні алуға мүмкіндік бермейді. Сондықтан да құрылымды – параметрлік тиімделу негізінде АРЖ-нің түбейгілі түзетілуін (коррекциясын) жүргізу керек. Берілген жағдайда бұл – басқару контуріне П – реттегішінің орнына ПИ – реттегішті енгізу керек және оның баптайтын парметрлерін тейімдеу керек екенін білдіреді.

3.3. АРЖ-нің құрылымдылық – параметрлік тиімделуі

Салыстырмалы түрде қарапайым жүйелерде ПИ – реттегішті енгізу әдетте ереже бойынша барлық келелі мәселелерді шешеді.

3.3.1. ПИ- реттегіштің баптайтын параметрлерін анықтау

Тиімдеудің мақсаты ПИ – реттегіштің баптайтын параметрлерін табу болып келеді: уақыт пен күшейту коэффицентінің тұрақтысы.

ПИ – реттегіштің беріліс функциясы мынадай түрде болады:

W(p)=kp*(pTp+1) pTp

пар

26
өзг
пар
Құжат №
қолы
күнi