Мәліметтер жиыны


МАЗМҰНЫ
Ι. Кіріспе 3
II. Негізгі бөлімі 4
2.1 Дамудың негізі 4
2.2 Тапсырманы тағайындау 4
III. Техникалық тапсырма 4
3.1 Бағдарламаға қойылатын талаптар 4
3.2 Функционалдық сипаттама талаптары 4
3.3 Сенімділік талаптары 4
3.4 Техникалық құралдардың құрамы мен параметрлеріне қойылатын талаптар 4
IV. Түсіндірме жазба 6
4.1 Техникалық сипаттама 6
4.2 Алгоритм шешуі 6
4.3 Блок – схема 6
V. Пайдаланушы нұсқаулығы 17
5.1 Бағдарламашыға нұсқау 17
5.2 Бағдарламаның мақсаты 17
5.3 Бағдарламаны орындау шарты 17
5.4 Бағдарламамен жұмыс істеу 17
5.5 Бағдарламаның листингі 21
VI. Қорытынды 26
VII. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі 27

Кіріспе

Менің қорғағалы отрған курстық жұмыстың тақырыбы жатақхана мен бұл тақырып арқылы жатақханамызды заманға сай дамыған,электорндырылған жатақхана ретінде көрсеткім келеді. Мен жатақханадағы кезекші апайлардың қағаз жұмыстарын жеңілдету барысында, электронды жұрнал құрмақпын.
Бұнда жатақханаға келген студенттерді бірден осы электронды жұрналға тіркеп студенттер жәйлі мәлметтер жинай алады. Мен бұл жұрналды Excel және Delphi праграмалары арқылы жасамақпын. Біріншіден Excel праграмасымен кесте құрып оны Delphi праграмасымен байланстырамын, Delphi праграмасында мен мынандай компаненттерін қолданбақпын: Button1,Label,Edit,LisBox осы компанеттердің көмегімен мен электронды жұрнал құрамын. Менің осы тақырыпты таңдағандағы мақсатым, осындай праграма арқылы жатақхана жұмысын жеңілдендіру мақсатында жасамақпын. Біз осы праграма арқылы жұмысты жеңілдендіріп қана қоймай, осы праграманы жыл сайын жаңалап, өзгерістер енгізіп, оны әрмен дамыту студенттер бізгеде кезекші апайларымызғада өте жақсы көмек деп ойлаймын.

III. Техникалық тапсырмалар
3. Бағдарламаға қойылатын талаптар
Бұл курстық жұмыс қазіргі жатақханамыздың кішкене болсада заман талабына сай дамыған заманауыз жатақ хана ретінде көрсеткім келеді жәнеде мұндағы апайларымыздың қағаз жұмысын азда болсада жеңілдету мақсатында кіші-кірім электорнды жұрнал ойладым. Бұл жұрналдың маңызы: студенттерді аты-жөні, оқу орны,ИИН,тб. Деректер қорымен тіркейді.
Жатақхана студенттерінің базасын қадағалап,басқару бұл жобаның мақсаттарының бірі болып табылады. Жобаның негізгі мақсаты: жатақхананың сапалы әрі жылдам қызымет көрсетеді,студенттердің кіріс және шығысын қадағалау.олардың базасын жүргізіу апайлардың жұмысын жеңілдетіу.
3.1 Функционалдық мінездемелерге қойылатын талаптар:
ДҚ Жатақхана жүйесі бойынша функционалдық мінездемелерге қойылатын талаптар:
Деректер қорында кез келген мәліметтерді іздейді және сұрыптайды;
Деректер қорында кез келген мәліметтерді өшіре алады;
Деректер қорына кез келген мәліметтерді қосып,өңдей алады;
3.2 Сенімділік талабы:
Бағдарламаның дұрыс,сенімді,функционалды жұмыс жасауын қамтамасыз ету үшін кіріс және шығыс мәліметтерді қадағалайды.Ол үшін пайдаланушы қателіктері туралы хабарлайтын хабарламалар терезлері,енгізу қатарларына қойылатын шектеулер,анықтамалар, HELP.
3.3 Техникалық жабдықтаудың құрамы мен параметрлеріне қойылатын талаптар:

Мінездеме
Минималдық
Талаптар
Ұсынылатын талаптар
Процессор
Pentium 166, Pentium Pro
Pentium IV, Pentium III
Жады
32Мбайт
82Мбайт
Дисктік кеңістік
10Мбайт
30Мбайт
Монитора
800600Пиксел
1440900Пиксел
Принтер
Матрицалық
Лазерлік

3.4 Ақпараттық және бағдарламалық сәйкестілікке қойылатын талаптар
Берілген бағдарлама Windows 9898, Windows NT, Windows 2000, Windows XP, Windows
Vista, Windows 7 (seven) операциялық жүйелер басшылығымен жұмыс жасай алады,
ODBS қорымен байланысу және мәліметтер қорынактивизациялау үшін ODBS (SQL Server)
ODBS дрйверлерін орнату керек
3.7 Өнімдік және дамыу кезеңдері
Бұл курстық жұмыс жатақхананың дамыту үшін қолданылады. Осы жоба арқылы жатақхана апайлары өзінің студенттерін қадағалай алады.
3.8 Бақылау және қабылдау тәртібі
Курстық жобаны іске асырудағы қолданылған саймандық құралдар
Delphi-де ДҚ кестелерінің форматы болмайды , бірақ көптеген ДҚБЖ-мен қатынас жасайды, жергілікті -dBase Paradox, өнеркәсіптік - SyBase InterBase ДҚ-мен жұмыс істеуге арналған Delphi құралдарына жатады :
Аспаптық құралдың ( арнайы бағдарламалар және пакеттер )
Компоненттер, қосымшаларды құруға арналған ДҚ операция, жүзеге асырады .
Аспаптық құралдар
Delphi ДҚ операцияларына арналған құралдарға келесілер жатады :
BDE ( Borland DataBase Engine )– мәліметтер базасының кітапхана қорын құрайтын процессоры.
BDE Administrator – күйге келтіруге арналған утилит .
DataBaseDesktop – SQL және QBE шақыруларының кестесін құру, түзеуге арналған программа.
SQL Explorer – ДҚ жол бастаушысы , БД параметрлері жөндеуге рұқсат етеді .
Monitor – SQL сұраныстарының орындалуын қадағалайтын программа .
SQL Links – ДҚБЖ жойылған программалар драйвері мыс; MSSQL Server Oracle ;
Local InterBase Server - Borland InterBase-дағы жергілікті SQL – серверінің версиясы.
InterBase Server Server for Windows 95– Borland InterBase –дағы SQL -серверінің төртеуін бір уақытта қосуға есептелген көп қолданушы версиясы.

Компоненттер
ДҚ жұмыс жасау үшін қолданылатын компоненттер, DataAccess, DataControls, Midas, Qreport және DesisionCube беттерінде болады. DataAccess бетінде визуалды емес компонент орналасқан, олардың көмегімен мәліметке қатынасты ұйымдастыруға болады:
DataSourse – мәліметтер көзі ;
Table – ДҚ кестесіне негізделген мәліметтер жиыны ;
Query – SQL сұрауына негізделген мәліметтер жиыны ;
StoredProc – серверде сақталған процедураға негізі мәліметтер жиыны;
DataBase - ДҚ мен байланысуы;
- Session – БД да ағымдағы жұмыстар сеансы .
DataControls бетінде келесі визуалды компоненттер орналасқан;
DBGrid – тор ( кесте )
DBNavigator – навигациялы интерфейс
DBText - жазу
DBEdit – бір жолдық редактор
DBImage – графикалық бейне
DBListBox – қарапайым тізім
DBComboBox – қиыстырылған тізім
DBCheckBox – тәуелдісіз ауыстырып- қосқыш
QReport бетінде келесі визуалды компоненттері орналасады
- QuickRep - есептеу
- QRSubDetail – байланысқан кестелерге арналған есепберу жолағы
- QRBand – есепберу жолағы
- QRGroup - топ
QRLabel - жазу

Қосымша құру. ДҚ кестесін құру.
Қарапайым қосымша жасаулары негізгі кезеңдері:
ДҚ кестелерін құру ;
Қосымша форма құру .
DataBaseDesktop бағдарламасын қолданып, ДҚ кестелері құру.
Жаңа кесте құру процесі, NewTable командасымен басталады интерактивтік тәртіпте және келесі пункттерден құралады :
кесте үлгісін таңдау ;
кесте құрылымын беру ;
кілттік алаңдары көрсету ;
индексті анықтау ;
алаңның мәнін анықтау ;
парольді анықтау ;
кестелер аралық сілтемелік бүтіндікті сұрау ( байланыстың ).
Алдымен CreateTable терезесінде форматы : Paradox 7 таңдалады Кесте үлгісі таңдалғаннан кейін кесте құрылым анықтама терезесі көрінеді . Table properties ( кесте қасиеттері )
Secondary Indexes – индекс тапсырмасы ;
Validity Checks – алаң мәнін енгізуге шек қою;
Password Security – парольді анықтау ;
Referential Integrety – кестелер аралық сілтеме бүтіндігін анықтау.
Қолайлы Secondary Indexes таңдауында Define( анықтау )- Define Secondary Indexes ( екінші индексті беру) батырмасы мүмкіндіріек болады.Оң тізімде бейнеленген және индекс параметрі, осы терезеде индекс алаңдары беріледі, негізгілері келесі фактілер көмегімен өзгереді:
Unigue – алаңдарды құратын индекске кіретін уникальді мәндер .
Case Sensitive – жол типті алаңдарға символ регистрлері есептеледі .
Descending – мәндер кемуі ретінде сорттау орындалады .
ОК және индексті алаң құрамы, Save IndexAs терезесі көрінеді, онда индекс аты беріледі . Save As кестені сақтауы.
Қосымша форма жасау
Table 1, DataSource 1, DBGrid 1 және DBNavigator 1
DataBaseName
Table 1, TableName
Activ True
Datasource – Dataset
DBGrid – DataSource
Қосымша компоненттерінің және ДҚ кестелері және қолданылатындар компоненттердің өзара байланыс қасиеттерін келесі бейнемен көрсетуге болады .




DataBase
Name
Table Name

ДҚ-мен жұмыс істеуге арналған компоненттер
БД кестелері дискде орналасады. Олар физикалық объекті болып келеді. Кестеде орналасқан мәліметтер операцияларына мәліметтер жиыны қолданылады.
Мәліметтер жиыны
Мәліметтер -жиыны жазбалар, ол бір немесе бірнеше ДҚ кестелерінен алынған .
Жазбалар белгілі бер ережемен таңдалынатын мәліметтер жиыны логикалық кесте деп
аталады.Мәліметтер жиынының және кестелердің өзара әрекеттері физикалық файл және файлды айнымалымен өзара байланыстырады. Delphi-де НД жұмысы жұмыс істеу үшін Table Query , StoredProc және DesisionQuery компоненттері қолданылады .
StoredProc –ДҚ жойылған әрекеттестік ұйымы ,
DesisionQuery – шешімдерді қабылдайтын жүйелерінің құруыға арналған .
ДҚ мүмкіншіліктерін TDataSet сыныбын қамсыздандырады, ол редакциялауы және НД-да ауыстыру . ТTable және ТQuery компоненттері TBDE TDataSet класында туындайды. ДҚ кестесінің орналасқан жерін көрсету үшін DataBaseName қасиеті қолданылады. НД-ны жазбалар санымен басқаруды таңдаудың қосымша түрімен:фильтрация немесе SQLсұранысы арқылы іске асырылады.Мәліметтер жиынымен операция организациялары мәліметтерге екі түрлі амал қолданылады:
1.Навигациялық
2.Реляциялық
Қатынастың навигация тәсілі әрбір жеке мәліметтер жиынының жазбасын өңдейді. Мынау тәсіл жергіліктілермен ДҚ немесе көп емес жайылған ДҚ жұмыстары үшін қолданылады.
Реляциялы тәсілі жазбалар тобын өңдеуге негізделген. Егер бір жазбаны өңдеу қажет болса , бәрі-бір бар топты өңделеді , себебі ол бір жазба болып есептелінеді. Реляциялы тәсіл -сұранысына негізделген және SQLбағытталған деп аталады. Жайылған ДҚ БД жұмыстары үшін қолданылады .

ТTable жиынының ерекшеліктері
ТTable компоненті ДҚ бір кестесімен байланысқан мәліметтер жиыны. Навигация тәсілінге негізделген және жергілікті ДҚ қолданылады .
Table мәліметтер жиынында ағымдағы индексті көрсетуі мүмкін. Олар келесі
операциялар үшін қажет:
жазулардың сорттауы
жазулардың іздеуі
кестелер аралық байланыстардың құруы .
Index Name немесе Index Fieldnames muna String қасиеттерінің арқасында ағымдағы индексті орнатуға болады.
кесте құрғанда берілген индекс тізімінен ағымдағы индекс таңдалынады.
Index Name және IndexFieldNames екі қасиеті ұқсас және бірдей қолданылады, бірақ IndexName мәні болып кесте құрылғанда берілген индекс аты, ал IndexFieldNames қасиеттерінің мәні индекс құрылған алаң аты болады. Егер бірнеше алаңнан тұратын индекс қолданылса онда IndexName қасиетіне бұрынғыдай осы индекстің аты, ал IndexFieldNames қасиетін осы индекске осы керекті алаңдар аты саналады. Мысалы, ағымдағы индекстің тапсырмасы
Table 1. IndexName :=‘ indName ’
Table 2. IndexFieldsName :=‘ Name ’;
Table1 және Table2 компоненттері бір кестемен. байланысқан, indNamе анықталған индекстің Name алаңы үшін.
Paradox кестелерінің басты индексінің IndexFieldsName қасиетінің көмегімен ағымды етуге болады.
Мысалы2. Ағымның басты индекстің сапасы ретінде тапсыру.
Table 1. IndexFieldsNames :=‘ Name ; Post ; BirthDay ’;
Table1 компонентімен байланысқан ДҚ кестесіне арналған негізгі индекс анықталған. Оған кілтті алаң Name Post; BruthDay кіреді ;Бұл индекс ағымдағы ретінде орнатылады .
Ағымдағы индекстің құрамдағы алаңдарға рұқсатты IndexFieldsCount және IndexFields қасиеттерінің көмегімен алуға болады .
Integer типі IndexFieldsCount қасиет ағымдағы индексте алаң санын құрады. Уақытда қосымшаны орындауға арналған рұқсат қасиеті. IndexFields қасиеті ( Index : Integer )типті ағымдағы индексті алаңмен хабарласады, Index айнымалысы осы индекс алаңның индексіне индекс нөмір сұрайды. Есепберу 0-ден басталады. Индекстер көбінесе кесте құруда анықталынады, бірақ процесте қосымша орныдауда динамикалы ADDIndex және DebateIndex тәсілдер көмегімен өзгерістер болуы мүмкін.
Мысалы : кестеге индексті қосуы .
Procedure Tform 1. ButtonClick ( Sender : TObject );
Begin
монополиялық рұқсат режимінде кесте аудармасы
Table 1. Close ;
Table 1. Excluisive := true ;
Table 1. Open ;
индексті қосуы
Table 1. AddIndex (‘ indPost ’,‘ Post ’,( ixDescending , ixCaseInsensitive ));
монополиялық режимнің жабылуы
Table 1. Close ;
Table 1. Excluisive := false ;
Table 1. Open ;
End ;
Түсініктемелер : регистер әріптеріне тәуелсіз мәндер кемуі бойынша орналасқан сорттау тәртібін құру НД indPost кестесімен байланысуы. DeleteIndex процедурасы ( constName : string )кестеден Name параметрмен берілген индексті жояды.
Компоненттер палитрасындағы компоненттер арқылы программа құрылады.
Компоненттер Delphi программасының негізгі элементтері болып табылады.
Олар арқылы қолданбалы программаның қолданушы интерфейсін құруға көмек береді. Ең бірінші Delphi-ді жүктегенде Standard палитрасы ашық тұрады. Қолданушы өз қалауынша,компонеттер палитрасының орналасуын реттеуге болады. Осы өзгерістердің барлығын PaletteProperties терезесінде жүзеге асырылады. Бұл терезені 2 жолмен шақыруға болады.
Delphi ортасы көп терезелі жүйе тәрізді .Оны жүктеу үшін:
ПускпрограммыBorland delphiDelphi
командасын қолданамыз .Жүктелгеннен кейін экранда 4 терезе пайда болады.

Бұл Delphi ортасының негізгі терезесі болып бірінші жолда мәзір орналасқан болып және саймандар тақтасы бар: Стандарт, Вид, Откладка, Палитра пользователя, панель компонентов, рабочая область
Негізгі терезе(Project1)
Обьектілер инспекторының терезесі . (Object inspector)
Форма конструкторының терезесі(form1) Кодтар редакторының терезесі(Unit1.pas).
Бұл терезе объекттер ағаша. Бұл терезеде формадағы барлық компоненттердін дізімі тұрады. + немесе - белгісі бул компоненттін ішкі класында екінші компоненттің бар екендігін білдіреді. Егерде компоненттін аты ерекшеленген болса онда бұл компонент формада екпінді болғанын анықтайды.
Button компоненті - бұл компонент ең көп қолданылатын компоненттер қатарына жатады. Caption басты қасиеті болып табылады. Басты оқиғасы болып OnClick болып табылады.
Edit компоненті бір жолды текст енгізу үшін немесе көрсету үшін қолданылады. Тексті енгізіп шығаратын қасиеті Text. BorderStyle қасиеті арқылы компоненттің түрін көркейтуге болады.AutoSelect қасиеті барлық текст автоматты түрде боялатынын анықтайды. SelLength, SelStart және SelText қасиеттері боялған тексттің өзін анықтайды.
Label компоненті формада әртүрлі жазуларды немесе белгілерді көру үшін компоненті қолданылады. Бұл компоненттегі тізімнен пайдаланушы тек бір ғана жолды таңдай алады. Басты қасиеті Items.
WebBrowser компоненті -бұл компонент html кеңеймесінде сақталған құжаттарды көрсету үшін арналған.
OpenDialog- ашылатын файлдың атауын таңдау терезесі.
Ашылатын файлдың атауын таңдау терезесі TOpenDialog класының бір данасы. Ол файлдық жүйені қарау және қажет файлды таңдау үшін қолданылады. OpenDialog компоненті файлды бірден ашуға арналмаған. Файлды ашу үшін тілдің стандартты функцияларын аламыз.
SaveDialog- сақталатын файлдың атауын беру. Бұл сұхбат терезесі OpenDialog-қа ұқсас.
Image  - дайын графикалық файлдарды бейнелеу үшін қолданылатын ыңғайлы құралды көрсетеді.
Shape  - пішінде қарапайым геометриялық фигураларды – квадрат, дөңгелек, эллипс және т.б. салу үшін қолданылады.
PaintBox - бағдарламаның орындалуы барысында өзінің канвасы Canvas – та қарапайым суреттерді құруға мүмкіндік береді.
Сонымен қатар біз осы тарауда нақты уақыт интервалын есептеуге тағайындалған Timer құрауышын қарастырамыз. Ол графикалық кескіндерді құруға тағайындалмаған және көмекші құрауыш болып табылады. Бізде ол графикалық құрауыштардан тұратын қосымшаны құрған кезде қолданылады.
ТMain Menu - қосымшаның басты мәзірін көрсетеді.Бағдарлама пішінін ТMain Menu компонентін қосқаннан кейін оны баптау керек. Ол үшін батырманы ерекшелеу, оң жағын басып, Menu Designer (Мәзір құрастырушысы) қатарын таңдайды. Экранда мәзір элементтерін толтыру қажет болатын терезе пайда болады. Элемент құру үшін мауспен мәтін енгізетін аймақты шертіп, мәзір қатарының атын енгізу керек. Жазу енгізіп болған кезде экранда оң немесе төменгі жағынан келесі элементті енгізетін аймақ пайда болады. Осы аймақтарды толтыра отырып, сіз біртіндеп сіздің мәзіріңіздің құрылымын жасасайсы

Timer құрауышы.
Иерархиясы:
TObject – TPersistent – TComponent.
Құрауыштар Палитрасындағы Парақ: System – жүйелік деңгейде жұмыс істейтін құрауыштар парағы.
TTimer класының таймері көрнекі емес құрауыш болып табылады, сондықтан оны көмекші құрауыштар қатарына жатқызуға болады. Таймер бір берілген уақыт аралығынан кейін  қандай да бір операцияны жасауға тағайындалған.

StringGrid компоненті
Additional   компоненттердің палитрасында StringGrid компоненті орналасқан . StringGrid компонентінде сұр түсті FixedCols және FixedRows тақырып қатарлары бар,  сонымен StringGrid компоненті бағана мен жолдан тұрады.

Түсіндірме хат
Компьютерлік амалдарды қолданып, оқыту интенсивті әдістер класына жатады, бірақ оқыту материалдың гипермәтінді құрылымдардың қолданылуы интенсивті оқытудың ашық жүйесін құрастыруға мүмкіндік береді, студентке оған сәйкес келетін программаның немесе оқыту технологияны таңдау мүмкіншілігі бар, яғни жүйе студенттің индивидуалды мүмкіншіліктеріне бейімделеді. Оқыту өте қарапайым, күрделі оқыту жоспарымен байланыспаған болып келеді.
Технологияның дамуына байланысты оқытушының ролі тек оқыту процессін басқаруына әкеледі, бірақ бұл студенттердің таным процессіне әсерін төмендетпейді және оны оқыту процессінен шығармайды. Осылайша компьютерлік амалдарды қолданылатын оқыту формасы қазіргі кездегі формалардан оқыту процессінің басқаруымен және оқыту әдістерімен ерекшеленеді.
Электронды оқыту амалдардың және технологиялардың пайда болуы осы проблемаларды шығаруға мүмкіндік береді. Оқыту процессіне компьютердің енуі оқытушыны оқыту процессінің басқаруында күрделі жұмыстан босатып, бай анықтамылық және әр бейнелі түрде көрсетілген иллюстративті материал жасауға мүмкіндік береді: мәтін, графика, анимация, дауыстық және видео элементтер.
Интерактивті компьютерлік программалар адамның барлық әрекеттердің түрлерін активизациялайды: ойлық, сөздік, физиологиялық, перцептивті, материалды тез қамту процесі. Компьютерлік тренажерлар практикалық әдеттерді алуға мүмкіндік туғызады. тесттейтін интерактивті жүйелер білімдердің сапалығыны қорытынды жасайды. бір сөзбен айтқанда, электронды оқыту амалдардың және технологиялардың қолданылуы оқыту схемасын құрастыруға мүмкіндік береді, онда оқыту процессінің жай және компьютерлі формалардың ақылды байланысы жіберуде және білімдер жүйесін қамтуда жаңа сапаны береді.
Әсіресе осындай технологиялар қашықтықтан оқытуда актуальды болып келеді.Осыған байланысты курстық жұмыстың тақырыбы көрсетудің әдістері және деңгейлері туралы теориялық және практикалық білімдерінің кеңейтуі және жүйеленуі, программалау технологиясында деректерді өңдеу тәсілдері туралы, оқыту туралы болып келеді.
Delphi – Borland фирмасы Турбо-Паскаль тілінің негізінде жасаған. Программалаудың бұл тілі көбінесе клиент-север технологиясы бойынша деректер базасымен жұмыс істеуде пайдаланылады. Delphi-де негізгі күш қолда бар программаны барынша көп қайталап пайдалануға жұмсалады. Бұл құрастырушыларға бұрын дайын болған объектілерден қолданбаларды жасауына, сондай-ақ өздерінің жеке объектілерін әзірлеуге мүмкіндік береді.
Объективті – бағдарландырылған бағдарламалау тұжырымдамасын және оларды жасаудағы компаненттік көзқарасты жаппай мойындау бағдарламалау мәселелерінің өзін екінші ретке сырып тастады, ал онсыз шындығында маңызды, кәсіби біліктендірілген бағдарламалар жасауға болмайды
Delphi тұжырымдамасы 1994 жылдың соңында жүзеге асырылған, сол кезде осы ортаның ең алғашқы нұсқасы жарық көрген болатын.
Delphi-дің нұсқалар саны жалғыз ғана емес, олардың саны үшеу:
Базалық нұсқасы (Standard Edition) жаңадан кіріскен және кәсіби емес бағдарламашыларға байланысты.
Екінші деңгейдегі нұсқа (Professional Additional) кәсіби бағдарлама жасаушыларға арналған.Ол өз құрамына бүкіл стандартты мүмкіндіктерді, сонымен қатар,МБ-ның кеңейтілген қолдамасын, Internet–ті әлсіз қолдауды енгізеді.
Толық нұсқасы (ClientServer Suit Edition), ірі көлемді қосымшалар жасаушыларға арналған. Web-серверлерді, SQL үшін драйверлерді, үш деңгейлі қосымшаларды (Three-tier) және өзге де көптеген SQL-Monitor сияқты құралдарды қолдайды.
Сонымен қоса Delphi-дің жоғарғы дәрежелік нұсқалары да бар, олар AS400 платформаларын (бұл нұсқа Delphi400 деп аталады) және Entera (Delphi Enterprise) технологисын қолдайды.
Delphi 1 шыққаннан соң барлық компьютерлік басылымдар бұл жасалым ортасын Visual Basic – өлтірушісі болады деп жазды. Шындығында да солай болып шықты.
Delphi 2 (32-разрядтық) нұсқасының пайда болуы жаңа кезеңнің басталғанын білдірді-Windows NT және Windows 95 бағдарламалық интерфейстеріне, OLE хаттамаларына кіру мүмкіндігі туды. Delphi 2 клиентсервер сәулеті үшін толық құнды қосымшалар жасау құралына айналды. Кейіннен Delphi 3 көпдеңгейлі қосымшалар жасаушыларға, Internet және intranet қосымшаларын жобалаушы бағдарламашыларға толыққұнды инструментариймен қамтамасыз етті және қазіргі заманғы бағдарламалаудың қиындық туғызып тұрған объектілері-COM-моделдерін толығымен қолдады. Бұл нұсқа COM объектілерімен толық ықпалдасуына мүмкіндік береді. CORBA (Common Object Request Broker Architecture) архитектурасын қолдауы Wintel (Windows+Intel) платформасы үшін жасалған Delphi қосымшаларының алдында өзге операциондық жүйелер әлемін ашады (UNIX, OS2, WMS). Ірі корпаративті ДҚБЖ-лармен қарымқатынаста болуы ескі Paradox–тағыдай жеңіл болып қалды.Delphi-дің төртінші және бесінші нұсқалары Delphi-де бағдарламалау мүмкіндіктерін кеңейтті. Delphi-дің келесі нұсқалары, яғни Delphi 6, Delphi 7, Delphi 8 және Delphi 9 Delphi 5
тен айырмашылығы көп емес.Олардың алдыңғы нұсқалардан негізгі ерекшеліктері–компаненттерді жетілдіру мен кейбір қосымша элементтер қосу және бастапқы кодтың жазылуын қысқарту.

1. Дайындау негізі
Бұл курстық жобаны қазіргі жатақханамыздың электронды жұрналмен деректер қорымен байланысты етіп ең жоғарғы және сапалы,тыныш жатақхана етіп көрсетеді. Жатақханамыздың ғылыми-техникалық прогресс, студенттеріміздің жа.Қазіргі таңда компьютерлер әлемдік экономикада басты орында жғдайын дасап мынау дамыған қоғамада бізде оларды жағдайы жасалған сапалы жатақханада тұруына ат салысамыз.Сондықтан да бұл курстық жоба өзіміздің тұрып жатқан жатақханамыздың гүлденіп,заман талабына сай дамыған, электрондырылған жатақханалар қатарына азда болсада осындай праграмалар мен ақырында көтермелеп деңгейін көтергім келеді, жәнеде апайларымыздың қағаз жұмыстарын жеңілдету мақсатында құрдым.
Менің тағыбір ойлаған ойым біз осы өзіміздің тұрып жатқан жатақханамызды заман талабына сай күн сайын болмасада, жыл сайын ақырындап аз болсада жаңалықтар мен өзгерістер кіргізіп отырсақ бұл біздің тұрып жатқан студенттеріміздің талабына сай, жоғара деңгейдегі сапасы мен техникасы дамыған жатақхана болмақ деп ойлаймын. Сол себептенде біз мен осында кіші-кірім электронды жұрнал праграмасын құрдым.
3. Өнімнің қолданылуы
Бұл курстық жұмыста мен жатақханамызды гүлдендіріп,дамытып,заман талабына сай әдемі жатақхана ретінде көрсетпекпін.
4. Технологиялық мінездемелер
4.1 Жұмыстың орындалу мақсаты
Деректер қорының Жатақхана тақырыбында жазылған курстық жұмыс келесіндей нұсқаулары бар:
Керекті студенттерді тегі,аты,ИИИ,тб бойынша іздеу;
Мәліметтерді өшіру,қосу,өңдеу;
4.2 Кіріс және шығыс ақпараттарды ұйымдастыру
Кіріс ақпарат:
Құрылғының түрі;
Құрылғыға мінездеме;

Шығыс ақпарат:
Сұраныс туралы хабарлама алу;
Құрылғылар туралы мінездемеге есеп беру;

Курстық жұмыс толықтай жұмыс істеу үшін:
.exe кеңеймесі бар файлды жүктеу;
Файлдар барлығы бір каталогта орналасқан.

VII. Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Матаев С. Delphi 7. Бағдарлама құру негіздері: Оқу құралы. Қарағанды, 2005.
– 271б.
2. Хомоненко А.Д. Delhpi 7. – СПБ.: БХВ-Петербург, 2004.- 1216 бет.
3. тәжірибелік оқулығы. М.: БИНОМ, Лаборатория знаний, 2004. – 366 бет.
4. Фленов М.Е. Библия Delhpi. – СПб.: БХВ-Петербург, 2007. – 880 бет.
5. Фаронов В.В. Delphi. Жоғары дәрежеде тілде: жоғары оқу орындарына
арналған. – СПб.: Питер, 2003. – 640 бет.
6. Дарахвелидзе П.Г., Марков Е.П. Delhpi 7 бағдарламалау. – СПб.: БХВ-
Петербург, 2003. – 784 бет.
7. Фаронов В.В. Delhpi 5:Оқыту бағыты.-М.: Нолидж, 2001.- 605 бет.
8. Бобровский С. Delhpi 7. СПб.: Питер,2003.-735 б., суретті.
9. Гофман В., Хомоненко А. Delphi 7 – СПб.: БХВ-Петербург, 2006
10. Гвоздева В. Бағдарламашы мамандығына кіріспе: жоғары оқу орындарына
арналған оқулық, - Санкт-Петербург, 2008., - 232 бет, суретті.


V. Пайдаланушы нұсқаулығы
5.Бағдарламашыға нұсқау
Берілген бағдарлама Windows 9898, Windows NT, Windows 2000, Windows XP, Windows Vista, Windows 7 (seven) операциялық жүйелер басшылығымен жұмыс жасай алады, DBE қорымен байланысу және мәліметтер қорын активизациялау үшін BDE дрйверлерін орнату керек.
5.1 Бағдарламаның мақсаты
Менің мақсатым Берілген бағдарлама жатақхана туралы болғандықтан мен жатақханамыздың қағаз жұмыстарын азайтып, апайларға жеңілдендіріп,заман талабына сай жатақхана ретінде көрсетіу.
5.2 Бағдарламаның орындалу шарттары
Егер компьютерде Delphi бағдарламасы жүктелген болса,онда бағдарлама қандай да бір кедергісіз жұмыс істейді. Ал егер Delphi бағдарламасы болмаса онда ең алдымен сол бағдарламаны жүктеңіз.
5.3 Бағдарламамен жұмыс
Жеке кәбинетке кіру пернесін басып ондағы логин,құпия сөз арқылы біз ары қарай кіре аламыз.

Сурет 1.Кіру терезесі
Кіру терезесі ашылғаннан кейін келесі мәлеіметтерді енгізу қажет:
Қолданушының есімі;
Құпия сөз;
Бұл бағдарламаның қауіпсіздігі үшін арнайы жасалған.
Қажет ақпаратты енгізгеннен кейін басты формаға өтеміз:
Сурет 2.негізгі терезе
Терезеде мынандай мәліметтер көрсетілген:
Жатақхана туралы ақпарат;
Тегі бойынша іздеу;
Студенттерді жатақханаға тіркеу;
Өзгерістер енгізу;
Жыл,күн,ай,уақыттарын көрсету;
Өшіру;
Тағы бұл терезеде бүгінгі күн мен қазіргі сағат бейнеленген.

Сурет 3.Студенттерді жатақханаға тіркеу

Бұл терезеде:
Аты-жөні
Тегі
Әкесінің аты
Туылған жыл
ИИН
Оқу орны
Пәтер
Кабат

Сурет 6.Өзгерту панелі
Бұл терезеде:
Өзгерту батырмасы;
Жолдарды толтыру үшін арналған батырма.Бұнда студенттердің аты-жөні,жылы,ИИН,тб.лар ауысып кеткен жағдайда түзететін батырма.

Сурет 8.Тегі бойынша іздеу пернесі
Бұл терезеде:
Тегі бойынша іздеу пернесі: ол батырманы басу арқылы студенттерді Тегі бойынша іздеп табады.

5.4 Бағдарламаның листингі
Кәбинетке кіру коды:
procedure TForm1.N4Click(Sender: TObject);
begin
Form3.Show;
Edit бойынша іздеу коды:
procedure TForm5.edt3Change(Sender: TObject);
begin
Qry1.Close;
Qry1.SQL.Clear;
Qry1.SQL.Add('select * from Кызметкерлер where Аты_жоні'+' like "'+edt3.text+'%"');
Qry1.open;
end;
Іріктеу коды:
procedure TForm3.cbb1Change(Sender: TObject);
begin
edt1.Clear;
Qry1.Close;
Qry1.SQL.Clear;
Qry1.SQL.Add('select * from Тауар where Категориясы'+' like "'+cbb1.text+'%"');
Qry1.open;
end;

ДҚ – ға ақпарат қосу:
unit Unit1;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms,
Dialogs, XPMan, DB, ADODB, StdCtrls, Grids, DBGrids, ExtCtrls, jpeg,
Buttons, Menus;

type
TForm1 = class(TForm)
edt1: TEdit;
chk1: TCheckBox;
pnl1: TPanel;
dbgrd1: TDBGrid;
ds1: TDataSource;
con1: TADOConnection;
qry1: TADOQuery;
xpmnfst1: TXPManifest;
lbl1: TLabel;
cbb1: TComboBox;
lbl2: TLabel;
pnl2: TPanel;
pnl3: TPanel;
btn2: TButton;
img1: TImage;
btn3: TBitBtn;
mm1: TMainMenu;
N1: TMenuItem;
N2: TMenuItem;
N3: TMenuItem;
lbl3: TLabel;
lbl4: TLabel;
tmr1: TTimer;
Panel1: TPanel;
N4: TMenuItem;
procedure btn1Click(Sender: TObject);
procedure chk1Click(Sender: TObject);
procedure edt1Change(Sender: TObject);
procedure btn3Click(Sender: TObject);
procedure pnl4Click(Sender: TObject);
procedure N3Click(Sender: TObject);
procedure N1Click(Sender: TObject);
procedure N2Click(Sender: TObject);
procedure tmr1Timer(Sender: TObject);
procedure N4Click(Sender: TObject);
procedure btn3Click(Sender: TObject);
procedure btn2Click(Sender: TObject);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;

var
Form1: TForm1;
implementation
uses Unit2, Unit3;
{$R *.dfm}
procedure TForm1.btn1Click(Sender: TObject);
begin
form2.show;
end;

procedure TForm1.chk1Click(Sender: TObject);
begin
if chk1.Checked=true
then
dbgrd1.Enabled:=true
else
dbgrd1.Enabled:=false;
end;

procedure TForm1.edt1Change(Sender: TObject);
begin
Qry1.Close;
Qry1.SQL.Clear;
Qry1.SQL.Add('select * from Жатакхана where '+cbb1.text+' like "'+edt1.text+'%"');
Qry1.open;
end;

procedure TForm1.btn3Click(Sender: TObject);
begin
if Application.MessageBox('Назар аударыныз! Ошірілген акпаратты кайтару мумкін емес?','Ошіру!',MB_ICONQUESTION+MB_OKCANCEL)=1 then
begin
Qry1.Delete;
end;
end;
procedure TForm1.pnl4Click(Sender: TObject);
var buttonSelected:integer;
begin
buttonSelected := MessageDlg('Шыгу?',mtconfirmation, mbOKCancel, 0);
if buttonSelected = mrOK then close;
end;

procedure TForm1.N3Click(Sender: TObject);
var buttonSelected:integer;
begin
buttonSelected := MessageDlg('Шыгу?',mtconfirmation, mbOKCancel, 0);
if buttonSelected = mrOK then close;
end;

procedure TForm1.N1Click(Sender: TObject);
begin
showmessage('Бул багдарлама ПО-34 тобынын студенті Бірлік Сая курстык жумысы');

begin
showmessage('Бул багдарлама жатакханадагы апайлардын жумысын женылдету максатында курдым.
Бунда студенттерды жатакханага электронды турде тыркеп орналастыра аламыз');
end;

procedure TForm1.N2Click(Sender: TObject);
begin
form2.Show;
end;

procedure TForm1.tmr1Timer(Sender: TObject);
begin
lbl3.Caption:=timetostr(time);
lbl4.Caption:=datetostr(date);
end;
procedure TForm1.N4Click(Sender: TObject);
begin
Form3.Show;
end;
end.
ДҚ-нан ақпаратты өшіру батырмасы:
procedure TForm4.btn2Click(Sender: TObject);
begin
if Application.MessageBox('Назар аударыныз! Ошірілген акпаратты кайтару мумкін емес?','Ошіру!',MB_ICONQUESTION+MB_OKCANCEL)=1 then
begin
Qry1.Delete;
end;
VI. Қорытынды
Мен бұл қурыстық жұмысты жатақхана студенттерін тіркеу бөлімінің жұмысын автоматтандыру мақсатында жасадым және бүкіл мәлімет электронды түрде сақталады. Мұнда тіркелген студенттерді тез іздеу және тіркеу сияқты жұмыстар автоматты түрде жүргізіледі. Жатақхананың тіркеу бөлімін автоматтандыру көптеген мазалы бір циклді жұмыстарды жеңілдетіу операцияларын автоматты түрде орындайды.
Мұнда студенттер тіркеу және олар туралы жеке ақпаратты алуға мүмкіндік бар. Студенттер және мұғалімдерді категориясына байланысты іріктеу және аты-жөндері бойынша іздеу процедуралары жұмысты жылдамдату мақсатында орындалған.
Бұл курыстық жұмысты жасау барысында мен осы праграмам студенттер мен кезекші апайларға тиімді болыпғана қоимай болашақта автоматтандыру бағдарламаларының дамуы көптеген жаңа мүмкіндіктерге жол ашады деген сеніммен осындай тақырып негізінде құрстық жұмыс қорғадым.

VII. Пайдаланылған әдебиеттер тізімі
11. Матаев С. Delphi 7. Бағдарлама құру негіздері: Оқу құралы. Қарағанды, 2005. – 271б.
12. Хомоненко А.Д. Delhpi 7. – СПБ.: БХВ-Петербург, 2004.- 1216 бет.
13. Бабушкина И. А., Окулов С.М. Объекті бағытталған бағдарламалау тәжірибелік оқулығы. М.: БИНОМ, Лаборатория знаний, 2004. – 366 бет.
14. Фленов М.Е. Библия Delhpi. – СПб.: БХВ-Петербург, 2007. – 880 бет.
15. Фаронов В.В. Delphi. Жоғары дәрежеде тілде: жоғары оқу орындарына арналған. – СПб.: Питер, 2003. – 640 бет.
16. Дарахвелидзе П.Г., Марков Е.П. Delhpi 7 бағдарламалау. – СПб.: БХВ-Петербург, 2003. – 784 бет.
17. Фаронов В.В. Delhpi 5:Оқыту бағыты.-М.: Нолидж, 2001.- 605 бет.
18. Бобровский С. Delhpi 7. СПб.: Питер,2003.-735 б., суретті.
19. Гофман В., Хомоненко А. Delphi 7 – СПб.: БХВ-Петербург, 2006
20. Гвоздева В. Бағдарламашы мамандығына кіріспе: жоғары оқу орындарына арналған оқулық, - Санкт-Петербург, 2008., - 232 бет, суретті.