A. 1 байт
ТЕСТТІК ТАПСЫРМАЛАР
1. Информатика
2. 3 кредит
3. Рысжанова Айжан Сайлаухановна, аға оқытушы
4. Физика-математика факультеті, Информатика және ақпараттық технологиялар кафедрасы
5. Кесте 1.
Бөлім №
Бөлім атауы
Бөлімдегі сұрақтар саны
таңдау
салмағы
1
Ақпарат және оның өлшем бірліктері
24
5
1
3
Санау жүйесі
16
5
1
4
Microsoft Word
92
25
1
MicrosoftPowerPoint
25
15
5
Алгоритмдер және программалау
33
5
1
6
Компьютердің архитектурасы
50
5
1
@@@ Ақпарат және оның өлшем бірліктері(Информатика)
$$$ 1
Ақпаратты өлшемнің негізгі бірлігі ретінде қабылданады:
A. 1 байт
B. 1 бит
C. 1 бод
D. 1 бар
E. 1 кбайт
$$$ 2
Байт - бұл
A. 8 битке тең ақпарат санының бірлігі
B. Жедел жадта әріптің кодын өзгерту құралы
C. 1 немесе 0 сандарынан тұратын ақпарат мөлшерінің бірлігі
D. Ақпараттың санын өлшеудің максимал бірлігі
E. 16 битке тең ақпарат санының бірлігі
$$$ 3
8 битпен кодталатын ең үлкен теріс емес бүтін сан.
A. 99999999
B. 512
C. 256
D. 255
E. 513
$$$ 4
Бес килобайтта болады:
A. 5000 бит
B. 5000 байт
C. 500 байт
D. 5120 байт
E. 50 байт
$$$ 5
Бір мегабайтта болады:
A. 1000000 бит
B. 1000 килобайт
C. 100 000 байт
D. 1024 килобайт
E. 1026 килобайт
$$$ 6
Бір гигабайтта болады:
A. 1000000 бит
B. 1000000 килобайт
C. 1000000 байт
D. 1024 мегабайт
E. 1000000 бит
$$$ 7
ДЭЕМ жұмысында информацияны кодтау жүйесі:
A. Брайл жүйесі
B. Екілік жүйеде
C. Морзе жүйесі
D. Ондық жүйе
E. Байт жүйесі
$$$ 8
Ақпарат және оның қасиеттерін, жинау, өңдеу, сақтау және беру әдістерін зерттейтін ғылым ...:
A. Информатика
B. Информация
C. Кибернетика
D. Ақпаратты қорғау
E. Информациялық ресурс
$$$ 9
Ақпарат дегеніміз:
A. Берілгендердің өзара әрекеттестігі және адекватты тәсілдер.
B. Адамның дамуына әсер ететін қоршаған орта туралы мағұлматтар.
C. Политиктер инструменті.
D. Оқылған кітаптар.
E. Құрылған бағдарламалар.
$$$ 10
Ақпараттандыру дегеніміз:
A. Білімді жинақтау процесі.
B. Кез келген адамның қажетті ақпаратты алуына жасалатын жағдайлар процесі.
C. Өнеркәсіпке енгізілетін жаңа технологиялық жабдық.
D. Бұкаралық ақпарат қүралдарымен жаңалықтар тарату.
E. Компьютерлік технологияның жаңа мүмкіндіктері.
$$$ 11
Ақпараттық процесс дегеніміз:
A. Ақпарат қабылдау, беру, қолдану, түрлендіру процессі.
B. Білім берудің жаңа технологиясын қүру, енгізу.
C. Адамдардың білімін саясат төңірегінде үздіксіз қолдану.
D. Есептеу техникасының көмегімен ғылыми-техникалық есептерді шығару.
E. Бағдарлама беру процесі және жою.
$$$ 12
Ақпараттық жүйе дегеніміз:
A. Объект, процесс және құбылыс туралы жаңа сапалы ақпараттарды алу үшін құралдар мен өңдеу тәсілдері және алғашкы ақпараттарды берудің жиынтығын қолдану процесі.
B. Ақпараттарды қабылдау, тасмалдау, түрлендіру және қолдану процесі.
C. Кез-келген адамның қажетті ақпаратты алуын қамтамасыз ететін жағдайларды жасау процесі.
D. Берілген алгоритмге сәйкес бастапқы берілгендерді нәтижеге жеткізу үшін түрлендіру процесі.
E. Сурет, диаграмма, кесте және формула қатысатын жоғарғы сапалы қужаттарды құру және басу технологиясы.
$$$ 13
Информатика сабағы дегеніміз:
A. Компьютерлік жүйенің компонентерімен оны қолданушылар арасындағы өзара байланыс
B. Есептеуіш техника көмегімен ақпаратты құру, сақтау және өңдеу, тасымалдау әдістерін жүйелендіретін техникалық ғылым.
C. Информациялық жүйе.
D. Білім базасы.
E. Информациялық ресурс.
$$$ 14
Информатика ғылымы – ол:
A. ЭЕМ арқылы ақпараттарды өндеу заңдарын оқытатын ғылым.
B. Оқу процесінде ЭЕМ-ді пайдалану.
C. Мәліметтерді таңдау.
D. Интеллектуалды есептерді шығару.
E. Магнитті жинақтауыштарда ақпараттарды сақтау.
$$$ 15
Біздің еліміздегі алғашқы ЭЕМ:
A. Стрела.
B. IBMPC.
C. БЭСМ.
D. Минск-22.
E. Урал.
$$$ 16
Ақпараттың қандай қасиеті ақпараттың сапасын білдіреді:
A. Адекваттылығы.
B. Толықтығы.
C. Өзектілігі.
D. Нақтылығы.
E. Қол жетерлігі.
$$$ 17
Хабардағы ақпараттың көлемі:
A. Хабардағы сөз саны.
B. Хабардағы символ саны.
C. Хабардағы бос орын саны.
D. Мәтін саны.
E. Цифрлар саны.
$$$ 18
Қажетті ақпаратты алу мүмкіндігі:
A.Маңыздылығы.
B. Көпшілігі.
C. Толықтығы.
D. Қол жетерлігі.
E. Сенімділігі.
$$$ 19
Ақпарат өлшем бірліктері:
A.Сөз.
B. Дискет.
C. Байт, бит.
D. Дюйм.
E. Жол.
$$$ 20
Бір байтта:
A.12 бит.
B. 8 бит.
C. 10 бит.
D. 100 бит.
E. 20 бит.
$$$ 21
1024 Мбайт неге тең:
A.1 Мбайтқа.
B. 1 Кбайтқа.
C. 1 Битке.
D. 1Өріске.
E. 1 Гбайтқа.
$$$ 22
1 Мбайт неге тең:
A.1000 байт.
B. 100 байт.
C. 10000 бит.
D. 1000 бит.
E. 1024 Кбайт.
$$$ 23
Бит қандай мәндер қабылдай алады?
A.0 немесе 1.
B. - немесе +.
C. Кез келген бір символ.
D. Тек қана 0.
E. Тек қана 1.
$$$ 24
1024 байт неге тең:
A.1 Мбайтқа.
B. 1 Кбайтқа.
C. 1 Битке
D. 1 өріске.
E. 1 Гбайт
@@@ Алгоритмдер және программалау (Информатика)
$$$ 1
Алгоритм дегеніміз не?
A.Алгоритм - бұл орындаушыға кейбір аяқталған әрекеттерді орындау үшін берілген жеке нұсқаулар
B. Алгоритм -бұл орындаушыға арналған анықтамалар мен ережелердің жиыны
C. Алгоритм - бұл қадамдардың шекті санымен берілген тізбек, ол кез келген есептің шешіміне әкелетін амалдар және дәл нұсқаулардың жиынтығы
D. Алгоритм -бұл ЭЕМ үшін командалардың тізбегі
E. Алгоритм - бұл қандайда бір мақсатқа жету үшін орындалатын әркеттер тізбегі.
$$$ 2
Біртіндеп орындалатын алгоритмдердің бірнеше командаларының тізбегі...деп аталады.
A. программалар жүйесі
В. программа
C. серия
D. қызметтік сөздер
E. алгоритм
$$$ 3
Сызықты алгоритмде ...
A. амалдар тізбегі бір немесе бірнеше рет орындалады (немесе бірде бір рет емес).
B. амалдар тізбегі олардың орналасу ретінде байланысты біртіндеп орындалады
C. кейбір шарттың атқарылуына байланысты амалдар тізбегі орындалады
D. кейбір шарттың атқарылуына байланысты амалдардың бір-ақ тізбегі бірнеше рет(немесе бірде бір рет емес) орындалады
E. амалдардың бір ғана тізбегі бірнеше рет (немесе бірде бір рет емес) орындалуы
$$$ 4
Толық шартты конструкция- бұл амалдардың мынадай ұйымдастыру формасы...
A.белгілі бір шарт атқарылуына байланысты амалдар тізбегінің бір немесе бірнеше рет орындалу (немесе бірде бір рет емеc).
B. белгілі бір шарттың атқарылыуына немесе атқарылмауына байланысты амалдардың бірінші немесе екінші тізбегінің орындалуы
C. белгілі бір шарт атқарылып жатқанда амалдар тізбегінің орындалуы
D. амалдардың бір ғана тізбегі бірнеше рет (немесе бірде бір рет емес)орындалуы
E. әрекет-амалдардың бір-ақ тізбегі бірнеше рет (немесе ең болмаса бір рет) орындалады
$$$ 5
Қандай қызметтік сөздер көмегімен алгоритмдік тілде тармақталу командасының толық емес формасы жазылады.
A.егер,онда басқаша,барлығы
B.егер,онда барлығы
C.шарт, онда басқаша, барлығы
D. әзірге,цб,цс
E. құрамдас
$$$ 6
Шамалардың аралығында тек қана бір қатынастан тұратын шарт...деп аталады
A.жеке
B. құрамдас
C. қарапайым
D. көп деңгейлі
E. аз деңгейлі
$$$ 8
Сөздегі символдар саны...деп аталады.
A.сөз тереңдігі
B. сөз ені
C.сөз ұзындығы
D.кеңейтілген
E. сөз мөлшері
$$$ 9
Қайсы ежелгі ғалымның фамилиясы алгоритм сөзінің тегімен байланысты?
A.Аль- Каши
B. Аль- Хорезми
C. Аль- Хайсама
D.Евклид
E. Йассауи
$$$ 10
Кім ежелгі алгоритмның авторы болып есептеледі?
A.Декарт
B. Герон
C. Пифагор
D. Евклид
E. Йассауи
$$$ 11
Алгоритм деген не?.
A.Алгоритм- бұл орындаушыға қайсыбір біткен (аяқталған) іс - әрекеттерді орындауға берілген жеке нұсқаулар
B. алгоритм - бұл орындаушыға арналған анықатмалар мен ережелердің жиыны
C. алгоритм - бұл біртіндеп орындалған кезде белгілі бір есепті немесе есептердің белгілі бір тобына кіретін есепті шешуге мүмкіндік беретін түсінікті және дәл нұсқаулардың шекті тізбегі
D. алгоритм- бұл ЭЕМ үшін командалардың тізбегі
E. жеке тіл конструкцияларының түсіндірілу ережелерінің жүйесі
$$$ 12
Алгоритмнің біртіндеп орындалатын бірнеше командаларының тізбегі- аталады...
А. программалардың жүйесі
B. программа
C. серия
D. қызметші сөздер
E. қарапайым сөздер
$$$ 13
Тұрақты шама - бұл - шама...
А. алгоритмнің орындалу процесінде мәні әрдайым өзгеретін
В. мәні алгоритмның орындалу процесінде өзгеретін
С. алгоритмның орындалуының процесінде мәні өзгермейтін
D. мәні сөздер немесе мәтіндер болып табылатын
E. программалардың жүйесі
$$$ 14
Айнымалы шама - бұл - шама...
А. мәні сөздер немесе мәтіндер болып табылатын
B. алгоритмнің орындалуының процесінде мәні өзгермейтін
C. алгоритмнің орындалуының процесінде мәні өзгеретін
D. мәні цифрлар немесе сандар болып табылатын
E. программалардың жүйесі
$$$ 15
... аргумент деп аталады.
А.Алгоритм үшін нәтижелер болып табылатын шамалар
B. Алгоритм үшін бастапқы деректер болып табылмайтын шамалар
C. Алгоритм үшін бастапқы деректер болып табылатын шамалар
D. Aлгоритм үшін тақырыптар болып табылатын шамалар
E. Программалардың жүйесі
$$$ 16
Аталған құжаттың қайсысы алгоритм болып табылады?
А. техника қауіпсіздігінің ережесі
B. банкоматтан ақша алудың нұсқауы
C. сыныптың тізімі
D. сабақтардың кестесі
E. сабақтардың тақырыбы
$$$ 17
Айнымалы толық берілген болып есептеледі, егер ол үшін белгілі болса...
А. түрі, аты, мәні
В. түрі, аты
С. аты, мәні
D. түрі, мәні
E. аты,тегі
$$$ 18
Процессор алгоритмнің жазылған командаларын орындайды
А. алгоритм тілінде
В.блок - схема түрінде
С. табиғи тілде
D. машина тілінде (екілік кодта)
E. есеп түрінде
$$$ 19
... сызықты алгоритм деп атаймыз.
A.амалдардың бір тізбегі бірнеше рет атқарылуын
B. амалдардың тізбегі олардың біртіндеп орналасуының ретімен атқарылуын
C. белгілі бір шарттың орындалуына байланысты амалдардың тізбегі атқарылуын
D. белгілі бір шарт орындалып тұрған кезінде амалдардың бір тізбегі бірнеше рет орындалуын
E. белгілі бір командалардың бірнеше рет қайталанып орындалуын
$$$ 20
Толық шартты конструкция - бұл іс-әрекеттердің былайша ұйымдастырылған формасы...
A.белгілі бір шарт орындалып тұрғанша амалдардың тізбегі бірнеше рет атқарылады
B. амалдардың тізбегі олардың біртіндеп орналасуының ретімен атқарылады
C. белгілі бір шарттың орындалуына байланысты амалдардың тізбегі атқарылады
D. амалдардың бір тізбегі бірнеше рет атқарылады
E. нәтиже де емес, аргумент те болып табылмайтын, тек қана аралық мәнінің белгілері үшін қолданылатын шама
$$$ 21
Қандай қызметтік сөздердің көмегімен алгоритмдік тілде тармақталу командасының толық формасы жазылады?
A.әзірге,цб, цс
B. егер, онда, соңы;
C. шарт, онда, әйтпесе, соңы;
D. егер, онда, әйтпесе, соңы;
E. барлығы дұрыс
$$$ 22
Қандай қызметтік сөздердің көмегімен алгоритмдік тілде тармақталу командасының толық емес формасы жазылады?
A.егер, онда басқаша, соңы
B. егер, онда соңы
C. шарт,онда, әйтпесе, соңы
D. әзірге, цб, цс
E. барлығы дұрыс
$$$ 23
IX ғ Орта Азия ұлы араб математигі әл-Хорезми есімінің латынша жазылуынан қандай термин шықты?
A. бағдарлама
B. оператор
C. транслятор
D. алгоритм
E. процедура
$$$ 24
Алгоритмнің негізгі қасиеттерін көрсет
А. алгоритмнің айқындылығы, түсініктілігі, тиістілігі
B. алгоритмнің айқындылығы, үздіктілігі, жалпыға бірдейлігі, нәтижелігі, формальді орындалуы
C. алгоритмнің үздіктілігі, түсініктілігі, тиістілігі, мақсаттылығы
D. алгоритмнің айқындығы, мақсатталығы, тиістілігі, жалпыға бірдейлігі
E. дұрыс жауабы жоқ
$$$ 25
Алгоритмнің жазылу түрлерін көрсет
А. алгоритмдік тілде, блок-схема түрінде, программалау тілінде
B. алгоритмдік тілде, программалау тілінде, Паскаль тілінде, математикалық тілде
C. блок-схема түрінде, графикалық түрде, программалау тілінде
D. программалау тілінде, математика тілінде, графикалық түрде, блок-схема түрінде
E.дұрыс жауабы жоқ
$$$ 26
Блок-схемада қандай геометириялық фигураларды қолданбайды?
А. тіл төртбұрыш, ромб
В. стрелкалар, параллелограм
C. ромб, параллелограм
D. шеңбер, үшбұрыш
E. ромб, шеңбер
$$$ 27
Программаның бастапқы мәтіні программа орындалғанға дейін толығымен ЭЕМ кодтарына ауысатын процесс, бұл...
A.құрастыру
B. редакциялау
C. компиляция
D. көшірмесін алу
E. программалау
$$$ 28
Программа деген не?
A.қолданбалы программаларда пайдаланылатын компоненттер туралы ақпарат сақталатын файлдар жиыны
B. процессор орындай алатын екілік кодтардың жиыны
C. пайдаланушы интерфейсін құру барысында қолданылатын элемент
D. программистің қойған есебін шығару үшін процессор орындауға тиісті болатын командалар немесе нұсқаулардың жиыны
E. қайсыбір шарттың орындалуына немесе орындалмауына байланысты іс - әрекеттердің не осы немесе басқа тізбегінің орындалуы
$$$ 29
Алгоритмдiк құрылымының негiзгi түрi:
A.Сызықтық, циклдiк, тармақталған.
B. Сызықтық емес, сызықтық, тармақталған.
C. Сөздiк алгоритм, графиктiк алгоритм.
D. Бағдарлама.
E. Дұрыс жауабы жоқ.
$$$ 30
Алгоритмнің жазылу түрлері:
A.Сөздік, графиктік, программа.
B. Мәтін, формула.
C. Кесте, диаграмма.
D. Екілік тізбек.
E. Дұрыс жауабы жоқ.
$$$ 31
Алгоритмнің жалпылама қасиеті:
A.Алгоритмнің қолданушыға түсінікті тілде жазылу.
B. Біртиптес есептердің класын шығаруға қабілеттілігі.
C. Уақыт моментіне сәйкес келуі.
D. Процесстің шынайы жағын бейнелеуі.
E. Күтілген нәтижені беруі.
$$$ 32
Алгоритмнің нәтижелілігі:
A.Алгоритмнің қолданушыға түсінікті тілде жазылу.
B. Біртиптес есептердің класын шығаруға қабілеттілігі.
C. Уақыт моментіне сәйкес келуі.
D. Процесстің шынайы жағын бейнелеуі.
E. Күтілген нәтижені беруі.
$$$ 33
Алгоритм деген не:
A.Белгілі мақсатқа жету үшін орындалатын программалар тізбегі
B. Программаны орындау және сынау.
C. Сандық әдісті таңдау.
D. Есептің қойлымы.
E. Есептедің нәтижелерін талдау.
@@@ Санау жүйесі(Информатика)
$$$ 1
891 ондық санын екілік есептеу жүйесіне аудару келесі жазуға алып келеді:
A.1101111011
B. 110111101
C. 1001111011
D. 1101001011
E. 1101001100
$$$ 2
156 ондық санын екілік есептеу жүйесіне аудару келесі жазуға алып келеді:
A.100 111 011
B. 10111101
C. 10011100
D. 110101011
E. 110101001
$$$ 3
Ондық санау жүйесіндегі 2 санының екілік санау жүйесіндегі жазылуы:
A.0011.
B. 0001.
C. 0010.
D. 0111.
E. 1001.
$$$ 4
Компьютер жұмысы ... санау жүйеге негізделген
A.екілік
B. кез-келген
C. 3-тік
D. 5-тік
E. 10-дық
$$$ 5
Мына сандар қай санау жүйесінде жазылған 15,F,A, B, C, D
A.16-қ
B. 5-к
C. 3-к
D. 2-к
E. 1-к
$$$ 6
Мына амал қай санау жүйесінде орындалған 101001=110, 1111 =1000
A.10-дық
B. 8-лік
C. 2-лік
D. 4-тік
E. 1-лік
$$$ 7
Мына қосындының қайсысы дұрыс? 111+101 (екілік жүйеде)
A.202
B. 1100
C. дұрыс жауап жоқ
D. 2102
E. 1111
$$$ 8
255 санының екілік коды 11111111. 257 санының екілік коды қандай:
A.10000001.
B. 1111111111.
C. 101010101.
D. 100000001.
E. 101.
$$$ 9
Екілік санау жүйесінде 32 санын жазыңдар:
A.100000.
B. 111111.
C. 101010.
D. 100001.
E. 111.
$$$ 10
Екілік санау жүйесіндегі 1010111 -саны, ондық санау жүйесінде:
A.87.
B. 23.
C. 94.
D. 115.
E. 65.
$$$ 11
Сегіздік санау жүйесінің алфавиті:
A.{1,2,3,4,5,6,7,8,9}.
B. {0,1}.
C. {0,1,2,3,4,5,6,7}.
D. {a,b,c,d,e,f}.
E. {a-z}.
$$$ 12
17 ондық санының 16 –қ жүйде жазылу:
A.121.
B. 1010.
C. 2C.
D. 212.
E. 11.
$$$ 13
Ондық санау жүйесіндегі 3 санының екілік санау жүйесіндегі жазылуы:
A.0011.
B. 0001.
C. 0010.
D. 0111.
E. 1001.
$$$ 14
89 ондық санының 16 –қ жүйде жазылу:
A.59.
B. 1010.
C. 2C.
D. 212.
E. 11.
$$$ 15
124 ондық санының 16 –қ жүйде жазылу:
A.7C.
B. 1010.
C. 2C.
D. 212.
E. 11.
$$$ 16
403 ондық санының 8–дік жүйде жазылу:
A. 623.
B. 503.
C. 326.
D. 305.
E. 348.
@@@ Microsofft PowerPoint (Информатика)
$$$ 1
Презентациядан слайдты жою үшін:
A.Вид – Удалить слайд.
B. Дизайн – Вырезать.
C. Главная –Слайды – Удалить слайд.
D. Главная – Удалить.
E. Файл – Удалить.
$$$ 2
Презентацияда анимацияларды орнату үшін:
A.Главная – Настройка анимации.
B. Формат – Разметка слайда.
C. Вставка – Создать слайд.
D. Показ слайдов – Начать показ.
E. Анимация – Настройка анимации.
$$$ 3
Презентация жасау барысында жаңа слайд жасау үшін:
A.Главная – Формат– Оформление слайда.
B. Формат – Разметка слайда.
C. Главная – Слайды – Создать слайд
D. Показ слайдов – Начать показ.
E. Файл – Вставка – Создать.
$$$ 4
MS Power Point-та әр түрлi иллюстрация жасау кезiнде менюдан қай параметр қолданылады:
A.Формат –Абзац –Цвет.
B. Главная –шрифт –цвет.
C. Главная –выделить.
D. Окно –новое-цвет.
E. Вставка –печать.
$$$ 5
Мультимедиа – информация:
A.Бейнелеу.
B. Баспаға басу.
C. Есептеу.
D. Кескіндеу.
E. Жазбалар.
$$$ 6
Презентация жасауда қолданылатын ұғымдар (қатенi көрсет) :
A.Шаблон.
B. Слайд.
C. Анимация.
D. Эффект.
E. Запрос.
$$$ 7
Презентацияны құрайтын слайдтардың барлығы бiр жүйеге келтiрiлуi және тiзбектi түрде бейнеленуi үшiн ... қолданылады.
A.Слайдтарды безендiру элементтерi
B. Шаблон арқылы безендiру.
C. Бiр слайдтан келесi слайдқа ауысу тәсiлдерi.
D. Фондық түстердi өзгерту.
E. Түрлi түстер схемасы.
$$$ 8
MS Power Pointпрограммасында слайдтарды сұрыптау режимi:
A.Презентацияның әр слайдын жеке қарауға және өңдеуге ыңғайлы.
B. Презентацияның тек текстiк мазмұнын көрсетедi.
C. Презентацияның барлық слайдтары тiзбектелiп, терезеде орналасады.
D. Презентация кезiнде баяндамашы қолдану үшiн беттерге ескертпелер құру.
E. Дайындалған презентация слайдтары экранда бiрiнен кейiн бiрi көрiне бастайды.
$$$ 9
MS Power Pointпрограммасында бетке ескертпе жазу режимi:.
A.Презентацияның әр слайдын жеке қарауға және өңдеуге ыңғайлы.
B. Презентацияның тек текстiк мазмұнын көрсетедi.
C. Презентацияның барлық слайдтары тiзбектелiп, терезеде орналасады.
D. Презентация кезiнде баяндамашы қолдану үшiн беттерге ескертпелер құру.
E. Дайындалған презентация слайдтары экранда бiрiнен кейiн бiрi көрiне бастайды.
$$$ 10
MS Power Pointпрограммасында слайдтарды көрсету режимi:
A.Презентацияның әр слайдын жеке қарауға және өңдеуге ыңғайлы.
B. Презентацияның тек текстiк мазмұнын көрсетедi.
C. Презентацияның барлық слайдтары тiзбектелiп, терезеде орналасады.
D. Презентация кезiнде баяндамашы қолдану үшiн беттерге ескертпелер құру.
E. Дайындалған презентация слайдтары экранда бiрiнен кейiн бiрi көрiне бастайды.
$$$ 11
MS Power Pointпрограммасында құрылымдық режим:
A.Презентацияның әр слайдын жеке қарауға және өңдеуге ыңғайлы.
B. Презентацияның тек текстiк мазмұнын көрсетедi.
C. Презентацияның барлық слайдтары тiзбектелiп, терезеде орналасады.
D. Презентация кезiнде баяндамашы қолдану үшiн беттерге ескертпелер құру.
E. Дайындалған презентация слайдтары экранда бiрiнен кейiн бiрi көрiне бастайды.
$$$ 12
MS Power Pointпрограммасында слайдтар режимi:
A.Презентацияның әр слайдын жеке қарауға және өңдеуге ыңғайлы.
B. Презентацияның тек текстiк мазмұнын көрсетедi.
C. Презентацияның барлық слайдтары тiзбектелiп, терезеде орналасады.
D. Презентация кезiнде баяндамашы қолдану үшiн беттерге ескертпелер құру.
E. Дайындалған презентация слайдтары экранда бiрiнен кейiн бiрi көрiне бастайды.
$$$ 13
MS Power Point программасының негізгі мақсаты не?
A.Слайд құру.
B. Презентация көрсетілуін автоматты түрде программалық түрге аудару.
C. Дыбыстық және мультимедиялық мүмкіндіктерді пайдаланып, презентацияны экранда көрсету.
D. Презентация материалын қағазға шығару.
E. Слайдтарды тізбектей көрсету.
$$$ 14
MS Power Point -та слайдтар құру қай менюда орналасқан:
A. Вставка.
B. Дизайн.
C. Главная.
D. Анимация.
E. Слайдтар көрсету (показ слайдов).
$$$ 15
MS Power Point-та слайдтарды безендіру командасы қай мәзірде орналасқан
A.Слайд көрсету-презентацияны баптау.
B. Слайд көрсету-анимация эффектісі.
C. Қою-слайдты безендіру.
D. Дизайн және Переходы панелі.
E. Сервис-баптау-слайдты безендіру.
$$$ 16
Бұрын сақталған документтерді қалай ашамыз?
A.файл-создать
B. файл-открыть
C. файл-обычный
D. вид-обычный
E. правка-обьектправка-перейти
$$$ 17
Алмастыру буфері деген не?
A.Қиып алынған немесе көшірілген ақпараттың уақытша сақтау аймағы.
B. Ақпаратты тұрақты сақтау аймағы.
C. Өшірілген ақпаратты сақтау аймағы
D. Есептеуге арналған аймақ
E. Суреттерді ғана сақтауға арналған аймақ.
$$$ 18
MS Power Point. Құжатты сақтау үшін ... пернелер комбинациясы пайдаланылады:
A.Сtгl +S.
B. Сtгl +O.
C. Сtгl +N.
D. Сtгl +V.
E. Сtгl +С.
$$$ 20
Сохранить командасын қай клавиштер көмегімен орындайды:
A.CTRL+ N.
B. CTRL+O.
C. CTRL+ S.
D. CTRL+P.
E. CTRL+ Z.
$$$ 21
Отменить ввод командасын қай клавиштер көмегімен орындайды:
A.CTRL+ N.
B. CTRL+O.
C. CTRL+ S.
D. CTRL+P.
E. CTRL+ Z.
$$$ 22
Повторить ввод командасын қай клавиштер көмегімен орындайды:
A.CTRL+ N.
B. CTRL+O.
C. CTRL+ S.
D. CTRL+P.
E. CTRL+ Y.
$$$ 23
Вставить командасын қай клавиштер көмегімен орындайды:
A.CTRL+ N.
B. CTRL+V.
C. CTRL+ S.
D. CTRL+P.
E. CTRL+ Y.
$$$ 24
Сөзді бірыңғай бас әріптерге ауыстыру клавишасы қандай:
A.CTRL+ А.
B. SHIFT+F3.
C. CTRL+ S.
D. SHIFT+F4.
E. CTRL+ Y.
$$$ 25
MS Power Point. Жаңа файл командасын қай клавиштер көмегімен орындайды:
A.CTRL+ N.
B. CTRL+V.
C. CTRL+ S.
D. CTRL+P.
E. CTRL+ Y.
@@@ МісrоsoftWord (Информатика)
$$$ 1
МS Word мәтіндік редакторындағы объект Місrоsoft Equation не үшін қажет:
A.Математикалық формуланы жазу үшін.
B. Коллекциялар мен суреттерді қою үшін.
C. МS Ехсеl-ге кестені қою үшін.
D. Графикалық және диаграммаларды құру үшін.
E. Деректерді мәтінге көрсету, стильдерді құру үшін.
$$$ 2
Екі абзацты біріктіру үшін ... басу керек:
A.Жоғарғы абзацтың соңына курсорды қойып, Delete пернесін.
B. Курсорды төменгі абзацтың басына қойып, Еntег пернесін.
C. Курсорды төменгі абзацтың басына қойып, ТаЬ пернесін.
D. Курсорды жоғарғы абзацтың соңына қойып, ТаЬ пернесіл.
E. Курсорды жоғарғы абзацтың соңына қойып, Іnsегt пернесін.
$$$ 3
Мәліметтерді енгізу үшін жобалау режимінен толтыру режиміне көшу қажет:
A.Правка-Режим таблицы.
B. Вид- Режим таблицы.
C. Файл- Таблица- Режим таблицы.
D. Таблица- Режим таблицы.
E. Сервис- Режим таблицы.
$$$ 4
Delete жөне ВаckSpace (ВS) пернелерінің айырмашылығы:
A.ВS- қалпына келтіру, ал Dе1 - өшіру.
B. ВS - өшіру, ал Del - көшу пернесі.
C.Del -курсордан кейінгі символды өшіру, ал ВS - курсордың алдындағы символды өшіру.
D. Ешқандай айырмашылығы жоқ.
E. ВS - сақтау пернесі, ал Dеl - өшіру.
$$$ 5
MS Word мәтіндік редакторда кестенің ұяшықтарын бөлу үшін:
A.Вставка мәзірінде Объект таңдау.
B. Таблица мәзірінде Разбить ячейки таңдау.
C. Формат мәзірінде Табуляция таңдау.
D. Таблица мәзірінде Объединить ячейки тандау.
E. Формат мәзірінде Поле таңдау.
$$$ 6
Беттің параметрлерін қалай қою керек:
Беттің параметрлерін қалай қою керек:
A.Разметка страницы - Параметры страницы.
B. Вставка - Параметры страницы.
C. Главная -Параметр страницы.
D. Рассылки - Ширина столбца.
E. Сервис-параметр.
$$$ 7
Word-та файл үнсіз (по умолчанию) қандай кеңейтумен беріледі:
A.*.dос.
B. *.txt.
C. *.wor.
D. *.wrd.
E. *.хls.
$$$ 8
Разметка страницы менюінің негізгі командалары:
A.Буфер обмена, шрифт, абзац, стили.
B. Страницы, таблицы, иллюстрации, текст, колонтитулы.
C.Темы, Параметры страницы, Фон страницы, Абзац, Упорядочить
D. Режимы просмотра документа, масштаб,макросы.
E. Правописание, примечания, изменения.
$$$ 9
MS Word редакторында файлдың атын қалай өзгертуге болады:
A.Файл-Сохранить.
B. Файл -Сохранить как.
C. Файл-Переименовать.
D. Сохранить түйме сайман панеліндегі.
E. Shift+F12 комбинациясы.
$$$ 10
MS Word құжатында кестенің бағанын жою үшін не істеу керек:
A.Кестені белгілеп, жанама менюінен Удалить столбцы командасын
B. Кестені белгілеп, ВасkSрасе пернесін басу.
C. Кестені белгілеп, Таb пернесін басу.
D. Кестені белгілеп, Delete пернесін басу.
E. Кестені белгілеп , Еsс пернесін басу.
$$$ 11
MS Word-та Шрифтсұхбаттық терезесінің көмегімен төменде келтірілген өзгертулердің қайсысын орындауға болмайды:
A.Жолдың бірінші әрпін Буквица жасау.
B. Әріптер арасында интервал өзгерту.
C. Мәтінді жолмен ауыстырғанда төмен немесе жогары ауыстыру.
D. Әріпті курсивті етіп жасау.
E. Шрифтөлшемін 17 мен жазу.
$$$12
Word-текстік редакторында сақталған файлды ашу командасы қай менюда орналасқан:
A.Файл.
B. Главная.
C. Вставка.
D. Разметка страницы.
E. Рецензирование
$$$13
Сохранить как бұйрығы қай жағдайда қолданылады:
A.Файлды жедел зердеде сақтау үшін.
B. Үнемі, файлды сақтау керек болған жағдайларда.
C. Кез-келген өзгертулер енгізгеннен кейін файлды өз атымен сақтау үшін
D. Файлды жаңа атпен немесе басқа тасымалдаушыда сақтау үшін.
E. Файлды тұрақты зердеде сақтау үшін.
$$$ 14
МS Wоrd-та бағандарды (колонки) орналастыру үшін қандай жолды пайдалану қажет?
A.Главная - Ячейки.
B. Разметка страницы-Параметры страницы - Колонки.
C. Вставка - Колонки - Даты.
D. Вид – Колонки - Закладки.
E. Ссылки – Ячейки - Колонки.
$$$ 15
Мәтінді ендіруді автоматтандыру мүмкіндігі ...
A.Файл – Параметры – Правописание – Параметры автозамены...
B. Рецензирование – Параметры – Правописание – Параметры автозамены...
C. Вставка – Параметры – Правописание – Параметры автозамены...
D. Бет нөмірлерін кірістіру, автопішін.
E. Мәтінді түзету, мәтіннің стилін безендіру.
$$$ 16
МS Word бағдарламасында Күн және Уақыт командалары орналасқан мәзір:
A.Вставка– Дата и время.
B. Разметка страницы– Параметры страницы– Дата и время.
C. Вид– Дата и время.
D. Рецензирование – Дата и время.
E. Рассылки – создание.
$$$ 17
Масштаб қандай қызмет атқарады :
A.Вставка – текст – экспресс блоки арқылы құжат бейнесінің масштабын өзгертеді.
B. Құжат бейнесінің масштабын өзгертеді.
C. Таңдау арқылы құжат бейнесінің масштабын өзгертеді.
D. А және С жауаптары.
E. Масштабты өзгерту мүмкін емес.
$$$ 18
Құжатты баспаға шығармас бұрын қалай толық көруге болады:
A.Файл –Печатькомандасы.
B. Вид-режимы просмотра документа-разметка страницы.
C. Вид - Масштаб.
D. Файл – Масштаб.
E. Вид –Печать командасы.
$$$ 19
Клавиатура көмегімен тексті белгілеу:
A.Ctrl + стрелка.
B. Shift + стрелка.
C. Alt + стрелка.
D. Shift + Alt.
E. Shift + Ctrl.
$$$ 20
Microsoft Word программасы ... болып табылады:
A.Таблицалық редактор.
B. Баспаханалық жүйе.
C. Электронды редактор.
D. Текстік процессор.
E. Графикалық редактор.
$$$ 21
MicrosoftWordтекстік редакторы программалар ... құрамына кіреді:
A.Norton Commander
B. MS-Offiсе.
C. Windows.
D. WinZip.
E. MS-DOS
$$$ 22
Microsoft Word текстік редакторында абзац параметрлерін қою:
A.Командалық меню пункті Главная→ Абзац
B. Командалық меню пункті Вставка → Шрифт.
C. Командалық меню пункті Вид → Разрыв.
D. Командалық меню пункті Формат → Список.
E. Командалық меню пункті Формат → Колонки.
$$$ 23
MSWord – та формулалар қай менюдан қойылады:
A.Командалық меню пункті Главная→ Формула.
B. Командалық меню пунктіВставка → Формула.
C. Командалық меню пункті Вид →Формула.
D. Командалық меню пункті Формат → Формула.
E. Командалық меню пунктіВставка → Символ.
$$$ 24
MS Word текстік редакторында фигуралы текст жазу үшін ... қолданылады:
A.Командалық меню пункті Главная→ Формула.
B. Командалық меню пунктіВставка → WordArt.
C. Командалық меню пункті Вид →Формула.
D. Командалық меню пункті Формат → Формула.
E. Командалық меню пункті Вставка → Символ.
$$$ 25
Текстік редакторда Фигуры саймандар панелі қолданылады:
A.Формуламен жұмыс.
B. Диаграмма қою үшін
C. Векторлық суреттермен жұмыс істеу үшін.
D. Тізіммен жұмыс.
E. Кестемен жұмыс.
$$$ 26
Формат по образцу - бұл:
A.Текстің безендірілуін алдын ала берілген үлгі бойынша жасау.
B. Тексті өзгерту.
C. Қосымша өзгерту, өшіру, кірістіру, немесе тексті түзету.
D. Шрифтің көлемін өзгерту.
E. Масштабты өзгерту.
$$$ 27
Информатика сөзі қалай жазылған:
A.Жартылай қалың, асты сызылған.
B. Курсив, қалың, асты сызылған.
C. Курсив, асты сызылған.
D. Жартылай қалыңдатып.
E. Курсив.
$$$ 28
MS Word текстік редакторында бетке рамка қою үшін:
A.Командалық меню пункті Разметка страницы →Фон страницы.
B. Командалық меню пункті Вставка → Границы страниц.
C. Командалық меню пункті Разметка страницы → Границы страниц.
D. Командалық меню пунктіРазметка страницы → Цвет страницы. .
E. Командалық меню пункті Разметка страницы → Подложка.
$$$ 29
Тізімді алфавит бойынша орналастыру үшін қолданылатын:
A.Автоформат.
B. Сортировка.
C. Өсуі бойынша сорттау.
D. Автоматты түрде сорттау.
E. Автозамена.
$$$ 30
Тізімді алфавит бойынша орналастыру үшін қолданылатын команда тізбегін көрсетіңіз:
A.Главная →Автоформат.
B. Главная →Сортировка.
C. Главная →Өсуі бойынша сорттау.
D. Главная →Автоматты түрде сорттау.
E. Главная →Автозамена.
$$$ 31
Клавиатурадан тек бас әріпті қою клавишасы:
A.Caps Lock.
B. Scroll Lock.
C. Num Lock.
D. Tab.
E. BackSpace.
$$$ 32
Белгіленген текст бөлігін Қиып алу, Көшірмесін алу операциялары қай менюде орындалады:
A.Главная →Буфер обмен.
B. Вставка →Буфер обмен.
C. Вид →Буфер обмен.
D. Главная →Разметка страницы.
E. Главная → Рассылки.
$$$ 33
MS Word текстік редакторында құжатты толық белгілеу қай комбинация клавиштермен орындалады орындалады:
A.Ctrl + 5.
B. Ctrl + Alt.
C. Ctrl + 7.
D. Ctrl + 3.
E. Ctrl + Shift.
$$$ 34
MS Word текстік редакторында Кесте ішінде мәтінді төмен немесе тік бағытта жазу қалай орындалады:
A. Работа с таблицами → Макет → Направление текста.
B. Вставка → Абзац → Направление текста.
C. Вставка → Надпись командасы.
D. Работа с таблицами → Ұяшықтарды біріктіру арқылы
E. Работа с таблицами → Конструктор → Направление текста.
$$$ 35
MS Word текстік редакторында кесте сызу үшін:
A.Главная - Объект командасын таңдау.
B. Вставка- Таблица командасын таңдау.
C. Разметка страниц- Табуляция командасын таңдау.
D. Вид- Таблицакомандасын таңдау.
E. Вставка- Таблица – Нарисовать таблицу командасын таңдау.
$$$ 36
MS Word текстік редакторында кестедегі ұяшықтарды бөлу үшін... командасын таңдау.
A.Главная→ Работа с таблицами → Макет → Разделить ячейки.
B. Вставка → Таблица → Разделить ячейки.
C. Работа с таблицами → Макет → Разделить ячейки.
D.Работа с таблицами → Конструктор → Разделить ячейки.
E. Работа с таблицами → Макет→ Разделитьтаблицу.
$$$ 37
MS Word текстік редакторында белгіленген фрагментті баспадан шығару үшін:
A.Файл - Печать–Напечатать выделенный фрагмент.
B. Файл - Печать –Напечатать текущуя страницу.
C. Файл - Печать –Напечатать настраиваемый диапазон.
D. Файл - Печать –Напечататьдиапазон.
E. Файл - Печать–Напечатать фрагмент.
$$$ 38
Көшіру командасы қай мәзір пунктінде орналасқан:
A.Разметка страницы.
B. Вид.
C. Вставка.
D. Главная.
E. Ссылки.
$$$ 39
Құжатта полуторный интервалды қою:
A.Файл -Ашу - Интервал.
B. Главная - Абзац - Межстрочный интервал-Полуторный.
C. Вставка - Абзац - Межстрочный интервал-Полуторный.
D. Вид - Абзац - Межстрочный интервал-Полуторный.
E. Рецензирование - Межстрочный интервал-Полуторный.
$$$ 40
Колонтитул құрудың жолы:
A. Рецензирование - Колонтитулы.
B. Главная - Колонтитулы.
C. Вставка- Колонтитулы.
D. Разметка страниц - Колонтитулы.
E. Вид - Колонтитулы.
$$$ 41
Microsoft Word текстік редакторында сурет кірістіру үшін:
A.Вставка – Иллюстрации- Картинка.
B. Вставка – Страницы-Пустая страницы.
C. Вставка–Рисунок.
D. Главная –Рисунок.
E. Вид – Рисунок.
$$$ 42
Microsoft Word текстік редакторында символ қою үшін:
A.Вид – Символ
B. Вставка – Ссылки
C. Вставка– Символ
D. Главная – Символ
E. Вставка – Автотекст.
$$$ 43
Текстік редакторда кесте құруда міндетті түрде... санын көрсету керек:
A.Жол мен бағана санын.
B. Тек бағана санын.
C. Тек жол санын.
D. Ұяшықтарды.
E. Бет санын.
$$$ 44
Мәтінді туралау тәртібі қолданылуына байланысты мынадай түрлерде болады:
A.Оң жақ шетке.
B. Сол жақ шетке.
C. Ортаға жылжыту.
D. Ені бойынша туралау.
E. Оң жақ, сол жақ шетке, ортаға жылжыту және ені бойынша туралау.
$$$ 45
Маркерлі тізімді қою:
A.Главная → Абзац – Маркеры.
B.Вставка → Абзац – Маркеры.
C. Вставка → Список арқылы.
D. Вставка → Маркеры арқылы.
E. Главная → Абзац арқылы.
$$$ 46
Microsoft Word – та шрифт параметрлерін қалай өзгертеді:
A.Главная - Шрифт командасы арқылы.
B. Құралдар панеліндегі Ж, К, Ч таңдау.
C. Шрифті ауыстыру мүмкін емес.
D. Құралдар панеліндегі шрифтің көлемін өзгерту.
E. Вставка– Шрифтарқылы.
$$$ 47
Microsoft Word программасында Главная мәзiрiндегi Копировать командасы не үшiн пайдаланылады:
A. Буферге ерекшеленіп алынған үзiндiнi көшiредi
B. Буферге ерекшеленіп алынған үзiндiнi көшiредi және оны экраннан өшiредi.
C. Буфердегi жазылған текстiнi экранға көшiредi
D. Ерекшеленіп алынған үзiндiнi жаңа файлға жазады.
E. Экранда бұл үзiндiнiң екiншi көшiрмесiн жазады.
$$$ 48
Microsoft Word программасында Главная мәзiрiндегi Вырезать командасы не үшiн пайдаланылады:
A. Буферге ерекшеленіп алынған үзiндiнi көшiредi
B. Буферге ерекшеленіп алынған үзiндiнi көшiредi және оны экраннан өшiредi.
C. Буфердегi жазылған текстiнi экранға көшiредi
D. Ерекшеленіп алынған үзiндiнi жаңа файлға жазады.
E. Экранда бұл үзiндiнiң екiншi көшiрмесiн жазады.
$$$ 49
Microsoft Word программасында Главная мәзiрiндегi Вставить командасы не үшiн пайдаланылады:
A. Буферге ерекшеленіп алынған үзiндiнi көшiредi
B. Буферге ерекшеленіп алынған үзiндiнi көшіредi және оны экраннан өшiредi.
C. Буфердегi жазылған текстi экранғакөшіредi
D. Ерекшеленіп алынған үзiндiнi жаңа орынға жазады.
E. Экранда бұл үзiндiнiң екiншi көшiрмесiн жазады.
$$$ 50
Microsoft Windows ортасымен жұмыс жасауда Буфер обмена түсiнiгi жиi пайдаланылады. Бұл дегеніміз-...
A.Операциялық жүйе орналасқан жадылар аумағының бөлiгi.
B. Ақпаратты сақтауға арналған оперативтiк жадының арнаулы аймағы.
C. Word қосымшасының терезесi.
D. Винчестердегi жады бөлiгi
E. Диск енгiзгiште орналасқан дискетаның жады бөлiгi.
$$$51
Текст жолында символды алып тастау үшiн қандай әрекет орындалады:
A.End түймесiне басып Delete түймесiн басу.
B. Курсорды символдың алдына қойып Delete түймесiн басу.
C. Курсорды символдың алдына қойып Backspace түймесiн басу.
D. Курсорды символдан кейiн қойып Delete түймесiн басу.
E. Курсорды символдың алдына қойып Space түймесiн басу.
$$$ 52
MS Word редакторында бүкiл бiр жолды белгiлеу үшiн:
A.Жолдың сол жағынан тышқанның сол батырмасын бір шерту.
B. Жолдың оң жағынан тышқанның сол батырмасын бір шерту.
C. Кез келген сөзде тышқанның сол батырмасын бір шерту.
D. Текстiң басынан тышқанның сол батырмасын бір шерту.
E. Жолдың оң жағынан тышқанның оң батырмасын бір шерту.
$$$ 53
MS Word редакторында бiр сөздi белгiлеу үшiн:
A.Керек сөзге тышқанды апарып тышқанның сол батырмасын басу.
B. Керек сөзге тышқанды апарып тышқанның сол батырмасын екi рет басу
C. Тышқанның сол батырмасын текстiң кез келген жерiнде басу.
D. Текстiң басынан тышқанның сол батырмасын басу.
E. Керек сөзге тышқанды апарып тышқанның оң батырмасын басу.
$$$ 54
MS Word редакторында абзацты тез белгiлеу үшiн:
A.Абзацта тышқанның сол жағымен бір рет басу керек.
B. Абзацта тышқанның сол жағымен екі рет басу керек.
C. Абзацта тышқанның сол жағымен үш рет басу керек.
D. Абзацта тышқанның оң жағымен бір рет басу керек.
E. Абзацта тышқанның оң жағымен екі рет басу керек.
$$$ 55
MS Word редакторында бүкiл текстi белгiлеу үшiн:
A. Ctrl + 5 пернесiн басу.
B. Ctrl + 1пернесiн басу.
C. Alt + 1пернесiн басу.
D. Ctrl + 7 пернесiн басу.
E. Alt + 5 пернесiн басу.
$$$ 56
Word-та сурет қайда қойылады:
A.Мәтіннің басына.
B. Мәтіндік курсор позициясына.
C. Ағымдағы абзацтың соңына.
D. Ағымдағы абзацтың басына.
E. Мәтіннің соңына.
$$$57
MS Word редакторында белгiленген абзацты текстiң соңына қою үшiн:
A.Абзацты белгiлеп, Главная менюiнен Вырезать командасын таңдап, курсорды текстiң соңына апарып Главная менюiнен Вставить командасын таңдау.
B. Главная менюiнен Удалить командасын таңдап, курсорды текстiң соңына апарып Главная менюiнен Вставить командасын таңдау.
C. Главная менюiнен Заменить командасын таңдап, курсорды текстiң соңына апарып Главная менюiнен Вставить командасын таңдау.
D. Клавиатурада F5 командасын теру.
E. Файл менюiнен Заменить командасын таңдап, курсорды текстiң соңына апарып Файл менюiнен Вставить командасын таңдау.
$$$ 58
Ақпаратты шығару үшін дербес компьютерде... пайдаланады:
A.Тышқан.
B. Пернетақта.
C. Дисплей экраны.
D. Сканер.
E. Блокнот.
$$$ 59
MS Word – ол:
A.Мәтіндік редактор.
B. Электрондық кесте.
C. Мәліметтер қоры.
D. Берілгеннің біреуі де емес.
E. Графиктік редактор
$$$ 60
MS Word мәтіндік редакторда кесте құру үшін:
A.Главная мәзірінде Объект таңдау.
B. Вставка мәзірінде Добавить таблицу таңдау.
C. Разметка страницы мәзірінде Абзац таңдау.
D. Рассылки мәзірінде Создание таңдау.
E. Вид мәзірінде Масштаб таңдау.
$$$ 61
MS Word мәтіндік редакторда кестенің ұяшықтарын біріктіру үшін:
A.Вставка - Таблица – Объединить ячейки... командасын таңдау.
B. Главная мәзірінде Добавить таблицу таңдау.
C. Работа с таблицами – Конструктор – Объеденить ячейки ... командасын таңдау.
D. Работа с таблицами – Макет – Объеденить ячейки ... командасын таңдау.
E. Таблица – Объединить ячейки... командасын таңдау.
$$$ 62
MS Word мәтіндік редакторда кестенің ұяшықтарын бөлу үшін:
A.Вставка мәзірінде Объект таңдау.
B. Таблица мәзірінде Разбить ячейки таңдау.
C. Работа с таблицами – Макет – Разбить ячейки ... командасын таңдау.
D. Таблица мәзірінде Объединить Ячейки таңдау.
E. Формат мәзірінде Поле таңдау.
$$$ 63
MS Word мәтіндік редакторда кестенің жолын жою үшін...
A.Работа с таблицами – Макет – Удалить – Удалить строки командасын таңдау.
B. Таблица мәзірінде Удалить ячейки – Удалить строку таңдау.
C. Работа с таблицами – Конструктор – Удалить – Удалить строки командасын таңдау.
D. Таблица – Конструктор – Удалить – Удалить строки командасын таңдау.
E. Таблица – Макет – Удалить – Удалить строки командасын таңдау.
$$$ 64
MS Word мәтіндік редакторда кестенің бағанын жою үшін...
A.Работа с таблицами – Макет – Удалить – Удалить столбцы командасын таңдау.
B. Таблица мәзіріндеУдалить ячейки – Удалить столбцы таңдау.
C. Работа с таблицами – Конструктор – Удалить – Удалить строки командасын таңдау.
D. Таблица – Конструктор – Удалить – Удалить столбцы командасын таңдау.
E. Таблица – Макет – Удалить – Удалить столбцы командасын таңдау.
$$$ 65
MS Word мәтіндік редакторда Курсордың алдындағы символды жою үшін ...пернесі пайдаланады:
A.BackSpacE.
B. Del.
C. HomE.
D. PgUp.
E. PgDn.
$$$ 66
MS Word мәтіндік редакторда курсордан кейінгі символды жою үшін ...пернесі пайдаланады:
A.BackSpacE.
B. Del.
C. HomE.
D. PgUp.
E. PgDn.
$$$ 67
MS Word мәтіндік редакторда курсорды жолдың соңына апару үшін қай перне пайдаланылады:.
A.BackSpacE.
B. End.
C. Home.
D. PgUp.
E. PgDn.
$$$ 68
MS Word мәтіндік редакторда курсорды жолдың басына апару үшін қай перне пайдаланылады:
A.BackSpacE.
B. End.
C. Home.
D. PgUp.
E. PgDn.
$$$ 69
Беттің параметрлерін қалай қою керек:
A.Разметка страницы – Параметры страницы.
B. Вставка – Параметры страницы.
C. Вид– Параметры страницы.
D. Главная – Ширина столбца.
E. Рассылки.
$$$ 70
Мәтінде жоларалық бір жарым ара қашықтығы қалай беріледі:
A.Файл – Открыть – Интервал.
B. Главная – Абзац – Межстрочный интервал-полуторный.
C. Вставка – Абзац – Межстрочный интервал-полуторный.
D. Таблица – Абзац – Межстрочный интервал-полуторный.
E. Рассылки – Абзац – Межстрочный интервал-полуторный.
$$$ 71
MS Word мәтіндік редакторда колонтитул құру жолдарын көрсет:
A.Файл – Колонтитулы.
B. Главная – Колонтитулы.
C. Вставка – Колонтитулы.
D. Таблица – Колонтитулы.
E. Рассылки – Колонтитулы.
$$$ 72
MS Word мәтіндік редакторда суретті қалай орналастырамыз:
A.Файл – Рисунок.
B. Главная – Рисунок.
C. Вставка – Рисунок.
D. Таблица – Рисунок.
E. Рассылки – Рисунок.
$$$ 73
MS Word мәтіндік редакторда символды қалай қою керек:
A.Файл – Символ.
B. Главная – Символ.
C. Вставка – Символ.
D. Таблица – Символ.
E. Рассылки – Символ.
$$$ 74
MS Word мәтіндік редакторда абзацты қалай жою керек:
A.Del кнопкасын басу.
B. Фрагментті ерекшелеу – Del пернесін басу.
C. Фрагментті ерекшелеу – правка – копировать.
D. Главная – выделить все.
E. Вставка мәзірінде – автотекст – колонтитулы.
$$$ 75
MS Word мәтіндік редакторда белгілі атпен құжатты қалай сақтау керек:
A.Файл – Сохранить как.
B. Саймандар понеліндегі сақтау кнопкасын басу.
C. Файл– Сохранить.
D. Файл – Сохранить как веб страницу.
E. Файл – Контексті меню-Сохранить
$$$ 76
MS Word мәтіндік редакторда курсорды бір бет төмен апару үшін қай перне пайдаланылады:
A.BackSpace.
B. End.
C. Home.
D. PgUp.
E. PgDn.
$$$ 77
MS Word мәтіндік редакторда бет параметрлерін белгілегенде қойылады:
A.Гарнитура, размер, начертание.
B. Отступ, интервал.
C. Поля, размер бумаги.
D. Стиль, шаблон.
E. Выравнивание текста.
$$$ 78
MS Word мәтіндік файлды белгілі форматта сақтау үшін білу керек:
A.Шрифтің мөлшері.
B. Файлдің типі.
C. Абзацтың параметрі.
D. Парақ мөлшері.
E. Мәтін сызбасы
$$$ 80
Печать командасының алдында орындалатын команда:
A.Құжатты қосымша қарап шығу.
B. Буферге жою.
C. Құжатты жабу.
D. Буферден қою.
E. Буферге көшіру
$$$ 81
Мәтіндегі абзацты бір орыннан екінші орынға көшіру кезіндегі орындалатын команда:
A.Буферге көшіру, буферден қою.
B. Буферге көшіру, курсорды керекті орнына орналастыру, буферден қою.
C. Буферге жою, ашу.
D. Буферге көшіру, буферден қою.
E. Буферге жою, жабу.
$$$ 82
MS Word-та жаңа құжат сақтау үшін қандай команда орындалады.
A.Вид- Сохранить
B. Файл-Печать
C. Файл-Сохранить
D. Главная-Сохранить как
E. Главная – Файл- Сохранить
$$$ 83
MS Word-қа сурет орналастырсақ, ол қай жерге қойылады:
A.Мәтіннің басына.
B. Ағымдағы абзацтың аяғына.
C. Курсор тұрған жерге.
D. Ағымдағы абзацтың басына.
E. Мәтіннің соңына.
$$$ 84
MS Word мәтіндік редакторда курсорды бір бет жоғары апару үшін қай перне пайдаланылады:
A.BackSpacE.
B. EnD.
C. HomE.
D. PgUp.
E. PgDn
$$$ 85
MS Word мәтіндік редакторда кестені құрғанда ... санын көрсету керек:
A.Жолдардың және бағандардың.
B. Тек қане бағандардың.
C. Тек қане жолдардың.
D. Ұяшықтардың.
E. Кесте сызудың.
$$$ 86
Мәтіндік редактор Word не үшін арналған:
A.Есептеу құжаттар құру үшін.
B. Мәтіндік құжаттар құру үшін.
C. Графикалық құжаттар құру үшін.
D. Web-парақтарын құру үшін.
E. Мәліметтер қорын құру үшін.
$$$ 87
Мәтіндік редактор Word-та абзац деген – ол:
A.Символдардың белгілі сан жиынтығы.
B. Бір шрифтпен орындалған симводар жиынтығы
C. Enter пернесін басқанда аяқталатын символдар жиынтығы.
D. End пернесін басқанда аяқталатын символдар жиынтығы.
E. Shift пернесін басқанда аяқталатын символдар жиынтығы.
$$$ 88
Мәтін форматтау – ол:
A.Мәтінге керекті форма беру.
B. Мәтінді жолдарға бөлу.
C. Мәтінді абзацқа бөлу.
D. Мәтіннің жеке бөлімдерін біріктіру.
E. Шрифтерді баптау, тегістеу т.б.
$$$ 89
MS Word-та тегістеу түрлері:
A.Сол жақтан, оң жақтан, үстімен, астымен.
B. Сол жақтан, оң жақтан, ортасымен, енімен.
C. Сол жақтан, оң жақтан, биіктігімен, кеңдігімен.
D. Ұзындығымен, кеңдігімен, ортасымен, диагоналімен.
E. Сол жақпен, оң жақпен.
$$$ 90
Масштабтың қызметі:
A.Түр-Масштаб құжат бейнесін қалаған мөлшерде көрсетеді.
B. Формат арқылы құжат бейнесін өзгертеді.
C. Түзету – Масштаб-таңдау арқылы құжат бейнесінің масштабын өзгертеді.
D. Түр-Линейка арқылы бейнені өзгертеді.
E. Құжатты тек үлкейтіп өзгертеді.
$$$ 91
Вставка-Шрифтмәзірінен нені өзгертеміз:
A.Шрифттің интервалы
B. Шрифтің түрі, өлшемі.
C. Шрифтің абзацы.
D. Шрифт көлемі.
E. Ондай мәзір жоқ.
$$$ 92
MS Word мәтіндік редакторда курсорды жолдың соңғы бетке апару үшін қай пернелер комбинациясы пайдаланылады:.
A.Ctrl+BackSpace.
B. Ctrl+EnD.
C. Ctrl+HomE.
D. Ctrl+PgUp.
E. Ctrl+PgDn.
@@@ Компьютердің архитектурасы (Информатика)
$$$ 1
Монитор-
A.Магниттік лентада берілгендерді сақтайтын құрылғы.
B. Ақпаратты басып шығару құрылғысы.
C. Компьютерге ақпарат енгізу құрылғысы
D. Дербес компьютерді перне арқылы басу құрылғысы
E. Ақпаратты компьютер экранға шығару құрылғысы
$$$ 2
ЭЕМ-нің бірінші буыны:
A.1936-1956.
B. 1949-1958.
C. 1964-1970.
D. 1960-1964.
E. 1970-1980.
$$$ 3
ЭЕМ-нің екінші буыны:
A.1946-1960.
B. 1955-1963.
C. 1960-1964.
D. 1956-1966.
E. 1964-1970.
$$$ 4
ЭЕМ-нің үшінші буыны:
A.1946-1960.
B. 1964-1970.
C. 1960-1964.
D. 1970-1980.
E. 1980-1991
$$$ 5
ЭЕМ-нің төртінші буыны:
A.1946-1960
B. 1964-1970.
C. 1960-1964.
D. 1970-осы күнге дейін
E. 1980- осы күнге дейін.
$$$ 6
Бірінші буын ЭЕМ-дері неге негізделіп жасалған:
A.транзисторға.
B. микросхемаларға.
C. микропроцессорларға.
D. электроннды лампаларға.
E. интегралды схемаларға.
$$$ 7
Екінші буын ЭЕМ-дері неге негізделіп жасалған:
A.транзисторға.
B. микросхемаларға.
C. микропроцессорларға.
D. электроннды лампаларға.
E. интегралды схемаларға.
$$$ 8
Үшінші буын ЭЕМ-дері неге негізделіп жасалған:
A.транзисторға.
B. микросхемаларға.
C. микропроцессорларға.
D. электроннды лампаларға.
E. интегралды схемаларға.
$$$ 9
Төртінші буын ЭЕМ-дері неге негізделіп жасалған:
A.транзисторға.
B. микросхемаларға.
C. үлкен интегралды схемаларға.
D. электроннды лампаларға.
E. интегралды схемаларға.
$$$ 10
Ең алғашқы ЭЕМ қалай аталды:
A.ENIAC.
B. APPLE.
C. БЭСМ-6.
D. ЭЛЬБРУС.
E. МИНСК-1.
$$$ 11
Ең алғашқы есептеуіш машина:
A.Лейбництің Зубчатое колесо машинасы.
B. Паскаль арифмометрі.
C. Шикардтың механикалық машинасы.
D. Бэйббидждің Аналитикалық машинасы.
E. Тьюринг машинасы.
$$$ 12
Ең бірінші программист әйел:
A.Ада Лавлейс.
B. Блез Паскаль.
C. Г.Лейбниц.
D. Алан Тьюринг.
E. Никлоус Вирт.
$$$ 13
ЭЕМ аррхитектурсы кімнің принциптеріне негізделген:
A.Джон фон Нейман.
B. Блез Паскаль.
C. Г.Лейбниц.
D. Никлaус Вирт.
E. Алан Тьюринг
$$$ 14
ЭЕМ жылдамдығы:
A.Берілген уақыт аралығында ЭЕМ-нің өз функцияларын қатесіз орындау қасиеті.
B. Прогаммалық және аппараттық жабдықтарды алуға жұмсалатын жалпы шығын.
C. Ақпаратты сақтауға қолданылатын жадының ұяшықтарының жалпы саны.
D. ЭЕМ-ді құру кезеңіндегі жұмсалатын аппарттық шығын көлемі.
E. 1 секунда орындалатын амалдар саны.
$$$ 15
ЭЕМ-нің сенімділігі:
A.Берілген уақыт аралығында ЭЕМ-нің өз функцияларын қатесіз орындау қасиеті.
B. Прогаммалық және аппараттық жабдықтарды алуға жұмсалатын жалпы шығын.
C. Ақпаратты сақтауға қолданылатын жадының ұяшықтарының жалпы саны.
D. 1 секунда орындалатын амалдар саны.
E. ЭЕМ-ді құру кезеңіндегі жұмсалатын аппарттық шығын көлемі.
$$$ 16
ЭЕМ-нің құны:
A.Берілген уақыт аралығында ЭЕМ-нің өз функцияларын қатесіз орындау қасиеті.
B. Прогаммалық және аппараттық жабдықтарды алуға жұмсалатын жалпы шығын.
C. Ақпаратты сақтауға қолданылатын жадының ұяшықтарының жалпы саны.
D. ЭЕМ-ді құру кезеңіндегі жұмсалатын аппарттық шығын көлемі.
E. 1 секунда орындалатын амалдар саны.
$$$ 17
ЭЕМ-нің жады сыйымдылығы:
A.Берілген уақыт аралығында ЭЕМ-нің өз функцияларын қатесіз орындау қасиеті.
B. Прогаммалық және аппараттық жабдықтарды алуға жұмсалатын жалпы шығын.
C. Ақпаратты сақтауға қолданылатын жадының ұяшықтарының жалпы саны.
D. ЭЕМ-ді құру кезеңіндегі жұмсалатын аппарттық шығын көлемі.
E. 1 секунда орындалатын амалдар саны.
$$$ 18
Есептеуіш техника – ол:
A.Өзара байланысатын құрылғылар мен бағдарламалар нақты жиыны.
B. Автоматты түрде мәліметтерді өңдеу құрылғылары.
C. Автоматты түрде мәліметтерді құратын, сақтайтын, өндейтін және тасмалдайтын электронды прибор.
D. Басқарушы жүйенің бастапқы жоғарғы элементінен әр элементке лек-легімен берілуі.
E. Калькулятор.
$$$ 19
Есептiуіш жүйе – ол:.
A.Өзара байланысатың құрылғылар мен бағдарламалар нақты жиыны.
B. Автоматты түрде мәліметтерді өңдейтін құрылғылар
C. Автоматты түрде мәліметтерді құратын, сақтайтын, өндейтін және тасмалдайтын электронды прибор.
D. Басқарушы жүйенің бастапқы жоғарғы элементінен әр элементке лек-легімен берілуі.
E. Электронды күнтізбе
$$$ 20
Компьютер – ол:
A.Өзара байланысатың құрылғылар мен бағдарламалар нақты жиыны.
B. Автоматты түрде мәліметтерді өңдейтін құрылғылар.
C. Автоматты түрде мәліметтерді құратын, сақтайтын, өндейтін және тасмалдайтын электронды құрылғы.
D.Басқарушы ішкі жүйенің бастапқы жоғарғы элементінен сол ішкі жүйнің әр элементіне лек-легімен берілуі.
E. Калькулятор
$$$ 21
Принтер – ол:
A.Магниттіклентадаберілгендердісақтайтынқұрылғы.
B. Ақпаратты қағазға басып шығару құрылғысы.
C. Компьютерге ақпарат енгізу құрылғысы.
D. Ақпаратты компьютер экранына шығару құрылғысы.
E. Дербес компьютерді перне арқылы басқару құрылғысы.
$$$ 22
Ақпаратты өндеудегі негізгі операцияларды орындауышы ЭЕМқұрылғысы:
A.Жад
B. Принтер.
C. Пернетақта.
D. Процессор
E. Тышқан.
$$$ 23
Компьютердің негізгі бөліктері:
A.Монитор, пернетақта, тышқан.
B. Жүйелі блок, пернетақта, тышқан.
C. Принтер, монитор, пернетақта.
D. Жүйелі блок, монитор, пернетақта, тышқан.
E. Жүйелі блок, монитор, принтер.
$$$ 24
Процессордың жұмысын сипаттайтын шама:
A.Байт.
B. Тактілік жиілік.
C. Көлем.
D. Ұзындық.
E. Масса.
$$$ 25
Дербес компьютердің базалық конфигурациясы:
A. Жүйелі блок, монитор, пернетақта.
B. Монитор, пернетақта, тышқан
C. Жүйелік блок, монитор.
D. Монитор, пернетақта, тышқан, принтер.
E. Модем, монитор, пернетақта, тышқан.
$$$ 26
Компьютердің ішкі құрылғыларының жұмысын және аналық тақшаның (материнская плата) негізгі функцияналдық мүмкіндіктерін басқаратын микросхема жиынтығы:
A.Қатты диск.
B. Процессор.
C. Шиналар.
D. Жедел жады.
E. Тұрақты жады.
$$$ 27
Компьютерде мәліметтерді тұрақты сақтайтын микросхема жиынтығы:
A.Қатты диск.
B. Процессор
C. Тұрақты жады.
D. Жедел жады.
E. Сыртқы жады.
$$$ 28
Математикалық және логикалық операцияларды орындайтын негізгі микросхема:
A.Сыртқы жады.
B. Чипсет.
C. Процессор.
D. Шиналар.
E. Слоттар.
$$$ 29
Қосымша құрылғыларды қосатын ажыратпалар:
A.Шиналар
B. Чипсет
C. Слоттар
D. Процессор.
E. Дұрыс жауабы жоқ.
$$$ 30
Пернетақта:
A.Басу құрылғысы
B. Енгізу құрылғысы.
C. Есептеу желісі құрылғысы.
D. Манипулятор.
E. Дұрыс жауабы жоқ.
$$$ 31
Стандартты иілгіш дискілердін көлемі:
A.5,25 дюм (1,4 МгБ).
B. 5,25 дюм (1,2 МгБ).
C. 3,25 дюм (1,4 МгБ).
D. 3,5 дюм (1,4 Мгб).
E. 3,5 дюм (120 КБ).
$$$ 32
Қатты диск:
A.Манипулятор типті басқару құрылғысы.
B. Мәліметтерді ұзақ мерзімге сақтайтын негізгі құрылғы.
C. Мәліметтерді уақытша сақтайтын негізгі құрылғы.
D. Компьютерлер арасында ақпарат алмасуға арналған құрылғы.
E. Дұрыс жауабы жоқ.
$$$ 33
Жүйелік блоктағы негізгі тақша қалайша аталады?
A.Қатты диск
B. Лазерлі диск
C. Иілгіш диск
D. Флешка
E. Жүйеліктақша
$$$ 34
Мониторлар қалайша бөлінуі мүмкін?
A.Мәтіндік, графикалық
B. Cұйық криссталды, электронды сәулелі трубкалы
C. Екілік, сегіздік
D. Қарапайым, күрделі
E. Қызыл және жасыл
$$$ 35
Тышқан құрылғысы қалайша бөлінуі мүмкін?
A.Болат шарикті, оптикалық
B. Cұйық криссталды, электронды сәулелі трубкалы
C. Екілік, сегіздік
D. Қарапайым, күрделі
E. Мәтіндік, графикалық
$$$ 36
Шиналар нешеге бөлінеді?
A.Екіге
B. Үшке
C. Төртке
D. Беске
E. Бөлінбейді
$$$ 37
Монитор экранының өлшемі немен өлшенеді?
A.Пика
B. Миллиметр
C. Дюйм
D. Сантиметр
E. Метр
$$$ 38
Адам денсаулығына зиян келтіретін құрылғы:
A.Процессор
B. Монитор
C. Джойстик
D. Тышқан
E. Клавиатура
$$$ 39
Қосымша құрылғыға жататын құрылғы
A.Процессор
B. Монитор
C. Джойстик
D. Тышқан
E. Клавиатура
$$$ 40
Дыбыстарды өңдеумен байланысты операцияларды орындайтынқұрылғы...
A. Желілік карта
B. Аналық карта
C. Процессор
D. Шиналар
E. Дыбыстық карта
$$$ 41
Берілгендерді уакытша компьютердің жұмыс жасап тұрған уақытында ғана сақтайтын микросхемалар жиыны
A.Қатты диск
B. Процессор
C. Шиналар
D. Жедел жады
E. Сыртқы жады
$$$ 42
Лазерлік принтердің сия бүріккіш принтерден артықшылығы:
A.Жылдамдығы жоғары және басып шығару сапасы нашар
B. Жылдамдығы төмен және басып шығаруы сапалы
C. Жылдамдығы төмен және басып шығару сапасы нашар
D. Еш айырмашылығы жоқ
E. Жылдамдығы жоғары және басып шығаруы сапалы
$$$ 43
Кез-келген дербес жұмыс істеп тұрған компьютерлердің арасындағы ақпарат алмасуды жүзеге асыратын техникалық құрылғы
A.Желілікадаптер
B. Дисковод
C. Принтер
D. Тышқан
E. Перне
$$$ 44
Жүйелік блок мыналардан тұрады
A. Микропроцессор, монитор, диск
B. Принтер, монитор, диск
C. Микропроцессор, оперативті есте сақтаушы құрылғы, тұрақты есте сақтаушы құрылғы
D. Қоректену блогы мен мәлімет енгізу-шығару порттары
E. Тұрақты есте сақтаушы құрылғы, оперативті есте сақтаушы құрылғы
$$$ 45
Қай кұрылғы негізгіге жатпайды:
A.Процессор.
B. Тұрақты жады.
C. Ксерокс.
D. Сыртқы жады (дискілік).
E. Монитор
$$$ 46
Пернетақтаның оң жағындағы цифрларды қолдануға немесе қолданбауға мүмкіндік беретін перне ... :
A. Рrіnt Sсrееn
B. Num Loсk
C. Сарs Loсk
D. Alt
E. Васk Sрасе
$$$ 47
Плоттер не үшін қолданылады:
A.Ақпаратты сканерлеу үшін.
B. Графикалық ақпаратты оқу үшін.
C. Графикалық ақпаратты шығару үшін.
D. Ақпаратты енгізу үшін.
E. Мәтінді тану үшін.
$$$ 48
Модем —бұл:
A. Почталық программа;
B. Желілік протокол;
C. Интернет сервері;
D. Техникалық құрылғы;
E. Іздеу жүйесі.
$$$ 49
Цифрлық сигналды аналогтыққа және керісінше өзгертетін, компьютерлер арасында деректерді телефон арқылы беруге қолданылатын құрылғы былай
аталады:
A. Слот
B. Модем
C. Сервер
D. Контреллер
E. Сервис
$$$ 50
MNP модем дегеніміз не?
A. Ақпаратты жөндейтін және аппаратты қысу модемі
B. Ақпаратты кодтайтын модем
C. Ақпаратты қорғайтын модем
D. Жылдамдықтары бойынша ізгертілген модемдер
E. Ақпаратты сақтайды
Delphi-де кесте құру
SDH технологиясы негізіндегі синхронды цифрлық желілер
Өндірістік тәжірибе Есебі - мамандығы 6В06102 – Ақпараттық жүйелер
Int бүтін сандар типі
Ақпаратты кодтау және ақпараттың өлшем бірліктерін теориялық түсіндіру.
Архивтеу программалары туралы
Java - аса бай бағдарламалау тілі
Ассемблер тілінің синтаксисі, алфавиті
Ақпарат және оны өрнектеу жолдары. Апаратты өлшеу. Информатика ұғымы. Ақпараттық технологиялар және техника. Есептеу техникасының даму тарихы
Java бағдарламалау тілі
Бу қазандықтары мен шаң дайындау жүйелері есебі
ТҰМАР
Тасымалдау шаруашылығын ұйымдастыру
Аурудың тұрақтылығы және даму себебі
ТҮМЕН ҰЛЫ МҮДЕ ҚАҒАН
Қазіргі дүниежүзінің саяси картасы
МЫҢЗЫҚҰЛЫ ЕДІЛ ҚАҒАН
Дербес компьютерлердің шығу тарихы