Практиканы ұйымдастыру

Қ. А. ЯСАУИ АТЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАЗАҚ-ТҮРІК УНИВЕРСИТЕТІ

ЖАРАТЫЛЫСТАНУ ФАКУЛЬТЕТІ

ГЕОГРАФИЯ КАФЕДРАСЫ

Бекітемін
Қ.А. Ясауи атындағы ХҚТУ-нің
оқу-әдістемелік ісі жөніндегі
вице-президенті, профессор ______________С. Тұртабаев
__________ 2008ж.

050116-география мамандығының 1-курс студентеріне өтілетін
Физикалық географиялық практиканың

БАҒДАРЛАМАСЫ

Бекітемін
Жаратылыстану факультетінің деканы
Хаттама№ 2008ж.
Мат.ғ.д.,профессор М. Жұмабаев

Бекітемін
Жаратылыстану факультетінің
География кафедрасының менгерушісі
Хаттама№ 2008ж.
техн.ғ.к.,доцент А. Меірбеков

Түркістан-2008ж

Мазмұны

1. Практиканың жалпы мақсаттары.

2. Студенттердің құқығы мен міндеттері.

3. Практикаға жетекшілік жасау.

4. Есеп беру жұмысына қойылатын талаптар.

5. Практика өтілетін базалық орын

6. Қауіпсіздік ережелері.

Кіріспе
Қазақстан Республикасы ғылым және білім министрлігінің (2001ж. Астана) бекіткен стандартына сәйкес жасалған. 050116-География мамандығы оқу жоспарында І-курс студенттеріне өтілетін Физикалық-географиялық практикаға бару тиіс. Сондықтан бұл практика Түркістан аймағындағы:
1. Шоқтас (Кекнтау)
2. Үш өзен (Майдамтал)
3. Мыңжылқы (Созақ)
4. Сыр өзені алабы (Қостерек)
5. Ащысай (Кентау) мекендерінде өтіледі. Жалпы әдістемелік іс жетекшілігі География кафедрасына жүктеледі. Практика жетекшілері г.ғ.к., доц. А.Құрбаниязов, оқытушы А. Құрманбай
Физикалық-географиялық дала жұмыстары Қаратау тауы айналасында, сайлар мен тау аралық ойыстарда жүргізіледі. Картография дала жұмыстары Сыр өзені аңғары мен оған тиісті Қарашық, Жіңішке және Жүйнек мекендерінде жүргізіледі.
Практика мақсаттары.
1. Студенттерді дала бақлау жұмысы әдістерімен таныстыру.
2. Жер бедері элементтерін (тау, тау арасы ойыстары, тау алды төбелері, тау алабы, қия жазықтары) табиғи жағдайда болу себептерін үйрету.
3. Спеологиялық жорықтарға шығып ондағы (сталагмит және сталагтит) құбылыстардыңі себептерін түсіндіру.
4. Тау жыныстары арасынан бұлақ көздерінің принціпін түсіндіру
5. Бедер пішіндерінің қалыптасуда климаттың үгілу процесстерін түсіндіру
6. Өзен анғарын, алабын, кемерін,беткейлері мен тальвегін және қайрандарынтабиғи жағдайда көрсетіп беру.Аккумулятивтік жыныстар мен аллювиал жынытар айырмашылығын кқөрсету.
7. Күнделік құру және жазуды үйрету.
8. Жергілікті жердің изогипсаларын картаға түсіру
9. Шартты белгілер схемасын сызу
10. Практика соңында карталар мен схемелер және кестелерді сонымен қатар табылған материалдардың толық анализін жасап нөмірлеп студенттердің күнделігіне (тиісті) бағасын қойып, сынақ қабылдау.

Студенттердің құқығы мен міндеттері
1. Әрбір студент оқу жоспарына сәйкес практикаға қатысуға міндетті.
2. Дала практикасы барысында қазба орындарында қауіпсіздік техникасының ережесін сақтауға міндетті.
3. Дала жұмыстарының орындарында зиянды жәндіктерден сақтануға, гигиеналық ережелерді сақтауға міндетті.
4. Дала жұмыстары кезінде климаттық географиялық жағдайларды есепке алуға міндетті.
5. Студенттер дала жұмыстарынан тыс уақыттарда(лагерь жағдайында) дем алуға құқылы.
6. Студент науқастанғанда оқытушының рұқсатымен үйіне қайтуға құқылы.

Практикаға жетекшілік
Практика жетекшілері бөлінген студенттермен жұмыс жасап, дала жұмыстарының әдістеріментаныстырады. Практика алдында студентерге жұмыстың сипатын, ретін түсіндіреді.
1. Практика жетекшісі студенттерге методикалық көмек көрсетуге міндетті.
2. Студенттердің практика кезінде еңбегі мен тұрмысына дұрыс жағдай жасауға міндетті.
3. Практика бағдарламасына сәйкес студенттер есебін тексеруге міндетті
4. Өмір қауіпсіздігі ережесін қатаң сақтауға міндетті.
5. практика жетекшісі өтілген теориялық білімінтәжірибеде толық қамтылып үйретілуі тиіс.практика өткізу және және дайындық жұмысына жалпы басшылық География кафедрасының менгерушісі техн.ғ.к., доцент А. Мейірбеков және кафедра оқытушылары жауапты.

Есепр беру жұмысына берілетін талаптар.

1. Проактиканың нәтижелері туралы жетекшінің есебі практика саңында жазылады.
2. есепте дала практикасы кезінде атқарған жұмыстар қамтылады.
3. дала практикасында жазылған күнделіктер жетекшіге тапсырылып оқу жылының соңына дейін сақталады.

Практика өтілетін базалық орын.

1.Шоқтас (Кентау)
2.Үш өзен (Майдамтал)
3.Мыңжылқы (Сщзақ)
4.Сыр өзені алабы (Қостерек)
5.Ащысай (Кентау)мекендерінде өтіледі.

Оқу практикасын жүргізу кезектілігі.
қ\с
күндер
Балл
Жұмыстың мазмұны және түрлері

Практиканы ұйымдастыру бөлімі
Практиканың мазмұнымен танысу."Бедер пішіндері" ұғымының физикалық-географиялық мәнін ашып көрсету.
Бедер пішіндерінің жаратылысы, құрамымен құрылысы көрсетілуі тиіс.

Дайындық кезеңі.
Алдын ала дайындалған материалдар негізінде далалық зерттеу бағдарламасын құру (белгіленген бағыттар нобайы, қазбалы шуруфтары, бұрғылау орындарының орналасу нұсқасы)

Далалық зерттеу кезеңі-геоморфологиялық экспедиция зерттеулерінің негізін құрайтын бөлігі болып табылады. Осы кезеңде нақтылы деректерге негізделген материалдарды жан-жақты жинау соның ішінде тау жыныстарының үгінділерін жинақтау және олармен елдын ала оңдеу шараларын жүргізу. Зерттеліп жатқан аймақтың геоморфологиялық құрылысы туралы алғашқы тұжырымдар жасау жұмыстары жүзеге асырылады.

Визуалдық бақылау жұмыстары. Бұл әдіс бедер пішіндерінің құрылысын, жаралу тегін,динамикасын, оларды құрайтын тау жынытарын зерттеуге негізделген.(мұнда әдетте анеройд, тау компасы, геологиялық балға, рулетка сияқты қарапайым дала аспаптары кеңінен қолданылады.)

Геоморфологиялық әдістермен қатар гидрометеорологиялық бақылау әдістеріде қолданылады.(жазықтықтық тың шайылуы, арналық жемірлу, сутолқынының режимі т.б.)

Ғылыми өңдеу кезеңі- Бұл дала жұмыстары кезінде барлық жинақталған деректі материалдардың жан жақты байланысын ой елегінен өткізіп пайымдау және қорытынды шығару кезеңі.
Мұнда палинология, минерология, петрографиялық, микро, макро фауналық, диатондық және даладан іріктеп алған үлгілерінің басқада түрлеріне талдау жүргізіледі.

Далалық геоморфологиялық зерртеу материалын толығымен анықтап қортылып. Графика тәсілімен көрсететін құрал геоморфологиялық карта саналады. Бұл жеке көрсеткіштер жиынтығы бойынша рельефтің жалпы сипаттамасын оның ішінде маңыздылары боп табылатын морфографиясын, морфометриясын, қалыптасу тегін және релефтің жасын бейнелеп береді

Студенттердің жалпы саны.
Ескерту: Оқу практикасының жұмыс күнінің 6(алты) сағат. Егер студент қандайда бір себеппен бір сабақты (бір күнді) босатса, онда практикажетекшісі оған екінші күнге жеке тапсырма береді.
Егер студент 3(үш) сабақ жеберген болса, ол студент практикадан босатылады және факультеттің деканы белгілеген уақытты осы уақытта осы практиканы қайта өтеді
Практиканы ұйымдастыру.
Практика кавфедра оқытушыларының жетекшілігі тарапынан оқу топтарымен (бригадалармен) жүргізіледі. Практиканы басында студенттер оның бағдарламасы мен, техникалық ережелерімен және жұмыс регламенттерімен танысады. Бағдарламаны орындау кезеңінде оқу топтар студенттер әр бригадаға 7-11 адамнан бөледі.

Физикалық-географиялық практикасының техникалық қауіпсіздік ережелері.
1. Физикалық-географиялық практикаға кіріспестен бұрын экспедиция басшысы және зерттеу жұмыстарының жұмыстарымен міндетті түрде техникалық қауіпсіздігін сақтау нұсқаулар мен танысады және техника қауіпсіздігі журналына қол қойып тіркеледі.
2. географиялық практикаға шығушы әрбір стулент дәрігерлік тексеруден өтуі керек және әр ай сайын қауіпсіздігі техникасы турасында нұсқаулар беріліп отырады.
3. практика жұмыстарының түрлеріне қарай сол жердің жергілік ерекшеліктеріне қарай жеке инструтар жүргізіледі.
4. география дала практикасы уащқытында төбелерді, ой-сайларды өлшеу дал жағдайында өтілгендіктен улы жәндіктер мен кеміргіштерден сақтану үшін әрбір жеке жщұмысшы арнайы киімде және аяқ киімде болуы керек.
5. тау жыныстарының әр қандай түрлерін прова образец сынықтарын алуда абай болуы тиіс.
6. дала географиялық практикасы кезінде үшкір күрек және сондай-ақ өткір абайлап жұмыс істеуі қажет.