Вирустық ауруларға диагноз қою негіздері

Ветеринариялық медицина және Ветеринариялық санитария мамандықтарының
Ветеринариялық микробиология және вирусология - 2 пәніне
арналған емтихан сұрақтары

1. Вирусология пәні және оның мақсаттары. Вирустардың ашылу тарихы. Вирустардың шығу тегі туралы болжамдар.
2. Вирустарды табиғи қабылдағыш және лабораториялық жануарлар организміне өсіру. Оның артықшылығы және кемшілігі.
3. Құтыру вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеті, өсіру, зардаптылығы, сыртқы орта факторларына төзімділігі және ауруға диагноз қою үлгісі.
1. Вирустардың биосферадағы орны мен ролі, олардың табиғатта таралуы. Вирустардың жануарлар, адам және өсімдіктердің инфекциялық патологиясындағы ролі.
2. Вирустарды тауық эмбрионында өсіру. Тауық эмбрионында өсіру. Тауық эмбриондарын зақымдаудың мақсаттары мен әдістері. Оның артықшылығы мен кемшіліктері.
3. Ауеск аурының вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, сыртқы орта факторларына төзімділігі және ауруға диагноз қою үлгісі.
4. Вирустардың физикалық құрлысы және химиялық құрамы.
Вирустардың табиғатта тіршілік ету формасы.
8. Торша өсіндісі және оның тауық эмбриосынан, зертханалық жануарлардан артықшылығы. Торша өсіндісінің оларды алыуына байланысты жіктелуі.
9. Аусыл вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, сыртқы орта факторларына төзімділігі және ауруға диагноз қою үлгісі.
10. Вирустардың негізі қасиеттері. Вирустардың басқа организмдерлен түбегейлі ерекшеліктері.
11. Вирусологиялық тәжірибеде қолданылатын қоректік орталар және ертінділер. Қоректік орлаларды вирусологияда қолдану мақсаттары.
12. Ірі қараның вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, сыртқы орта факторларына төзімділігі және ауруға диагноз қою үлгісі.
13. Вирустарды жіктеудің негіздері. Вирустар туыстары. Приондар және вирондтарға түсінік.
14. Вирустық ауруларға диагноз қою негіздері. Тікелей және ретроспективті диагностика.
15. Қойдың күл оспа вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, сыртқы орта факторларына төзімділігі және ауруға диагноз қою үлгісі.
16. Вирустардың нуклеин қышқылдары және олардың функциялары. Олардың торша қышқылдарынан айырмашылықтары. Вирус геномының құрлысы мен функциялары.
17. Қоршаған орта объектілерінен вирустарды бөлу әдістері.
18. Тауықтың күл оспа вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, сыртқы орта факторларына төзімділігі және ауруға диагноз қою үлгісі.
19. Вирустардың құрылыс белоктары. Олардың қасиеттері және торшаның белоктардан айырмашылығы. Вирустардың ферменттері.
20. Вирусоскопия және электрондық микроскопия. Олардың диагностикалық мүмкіншіліктері мен маңыздылықтары.
21. Ірі қараның парагрипп-3 вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, сыртқы орта факторларына төзімділігі және ауруға диагноз қою үлгісі.
22. Вирустардың репродукциясы. Вириодардың торшалармен өзара әсерлерінің формасы. (продуктивті және интергративті).
23. Патологиялық материалдағы вирусты торша ішінде құрылған денешікті табу арқылы анықтау әдісі. Денешіктерді табудың диагностикалық бағалығы, олардың табиғаты, тегі.
24. Ірі қараның диарея вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, сыртқы орта факторларына төзімділігі және ауруға диагноз қою үлгісі.
25. Вирустық репродукциясының этаптары. Адсорбция, ену, депротеинделуі.
26. Вирустардың цитопатогендік әсері ЦПӘ. ЦПӘ түрлері. ЦПӘ-дің диагностикалық мүмкіншіктері.
27. Ірі қараның жұқпалы ринотрахеит вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, төзімділігі және ауруға диагноз қою үлгісі.
28. Вирустық геномдардың транскомициясы.
29. Вирустарды титрлеу, оның мақсаты мен әдістері. Вирустардың титрінің өлшем бірлігі.
30. Шошқаның классикалық оба вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, сыртқы орта факторларына әсеріне төзімділігі және ауруға диагноз қою жолы.
31. Вирус геномдарының репликациясы.
32. Вирустардың титрін есептеудің статикалық әдістері. Рид және Менч, Кербер әдістері. Бұл әдістердің локальдік әсерді анықтау әдісінен ұтымдылығы.
33. Шошқаның африкалық оба вирусы. . Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, сыртқы орта факторларына әсеріне төзімділігі және ауруға диагноз қою үлгісі.
34. Вирионның құралу негізі. Вирионның торшадан шығуы. Вирионның суперкапсидтік қабығының пайда болу механизмі.
35. Гемагглютинация реакциясы ГАР. Маңызы, құрамдары, нәтижелерін есептеу, диагностикалық бағылылығы.
36. Шошқаның Тешен ауруының вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, сыртқы орта факторларына әсеріне төзімділігі және ауруға диагноз қою үлгісі.
37. Вирустарға сыртқы ортаның физикалық факторларының әсері. Вирустық материалды консервациялау мен ұзақ уақыт сақтаудың принциптері.
38. Гемагглютинацияны тежеу реакциясы ГАТР. Маңызы, құрамдары, нәтижесін, есептеу, диагностикалық құндылығы.
39. Шошқаның трансмиссивті гастроэнтерит вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, сыртқы орта факторларына әсеріне төзімділігі және ауруға диагноз қою үлгісі.
40. Вирустарға химиялық факторлардың әсері. Вирустарды жою және инактивтендіру әдістері.
41. Тура емес гемагглютинация реакциясы ТГАР, ЖГАР. Негізгі, құрамдары, реакция нәтижелері, диагностикалық бағалылығы.
42. Ньюкасл ауруының вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, сыртқы орта факторларына әсеріне төзімділігі және ауруға диагноз қою үлгісі.
43. Вирустардың экологиясы. Вирустардың табиғаттағы таралу түрі мен формасы. Олардың вирустар популяциясының эпизоотия аралық кезендерде сақталу механизмі.
44. Комплементті байланыстыру реакциясы ҚБР. Негізгі, құрамдары, реакция нәтижесің анықтау, диагностикалық бағалылығы.
45. Марек ауруының вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, төзімділігі ауруға диагноз қою үлгісі.
46. Адам және жануарлар вирустарының арасындағы байланыс. Вирустарының антигендік құрлысының, авидтілігінің және зардаптылығының өзгеруі.
47. Агар геліндегі диффузды преципитация реакциясы ДПР. Негізгі, құрамы, нәтижесі реакцияның диагностикалық бағалылығы.
48. Құстың жұқпалы бронхитінің вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, төзімділігі ауруға диагноз қою үлгісі.
49. Вирустардың қасиеттеріне және таралу жолдарына антропогендік факторлардың әсері: қоршаған ортаның ластануы, антибиотиктер мен вакциндерді қолдану және малдардың шоғырлануы.
50. Иммуноэлектроосмофорез әдісі. Маңызы, құрамы, нәтижесі және диагностикалық бағалылығы.
51. Құстардың жұқпалы ларингтрахеитінің вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, төзімділігі, ауруға диагноз қою үлгісі.
52. Вирустық геномның құрлысы мен қызметі. Вирустардың генотипі және фенотипі.
53. Флуоресциялық антидененің тура әдісі. Маңызы, құрамы, нәтижесі және диагностикалық бағалылығы.
54. Қой мен ешкінің жұқпалы эктимасының вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, төзімділігі. Ауруға диагноз қою үлгісі.
55. Вирустардың генетикалық белгілері және оларды штамдарды сипаттағанда қолдануы. Вирустардың мутациясы және олардың механизмі.
56. Флуоресциялық антидененің тура емес әдісі. Маңызы, құрамы, нәтижесі және диагностикалық бағалылығы.
57. Ірі қараның респираторлы-синцитиальді инфекциясының вирусы.
Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, төзімділігі. Ауруға диагноз қою үлгісі.
58. Вирустар арасындағы генетикалық және генетикалық емес қатынастар. Вирустар популяциясындағы өзгергіштіктегі бұл үрдістердің маңызы.
59. Флуоресциялық антидененің антикомплементарлық әдісі. Маңызы, құрамы, нәтижесі және диагностикалық бағалылығы.
60. Қояндардың геморрагиялық аурулардың вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, төзімділігі. Ауруға диагноз қою үлгісі.
61. Вирусқа қарсы иммунитет ерекшеліктері. Интерферон және интерффенция феномені.
62. Иммундық ферменттік анализ әдісінің гистологиялық варианты. Маңызы, құрамы, нәтижесі және диагностикалық бағалылығы.
63. Ірі қараның оба вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, төзімділігі, диагностикалық құндылығы.
64. Вирустық аурулардың алдын алу. Вакциналар мен қан сарысулары және олардың жіктелуі.
65. Иммунді-ферментті анализ әдісінің ЕLISA қатты фазалық варианты. Маңызы, құрамы, нәтижесі диагностикалық құндылығы.
66. Етқоректілердің оба вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, төзімділігі, диагностикалық құндылығы.
67. Вирусқа қарсы жоғары нәтижелі вакциналар алу үшін гендік инженерлік әдістерді қолдану.
68. Радиоиммунды анализ әдісі. Маңызы, құрамы, нәтижесі диагностикалық құндылығы.
69. Етқоректілердің инфекциялық гепатит вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, төзімділігі. Ауруға диагноз қою үлгісі.
70. Вирустық аурулардың патогенезі. Алғашқы ошақ, үрдістің жайылуы және вирустардың организмнен шығу жолдары.
71. Гибридомдық технология. Моноклональді антиденелер және олардың поликлональді түрінен артықшылығы.
72. Етқоректілердің парвовирустық энтерит вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, төзімділігі. Ауруға диагноз қою үлгісі.
73. Вирусқа қарсы иммунитеттің спецификалық емес және жалпы физиологиялық факторлары. Вирусқа қарсы иммунитет факторлары-біртұтас, өзара байланысқан үрдіс.
74. Вирустық инфекцияларға гендік инженерлік әдістерімен диагноз қою: Тізбекті полимераз реакциясы. Зонды – ДНК әдісі.
75. Құндыздың Алеут ауруы вирусы. Морфологиясы, антигендік қасиеттері, өсіру, патогендігі, төзімділігі. Ауруға диагноз қою үлгісі.

Емтихан сұрақтарын құрастырған:
Доцент,в.ғ.к. __________ Омарбеков Е. О.
Емтихан сұрақтары кафедра мәжілісінде (хаттама №2 20 қазан 2015 ж.) қаралып мақұлданған.