Фотолюмениценция
Фотолюмениценция, кейде жай ғана люмениценция деп аталып, флуарценция және фосфорценция деп бөлінеді.
Кез-келген фотолюмениценцияның бастапқы актісіне hv энергиясы бар фотонмен атонды немесе малекуланы қоздыру жатадыы. Бір атонды бу немесе газда өтетін өте қарапайым жағыдайда, атом бастапқы күйге тура сондай бірлікті жарық фотонын түсіре отырып түседі. Бұл түзілісті резонансты флуореоценция деп атайды. Арнайы тәжірбиелер, мұндай шыраздану жолынан 108 сағаттан кейін заттар жарықталған соң пайда болатын көрсетті және сондықтан осы сөздің қарапайым ұғымында сәуле түсіруге жатпайды.
Люменисцирлеуші бұға ионды газды қосып резонансты флуоресценция азаяды. Бұл атом қозған күйде болған уақыт ішінде басқа сортты моленуламен кездесуі мүмкін және оған энергия береді. Мұндай жағдайда молекуланың кинетикалық энергиясы өседі, ал атом бастапқы күйге түседі.
Қозған күйде 3 молекула 2 деңгейге сәуле болусіз өтеді, ал содан соң hD энергиясымен квант бөліп 1 деңгейге өтеді.
Күрделі органикалық молекулаларда қозған күйден өту пайда болады және олардың ішіндегі аралық, литастабильді 4 асуын бастапқы күйге өтуі мүмкін емес. Қоршаған бөлшектердің молекулалық – кинетикалық энергия есебінен немесе жарықтың жаңа квант есебінен молекула қоздырылған деңгейге 2 өтуі мүмкін, ал одан – бастапқы күйге фосфоресценция механизмдерінің бірі осындай. Қыздыру метастабилді деңгейді күту мүмкіндігін ұлғайтады және фосфоресценцияны күшейтеді.
Фотолюминесинция үшін негізінен стокс зауы дұрыс, люмикесценция спектрі спектрге қатысты ұзын толқын жағына қозғалады, ол мына фотолюминесинцияны тудырады: (19.13 сурет).
Шын мәнінде 29. 10. суреттен көргендей hV энергиясы фотоннан шағылысып өшірілген фотонның энергиясынан hV көп емес:
hV1=hV
бұдан . Стокс заңынан кедергі шығады. Әсіресе бұл фотолюминесинцияны жеке спектральді желімен қоздырғанда жақсы байқалады, яғни монохроматикалық жарқысы. Антиктоксовтың сәуле бөлуі қоздырылған күйде болған бөлшектерді қоздырғанда пайда болады. 2 деңгейден көзделген 1 өткенде hV энергиясы бөлінеді. Суреттен байқағандай:
Биологиялық функционарды молекулалар, мысалы ақуыз молекуласында флуоресценция бар. Флуоресценция парметрі, флуоресценцирлеуші молекуланы қоршау құрылымына сезімтал, сызықтан люминесценция арқылы химиялық түзіліс пен молекулярлық өзара әрекетті зерттеуге болады.
Соңғы он жыл ішінде арнасты флуоресцерлеули молекулаларда көп қолдана бастады, оларды мембраналы жүйеге қосады. Мұндай молекулалар флуоресцентті зондтар немесе флуоренцентті белгі деген атау алады.
Белгілер мен зондтар флуореценциясының өзгеуі ақуыз бен мембраналарда ақылаттық жөндеулер табуға мүмкіндік береді.
Медициналық мақсат үшін фотолюминесинцияның кейбір қолданыстарын қарастырамыз.
Объектілер люменисценциясын оларды зерттеу мақастына негіздлеген люменесцентті талдауда өнімдердің бүлінуінің бастапқы кезеуін байқау үшін, фармологиялық препараттарда сорттау мен кейбір ауруларды диагностикалау үшін қолданады. Тері капиллярының сіңімділігін тері астына квант
Микроэлектрониканың негізгі элементі - кремний. Зерттеу әдістері мен нәтижелері
ДНҚ-ның фотохимиялық түрленуі
Құрылыс материалдар шығару заводы
Кремний фотодиодтың спектралдық ауданын кеңіту
Наноөлшемді кремний карбиді: синтезі, құрылымы, қасиеттері
Жарықшығаратын құрылымдардың электролюминисценциясының спектрлік сипаттамалары
Жарық сәуле шығаратын құрылым – ғылыми прогресс. Нанокомпозиттерді алу және зерттеу әдістері