Жарғабақ сөзінің жазылу принципі

$$$ 101 B
... Атаның аздырмай берген мүлкін қолымызға алып быт-шытын шығарсақ, ол ұнамды іс болмас, - кімнің сөзі?
А. Гаспринский
В. Байтұрсынов
С. Мелиоранский
D. Сыздықова
Е. Мырзабеков

$$$ 102 E
Сөз ұяң з дыбысына бітіп кейінгі сөз ж дыбысынан басталғанда қандай өзгеріс болады?
А. з дыбысы ш дыбысына айналады
В. з дыбысы с дыбысына айналады
С. з дыбысы з дыбысына айналады
D. з дыбысы щ дыбысына айналады
Е. з дыбысы ж дыбысына айналады

$$$ 103 E
Хал, хат, хабар сөздері қай принцип бойынша жазылған:
А. морфологиялық
В. фонемалық
С. фонетикалық
D. айырым
Е. дәстүрлі

$$$ 104 C
Бунаққа дұрыс бөлінген жолды көрсетіңіз:
А. Айғабақ алтын гірпік қызыл ерін
В. Айғабақ алтын гірпік қызыл ерін
С. Айғабақ алтыңгірпік қызылерін
D. Ай қабақ алтын кірпік қызыл ерін
Е. Ай қабақ алтын кірпік қызыл ерін

$$$ 105 B
Іштегі ойды дыбыс арқылы сыртқа шығару, айту
А. Жазу
В. Сөйлеу
С. Дыбыстау
D. Таңбалау
Е. Транскрипция

$$$ 106 C
Сөйлеудің қағазға түскен бейнесі
А. Дыбыстық тіл
В. Транскрипция
С. Жазу
D. Алфавит
Е. Графика

$$$ 107 E
Дыбыс таңбасын харіп деп атаймыз... Дыбыс һәм харіп екеуі екі басқа деген пікірді айтқан ғалым
А. Ильминский Н.И.
В. Мелиоранский Н.
С. Катаринский В.
D. Досмұхамедұлы Х.
Е. Байтұрсынұлы А.

$$$ 108 D
Бір дыбыстың айтылуындағы ауытқулар, рең тіл білімінде қалай аталады?
А. Тонема
В. Сингармема
С. Үндеспе
D. Аллофон
Е. Транслитерация

$$$ 109 B
Туыс тілдердің дыбыс жүйесін салыстыра зерттеп, олардың ұқсастықтары мен айырым белгілерін айқындау қандай фонетиканың міндетіне жатады?
А. Тарихи фонетика
В. Салыстырмалы фонетика
С. Сипаттамалы фонетика
D. Салғастырмалы фонетика
Е. Жалпы тіл білімі

$$$ 110 D
Туыстығы жоқ, құрылымы әр басқа тілдердің дыбыстық жүйесін салыстырып зерттеу қандай фонетиканың міндетіне жатады?
А. Жалпы тіл білімі
В. Салыстырмалы фонетика
С. Сипаттамалы фонетика
D. Салғастырмалы фонетика
Е. Тарихи фонетика

$$$ 111 C
Дыбыстық тілді мүмкіндігінше дәл беру үшін лингвистикада арнайы жазу
А. Орфография
В. Орфоэпия
С. Транскрипция
D. Алфавит
Е. Графика

$$$ 112 B
Транскрипцияның қандай түрлері жиі пайдаланылады?
А. Аллафон
В. Фонемалық және фонетикалық
С. Әріптік
D. Дыбыстық және фонемалық
Е. Графикалық және әріптік

$$$ 113 A
Орфографиялық ережеге сай жазылған сөзді көрсет
А. Абиыр
В. әбүйір
С. Абұйыр
D. Әбиір
Е. Абыйыр

$$$ 114 B
Сөздің құрамында болатын әр алуан дыбыстық өзгерістер қалай аталады?
А. Еліктеуіш сөздер
В. Дыбыстық құбылыстар
С. Фонемалар
D. Дауыссыз дыбыстар
Е. Аллафондар

$$$ 115 C
Сөздің алдынан басы артық дыбыстың қосылуы
А. Эпентеза
В. Эпитеза
С. Протеза
D. Элизия
Е. Аферезис

$$$ 116 A
Сөз ішіндегі дыбыстардың не буындардың өзара орын ауыстыруы
А. Метатеза
В. Гаплология
С. Протеза
D. Элизия
Е. Аферезис

$$$ 117 E
Сөз ішінде дауыссыздардың арасына дауыстының қыстырылуы
А. Эпитеза
В. Протеза
С. Элизия
D. Метатеза
Е. Эпентеза

$$$ 118 C
Бунақтағы сөздердің арасында қатар келген екі дауыстының алдыңғысының түсіп қалуы
А. Аферезис
В. Гаплология
С. Элизия
D. Метатеза
Е. Эпентеза

$$$ 119 E
Ауаның кілт үзілуінің не кедергіге ұшырауының нәтижесінде пайда болатын жеке дыбыс, не дыбыстар тобы
А. Ырғақ
В. Тасымал
С. Екпін
D. Бунақ
Е. Буын
$$$ 120 E
Түркі тілдеріне тән заң
А. Буын үндестігі
В. Дыбыс үндестігі
С. Регрессивті ықпал
D. Прогрессивті ықпал
Е. Сингармонизм

$$$ 121 E
Көрші дыбыстардың ілгерінді-кейінді қарсы әсері
А. Бөгенбай, сенбеді
В. Ақ ешкі, тауып
С. Қаракөз, ішсін
D. Айтпай, әкеп бер
Е. Қазанқап, ортан қолдай

$$$ 122 C
Сөздер мен бунақтардың (сөз тіркестерінің) бірізді, дұрыс айтылуын қамтамасыз ететін ережелер жиынтығы
А. Фонетика
В. Алфавит
С. Орфоэпия
D. Орфография
Е. Тарихи фонетика

$$$ 123 B
Қазақтың жаңа емлесі туралы декреті жарияланғаннан кейін латын графикасына қашан көшті?
А. 1938 жыл
В. 1929 жыл
С. 1957 жыл
D. 1940 жыл
Е. 1989 жыл

$$$ 124 B
Алфавиттен тыс белгілердің (тыныс белгілердің) графикалық жүйесі
А. Орфография
В. Пунктуация
С. Графика
D. Орфоэпия
Е. Алфавит

$$$ 125 E
Абсорбция (лат. – жұтылу), синкопа (гр. – қысқару), анаптиксис, эктлипсис терминдері қандай құбылыстарға жатады?
А. Дыбыстық тіркестер
В. Қайталама дыбыстар
С. Шәлкес тіркестер
D. Дауыссыздардың тіркесі
Е. Дыбыстық құбылыстар

$$$ 126 D
Тасымалданбайтын сөзді табыңыз:
А. Аспан
В. Жақсы
С. Тату
D. Ақын
Е. Шешен

$$$ 127 D
Негізінен сөздің бірінші буынында және бір буынды сөздерде жазылатын әріптерді көрсетіңіз:
А. Я, ю, э, е, и
В. Я, ю, а, е, і
С. А, ю, я, і, ү
D. Ә, о, ө, ұ, ү
Е. Ы, і, у, э, и

$$$ 128 D
Ы, І әріптерінің емлесіне байланысты дұрыс жазылған сөздердің қатарын көрсетіңіз:
А. Ылашын, ырух, ірет, ірең
В. Ілеген, ылашын, іреңк, ірің
С. Ылаж, ірең, ырас, ылақ
D. Ырым, ырық, іріту, ілігу
Е. Ілеп, ылақап, ырақым, ыласайық

$$$ 129 B
Орфография бойынша дұрыс жазылғанын табыңыз:
А. Сыяды
В. Сияды
С. Сыйады
D. Сиады
Е. Сыйяды

$$$ 130 B
Қазақтың байырғы сөздерінде қай дыбыс сөздің соңында келмейді?
А. Ы
В. О
С. А
D. Е
Е. І

$$$ 131 A
Орфография бойынша дұрыс жазылған сөзді табыңыз
A. Бүгінгі
B. Бұрұңғұ
C. Жұмұшшұ
D. Көмөсү
E. Бұрұу

$$$ 132 C
Қай буынға екпін түседі?
A. Ортаңғы буын
B. Бірінші буын
C. Соңғы буын
D. Ортаңғы ашық буын
E. Ешбір буын

$$$ 134 B
Сөздің соңындағы қосарлы дыбыстарға қосымшаның дұрыс жалғанғанын көрсетіңіз:
А. Публицистке
В. Публициске
С. Публицистқе
D. Публицистқа
Е. Публицисқа

$$$ 135 A
Қай сөзде қате бар?
A. Әріпі
B. Халқы
C. Ойна
D. Оқу
E. Алтау

$$$ 136 C
Қай қосымша дұрыс жалғанған:
А. Повестьке
В. Виноклмен
С. Журналистің
D. Округқа
Е. Проспектен

$$$ 137 E
Қай сөзге қосымша қате жалғанған?
А. Танкіні
В. Пункте
С. Шрифтің
D. Йодты
Е. Нольды

$$$ 138 C
Дұрыс сөзді табыңыз:
А. Тоқыйды
В. Естейді
С. Жылайды
D. Тийды
Е. Ысыйды

$$$ 139 C
Қай сөзде а дыбысы қате жазылған?
А. Жай
В. Шай
С. Рәсуә
D. Фәтима
Е. Кумән

$$$ 140 D
Дұрыс жазылған сөзді табыңыз
А. Күна
В. Диюна
С. Мән-жәй
D. Кейуана
Е. Байағы

$$$ 141 C
Қате сөзі бар сөйлемді табыңыз:
А. Тойға көп адам жиналды.
В. Биені ерте тұрып сауу керек.
С. Ол допты ылақтырып жіберді.
D. Күн жылынса, қар ериді.
Е. Қар еріді.

$$$ 142 C
Диссимиляцияға берілген мысалды табыңыз?
А. Данышпан
В. Мәртебе
С. Коридор
D. Цирк
Е. Юпитер

$$$143 D
Тасымалданбайтын сөзді табыңыз:
А. Аспан
В. Жақсы
С. Тату
D. Ақын
Е. Шешен

$$$ 144 A
Қай буын тасымалданбайды?
А. Бір дауыстыдан тұрған ашық буын
В. Екі дыбыстан тұрған ашық буын
С. Үш дыбыстан тұрған ашық буын
D. Соңғы буындағы тұйық буын
Е. Бірінші буындағы бітеу буын

$$$ 145 C
Қате жазылған сөзді табыңыз:
А. Ал қызыл
В. Бүгін кел
С. Жүсіппек
D. Сәнқой
Е. Бұрынғы

$$$146 B
Қазақтың байырғы сөздерінде қай дыбыс сөздің соңында келмейді?
А. ы
В. о
С. а
D. е
Е. і

$$$ 147 C
Орфография бойынша дұрыс жазылғанын табыңыз:
А. байый, кейійсің, йійді
В. баыйи, кеійи, иійді
С. байи, кейисің, ииді
D. байий, кейисің, иийді
Е. байуы, кейуі, иіуі

$$$ 148 A
Қай қосымша дұрыс жазылған?
А. фактіні
В. машинистке
С. тарихтің
D. ведомостьқа
Е. педагогтар

$$$149 C
Қате жазылған сөзді көрсетіңіз:
А. табелі
В. тарихты
С. металдарға
D. цехтің
Е. клубтар

$$$150 B
Нд, нз, нк ,нг, мп, мб, мт, кт, ск, вт, фт, пт, дыбыстарына аяқталған сөздердің емлелік ерекшеліктерін көрсетіңіз:
А. қосымша буын үндестігі бойынша жалғанады
В. қосымша дауыссыздан басталса, дәнекер ы, і дыбыстары жазылады
С. соңғы дауыссыз дыбыс түсіріліп жазылады
D. қосымша жіңішке болып жалғанады
Е. қосымша жуан болып жалғанады

$$$151 B
Соңғы буынында у дыбысы бар орыс тілінен енген сөздерге қосымша көбінесе қалай жазылады?
А. жіңішке
В. жуан
С. орыс тілінің жазылу заңдылығына орай
D. естілуі бойынша
Е. айтылуы бойынша

$$$ 152 C
Қай дыбысқа қазақ тілінде сөз аяқталмайды?
A) с
B) к
C) ғ
D) қ
E) й

$$$ 153 A
Тек жуан сөздерде кездесетін дауыссыз дыбыс
A) қ, ғ
B) т, д
C) с, з
D) ж, ш
E) п, б

$$$ 154 B
Сөздің соңында келмейтін әріп
A) ы
B) о
C) і
D) е
E) а

$$$ 155 D
Әріп пен дыбыс сандарында айырмашылық бар сөз
A) жау
B) тоқ
C) асау
D) рас
E) өте

$$$ 156 A
Әріп пен дыбыс сандарында айырмашылық бар сөз
A) су
B) жау
C) жауын
D) тау
E) қауын

$$$ 157 C
Тасымалданбайтын сөз
A) қиын
B) киін
C) қант
D) суық
E) жоғарыдағы барлық сөз тасымалданбайды

$$$ 158 B
Тасымал мен буын түрі сай келмейтін сөз
A) білім
B) азалы
C) ант
D) буын
E) парасат

$$$ 159 А
Бірге жазылатын сөз
А) кемі екі түбірден біріккен
В) кемі екі түбірден қосарланған
С) кемі екі түбірден тіркескен
Д) осы айтылғандар
Е) барлық сөздер

$$$ 160 D
Одағай сөздердің жазылуы
A) қысқарып
B) тек дефис (-) арқылы
C) бірігіп
D) естілуінше
E) тіркесіп

$$$ 161 A
Емле ережесіне сай сөз
A) сүтана
B) сүткенже
C) сүт ақы
D) сүттіс
E) сүт жапырақ

$$$ 162 B
Сөздің дұрыс жазылуын тексеретін тіл білімінің саласы
A) фонетика
B) орфография
C) орфоэпия
D) графика
E) физика

$$$ 163 C
Айтылуы мен жазылуы бірдей сөз
A) домбыра
B) кітап
C) терезе
D) күрес
E) жүгір

$$$ 164 C
Дұрыс жазылған сөз
A) сепкіл
B) қапқан
C) өрекпі
D) түлкү
E) дұрыс жауабы жоқ

$$$ 165 C
Орфографиялық нормаға сай жазылған сөз
A) Исмаил бей
B) Исмаил-Бей
C) Исмаил-бей
D) Исмаил Бей
E) дұрыс жауабы жоқ

$$$ 166 С
Емле ережесіне сай сөз
A) кіндіката
B) кіндікбала
C) кіндікбау
D) кіндікшеше
E) кіндіккесу

$$$ 167 B
Емле ережесіне сай сөз
A) құнан бәйге
B) құнанжарыс
C) құнанқой
D) құнанқымыз
E) құнанөгіз

$$$ 168 D
Емле ережесіне сай сөз
A) май жидек
B) майдәрі
C) майтопырақ
D) майбалшық
E) май кене

$$$ 169 B
Бөлек жазылатын сөз
A) ақ (бидай)
B) ақ (сиса)
C) ақ (ауыз)
D) ақ (көңіл)
E) ақ (қурай)

$$$ 170 D
Бөлек жазылатын сөз
A) ақ (сақал)
B) ақ (селеу)
C) ақ (сұңқар)
D) ақ (жауын)
E) ақ (қайнар)

$$$ 171 C
Бөлек жазылатын сөз
A) сары (жайлау)
B) сары (жылан)
C) сары (аяз)
D) сары (су)
E) сары (шұнақ)

$$$ 172 B
Бірге жазылатын сөз
A) сары (аяз)
B) сары (май)
C) сары (жілік)
D) сары (бел)
E) сары (алтын)

$$$ 173 E
Бірге жазылатын сөз
A) ала (қоржын)
B) ала (дүбір)
C) ала (жылан)40
D) ала (таң)
E) ала (бұта)

$$$ 174 A
Бірге жазылатын сөз
A) (ала) бота
B) (ала) жаздай
C) (ала) орамал
D) (ала) көйлек
E) (ала) көңіл

$$$ 175 E
Орфография бойынша жазылған сөз
A) ухиледі
B) ухіледі
C) уһледі
D) ухыледі
E) уһіледі

$$$ 176 B
Дауысты -ы-і дыбысынан басталатын қосымша жалғанғанда түбірі
өзгермейтін сөз
A) халық
B) бұрым
C) орын
D) мұрын
E) осы айтылғандар

$$$ 178 B
Морфологиялық принцип дегеніміз –
А) сөздердің айтылуынша жазылуы
В) сөздердің түбір тұлғасы сақталып жазылуы
С) сөздердің түбірі өзгеріске түсіп жазылуы
D. осы айтылғандар
Е) дұрыс жауабы жоқ

$$$ 179 E
Жарғабақ сөзінің жазылу принципі
A) фонетикалық
B) фонематикалық
C) морфологиялық
D) тарихи-дәстүрлі
E) фонематика-морфологиялық

$$$ 180 А
Фонетикалық принцип бойынша жазылған сөз
А) қолғап
В) көрсеқызар
С) қосшы
Д) түнгі
Е) дұрыс жауабы жоқ

$$$ 181 С
Морфологиялық принцип бойынша жазылған сөз
A) бүгін
B) хат
C) жұмысшы
D) қарлығаш
E) қолғап

$$$ 182 A
Белбеу (бел бау) сөзі қандай принцип бойынша жазылған?
A) фонетикалық
B) фонематикалық
C) морфологиялық
D) тарихи-дәстүрлі
E) фонематика-морфологиялық

$$$ 183 A
Қазақ тілінде емле ережесін сақтап жазуда басшылыққа алынатын принцип
A) фонетикалық және морфологиялық
B) фонематикалық және фонетикалық
C) морфологиялық және тарихи-дәстүрлі
D) тарихи-дәстүрлі
E) фонематика-морфологиялық

$$$ 184 E
"Жазудың жаңа ережелері" атты еңбектің авторы (Қызыл Қазақстан, 1924, N 10);
А. Рабиға Сыздықова
В. Ахмет Байтұрсынов
С. Ыбырай Алтынсарин
D. Құдайберген Жұбанов
Е. Елдес Омаров

$$$ 185 A
Дефис (-) арқылы жазылатын шылау
A) -ай-ау
B) -қана-ғана
C) -тен
D) -ма-ме
E) -түгіл

$$$ 186 A
Дефис қойылатын жер
A) қосалқы мүшелі күрделі атаулар
B) күрделі сан есімдер
C) біріккен сөздер
D) оңашаланған айқындауыш
E) дұрыс жауабы жоқ

$$$ 187 C
Дефис арқылы жазылатын сөз
A) 200 пайыз
B) 80 метр
C) 9 сынып
D) 2011 жыл
E) 16 ақпан

$$$ 188 A
Түркі, парсы т.б. халықтар есімдерінің соңында келетін паша, бей, заде,
оғлы сияқты тұлғалардың жазылуы
A) дефис арқылы
B) бөлек
C) бірге
D) қос нүкте арқылы
E) кірігіп кетеді

$$$ 190 B
Дефис арқылы жазылатын демеулік шылаулар
A) сұраулық демеуліктер
B) күшейткіш демеуліктер
C) болымсыздық демеуліктер
D) жалғаулықтар
E) септеуліктер

$$$ 191 D
–ев (-ева) қосымшасы сөздің соңғы буыны қандай дыбысқа аяқталғанда жалғанады?
A) ч, ц дауыссыз дыбыстарына
B) дауысты дыбыстарға
C) и, у дифтонг дыбыстарына
D) й, ш дауыссыздарына
E) дұрыс жауабы жоқ

$$$ 192 В
-ин (-ина) қосымшасы сөздің соңғы буыны қандай дыбысқа аяқталғанда
жалғанады?
A) дауыссыз дыбыстарға
B) дауысты дыбыстарға
C) и, у дифтонг дыбыстарына
D) й, ш дауыссыздарына
E) дұрыс жауабы жоқ

$$$ 193 А
-ов (-ова) қосымшасы сөздің соңғы буыны қандай дыбысқа аяқталғанда
жалғанады?
A) дауыссыз дыбыстарға
B) дауысты дыбыстарға
C) и, у дифтонг дыбыстарына
D) й, ш дауыссыздарына
E) дұрыс жауабы жоқ

$$$ 194 C
Соңғы буынында ю, э, ё дауысты дыбыстар келетін орыс тілінен енген
сөздерге қазақ тілі қосымшалары қалай жалғанады?
A) жуан
B) ережені сақтамай
C) жіңішке
D) еріндік
E) буын үндестігі бойынша

$$$ 195 A
Орыс тілінен енген сөздердің соңғы буынында я әрпі болса, оған қандай
қосымша жалғанады?
A) жуан
B) ережені сақтамай
C) жіңішке
D) еріндік
E) буын үндестігі бойынша

$$$ 196 C
Кірме сөздер ог, уг дыбыстарына аяқталса, оған қандай қосымша
жалғанады?
A) жуан
B) ережеге бағынбай
C) жіңішке
D) еріндік
E) буын үндестігі бойынша

$$$ 197 C
Кірме сөздер рк, рг, ск, кт, кс, нк, нг, лк, нкт дыбыстар тізбегіне аяқталғанда қазақ тілі қосымшалары қалай жалғанады?
A) жуан
B) ережеге бағынбай
C) жіңішке
D) еріндік
E) буын үндестігі бойынша

$$$ 198 C
Кль, брь, бль дыбыстар тізбегі мен жіңішкелік белгісіне аяқталатын бір
буынды сөздерге жалғанатын қазақ тілі қосымшалары
A) жуан
B) ережеге бағынбай
C) жіңішке
D) еріндік
E) буын үндестігі бойынша

$$$ 199 A
Қосымша жіңішке түрде жалғанатын сөз
A) факт
B) клуб
C) кітап
D) дәріхана
E) дұрыс жауабы жоқ

$$$ 200 C
Қосымшасы бұрыс жалғанған сөз
A) фестивалі
B) фестивальдан
C) лагерьға
D) банкі
E) дұрыс жауабы жоқ

$$$ 201 B
Үндестік заңына бағынбай жалғанатын қосымша
A) -лық, -ді
B) -тал, -маш
C) -дар, -шы
D) -қ, -лау
E) -лы, -бен