Сыртқы экономикалық байланыстар жүйесіндегі қаржы.

Нарыққа көшу өзара байланысты және дүниежүзілік экономикамен бәсекелестікте дамитын ашық тұрпаттағы экономикамен бірге дүние жузінің көптеген елдерімен халықаралық экономикалық байланысты кеңейтуді қажет етеді.
Қызметтің сыртқы экономикалық сферасы мемлекеттің, оның жеке және заңды тұлғаларының ұқсас шетелдік қатысушылармен және халықаралық қаржы-кредит институттармен сауда, кредит, инвестициялық, борыш, есеп-қисап, трансферт және өзге де операциялар кезінде қатысуымен байланысты қатынастардың кең шеңберін қамтиды.Бұл қатынастарда және сыртқы экономиқалық байланыстар жургізудің экономиқалық қуралы ретінде Қазақстанды дуниежузілік экономикаға ықпалдасуды( интеграциялауды) жузеге асыру ушін пайданыдады. Халықаралық экономиқалық байланыстар сферасында қалыптасып отырған қаржы механизмі Қазақстан Республикасының халықаралық ынтымақтастывғы саласында мкмлекеттік қаржы саясатын іске асырудың құрады болып табылады.
Іс-әрекет етудің айрықша нысаны ретіндегі сыртқы экономикалық қызметтің қаржысы өзгеші белгілерге ие.Ол тек ұлттық валютада ғана емес,сондай-ақ шетелдік вадютада да қалыптасатын ресурстарда нақты түрде көрінеді. Қаржы қатынастары ұлттық экономиқалардың шекарасынан шығып кетеді және халықаралық ықпалдастық процестің дамуы мен тереңдей түсуіне жәрдемдесе отырып, оны жүзеге асырады.Халықаралық байланыстарды дамытудағы қаржының рөлі үш бақыт бойынша көрінеді:

Қаржы көздерін іздестіру және халықаралыынтымақтастықтың эр түрлі бақыттарын қаржыландыру үшін қажетті қаржы ресурстарын жұмылдыру;
халықаралық ықпалдастық процестерді реттеуң
халықаралық қатынастардың эрбір турін және бұл қатынастардың тікілей қатысушыларын ынталандыру.
Қазақстанда нарықтық реформаларды табысты жузеге асыру ушін букіл дүниежүзілік банк, Халықаралық валюта қоры, Еуропалық қайта құру және даму банкі.Ислам даму банкі,Азия даму банкі секілді беделді хаплықаралық қаржы институттарымен, басқа да халықаралық қаржы мекемелерімен іс-әрекетті үйлестірудің улкен мәні бар. Сонымен бірге Қазақстан Республикасы бугінде дуние жузіндегі үлкенді кішілі 80 халықаралық үйымға мүше болып табылады, олардың 61-іне қаржылық міндеттемелер төлеу көзделген. Осыған сәйкес республика халықаралық қаржы кредит және басқа ұйымдарға қатысудан туындайтын мүшелік жарналарды, борыштық операциялар мен мәмілелер бойынша қажетті төлемдерді жузеге асырады.Айта кету керек,1992 жылдан бергі уақыт ішінде Қазақстанның халықаралық ұымдарға берешегі 21 миллион АҚШ доллары көлеміне жеткен.
Туризм әлемнің көптеген елдеріне экономика мен қоршеған ортаған әсер етегін маңызды әрі кешенді фактор болып табылады. Ел экономикасын дамытуға үлес қосуға тиіс туризмді өркендету Қазақстанда арнайы заңдастырылған мәлім. 1993 жылдан 2002жылға дейіңге кезеңгі Қазақстан экономикасына 21 миллиардтан астам АҚШ доллары көлемінде тура шетел инвестициясы тартылды. Бұл елдің әр тұрғынына 1,5 мың доллардан дерлік келеді деген сөз. Жыл сайынғы тура шетел инвестицияларының көлімі 2,8 милиард ( ІЖӨ-нің 12,3%) АҚШ долларын құрады. Сараптамалық бағалаулар боцынша Орталық Азияғы келген барлық тура шетел инвестициялардың 80 пайыздан астамын Қазақстан экономикасы алып отыр . Дүниежүзілік банк Қазақстанды инвестициялар ушін барыншы тартымды 20 елдің қатарына қосты. Халыұаралық «Moodys Investors Service» рейтинг агенттігі Қазақстанға қаржыландыру мен инвестициялаудың жаңа, оте жоғары рейтингін берді. Импортта негізгі баптар машиналар, қүрал жабдық, көлік құралдарды, приборлар, химия өнімдері, пластмассалар, каучук минералдық өнімдері асыл емес металдар мен оларды өндіруге арналған шикізат, басқадай баптар болып табылады. Макроэкономикалық теорияда экспорттың импорттан асып түсуі ұлттық экономиканы дамытудың қолайлы факторы деп есептеледі. Сонымен бірге бұл асып түсу елдің төлім балансының « ондағы сауда балансының едәуір ара салмағы жағдайында» оң айырмасын тудыруы мүмкін. Жалпы валюталық қаражаттардың экспорттық түсімдері есебінен елдің импорты қаржыланады. Алайда ұзақ мерзімде бұл құбылыс төлем балансының пассивін теңдестіру үшін пайдаланылатын ресми валюталық резервтердің сарқылуына ұрындыруы мумкін. Төлім баланстарының орнықты және ұзақ тапшылықтары экономиканы күрделі қайта құруды, сауда тосқауылдары мен басқа шектеулерді қажет етеді ұлттық валютаның құнсыздануына елдің сыртқы берешегінің көбеіне соқтырады. Экспорт-импорт операциялар жургізуде республпканың негізгі әріптестері жақын шетелдер жақын шетелднр, дамыған капиталистік елдер болып отыр. Сыртқы экономикалық қызметтің маңызды аспектесі –шетел инвесторларының қатысуы және кредиттерін тарту. Бұл қаражаттар ұлтты сырттан келетін қаржының тұрақтылығына мүмкіндік береді. Бұрынғы кеңестік аумағында инвестиция ауқымы жағынан Қазақстанның көш басында тұрғандығы да осының дәлелі. Соңғы кездері шетелден келетін туристерді ынталандыру жөніндегі бірғатар мәселелер өз шешімін тапты; туристік қызмет көрсету экспортына салынатын қосымша қүн салығы алынып тасталды, туроператорлық қызметті жүзеге асыратың туристік ұйымдарға мемлекетік қолдау көрсету «Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет көрсету туралы» Заңмен бекітілді және т.т.
Шет елдерде елшіліктерді, консулдықтарды және басқа қызметкерлерді ұстауды және олардың жұмысын қаржыландыру дамудың қазіргі кезеңінде сыртқы экономиқалық байланыстар қызметінің бірі болып отыр. Тәуелсіз дамудың он жылында еліміздің сыртқы саясатын белгілейтін Президенттің тікелей басшылығымен Қазақстан дипломатиясы ойдағыдай дамып, ол біздің мемлекеттің әлемдік қауымдастықтан өзінің лайықты орын алуына жақсы қызмет етті. Осы уақыт ішінде қатынас орнатқан елдеріміздің жалпы саны 121 болды. Бүгінде Қазақстанның БҰҰ, ЮНЕСКО, ЕҚЫҰ секілді 64 халықаралық ұымда өкілдігі бар. Шет елде 50 шетелдік мекемеміз, соның ішінде 32 елшілік, 4 тұрақты өкілдік, 2 дипломатиялық миссия, 3 бас консулдық, 10 консулдық және 1 төлқұжат виза қызметі жұмыс істейді. Көптеген елдерде Қазақстанның елшілері қөсымша елшілік қызмет атқарады.
Сыртқы экономиқалық қызмет қалыпты жузеге асырылуы ушін дамыған сыртқы экономиқалық инфрақұрылым қажет. Осы мақсатпен Үкіметтің, Қаржы, Экономика және бюджеттік жоспарлау министрліктерінің, Ұлттықбанктің құрылымында сыртқы байланыстарды басқарудың органдары құрылған . Валюталық операциялар жасауға лицензиясы бар коммерциялық банктердің, мамандандырылған тауар биржаларының желесі жұмыс істейді. Сыртқы экономикалық байланыстарды басқару органдарының аса маңызды функциясы валюталық қатынастарды реттеу болып табылады. Валюталық реттеу-нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу мен бекіту, ақпарат жинау, валюта заңнамасының сақталуын бақылау және заңдарда көзделген санкцияларды қолдану. Қазақстан Республикасының Үкіметі,Ұлттық банкі, Қаржы министрлігі заңдарға сәйкес валюталық реттеу органдары болып табылады.Укімет және өзге өзге де мемлекетік органдар заңдарға сәйкес өз қүзырының шегінде валюталық теттеуді жүзеге асырады. Бұл органдар сонымен бірге валюталық бақылауды реттеуді жүзеге асырады. Мұндай функцияны сондай ақ валюталық бақылаудың агенттері уәкілетті банктер мен уәкілетті бейбанктік қаржы мекемелері де орындайды, оларға алынған лицензияларға сәйкес рперациялар жүргізген кезде валюта заңнамасының сақталуына бақылау жасау міндеті жүктелінген.
Дамыған елдердің экономикасында сыртқы экономикалық қызметің маңызды құрамды бөлігін шет елдерде өнеркәсіп, азаматтық, көлік және басқа объктілер салу қүрайды: алайда, қызметтій бұл турі республикада іс жүзінде қаржылық және материалдық техникалық ресурстардың жетіспеушілігінен жоқтың қасы.

Ұқсас жұмыстар

Сыртқы экономикалық байланыстар жүйесіндегі қаржы

Халықаралық экономикалық қатынастардың Қазақстан экономикасындағы рөлі мен маңызы

Сыртқы экономикалық байланыстар жүйесіндегі қаржылар

Сыртқы экономикалық байланыстар жүйесіндегі қаржы қатынастарының теориялық мәні

Сыртқы экономикалық байланыстар жүйесіндегі қаржы туралы

Ұлттық есеп жүйесiндегi негiзгi ұғымдар мен категориялар туралы

Ұлттық есеп жүйесiндегi негiзгi ұғымдар мен категориялар

Халықаралық валюталық қор, оның құқықтық жағдайы

Халықаралық валюта және қаржы қатынастарын реттеу

Жүйесіндегі халықаралық сауда

Батыс Еуропа елдері экономикалық интеграциясының ерекшеліктері