Жердің газды қабаты

1. Демэкология – нені зерттейді?
А) Ағзаларды.
В) Түрлер, популяцияларды.
С) Популяцияларды.
D) Түрлерді.
Е) Бірлестіктерді
2.Тірі ағзаны қоршайтын және онымен тікелей бөлігін атаңыз:
A)Экологиялық фактор.
B)Адаптация.
C)Мекендейтін орта.
D)Экологиялық қуыс.
E)Орман.
3. Ағзаларға тікілей және жанама әсер ететін қоршаған ортаның жеке қасиеттері мен элементтерін атаңыз:
A) Экологиялық фактор.
B) Адаптация.
C) Мекендейтін орта.
D) Экологиялық қуыс.
E) Орман.

4. Бір ағзалардың екінші ағзаларға әсер ету жиынтығын қандай экологиялық факторлар тобына жатқызады:
А) Эдафикалық.
В) Климаттық.
С) Абиотикалық.
D) Биотикалық.
Е) Антропогендік
5.Тірі ағзаларға жарық әсері қандай құбылыстарды тұғызады?
А)Өсімдіктердегі гулденудің басталуы.
В)Жәндіктерде тыныштық кезеңінің басталуы.
С)Құстардың ұшуға дайындалуы.
D) Жануарлар мен өсімдіктердегі тәуліктік және маусымдық ырғақтар.
Е) Барлығы.

6 Шелфорд заңында не туралы айтылады:
А) Экологиялық фактордың минималды әсері туралы
В) Экологиялық фактордың максималды әсері туралы
С) Экологиялық фактордың оптималды әсері туралы
D) Экологиялық фактордың теріс әсері туралы
Е) Экологиялық фактордың әсерінің жоқ болуы.

7.Суда жануарлардың таралуын шектейтін экологиялық фактор:
А) Ылғалдылықтың жетіспеушілігі.
В) Ылғалдылықтың артық мөлшері.
С) Жылудың жетіспеушілігі.
D) Азықтың артық мөлшері.
Е) Оттегінің концентрациясы

8 Аң терісі жамылғысының ережесі деп қайсысын айтады?
А) Жануарлардың маусымдық түлеуі.
В) Ірі жануарлардың денесіндегі түк сирек болады.
С) Ұсақ жануарлар денесіндегі түк үнемі қалың.
D) Солтүстік жануарларда оңтүстіктегілермен салыстырғанда денелеріндегі түк қалың болады.
Е) Жануарларының денесінде түк жоқ болады.

9.Тар мамандалған, экологиялық иекемсіз түрлерді атаңыз:
A)Стеногалинді.
B)Эврифотты.
C)Эврибионтты.
D)Эврибатты.
E)Стенобионтты.

10 Пойкилотермді ағзаларға жатады:
A)Жәндіктер.
B)Құстар, сүт қоректілер.
C)Құстар мен сүтқоректілерден басқалардың барлығы.
D)Құстар, амфибиялар.
Е) Өсімдіктер

1. Күн ұзақтылығының маусымдық өзгерістеріне ағзаның жауп беруі:
A)Циклдік.
B)Периодтылық.
C)Фотопериодизм.
D)Биологиялық ырғақ.
E)Физиологиялық ырғақ

2 Биологиялық ырғақтар дегеніміз:
A)Биологиялық процестер мен құбылыстар ерекшелігі және периодты ауытқудың қарқындылығы.
B)Түн мен күннің периодты кезектесуі.
C)Жануарлардағы активтілік мен тыныштық периодының кезектесуі.
D)Ішкі мүшелер жұмысының ырғағы.
E)Жыл уақытының біркелкі кезектесуі.

3. Суықты ұнататын түрлер, бұл:
A)Термофилдер.
B)Псаммофилдер.
C)Гетерофилдер.
D)Криофилдер.
E)Монофилдер.

4. Жоғарғы температураны ұнататын түрлер:
А) Термофилдер.
В) Псаммофилдер.
С) Гетерофилдер.
D) Криофилдер.
Е) Монофилдер.

5 . Құрлық – сулы, жартылай суға батқан су қоймаларының жағалауларында таяз суларда тіршілік ететін өсімдіктер қалай аталады?
А) Ксерофиттер.
В) Мезофиттер.
С) Гигрофиттер.
D) Гидрофиттер.
Е) Гидатофиттер.

6. Жоғарғы ылғалдылық жағдайларда өсетін жер бетіндегі өсімдіктерді қалай аталады?
А) Ксерофиттер.
В) Мезофиттер.
С) Гигрофиттер.
D) Гидрофиттер.
Е) Гидатофиттер.

7 . Қоңыржай – ылғалды жерлерде мекендейтін өсімдіктер:
А) Ксерофиттер.
В) Мезофиттер.
С) Гигрофиттер.
D) Гидрофиттер.
Е) Гидатофиттер

8. Өмірге қолайсыз жағдайларда, тіршілік процестері күрт баяуланатын ағзаның уақытша жағдайы:
А) Анабиоз.
В) Метаболизм.
С) Анаболизм.
D) Парабиоз.
Е) Анафаза.

9. Жас ағзалары басым болуы популяцияның қай түріне жатады?
А) Тұрақты .
В) Азайып келе жатқан.
С) Өсетін.
D) Өзгермейтін.
Е) Реттелетін.

10 Жануарлардың мінез – құлығының заңдылықтарын зерттейтін ғылым:
А) Экология.
В) Эмбриология.
С) Этология.
D) Энтомология.
Е) Зоология.

1. Гомойотермділерге жатқызады:
А) Балықтар, қос мекенділер.
В) Құстар, сүт қоректілер.
С) Өсімдіктер, омыртқалы жануарлар.
D) Рептилиялар мен микроағзалар.
Е) Жәндіктер, сүт қоректілер
2. Ішкі мүшерел ережесі қайсысы:
A)Суық климаттық зоналарындағы жануарларда денесінің шығын тұрған бөліктерінің үлкендігінің кішіренуі.
B)Суық жағдайлардағы, тіршілік ететін түрлердің дене бітімі, жылы климаттағы тіршілік ететін түрлерден үлкенірек.
C)Солтүстіктердегі жануарлардың ішкі мүшелері, оңтүстік жануарлардан үлкенірек.
D)Ірі жануарлардың шығып тұрған дене бөліктерінің үлкендігі үнемі артық.
E)Жылы жағдайларда мекендейтін түрлердің суық климаттағы түрлер мен салыстырғанда, ірі болады.
3.Тундрада жануарлардаң таралуын шектейтін экологиялық фактор:
А) Ылғалдылықтың жетіспеушілігі.
В) Ылғалдылықтың артық мөлшері.
С) Жылудың жетіспеушілігі.
D) Азықтың артық мөлшері.
Е) Оттегінің концентрациясы.
4 Ағзаның өмір сүруі үшін экологиялық фактордың ең қолайлы қарқындылығын қайсысы:
А) Пессимум.
В) Оптимум.
С) Максимум.
D) Минимум.
Е) Төзімділіктің жоғарғы және төменгі шектері
5. Шектеуші фактор дегеніміз не?
А)Өсімдіктерде жемістің өсуін жылдамдататын фактор.
В) Жыныс жасушаның қалыптасуын басатын фактор.
С) Ағзаның өсуін жылдамдататын фактордын жетіспеушілі мен артықшылығы.
D) Берілген түрдің төзімділігінің шегіне жақын фактордың жетіспеушілігі мен артықшылығы.
Е)Жануарлардың туысымдылығын төмендететін фактор.
6.Саластырмалы тұрақты экологиялық факторларға жатады:
А) Биоталық фактолар (мысалы, жыртқыштық).
В) Температура, ылғалдылық, жауын-шашындар мөлшері.
С) Мұхиттың тұздық құрамы, тартылыс күші, күн сәулесінің тұрақты шамасы.
D) Азық пен жасырынатын жердің болуы.
Е) Жоғарыда көрсетілген бар жауап.
7.Қоршаған ортаның анторпогендік факторларына жатады:
А)Рельеф, климат, температура, жарық, ылғалдылық, судың тұздылығы.
В)Өсімдіктер жапырағының түсуі, топырақтын минералдық құрамы, ылғалдылық.
С)Судын тұздылығы, балдырлар мен жануарлардың қалдықтары, жарық.
D)Атмосфераның кұрамының, топырақтың, ауаның, судың ластануы.
E)“Паразит – ие” қарым-қатынасы.
8. Биоценоз түсінігін 1877 жылы кім ұсынды:
А) А. Тенсли.
В) М. Мебиус.
С) В. Вернадский.
D) Э. Геккель.
Е) Н.П.Наумов.
9. Әр түрлі бірге мекендейтін ағзалар мен мекендейтін физикалық ортамен бірге бір тұтас функция атқаратын жиынтық:
A)Биоценоз.
B)Биотоп.
C)Экожүйе.
D)Популяция.
E)Экологиялық қуыс.
10.Құрлық – сулы, жартылай суға батқан су қоймаларының жағалауларында таяз суларда тіршілік ететін өсімдіктер қалай аталады?
А) Ксерофиттер.
В) Мезофиттер.
С) Гигрофиттер.
D) Гидрофиттер.
Е) Гидатофиттер
1 Белгілі бірлестікте сан жағынан басты болатын түр:
A)Донор.
B)Доминант.
C)Кодоминант.
D)Консумент.
E)Конкурент.
2 Жеке ағзалар азық, мекендеу орны және тағы басқалары үшін бір біріне кері әсер ететін жағдайдағы түраралық немесе түрішілік қарым – қатынастар:
A)Жыртқыштық.
B)Конкуренция.
C)Паразитизм.
D)Комменсализм.
E)Симбиоз.
3. Әртүрлі түрлердің екі жақты пайдалы өмір сүруі қалай айтады?
A)Жыртқыштық.
B)Бәсекелестік.
C)Паразитизм.
D)Комменсализм.
E)Симбиоз.
4 Өзіне зиянсыз бір түрдің басқа түр үшін қорек немесе мекендейтін орын беретін қарым-қатынасты айтыңыз:
A)Жыртқыштық.
B)Конкуренция.
C)Паразитизм.
D)Комменсализм.
E)Симбиоз.
5 Тірі өсімдіктерді тұтынушылар:
А) Сапрофагтар.
В) Фитофагтар.
С) Копрофагтар.
D) Некрофагтар.
Е) Зоофагтар
6 Деструкторларға ағзалардың қайсысы жатады:
А) Бір дара клеткалы балдырлар.
В) Продуценттер.
С) Саңырауқұлақтар мен микроағзалар.
D) Ет қоректі жануарлар.
Е) Автотрофты.
7 Автотрофтарға қандай ағзалар жатады:
А) Әртүрлі климаттық белдеулерде тұратын түрлер.
В) Органикалық заттарды түзуге қабілеті бар түрлер.
С) Жазда ұйқыға кететін түрлер.
D) Дайын органикалық заттармен қоректенетін түрлер.
Е) Өлікпен қоректенетін түрлер.
8 Биотехнология ұғымының мәні:
А. Тірі организмдер мен әртүрлі заттардың биотрансформациялық жолдарының жаңа өнеркәсіпті маңызы;
В. тірінің көмегімен тіріні өндіру немесе тірінің технологиясы;
С. өндірісте тірі организмдерді және биологиялық процестерді қолдану;
D. Жасушаның құрылымдық бөліктерін, жасуша және ұлпа культурасын, микроорганиздерді технологиялық мақсатта пайдаланатын, инженерия, биохимия, микробиология ғылымдарының бірігуі;
Е. биологиялық объектілер туралы ғылым
9 Прокариодтарға жатады:
А. өсімдіктер;
В. жануарлар;
С. саңырауқұлақтар ;
D. бактериялар және цианобактериялар .
Е. жоғарғы сатыдағы өсімдіктер
10 Екінші ретті консументтерге төмендегі ағзалардың қайсысы жатады:
А) Ет қоректі жануарлар.
В) Дара клеткалы балдырлар.
С) Хемосинтездеушілер.
D) Автотрофтылар.
Е) Өсімдік қоректі жануарлар.
1Әрбір экологиялық пирамиданың негізі не болып табылады?
А) Жыртқыштар.
В) Ет қоректілер.
С) Деструкторлар.
D) Жасыл өсімдіктер.
Е) Фитофагтар.

2.Бұрын жақсы дамыған биоценоздың өрт нәтижесінде жойылып кеткен орнында дамитын сукцессия, қалай аталады:
А) Экологиялық.
В) Гетеротрофты.
С) Автотрофты.
D) Бірінші реттік.
Е) Екінші реттік.

3. Эукариоттар:
А. бактериялар және саңырауқұлақтар
В. цианобактериялар және вирустар
С. бактериялар және цианобактериялар
D. саңырауқұлақтар , өсімдіктер, жануарлар
Е. микроорганизмдар

4. Дұрыс құрылған бірінші экологиялық сукцессия:
А) Күйік → қына және балдырлар → шөп пен бұталар → шыршалы орман → қайынды орман → жалпақ жапырақ орман.
В) жар - тас → қына және балдырлар → мүк және папоротник → шөп және бұталар → қайынды орман → аралас орман → шыршалы орман.
С) Шабылған орын → шөп және бұталар → қайың орман → аралас орман → шыршалы орман.
D) Тақыр жер → мүк және папоротник → шөп және бұта → аралас орман → қайың орман → жапырақты орман.
Е) Шаппа орын → шөп және бұта → мүк және қырыққұлақ → шыршалы орман → қайынды орман.
5. Төмендегілердің қайсысы продуцент:
А) Жасыл өсімдіктер.
В) Гетеротрофтар.
С) Фитофагтар.
D) Бактериялар.
Е) Жыртқыштар.

6 . Атмосферадағы тіршіліктің жоғарғы шекарасы:
А) 5 км.
В) 10 км.
С) 20 км.
D) 25 км.
E) 50 км.
7. Антропогендік әрекеттің табиғатқа әсері – бұл:
А) Адам әрекетімен байланысты.
В) Биосферадағы процестерге байланысты.
С) Табиғи құбылыстарға байланысты.
D) Геологиялық құбылыстарға байланысты.
E) Абиотикалық процесстерге байланысты.

8. Тропосфераның 78,1 % неден тұрады:
А) Оттегінен.
В) Гелийден.
С) Көмірқышқыл газынан.
D) Азоттан.
E) Сутегінен.

9. әртүрлі организмдерден және оны қоршаған физикалық жағдайлардан тұратын экологиялық бірлік:
А. Мекен орта (ниша)
В. поппуляция
С. экожүйе
D. бірлестік
Е. одақ

10 Либих заңы-бұл:
А) Экология зандарының бірі.
В) Толеранттылық заңы.
С) Экологиялық факторлар жайлы заң.
D) Минимум заңы.
Е) Барлық жоғарыда аталғандар
1 Ноосфера – бұл:
А) Сана сферасы.
В) Адамның саналы әрекеті анықтаушы болып келетін кезең.
С) Биосфера дамуының факторы.
D) Биосфераның дамуының жоғары сатысы.
Е) Ойлаушы қабық.
2 Атмосфераға ластанудың ең көп мөлшері двигателі бар жүк автомобилінің қандай түрінен түседі:
А) Дизельді.
В) Іштен жану.
С) Газды.
D) Электрлі.
Е) Дурыс жауабы жоқ.
3 Озон қабатының жойылуының басты себепкері:
А) Иісті газ.
В) Фреон.
С) Көмірқышқыл газы.
D) Күкіртті газ.
Е) Су.
4. Солтүстік Каспийдегі басты табиғат қорғаушы мәселе:
А) Алтын өндіру.
В) Түсті металл өндіру.
С) Мұнай өндіру.
D) Теңіз деңгейінің төмендеуі.
Е) Барлық жоғарыда аталғандар.
5. Қоршаған орта неден тұрады?
A)Табиғи және техногендік мегажүйеден
B)Табиғи мегажүйеден
C)Техногендік мегажүйеден
D)Биосферадан
E)Гидросферадан, атмосферадан
6 Табиғатқа антропогенді әсер ету бұл:
А. Адам іс әрекетіне болаған;
В.Биосферадағы үрдістерімен байланысқан
С. Табиғаттың құбылыстарымен байланысқан;
D. Геологиялық құбылыстармен байланысқан
E. Абиотикалық үрдістермен байлангысқан.
7 Азық-түлік пен ауыл шаруашылық бойынша БҰҰ мүшесі:
A. МАГ ATE.
B. ЮНЕСКО.
C. ЮНЕП.
D. МСОП.
E. ФАО.
8Қызыл Кітаптағы төртінші санаттағы өсімдіктер мен жануарлар түрлері :
A. Жоғалып бара жатқан түрлер
B. Қайтымсыз жоғалған түрлер
C. Сирек түрлер
D. Белгісіз түрлер
E. Қалпына келген түрлер
9.Азон қабаты-биосфера болуыныңқажетті шарты, өйткені азон қабаты:
A. Космостық сәуленің нәтижесінде түзіледі
B. Ультракүлгін сәулелер енуіне кедергі келтіреді
C. Атмосфераның ластнауынан сақтайды
D. Биосфераның ластануынан сақтайды
E. Барлық жауаптар дұрыс
10. Оттегі айналысының жылдамдығы:
А. 2 млн. жыл
В. 2000 жыл
С. 100 жыл
D. 1 млрд. жыл.
E. 300 жыл

1. Атмосфераны ластаушылар бөліненді
A. Өнеркәсіптік және механикалық
B. Тұрмыстық және ауылшаруашылық
C. Жаратылысты және антропогенді
D. Ұйымдастырушы және антропогенді
E. Газды және қатты

2Ластануға әсер ететін метерологиялық факторлар
A. Атмосфера ластануына әсер ететін табиғи үрдістер
B. Метеофакторлар әсерімен атмосфераның ластануы
C. Атмосфера ластануы шараларының жүйесі
D. Метеорологиялық құбылыстарымен және үрдістерімен ластану
E. Атмосфера ластануына метеофакторлар әсері

3.Адамдар денсаулығына әсер ететін қатердің биологиялық факторларына жатады:
A. Сапалы тамақтану
B. Табиғи және антропогенді патогенді микроағзалар
C. Қоршаған орта сапасы
D. Жұқпалы аурулар
E. Табиғи патогенді микроағзалар

4. Автокөліктен аэрозольді түтінмен немесе тұманмен газтәрізді және қатты қоспалардың сәйкестенуі
A. Смог.
B. Детрит.
C. Эндемик.
D. Репеллент.
E. Техносфера

5. Шығыс Қазақстан Облысындағы өнекәсіптік мекемелер қоршаған ортаға жылына қанша поютанттар шығарады.
A. 410 мың. тонн.
B. 2 млн тоннадан көп.
C. 1960 мың. тонн.
D. 2230 мың. тонн.
E. 360 мың. тонн.

6 . Алғашқы қалдықтардағы қышқылдану өнімдері:
A. Формальдегидтер.
B. Күкіртпен азот оксидтері
C. Фреондар.
D. Фотооксиданттар.
E. Бензапирендер.

7 . Қышқылдық жауын терминіні енгізген инженер
A.Г.Крутцен.
B.Роберт Смит.
C.В.И.Вернадский.
D.Ш.Раулапь.
E.Исаченко.

8. Планетаны су ресурстары тұрады:
А..Мұздықтардан, атмосфералық ылғалдылықтардан, өзендерден, жерасты суларынан
В.Беткі, жерасты, мұзыдқатардан, атмосфералық. топырақты ылғалдан
C. Өзендер, үстінгі сулар, жер ылғалынан
D. Жер асты бастауларынан, теңіздерден
E.Мұздықтардан, ылғалдылықтардан, өзендерден, су қоймаларынан

9.Жер бетіндегі тіршіліктің бөлінбейтін элементарлық бірлігі:
А. жеке адам
В. дара
С. түр
D. популяция
Е. жасуша

10.Рио-де Жанейро декларациясында Тұрақты дамуға байланысты қанша принцип қабылданды:
А. 10;
В. 15;
С. 22;
D. 24;
Е. 27
1. МСОП Қызыл аітабындағы қара тізімге енгендер
A. Сирек түрлер
B. сандары қалыпына келтірілген түрлер
C. Жоғалған түрлер
D. Сандары азайып бара жатқан түрлер
Е. Қайтымысз жоғалған түрле
2. Улкен қашықтарға ауаның траншектеулі ластануы туралы конвенцияға қол қойылды
А.1950 ж
B. 940 ж
C. 960 ж
D.1990 ж
Е. 1979 ж
3. Мониторинг терминіні ұсынған кім?
А. В.И. Вернадский
В. А.Н. Формозов
C. Ю.А. Израэль
D. А.Г. Карташев
E. П.С. Паллас
4. Биосфера жер қабықшаларының бірі болып табылады және жасы бойынша:
A. Ең көне
B. Жердің бір уақытта түзілген барлық қабықшаларына тең
C. Жер қабықшаларындағы ең жасы
D. Гидросферадан үлкен.
E. Литосфераға дейін түзлген.
5. Жер қыртысының массасының 80% келесі химиялық үш элементтен тұрады:
A)O,Fe,Ca
B)Si,Na,Ca
C)Al,Fe,Na
D)O,Si,Al
E)Ca,Fe,Mg

6 .Вернадскийдің биосфера жайлы іліміне сәйкес биогенді миграцияға қатысатындар:
А) Микроорганизмдер мен көпклеткалы өсімдіктер.
В) Микроорганизмдер мен көпклеткалы жануарлар.
С)Барлық көпклеткалы организмдер адамдарды қоспағанда.
D) Микроорганизмдер, барлық көпклеткалы организмдер және де адам.
Е) Тек адам
7. Озон қабатының жойылуының басты себепкері:
А) Иісті газ.
В) Фреон.
С) Көмірқышқыл газы.
D) Күкіртті газ.
Е) Су.
8 Энергияның экологиялық таза көздері:
А) Жылу электр станциялары.
В) Дизельды двигательдер.
С) Атом электр станциялары.
D) Күн батареялары.
Е) ЖЭО.
9. Түтіннің, тұманның, шаң-тозаңның улы қоспасы қалай аталады:
А) Қышқыл жаңбыр.
В) Фреон.
С) Иісті газ.
D) Түтін (смог).
Е) Фотооксидант.
10 Тіршілік температураның қандай шегіне төзімді:
А) –50 0С -ден 50 0С.
В) 0 0С -ден 50 0С.
С) –270 0С -ден 180 0С.
D) –80 0С -ден 80 0С .
E)-100 0С -ден 100 0С.
1. В.И. Вернадский бойынша биосфераның компоненттері-бұл:
А) Тірі зат, биогенді зат, костық зат, биокостық зат, адам, өсімдік заты.
В) Костық, биокостық, биогендік, тірі заттар.
С) Өсімдіктер, жануарлар, бактериялар, балдырлар, микроорганизмдер.
D) Продуценттер, консументтер, редуценттер.
E) Тірі зат, биогендік зат, костық зат, биокостық зат, өсімдік зат.
2. Биосфера дегеніміз:
А) Жердің қатты қабаты.
В) Экосфера.
С) Тірі және космостық заттар өмір сүру орталығы.
D) Барлық тірі зат және оның таралу облысынан тұратын жердің сыртқы қабаты.
E) Жердің сұйық қабығы.
3. Жасыл өсімдікке түскенде күн радиациясы қалай пайдаланады:
А) Толық жұтылады.
В) Толық шағылысады.
С) Өсімдіктің бойында жылыну процесі жүреді.
D) Өсімдік бұл процеске қатыспайды.
E)Фотосинтез процесінде және өсімдік бойының жылынуы үшін қолданылады.
4. Кит қандай топқа жатады:
А) Паразиттер.
В) Гомойотермдік.
С) Мезофилдік.
D) Гиобионттық.
E) Пойкилотермдік
5. Адамның іс әрекеті парникті газдың қай түрінің мөлшеріне әсер етпейді:
А) Метан.
В) Су булары.
С) Көмірқышқыл газы.
D) Азот оксидтері.
Е) Озон.
6.Семей полигоны қызымет жасаған жылдары қанша ядролық қару-жарақ сыналды:
А) 250.
В) 370.
С) 420.
D) 470.
E) 550.
7.Автомобиль түтінінен көп мөлшерде шығатын қосылыстар:
А) Көмірсутектер.
В) Күкірт диоксиді.
С) Қорғасын.
D) Иісті газ.
E) Бензапирен.
8. Болжамға сәйкес жер бетіндегі халықтың саны қаншаға келгенде тұрақтану керек:
А) 6 млрд. адам.
В) 10-12 млрд. адам.
С) 8 млрд. адам.
D) 7 млрд. адам.
E) 12-15 млрд. адам.
9. Ерекше қорғалатын табиғи территориялардың қандай ұйымдастыру формасының анықтамасы берілген: Мемлекеттік табиғи қорықтар құрамына кіретін және биосфералық процесстерді зерттеуде фондтық қорық – эталондық объектісі ретінде қолданылатын, территориялардың учасклері:
А) Биосфералық қорық.
В) Фондық қорық.
С) Табиғи ұлттық саябақ.
D) Қорғалым
E) Дендрологиялық саябақ және ботаникалық бақшасы.
10. Қазақстанның жер қойнауында Менделеев кестесінің қанша элементі табылған:
А) 30
В) 20
С) 45
D) 56
E)99
1 Қоршаған ортаға антропогенді әсер етудің мүмкін болатын зардаптарын болжау:
А) Табиғатты қорғау.
В) Экологиялық болжау.
С) Табиғаттың қайта өзгеруі.
D) Іс-әрекетті талдау.
Е) Әрекет ету бағдарламасы
2 Литосфера деген не:
А) Жердің саналы қабаты.
В) Атмосфераның озон қабаты.
С) Жердің газды қабаты.
D) Жердің су қабаты.
Е) Жердің қатты қабаты.
3 Биосфера терминінің авторы:
А) Э. Геккель.
В) М. Мебиус.
С) Ж.Б. Ламарк.
D) Э. Зюсс.
Е) В. Вернадский.
4.Халықаралық мәнді су-саз батпақты қажеттер қорына ЮНЕСКО мен енгізілген қорық
A.Алматы.
B.Корғалжын.
C. Ақсу-Жабағылы.
D.Алакөл.
E.Батыс-Алтай.
5.Қызыл Кітаптағы төртінші санаттағы өсімдіктер мен жануарлар түрлері :
A. Жоғалып бара жатқан түрлер
B. Қайтымсыз жоғалған түрлер
C. Сирек түрлер
D. Белгісіз түрлер
E. Қалпына келген түрлер
6. Экологиялық мониторингке жатады:
A. Зерттеу және аймақтық
B. Тәжірибелік және зерттеулік
C. Жаһандық және тәжірибелік
D. Ұлттық және зерттеулік
E. Жаһандық және Ұлттық
7. ҚР-ң Қызыл-Кітабындағы бірінші санаттағы жануарлар түрлеріне жатады.
A. Қар барсы, ілеусін, жарқанат
B. Кіші аққу
C. Қызыл қасқыр, қызыл құм арқары, скопа
D.Құлан, сары құтан
E. Төрт сызықты табан
8. В. Шелфорд заңы-бұл:
A. Экологиялық заңдарының бір
B. Толеранттылық заңы
C. Экологиялық факторлар туралы заң
D. Минимум заңы
E. Жоғарыда көрсетілгеннің бәрі
9 Адамның максималды әсер:
А. Су өсімдігіне
В. Топырақ өсімдігіне
С. Жерасты өсімдіктеріне
D. Жерүсті өсімдіктеріне
E. Теңіз өсімдіктеріне
10Шаң, тұман,түтіннің улы қоспасынаң атауы:
А. Қышқыл жаңбыр
В. Фреон
С. Иісті газ
D. Смог
E.Фотооксидант
1 Ауадағы зиянды заттар шектері:
А. ДОК
В. ПКВ
С. ПДВ
D. ПДК
E. ПХВ
2. Азон тесіктерінің ұлғаюы негізінен мына қалдықтар шығарудан болады
А. Иіс газының
В. күкіріт оксидінің
С. Метан
D. Фреондардың
E. Диоксиннің
3. Табиғатқа антропогенді әсер ету бұл:
А. Адам іс әрекетіне болаған;
В.Биосферадағы үрдістерімен байланысқан
С. Табиғаттың құбылыстарымен байланысқан;
D. Геологиялық құбылыстармен байланысқан
E. Абиотикалық үрдістермен байлангысқан.
4. Терең жататын тау жыныстарының үлкен сілемі:
A)Лакколит
B)Өзектер
C)Батолит
D)Жамылғылар
E)Базальттік қабат
5. Қазақстанда қанша ұлттық саябақтар жұмыс жасауда:
А) 113.
В) 7.
С) 3.
D) 2.
Е) 9.
6. Территориялар шөлденуінің басты себебі:
А) Өнеркәсіп.
В) Ауыл шаруашылығы.
С) Мұнай өңдеу.
D) Өрттер.
Е) Балық шаруашылығы.
7. Энергияның экологиялық таза көздері:
А) Жылу электр станциялары.
В) Дизельды двигательдер.
С) Атом электр станциялары.
D) Күн батареялары.
Е) ЖЭО.
8. Экожүйеге су қоймалары салынуының ықпалы:
А) Қолайлы.
В) Зиянды.
С) Аз белгілі.
D) Ықпал етпейді.
Е) Дұрыс жауабы жоқ.
9. Суаттар ластануындағы негізгі мәнге иелері:
А) Өнеркәсіп өндірістерінің ағынды сулары.
В) Коммунальды өндірістерінің ағынды сулары.
С) Пайдалы қазбаларды өндіру мен байытудағы өндіріс қалдықтары.
D) Нөсерлі жауындармен заттардын шайылуы.
Е) Жануарлар кешеніндегі ағынды сулар.

10. Дәстүрлі өндірістен, биообъектілердің иммобилизациясына негізделген биотехнологиялық өндірістің экономикалық артықшылығы:
А. еңбек аз шығындарымен
В. көбірек арзан шикізат
С. биообъектіні қайта-қайта қолдануымен
D. өндіріс процес тездетуімен
Е. шикізаттың аз шығындарымен

1. Түтіннің, тұманның, шаң-тозаңның улы қоспасы қалай аталады:
А) Қышқыл жаңбыр.
В) Фреон.
С) Иісті газ.
D) Түтін (смог).
Е) Фотооксидант.
2. Қоршаған ортаның физикалық ластануы - бұл:
А) Шулы ластану.
В) Бактериялармен ластану.
С) Көмірқышқыл газымен ластану.
D) Ауыр металдармен ластану.
E) Вирустармен ластану.
3. Антропогендік әрекеттің табиғатқа әсері – бұл:
А) Адам әрекетімен байланысты.
В) Биосферадағы процестерге байланысты.
С) Табиғи құбылыстарға байланысты.
D) Геологиялық құбылыстарға байланысты.
E) Абиотикалық процесстерге байланысты.
4.Пелагиальдық организмдер:
А) Нектон, планктон.
В) Нектон, бентос.
С) Бентос.
D) Нектон, планктон, бентос.
E)Планктон, бентос.
5.Автомобиль түтінінен көп мөлшерде шығатын қосылыстар:
А) Көмірсутектер.
В) Күкірт диоксиді.
С) Қорғасын.
D) Иісті газ.
E) Бензапирен.
6 1960 жылдан бері Арал теңізінің су деңгейі қанша метрге төмендеді:
А) 5 м.
В) 10 м.
С) 17 м.
D) 30 м.
E) 34 м.
7 Адамның іс әрекеті парникті газдың қай түрінің мөлшеріне әсер етпейді:
А) Метан.
В) Су булары.
С) Көмірқышқыл газы.
D) Азот оксидтері.
Е) Озон.
8. Литосфера деген не:
А) Жердің саналы қабаты.
В) Атмосфераның озон қабаты.
С) Жердің газды қабаты.
D) Жердің су қабаты.
Е) Жердің қатты қабаты.

9. Ұзақ уақытта өзін-өзідері реттейтін қабілетті экожүйелер:
А) Ағысты.
В) Кемейтін.
С) Өсуші.
D) Конвейрлі.
Е) Климаксты.
10. Тамақ тізбегі қанша звенодан тұрады:
А) 8.
В) 2-6.
С) 6-7.
D) 1-4.
Е)5

1. Организм, тұлға: адамның сана, денелік бастамасы.Адам, жануарлар сана физиологиясы мен әлеуметтік мінез-құлқы. Адамның биологияда дәлелденген қажеттілігі. Биоэтика. Адамның психалық, денелік бастамасы: тұлға, организм. Адам мен жануарлардың жүйке жүйесінің негізгі принциптері, психикасын, мінез-құлқын қалыптастыратын физиологиялық факторлары. Адамның мекендеу ортасы, оның сапасы.
2. Денсаулық және ауру. Бейімділік мүмкіншілігі, шегі. Адам популяциясын көшірмелеу: генетика және адам онтогенезінің кезеңдері. Жеке тіршіліктің кезеңдері, ұзақтылығы. Адам тіршілігінің қатерлі кезеңдері, оның ерекшеліктері. Адамның биоырғақтығы, оның космос циклімен байланысы. Адам денсаулығы, ұзақ өмір сүруі, биологиялық жасы. Өлу, оның биологиялық мағнасы.
3. Адам экологиясы, оның негіздері. Заттар айналымы, табиғаттағы қуаттың алмасуы. Экология негіздері. Заттардың әмбебап (глобальды) айналымы, табиғаттағы қуаттың алмасуы. Тірі организмдердің биогеохимиялық циклдегі рөлі. Өсімдік пен жануарлардың бірін-бірі толықтыруы. Тірінің мекендеу ортасын өзгертуге арналған әсері.
4. Экожүйелер (құрылымы, динамикасы, тұрақтылық шегі). Тіршілігіндегі биологиялық әралуандық және әртүрлілік. Экожүйелер, олардың құрамы. Біртіндеп бір биоценоздың басқаға алмасуы (сукцессия). Биоөнімділік. Экожүйелердің әртүрлілігі, олардың топырақ, ландшафт типологиясына орай, негізгі типтері. Климат аумақтары, тіршілік тобы (биом). Биологиялық алуантүрлілік экожүйе тұрақтылығының басты факторы. Тіршілік жағдайының айырмашылығына сай, түрлердің әртүрлілігі. Түр түзілуінің, өлуінің қарқыны және түрлер әртүрлілігі қысқаруының зардабы.
5. Биосфера, оның эволюциясы. Табиғатқа әсер ететін антропогендік факторлар. Биосфера, оны тұрақтылығын қамтамасыз ететін көптеген, аз түрлердің рөлі. Табиғатқа антропогендік әсер ету. Табиғатты ластау процессінің, табиғи экожүйе қысқаруының, халық тығыздығының, кенттенудің экологиялық маңызы. Ауыл шаруашылығын қарқындату проблемалары. Климат жылынуынан болатын зардаптар.
6. Табиғатты тиімді пайдалану, қорғау. Экологиялық дағдарыс, оны жеңу жолдары. Табиғатты пайдаланудағы экологиялық принциптер. Биоалуантүрлілікті қорғау. Әмбебапты экологиялық дағдарыс, оның аумақтағы ахуалы. Тұрақтылыққа, өсімдіктердің, жануарлардың, микроорганизмдердің өсуіне тигізетін әсерлер. Демография бұзылуы, биосфера ресурстық проблемалары, қуат, қорек ресурстары әлсіреуін болдырмау мүмкінділігі. Радиоактивтік, химиялық техногендік ластану түрлері. Тұрмыстық, өндірістік қалдықтарын жою проблемалары.
7. Табиғатты бұзбайтын технологиялар жасау мүмкіншіліктері, қағидалары. Биология дамуының негізгі тұжырымдамалары, заңдары және болашағы. Экологиялық сараптама, мониторинг, болжам, тұжырымдама немесе “тұрақты” даму. Биотехнология. Гендік, жасушалық, ұрықтық инженерия. Адам, жануар және өсімдіктердің қолдан ұрпақтану проблемалары, табиғатты қорғау және адам денсаулығын сақтаудың биотехнологиялық әдістері.