Қажымұқан Мұңайтпасов
Қазақ халқының атақты балуаны, классикалық күрестің асқан шебері Қажымұқан (Мұқан) Мұңайтпасов Ақмола облысы, Қараоткелде 1871 жыл дүниеге келген, 1948 жылы Шымкент облысы, Арыс ауданынжда дүниеге келген.
1901 жылы Омбы қаласында балуандар чемпионатында атақты, айлалы, өте тәжірибелі орыс балуаны Иван Злобинмен кездескен.
И.В. Лебедевтің тәрбиесінде болып, цирк артитерінің өнерін үйренді. Қажымұқан 1908 жылы Россияның ірі қалаларында әлем чемпионы Георг Лурих ұйымдастырған чемпионаттарға қатысып алғаш рет «Ямогата Муханура» деген бүркеме атпен аренаға шықты. Ол 1909 жылы Рига қаласында өткен дүниежүзілік біріншілікте 1-ші орын алды. 1910 жылы Москва, Петербург тағы басқа көптеген қалаларда болып, Петр Янковский, Лурих тағы басқа палуандармен кездесті. Қажымұқан Париж, Лондон, Берлин, Варшава, Будапешт, Стоголым сияқты қалаларда өнер көрсетті. Қажымұқан өз өмірінде 48 алтын, күміс, қола медаль жеңіп алды, «Құрмет белгісі» орденімен наградталды. (Қазақ совет энциклопедиясы).
7. Төменде берілген сөздерді жекеше, көпше түрде жіктік жалғауында жызыңыз.
Аурудан – аяған күштірек
Сейіт орам үстінде жүгіріп бара жатқанда, бір арбашы келіп, аңдаусыз соғып кетіп, аяғын сындырыпты. Ойбайлап жылап жатқан баланы көріп шошынғаннан шешесі есінен танып қалыпты. Мұны көрген соң, Сейіт жыламақ түгіл, сынған аяғын орнына салып таңып жатқанда да дыбысын шығармай, ұабағын да шытпай жатты. Сонда сынықшы кісі:
- Аяғың ауырмай ма, қабағыңды да шытпайсың? - деп сұрады.
Сейіт шешесі шығып кеткен соң, демін алып, сынықшыға сыбырлап айтты дейді:
- Ауырмақ түгіл жаным көзіме көрініп тұр, бірақ менің жанымның қиналғанын көрсе, әжем де қиналып, жүдемесін деп, шыдап жатармын, - деді.
Оқушы - құшымын, оқушысың, оқушы, оқушымыз, оқушысыздар, оқушылар.
Тігінші - тігіншімін, тігіншісің, тігінші, тігіншіміз, тігіншісіздер, тігіншілер.
Инженер – инженермын, инженерсың, инженер, инженермыз, инженерсіздар, иненерлар.
Бағдарламашы - бағдарламашымын,
Жекеше: бағдаламашысың, бағдарламашы
Көпше: бағдарламашымыз, бағдарламашысыңдар, бағдарламашылар
Аспаз - аспазбын, аспазсың, аспаз, аспазбыз, аспазсыздар, аспаздар.
Дәрігер - дәрігермін, дәрігерсің, дәрігер, дәрігерміз, дәрігерсіздер, дәрігерлер
Ұстаз - ұстазмын, ұстазсың, ұстаз, ұстазмыз, ұстазсыздар, ұстаздар.
8. «Менің сүйікті қалам» тақырыбында шығарма жазыңыз.
Отан деген не? Бұл сөзді күн сайын естіп жүрміз. «Отан – отбасынан басталады»- дейді қазақ. Отан дегеніміз адамның туып-өскен жері, туған туысқандарымен, жақындарымен бірге тұратын атаменкен. 1991 жылы 1 желтоқсанда Қазақстанның елбасшысы - Президентін сайлау болды. Тұңғыш Президент болып Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев сайланды.
1992 жылы ҚР-сы жоғарғы Кеңесінің сессиясы Республиканың Елтаңбасын, мемлекеттік Туын және Ән-ұранын бекітті.
1995 жылы тамыздың 30-ында ҚР-ның конституциясы қабылданды.
Осы күнге жету үшін қазақ халқы талай қиындықты бастан кешірді. Өйткені, ол соңғы үш жүз жыл бойы тәуелсіздіктен айырылған еді. Екі жүз жылға жуық патшалы Ресейдің отары болды. Ал соңғы он жылда Кеңес мемлекетінің құрамында болып, дербестікті де, тәуелсіздікті де мүлде жоғалтты. Дербес, тәуелсіз ел бөлу деген қандай бақыт. Елдің өз құқығы өз қолында.
Қазақстан нарықтық экономикаға біртіндеп көшіп келді. Жекешелендіру, кәсіпкерлік сыртқы экономикалық байланыстарды нығайту жолында шешуші қадамдар жасала бастады.
Күрес спорты
Еркін күрестің шығу тарихы
Ұлттық спорт түрлерінен тарихта аты қалған ұлы тұлғалар
Мұңайтпасұлы Қажымұқан
Қажымұқан атындағы облыстық спорт мұражайы
Күрес – спорт түрі
Күрестің ұлттық түрі «қазақ күресі
Шымкент мұражайлары
Қазақ күресінің болашағы бүгінгі жас барыстар
Күрес тәсілдерін оқыту әдістемесі
Қажымұқан Мұңайтпасұлы (1871 - 1948) - қазақтың әлемге әйгілі балуаны, классикалық күрестің асқан шебері