Ұзақ мерзімді несие бойынша банк операциялары

Осы заманғы жағдайда қысұа мрзімді және ұзақ мерзімді банктік несиелеудің нарықтарын, сондай-ақ ақша несие саясатын жүгізуде негізгі тұтқа ретінде пайдаланылатын құнды қағаздар нарығын бөліп көрсетуге болады.
Бұл ұзақ мерзімді несиелерді бөлумен ҚР терретотиясында несие салымдарының анықталған мақсаты, шекті мөлшерінен, құнды қағаздармен операцияларды шектеудің жеке ынталандырудың арнайы тетігін коммерциялық банктердің, қатер деңгейі жоғары активтерін шектейтін белгіленген эканомикалық нормативтерден көрініс тапқан.
Салыстырмалы түрде аса ірі жарғылық капиталға ие коммерциялық банктер ұзақ әрі қатерлі ссудаларды ұсынуы мүмкін
Мұнда ссудалық саясатты әзірлеу барысында маңызды фактор ретінде болатын активтердің пайдалылығы ескеріледі.
Банктер, егер ұстай алатын болса немесе банктегі ризервтің өсімі кемісе, депозит тұрақты болса, ұзақ мерзімді несиенің процеті бойынша демеу қаржы берсе, артықшылықты бағыттары болса,қарыз алушының төлем қабілеті бар болса, ырықтандытылған ссуда саясатын ұстануы мүмкін.
Ұзақ мерзімді банк несиесі берілетін объектілерге капитал салымы үшін кәсіпорындар, ұйымдар және құрылыс бойынша шығындары үшін азаматтар жатуы мүмкін, сондай-ақ ұзақ мерзімді банк несиесі өндірісиік және әлуметтік- тұрмыстық тағайындаудағы объектілерді қайта құруға және оны техникалық жағынае қайта жарақтандыру, техниканы, құрал-сайманды және көлік құралдарын, үй ғимаратпен құрылғыларды сатып алуға, сонымен бірге бірлескен кәсіпорынды құруға, ғылыми техникалық өнімдерді, интеллектуалдық құндылықтарды және өзгеде меншік объектілерін жасауға берілуі мүмкін.
Ұзақ мерзімді несиедегі қажеттіліктерді ірі қарыз алушылар, әдетте, қатажатты пайдаланбастан бұрын жоспарлап қояды. Кәсіпорындар мен ұйымдардың несие өтімі негізінде банк әр кезің жылдарында сұралуы мүмкін несиенің ықтимал сұранысын анықтайды, өзге ссуда бойынша мерзімдерді және талап етілген ресурстардың сомасын есептейді.Несие өтімі ресурстардың шегінен асып түсетін болса, банк мыналардың бірін таңдауға тура келеді;несиенің бір бөлігін өз мойнына алатын корреспондеттік банктермен өзара пайдалы келісім шартқаотыруы немсе банк өзіне аса қажетті клиенттен бас тарту.
Әдетте ұзаұ мерзімді несие берудің несие келісімшартының ресімделуі техникалық эканомикалық негіздемесінің ұсынылуымен бірге жүреді.ТЭН-де несиенің қандай мақсат үшін сұралғаны рет-ретімен көрсетіледі,ең сыйымды баптарды, ажыратумен несиеесебінен төлеуді көздейтін ұйғарынды шығындардың есеп айрысуы жүргізіледі.
Ұзақ мерзімді несиені пайдаланудың проценттік мөлшерлемесі, комиссмялық сыйақысы және басқада төлемдер келісімшарт негізінде белгіленеді.
Процент мөлшерлемесі тұтақты әрі өзгермелі болуы мүмкін. Тұтақты мөлшерлеме ссуданың барлық мерзімде өзгеріссіз қалады, өзгермелісі нарық жагдайдайына, депазит бойынша проценттік өзгерісіне, ресми жарияланған, инфляция индекісіне және өзгеде себептерге қарай қайта қарастырылып, кезең сайын өгертіледі.
Ұзақ мерзімді несиенің базистік мөлшерлемесін анықтау барысында мына факторлар ескеріледі.
- Қаражатты тарудың шығыны.өтеудің нақты мерзімі
- Қатар деңгейі.
- Ссуданы өтеудің мерзімі, бақылаудың және ссуданыресімдеудің шығындыры.
-Коммерциялыұ банктердің мөлшерлемелері, содай-ақ облигациялар нарығындағы мөлшерлемелері, банк пен қарыз алушының арасындағы қарым-қатнастың сипаты.
- Өзге активтерді ивистициялау барысында алыну ықтимал пайданың нормасы.
Ұзақ мерзімді ссуда жеткізушілер мердігерлердің шотын төлем немесе қарыз алушылардың есеп айырысу шотына төлем қаражатын аудару жолымен ТМҚ сатып алуына құрылыс монтаждау жұмысының орындалуына қарай кезең бойынша немесе бір мезгілде берілуі мүмкін,ал жалгерлерге,фермерлерге,жеке қарыз алушыларға щлаодың азаматтармен есеп айырысуы үшін ссуда қолма-қол ақшамен беріледі.
Несие берудің нақты формалары несие келісім шартында қарастырылады.
Берілген ұзақ мерзімді ссуда әрбір жекелеген жағдайда немесе несиеленген шара аяқталғаннан кейін қарыз алушының өз міндеттемесін өтейтін аталмыш мерзіміне ресімделеді.
Кәсіпорындарға,ұйымдарғажәне кооперативтерге берілетін ұзақ мерзімді несиені өтеудің нақты мерзімі менг қарыз алушының қаржылық жағдайына,төлем қабілеттілігіне,шығынның өтелуіне,несие қатеріне,сондай-ақ,қосымша қаржыландыру көздерінің айналымдық жылдамдылығыныңқажеттілігіне қарай банктің қарыз алушымен жасасқан келісім шарты бойынша анықталады.
Ішінара алғанда, жер учаскесі,дача, гараж және өзге де қосымша кепілге салынатын мүліктер арқылы банк беретін қосымша несие,кәсіп орындар мен азаматтардың қаржылық қаражаты муниципалитеттің демеу қаржы,жекешелендіру сертификаттары секілді қосымша қаржыландырудың көздері де ұзақ мерзімді несиені өтеудің мерзіміне және кезеңділігіне өз әсерін тигізуі мүмкін.
Оған жаңа құрылыс мерзімінде меншік құқығын берумен мерзімі ұзартылған қолда бар жылжымайтын мүлікті сату-сатып алу аукционы немесе делдалдық фирмалар арқылы контрактіні бекіту жаңа құрылысты жылжымайтын мүліктің фьючерлік сатылуынан түсетін түсімнің есебінен қаржыландыруға мүмкіндік береді.
Бұл жүйе құрылыстағы бағаның тұрақсыздығымен байланысты коммерциялық қатерді кемітуге мүмкіндік береді.