ШӘКӘРІМ

Шыңғыстау жері адамзатқа Абайды, Шәкәрімді, Әуезовты дала ақыны Мағауинді Тұрағұлды және Ақылбайды берді. Бірақ сорақы кездер бұл жерге 20-шы ғасырдың басныда келді. 30-шы жылдар Қазақстан бойынша соқамен жер жыртқандай болып өті және қазақ интелегенцияларының ең жарқын өкілдерін - Сәкен Сейфуллинді, Бейімбет Майлинді, Ильяс Жансүгіровты, Санжар Асфендияровты, Шәкәрім Құдайбердиевті сұм ажал алып кетті.
Шәкәрім абайдың үлкен ағасының ұлы. әкесінен жастай қалып өзінің көкесі Абайдың қолында тәрбиеленді. Қайтыс боларының алдында Абай өзінің інісін Түркияға Арабияға, египетке саяхатқа жіберді. Шәкәрім Меккеде, Мединада, александрияда және парижде болды. Ол түрік, араб, парсы тілдерін үйренді және орыс тілінде еркін сөйледі. Ол орыс жазушысы Л.Толстоймен хат алысып тұрды. Пушкиннің Дубровский романы, Толстойдың Г.Бичер – Стоудың прозасын, Физули мен Новойдың поэмаларын, Лермонтовтың, Некрасовтың, Байронның өлеңдерін қазақ тіліне аударды. Ол «Әділ мен Мәриям», «Қазақ хандары тарихын» романдарын, «Мұхамеданизм» философиялық трактатын жазды және тек ажал ғана оағн «Қазақтар» деп аталатын көптомдық этнофилософиялық еңбегін жазып бітіруіне кедергі жасады.
Шәкәрім өз заманының прогрессивтіл адамы болған. Ол руаралық және ұлтаралық араздықтарға қарсы болды. Ол ар мен Ес адам өмірінің негізі болып табылатынына сенді. Шәкәрім әдеби тілге шексіз бостандықты қайтарды. Оның өлеңдерінде өзіне ғана тән еркшелік пен баурап алатын жеңілдік бар. Абай мен Шәкәрім қазақтар үшін адамгершідіктің және шындықтың өлшеу эталондары. Шәкәрім «Жер үстінде шындық орнамаған орын жоқ» - деп жазды және оның сөзі көріпкелдікпен айтылған сөз болып шықты. Кеше ғана Шәкәрімді оқи алмадық, оның сөзі көріпкелдікпен айтылған сөз болып шықты. Кеше ғана Шәкәрімді оқи алмадық, оның кітатарын т ауып оқи алмайтын едк, ал қазір біз оның өлеңдерінің әр сөзін таңқала оқимыз және әділеттік ақыр соңында орнады деп айтамыз.
19 ғасырдың соңы мен 20 ғасырдың басында өмір сүрген үлкен де қайғы – қасіретті көп көрген ақын, философ, ойшыл Шәкәрім Құдайбердіұлының әдеби мұрасын қазір кең оқырман қауым оқи алмады.

Ұқсас жұмыстар

Шәкәрім

Шәкәрім шығармаларының тарихи сипаты мен адамгершілік үлгісі

Шәкәрім шығармалары

Шәкәрім поэзиясының еуропа, орыс әдебиетімен байланысы

ШӘКӘРІМ АУДАРМАЛАРЫНДАҒЫ КӨРКЕМДІК ЕРЕКШЕЛІК

Шәкәрім өлеңдеріндегі тұлға мәселесінің дәстүрлік негіздері

Шәкәрім Құдайбердіұлының философиясындағы адамтану бағыттары

Шәкәрім шығармашылығындағы рухани ізденістер

Шәкәрім поэтикасы

Шәкәрім Құдайбердіұлының шығармашылық мұрасы

ҚҰДАЙБЕРДІҰЛЫ ШӘКӘРІМ туралы