Қазақстан Республикасындағы кезеңдері

Қазақстан Республикасындағы кезеңдері:
1 кезең. 1992-95 ж. аралығында - жаңа салық жүйесін қалаптастыру және дамыту.
2 кезең.1996-98 ж. нарықтық экономиканың талаптарына сай келетін салық жүйесін қалыптастыруды аяқтау.
3 кезең. 1999-2001 ж. аралығында – халықаралық стандарттармен талаптарға сай келетін салық кодексін қалыптастыруды аяқтау.
4 кезең. 2002-2007 ж. салық жүйесінде ақпараттық жүйені дамытуды аяқтау.
Салықтар – ұлттық табыстың мемлекет халақтан, ұйымдардан және кәсіпорындардан әр түрлі міндетті төлемдер түрінде алып отыратан бөлігі.олар табыстың көлеміне байланысты салынатын тікелей салық және халыққа көбіне көпшілік қолды тауарлардың бағасы арқылы салынатын жанама салық болып ажыратылады.
Салық жүйесі біршама қиындықтарды бастан кешіре отырып, көптеген өзгертулер мен толықтырулар енгізіліп қазіргі күнге тұрақты жүйеге түсті.
Салық саясатының басты мақсаты – салық жүйесін құру және оның тиімді қызмет етуіне мүмкіндік беретін салық механизмін іске асыру. Салық жүйесі реформалаудың бірнеше кезеңдереден өтті.

09.07.2007 ж. Алматы қаласы Медеу ауданы бойынша салық комитетімен таныстым. Алматы қаласы Медеу ауданы бойынша Салық комитетінің бөлімшелерімен таныстым:
• заңды тұлғалардың есеп бөлімі;
• жеке тұлғалардың есеп бөлімі;
• жанама салықтар бөлімі;
• ұйымдастыру-құқық бөлімі;
• өндіріа алу бөлімі;
• өндірічстік емес төлемдер бөлімі;
• жеке тұлғалардың салық ессбін қабылдау және өңдеу бөлімі;
• заңды тұлғалардың салық есебін қабылдау және өңдеу бөлімі;
• салық төлеушілерді тіркеу бөлімі;
• есеп бөлімі;
• ақпараттық информациялық технологиялар бөлімі;
• ұйымдастыру – кадр жұмыстарының және құжат айналымы бөлімі;
• талдау және мониторинг секторы;
қазақстан Республикасының салық кодексін оқыдым.

Салық міндеттемесі
1. Салық төлеушінің салық заңдарына сәйкес мемлекет алдында туындаған міндеттемесі салық міндеттемесі салық міндеттемесі деп танылады, оған сәйкес салық төлеуші салық органына тіркеу есебіне тұруға, салық салу обьектілері мен салық салуға байланысты обьектілерді айқындауға, салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді есептеуге салық есептілігін жасауға, оны белгіленген мерзімде табыс етуге, салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеуге міндетті.
2. Мемлекет салық қызметі органы арқылы салық төлеушіден – оның салық міндеттелерін толық көлемінде орындауын талап етуге, ал олар орындалмаған немесе тиісінше орындалмаған жағдайда оларды қамтамасыз ету жөніндегі тәсілдерді және осы Кодексте көзделген тәртіппен мәжбүрлеп орындату шараларын қолдануға.

Салық қызметі органдарының міндеттері мен құрылымы
1. Салық қызметі органдарына салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің толық түсуін, міндетті зейнетақы жарналарының және Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдардың толық және дер кезінде аударылуын қамтамасыз ету жөніндегі, сондай-ақ салық төлеушілердің салық міндеттемелерін орындауына салық бақылауын жүзеге асыру жөніндегі міндеттер жүктеледі.
2. Салық қызметі органдары уәкілетті мемлекеттік орган менн салық органдарынан тұрады.
3. Салық органдарына аймақ аралық салық комитеттері, облыстар, Астана және Алматы қалалары бойынша салық комитеттері, ауданаралық салық комитететері, аудандар, қалалардағы аудандар бойынша салық комитеттері жатады. Арнайы экономикалық аймақтар құрылған жағдайда бұл аймақтарда салық комитеттері құрылуы мүмкін.
4. салық органдары тиісті жоғары тұрған тұрған салық қызметі органына төменнен жоғары қарай тікелей бағынады және жергілікті атқарушы органдарға жатпайды.
5. уәкілетті мемлекеттік орган салық органдарына басшылық жасауды жүзеге асырады.
6. салық органдарының бірінші басшыларын қызметке уәкілетті мемлекеттік органның бірінші басшысы тағайындайды.
Қазақстан Республикасында осы Кодексте белгіленген салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер қолданылады.
Салықтар тікелей және жанама болып бөлінеді. Жанама салықтарға қосылған құн салығы мен акциз жатады.
Салық және басқа да міндетті төлемдердің сомалары ҚР Бюджет кодексіне және тиісті жылға арналған республикалық бюджет туралы заңдарда белгіленген тәртіппен тиісті бюджеттердің кірісіне түседі.
10.07.2007 ж. Заңды тұлғалардың есеп бөлімі.
Заңды тұлғалардың кәсіпорындарын ликвидациялаумен комплексті тексерумен айналысады. Салық төлеушілерге салық төлеу үшін барлық құжаттарды ұсынады (бухгалтерлік құжат), тексеру аяқталғаннан кейін салық төлеушіге тексеру туралы акт беріледі. Мен бухгалтерлік, кассалық құжаттармен, материалды есептермен, еңбекақы туралы кітаппен таныстым.

11.07.2007 ж. Жеке тұлғалардың есеп бөлімі.
Жеке тұлғалардың аудиті жеке кәсіпкерлерді және жеке тұлғаларды тексеруді жүзеге асырады, кіріс және шығыс туралы кітапты жасайжы, жеке тұлғалардың мүлкінен түскен кірістерді есептейді және жеке тұлғалардың жеке табыс салығын төлеуін тексереді.
Жеке тұлғаның салық салу нысаны бойынша салық бөлу салық төлеушінің мекен-жайына байланыссыз салық салыу нысанының орналасқан жеріндегі салық органымен жүзеге асырылады. Мұндағы салық ставкасына сәйкес салық кезеңінің 1 тамызына дейін төленеді.
Егер салық кезеңі 12 айдан аз уақытты қамтыса, төленуге тиіс мүлік салығы салық сомасын 12 айға бөліп, салық кезеңіндегі жекелік иелігі құқындағы айларға көбейту арқылы есептеледі.
Салық салу нысаны үшін бірнеше тұлға иелігіндегі мүлікке салық олардың сол мүліктегі үлесімен қатар бөлінеді.
Егер бірнеше салық салу нысанының төлеушісі бір ғана тұлға болса, әр нысан бойынша салық салу төлемі бөлінеді. Жаңадан кірген салық салу нысанына салықтың бөлінуі келесі жылдан кейінгі салық жылына жасалады.
Салық салу нысанының бұзылуы, құртылуында салық сомасы өкілетті органға берілетін нысанның бұзылуы туралы құжаттармен анықталады.
Салық төлеушінің салық кезеңінде салық төлеуден босатылғаны туралы құқыққа ие болса, салық сомасын қайтару сол құқықтың пайда болғандағы айдан бастап есептеледі.
Бюджетке салық төлеу салық салу нысанының орналасқан жері бойынша салық кезеңінің 1 қазанына дейін жүзеге асады.
Салық салу нысанына иелік құқы берілген кездегі салық сомасы мүлікке иелік ету құқы берілген кезеңде бөлінеді.
Салық сомасы тұлғаның салықсалу нысанына иелік етуші ретінде мемлекеттік тіркелгеннен бастап бюджетке төленеді.
Алғашқы төлеушіге салық сомасы сол жылдың жеке иелік құқы берілгеннен бастап 1 қаңтардан бастап ұысынылады.
Салықтың жылдық сомасы салық салу нысанына иелік құқына мемлекеттік тіркелуі кезінде екі жақтың бірі (келісім бойынша) арқылы бюджетке салынады.
Егер жылжымайтын мүлікке мемлекеттік тіркелу кезінде Қазақстан Республикасы Үкіметімен салық салу нысанының бағасы анықталмаған болса, салық сол салық кезеңіндегі салық сомасымен төленеді.
Мүлікке салық бөлу мен төлеудегі салық кезеңі
Жеке тұлғаның мүлікке салық бөлуі мен төлеуіндегі салық кезеңі Салық Кодексінің 136 бабымен анықталады (күнтізбелік жыл).
Жеке тұлғаның салық салу нысанын бұзу, құрыту кезінде салық кезеңінің қайтарымына салық салу нысанының бұзылған кезіндегі ай қоса есептеледі.
Жеке тұлғалар мүлкіне салық төлеушелір болып жеке иелігінде салықсалу нысандары бар жеке тұлғалар табылады.
Жеке тұлғалар мүлкінің салық төлеушілері мыналар бола алмайды:
• Жедел қызмет кезеңіндегі әскериқызметкерлер(оқулар);
• Жеке иелік ету құқығы бар Кеңес одағының батырлары және Әлеуметтік Еңбек ері, «Халық қаһарманы» атағы бар тұлғалар, үш дәрежелі Даңқ орденімен және «Отан» орденімен марапатталғандар, «Батыр-ана» «Алтын алқа» мен «Күміс алқа» атына ие болған көп балалы аналар, сәйкес қаржы жылындағы 1 мың айлық есептік көрсеткіш есебіндегі зейнеткерлер;
Жеке иелік ету құқы бар Ұлы отан соғысы қатсушалыр мен оларға теңестірілген тұлғалар 1500 айлық есептік көрсеткіште жәрдемақы алатын І, ІІ топ мүгедектері
12.07.2007 ж. Жанама салықтар бөлімі.
Жанама салықтарға қосымша құн салығы салықтары жатады. Осы бөлімде ҚҚС-ын төлеу және аудару дұрыстығын тексереді. Бюджеттен қосымша құн салығын өтеу.
Мен, ҚҚС бойынша декларациясымен, тауарлы- транспортты құжаттармен, салық төлеушілердің жүк құжатымен және шок фактуралармен таныстым. Акциз салығын жүргізетін қызметкерлердің жұмысымен таныстым. Акциз салығының ставкасы бойынша есептеумен деклорациясын толтыруды үйрендім.
8-бөлiм. Қосылған құн салығы
205-бап. Қосылған құн салығының ұғымы
Қосылған құн салығы тауарларды (жұмыстарды, қызмет көрсетулердi) өндiру және олардың айналысы процесiнде қосылған, оларды өткiзу бойынша салық салынатын айналым құнының бiр бөлiгiн б