Созақ ауданы әкімдігінің құрылу тарихы

Қарт Қаратаудың еңісін жайлаған елді халық Созақ ауданы немесе Теріскей деп таниды. Созақ ауданы облыстың солтүстігінде әкіми, аумақтық бөлік. Жерінің көлемі 4 млн. 104 мың 940 гектарды құрайды. Тұрғыны 51,0 мың адам. Ауданның орталығы 1934 жылдан Шолаққорған ауылы. Ауданның әкімшілік-басқару құрылымына 10 ауылдық, 2 поселкелік әкімшілік және олардың қарамағына 39 елді мекен кіреді.
Аудан 1928 жылы қаңтар айында Теріскейді мекендеген 6 болыс ел мен Жылыбұлақ болысы негізінде құрылды. Кеңес дәуірі кезінде Созақ ауданы ауыл шаруашылық саласында қаракөл өндіруден облыс бойынша бірінші орында. Аудан жерінің көпшілік бөлігін тасты-құмды шөлді жазық /Бетпақдала, Мойынқұм/ алып жатыр. Қарт Қаратаудан Үшбас, Үштөбе, Торлан, Балдысу, Жылыбұлақ т.б шағын өзендері ағады. Сонымен қатар Қызылкөл, Ақжайқын, Айдын көлдері бар. Ауданның ең биік жері Бессаз (Мыңжылқы), биіктігі- 2176 м.
Аудан тарихи жерлерге және ескерткіштерге өте бай. Созақ ауылы ХІІ –ші ғасырдағы жазбаша деректерде көп аталады, ал ХVІ- ХVІІ ғасырларда Қазақ хандығының астаны болған. Созақ топырағында Баба Түкті Шашты Әзіз, Ысқақ бап, Қарабура, Саңғыл би әулиелерінің кесене тарихи ескерткіштері бар.. Өте ірі ескерткіштердің қатарында Созақ, Бабата, Құмкент елді мекендері кезінде, Ұлы Жібек жолы бойында өте маңызды орын алған. Сонымен қатар Созақтан шыққан зиялы қауым өкілдері де жетерлік. Атап айтар болсақ белгілі күйші Төлеген Момбеков, күйші-сазгер Сүгірәлі, ақын Құлыншақ Кемелұлы, Құлжабай Төлеуов т.б.
Аудан экономикасының дамуының басты бағыттары тау-кен өндірісі мен ауыл шаруашылығы саласы. Ауданда уран кентасы, тас-көмір өндіріледі. 8 өнеркәсіп нысаны бар, оның ішінде 5 уран өндірісімен, 1 алтын, күміс өндірісімен, 1 көмір өндірісімен, 1 тұз өндірісімен айналысатын кәсіпорын бар. Аудан жер асты қазба байлықтарына өте бай. Қазіргі таңда өндіріліп жатқан қазба байлықтардан бөлек, газ, мұнай, тальк, мрамор, мыс, фосфор, ванадий, керамзит, әк және т.б қазба байлықтар молынан орналасқан. Өнеркәсіп кәсіпорындары облыстағы тау-кен өндірісінің негізгі /87,5 %/ өндірушілері болып табылады.
Ауданның әлеуметтік сала құрылымдарының негізін 36 мектеп, оның ішінде 31 орта , 2 орталау, 3 бастауыш, 1 кәсіптік техникалық мектеп, 5 мектеп жасына дейінгі мекемелер, 14 аурухана, 1 емхана, 20 фельшерлік –акушерлік пункт, 12 аурухана, 1 мәдениет үйі, 17 кітапхана, 11 ауылдық клуб халыққа қызмет етіп келуде.

2. Созақ ауданы әкімі аппаратының ережесі.

І. Жалпы ережелер.

1. Осы ереже Қазақстан Республикасы Конституциясына, Қазақстан Республикасы Азаматтық Кодексіне, «Қазақстан Республикасының жергілікті мемлекеттік басқару туралы», «Коммерциялық емес ұйымдар туралы» Қазақстан Республикасының Заңдарына және де заң актілеріне сәйкес жасалынады.
2. «Созақ ауданы әкімі аппараты мемлекеттік мекемесі» заңды тұлға мәртебесіне ие, коммерциялық емес ұйым болып табылады.
3. Мемлекеттік мекеменің құрылтайшысы Созақ аудандық әкімияты болып табылады.
4. Мемлекеттік мекеменің уәкілетті органы Созақ ауданының әкімі болып табылады.
5. Мемлекетттік мекеменің толық атауы «Созақ ауданы әкімі аппараты мемлекеттік мекемесі.
6. Мемлекеттік мекеменің орналасқан жері: Оңтүстік Қазақстан облысы, Созақ ауданы, Шолаққорған ауылы, Жібек жолы көшесі, нөмірсіз

ІІ Мемлекеттік мекеменің заңды мәртебесі.

7. Мемлекеттік мекеме Қазақстан Республикасының әділет органдарында мемлекеттік тіркеуден өткен сәттен бастап заңды тұлға құқығына ие болады.
8. Мемлекеттік мекеме заңды тұлға болып табылады, дербес балансы, оқшауланған мүлкі, банктерде есеп айырысу шоты және басқа да шоттары, Қазақстан Республикасының елтаңбасы бейнеленген, өз атауы мемлекеттік тілде жазылған мөрі және мөртаңбасы болады.
9. Мемлекеттік мекеме басқа заңды тұлға құра алмайды, оның құрылтайшысы бола алмайды, филиалдар мен өкілдіктер аша алмайды.
10. Мемлекеттік мекеме өзінің міндеттері бойынша өз билігіндегі ақшамен жауап береді. Мемлекеттік мекеме ақша жеткіліксіз болған жағдайда оның міндеттемелері бойынша тиісті атқарушы орган жауапты болады.

ІІІ.Мемлекеттік мекеме қызметінің мақсаты мен міндеттері.

11. Мемлекеттік мекеме қызметінің мақсаты ҚР 2001 жылғы 23 қаңтардағы №148-ІІ «ҚР жергілікті мемлекетттік басқару туралы» Заңына сәйкес аудан әкімінің қызметін ақпараттық-талдау тұрғысынан ұйымдық-құқықтық және материалдық-техникалық жағынан қамтамасыз етуді жүзеге асыру болып табылады.
12. Мемлекеттік мекеменің мемлекеттік мекемені құру мақсатына жауап бермейтін қызметпен айналысуға құқығы жоқ.
13. Мемлекеттік мекеменің қызметінің негізгі мақсаты мен түрлері «Созақ ауданы әкімі аппараты» мемлекеттік мекемесінің регламенті айқындайды.

ІV.Мемлекеттік мекемені басқару

14. Мемлекеттік мекеменің құрылтайшысы мекемені тарату және қайта құрумен
қатар мынадай функцияларды жүзеге асырады:

1. Қазақстан Республикасы Үкіметі белгілеген мемлекет шегіндегі оның құрылымы мен штат санын бекітеді.
2. Мемлекеттік мекеме жарғысын бекітеді.
3. Мемлекеттік мекемеге мүлікті бекітіп береді.
4. Заңнамада белгіленген өзге де функцияларды жүзеге асырады.
15. Мемлекеттік мекемені жалпы басқаруды уәкілетті орган жүзеге асырады.
16. Уәкілетті орган заңнамада белгіленген тәртіппен мемлекеттік мекемеге қатысты мынадай функцияларды жүзеге асырады:
1. Мемлекеттік мекеменің басшысын және қызметкерлерін заңдарға сәйкес жұмысқа қабылдайды, босатады.
2. Мемлекеттің атынан сенім хатсыз іс-қимыл жасайды.
3. барлық ұйымдарда мемлекеттік мекеменің мүдделерін білдіреді;
4. шарттар жасасады;
5. сенімхаттар береді,
6. өз орынбасарларының міндеттері мен өкілеттіктерінің шеңберін белгілейді.
7. мемлекеттік мекеменің қызметкерлеріне көтермелеу шараларын қолданады және тәртіптік жазалар белгілейді;
8. мемлекеттік мекеменің тоқсандық, жылдық жоспарларын бекітеді;
9. қаржылық рәсімдерге қол қою құқығына ие болады;
10. Заңнамамен осы жарғымен және «Созақ ауданы әкімі аппараты» мемлекеттік мекемесінің жұмыс регламентімен өзіне жүктелген өзге де функцияларды жүзеге асырады.
17. Мемлекеттік мекемені тікелей басқарады уәкілетті орган тағайындайтын аппарат басшысы жүзеге асырады. Аппарат басшысы мемлекеттік мекеменің жұмысын ұйымдастырады, оған басшылық жасайды, уәкілетті органға тікелей бағынады және мемлекеттік мекемеге тікелей жүктелген міндеттердің орындалуы мен өз функцияларын жүзеге асыруы үшін уәкілетті органның алдында жеке дара жауапты болады.
18. Мемлекеттік мекеменің басшысы жеке дара басшылық принцпінде әрекет етеді және Қазақстан Республикасының заңнамасымен бекітілген өзге де функциялармен қатар мыналарды жүзеге асырады:
1. уәкілетті органға мына мәселелер бойынша ұсыныстар енгізеді:
мемлекеттік мекеменің жұмысын жетілдіру
мемлекеттік мекеме қызметкерлеріне көтермелеу шраларын қолдану және тәртіптік жазаны белгілеу
2. мемлекеттік мекеменің құрылымдық бөлімшелерінің айлық жұмыс жоспарларын бекітеді:
3. «Созақ ауданы әкімі аппараты» мемлекеттік мекемесінің жұмыс регламентіне сәйкес өзге де функцияларды жүзеге асырады

V.Мемлекеттік мекеменің мүлкін құру мен
қызметін қаржыландыру тәртібі

19. Мемлекеттік мекеменің мүлкі оған мемлекет берген мүлік есебінен қалыптасады және негізгі қорлар мен айналым қаражаттарынан, сондай-ақ құны мемлекеттік мекеменің балансында көрсетілген өзге де мүліктен тұрады.
20. Мемлекеттік мекеменің кәсіпкерлік қызметпен және басқа да пайда түсіретін ақылы қызметпен айналысуға құқысы жоқ.
21. Мемлекеттік мекеменің мүлкі оған жедел басқару құқығында тиеселі және мемлекет меншігіне жатады
22. Мемлекеттік мекеменің қызметін қаржыландыру, егер Қазақстан Республикасының заң актілерінде өзгеше көзделмесе, тек мемлекеттік бюджет есебінен жүзеге асырылады.
23. Мемлекеттік мекеме бухгалтерлік есеп жүргізеді және заңнамаға сәйкес есеп береді.
24. Мемлекеттік мекеменің қаржы шаруашылық қызметін тексеруді және тексеріс жүргізуді заңнамада белгіленген тәртіппен уәкілетті органдар жүзеге асырады.

VІ.Мемлекеттік мекеменің жарғысына өзгерістер
мен толықтырулар енгізу тәртібі.

25. Мемлекеттік мекеменің жарғысына өзгерістер мен толықтыруларды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес оның құрылтайшысы жүзеге асырады.

VІІ.Мемлекеттік мекемені қайта ұйымдастыру және тарату.

26. Мемлекеттік мекемені тарату және қайта ұйымдастыру Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамаларына сәйкес жүзеге асырылады.
27. Тарату аяқталды, ал мемлекеттік мекеме өз қызметін тоқтатты деп осы жөнінде заңды тұлғалардың бірыңғай мемлекеттік регистріне жазылған сәттен бастап есептеледі.