Университет тарихы

Біздегі жоғары оқу орындарының қалыптасу және даму тарихы Қазақстан тарихының кезеңдерінің де қалыптасуын белгілейді. Өткен ғасырдың 30 жылдарында республиканың алдында халықтың сауатсыздығын жою мәселесі өткір көтерілді. Осы мақсатта бастауыш және орта мектептер ашылды. Бұл мектептерде жұмыс жасау үшін өте қажетті мұғалім мамандар керек болды. Осылайша 30 - жылдары Батыс Қазақстан облысының мектептерінде жұмыс жасаған 996 мұғалімнің арасында бірде – бір жоғары білімді маман болмады. Саны аз жоғары оқу орындары мұғалім мамандарға деген зәрулікті қамтамасыз ете алмады. Сондықтан 1932 жылдың 9 - шілдесінде Қазақ өлкелік комитетінің мынандай қаулысы шықты: 1 қазаннан бастап Орал қаласында республикада Қазақ педагогикалық инситутынан кейінгі екінші педагогикалық институт ұйымдастырылсын. Оған әуелі КСРО ағарту халком орынбасары М.Н.Покровскийдің, ал 1937 жылдан бастап А.С.Пушкиннің есімі берілді.
Қалыптасу, даму кезеңдерінің және соғыс жылдарының ауыртпалығын табысты жеңе отырып, Орал педагогикалық институты соғыстан кейінгі кезеңде жыл сайын 18 мамандық бойынша 700 – ден астам маман дайындайтын ірі оқу орнына айналды. Бұл жылдар ішінде студенттер саны 72- ден 4500 адамға өсті. Институт ұжымының педагог кадрларды дайындаудағы жетістіктері КСРО үкіметі тарапынан жоғары бағаланды. 50 жылдық мерейтойының құрметіне 1982 жылы институт «Құрмет белгісі» орденімен марапатталды.
Жоғары ғылыми деңгейі, кең профилді мамандықтары және жақсы материалдық базасы ескеріле отырып, А.С.Пушкин атындағы педагогика институты ҚР үкіметінің қаулысымен 1996 жылы мамырда А.С.Пушкин атындағы Батыс Қазақстан гуманитарлық университеті болып қайта құрылды.
2000 жылдың 14 ақпанында ҚР үкіметінің № 236 қаулысымен Батыс Қазақстан мемлекеттік университеті болып өзгертілді; 2003 жылы БҚМУ-ға Махамбет Өтемісов аты берілді.
2004 жылдың 10 желтоқсанында біздің университетке «Сараптама және сертификаттау ұлттық орталығы» ААҚ –ның Батыс Қазақстан бөлімшесі менеджмент жүйесі сапа талаптарының СТ РК ИСО 9001-2001 сапа сертификатын тапсырды.
2004 жылы 31 желтоқсанда ЖОО ИСО 9001-2000 (Moody Internetional Sertification) Халықаралық сапа сертификатын иеленді. 2005 жылы М.Өтемісов атындағы БҚМУ Қазақстандағы алғашқы оқу орындарының қатарында Парижде Халықаралық өнеркәсіп ассоцияциясының «SPI Алтын медалінің» лауреаты атанды. 16 желтоқсанда университет Болонье қаласында (Италия) жалпы еуропалық білім стандартына сәйкестілігін растайтын Магно Хартия құжатына қол қойды. Мемлекеттің әлеуметтік, экономикалық және саяси өмірінде маңызды өзгерістер болған жаңа экономикалық жағдайында жоғары білімді мамандар дайындаудағы жинақталған мол тәжірибесін қолданып және ғылыми әлеуетін біріктіре отырып, Батыс Қазақстанның қуатты ғылыми - әдістемелік және оқу - өндірістік орталығы болып табылатын жаңа үлгідегі жоғарғы оқу орнын – аймақтық Батыс Қазақстан мемлекеттік университетін, қалыптастыру қажеттілігі туындады. Оның құрамында 4 институт 43 кафедра, аспирантура, магистратура, «Отан тарихы» мамндығы бойынша диссертациялық кеңес, 3 ғылыми – зерттеу лабораториясы, компьтерлік орталық, 900 мың данадан астам кітап қоры бар ғылыми кітапхана, аймақтық біліктілік арттыру орталығы, мониторинг және ЖОО – ның дамуын бағалау бөлімі, баспа – редакциялық бөлім бар.
Университет тарихы жоғары оқу орнының қалыптасуы мен дамуына , тек педагог кадрлар ғана емес, сондай-ақ Қазақстанның батыс аймағы үшін түрлі саладағы мамандар дайындауға зор үлес қосқан ғалым – ұйымдастырушылардың тұтас шоғырымен тығыз байланысты. Университет Отанымыздың әр түкпірінде, жақын және алыс шетелдерде қызмет жасап жатқан ондаған мың мамандар даярлап шығарды. Университеттің көптеген түлектері - көрнекті мемлекет қайраткерлері, белгілі ғалымдар, республикалық, облыстық, қалалық және аудандық ұйымдардың, оқу орындарының және көптеген басқа да мекемелердің басшылары:
Тасмағамбетов И.Н. – Алматы қаласының әкімі;
Әйтімова Б.С. – ҚР Білім және ғылым министрі;
Беда Г.И. – Кеңес Одағының екі мәрте батыры;
Тайманов Д.С. – ҚР ҰҒА академигі.
Университеттің профессор – оқытушылар құрамы – 700 адам, соның ішінде 17 ғылым докторы, 147 ғылым кандидаты. БҚМУ аймақтағы ірі жоғары оқу орны ретінде әлемдік білім беру жүйесіне ену үшін халықаралық байланыстарды белсенді түрде дамытып келеді. Университет Қазақстан Республикасының 20 жоғарғы оқу орнымен , Ресей Федерациясының және алыс шетелдердің жоғарғы оқу орындарымен қызметтестік келісімдерін жасады.
Батыс Қазақстан облысының қолайлы геосаяси орналасуы, Ресей Федерациясының бес ірі облысымен көршілес болуы ғылыми – педагогикалық мамандарды Ресейде де дайындауға мүмкіндік береді. Университет ректораты 35 жасқа дейінгі талантты ғылым кандидаты ғалымдарына елеулі қолдау көрсету тенденциясын ұстанады. Осымен байланысты университет болашақ ғылым докторларына пәтер алып беру, монографияларын шығару, жоғары стипендия төлеу, ҚР - ның және шет елдердің жетекші ғылыми орталықтарында оқуға мүмкіндік жасауды қарастырады.
Бакалавр мамандар дайындаудың өсуімен байланысты университет университтеттік білім берудің көпдеңгейлі жүйесіндегі маңызды буыны ретінде магистратура ашты: бакалавриат – магистратура – аспирантура – докторантура. Тарих, педагогика, филология, биология, экология мамандықтары бойынша магистратура ашылды.
Қазіргі кезде университетте 4 мамандық бойынша аспирантура жұмыс істейді:
07.00.02 – Отан тарихы (ҚР тарихы).
08.00.05 – Экономика және халықшаруашылығын басқару.
13.00.01 – Жалпы педагогика, педагогика тарихы, этнопедагогика.
13.00.05 - Әлеуметтік – мәдени қызметті ұйымдастырудың теориясы мен әдістемесі.
Әлі де 5 – 6 мамандық бойынша аспирантура ашудың мүмкіндіктері қарастырылуда. Қазіргі уақытта университетте 37 аспирант оқиды.
2003 жылы 4 сәуірде ҚР ЖАК шешімі негізінде университетте 07.00.02 - Отан тарихы мамндығы бойынша кандидаттық диссертация қорғайтын диссертациялық кеңес ашылды.
Университет ғалымдары көптеген кешенді ғылыми мәселелер бойынша Қазақстанның және Ресейдің бас ғылыми ұйымдары басшылық жасайтын ғылыми – зерттеу жұмыстарын жүргізеді. Орал өңірінің мәдени – тарихи мұрасын сактау мақсатында жоспарлы және кең көлемді жұмыстар жүргізе отырып, халық қолөнерін, қолданбалы өнерді, музыкалық мұрасының жағдайын зерттеу үшін археологиялық , этномәдени экспедициялар ұйымдастырылады.
Университеттің одан әрі дамуы үшін университет ректораты барлық мүмкіндіктерді пайдаланады, бұл бағыттағы кадр саясаты да жетілдіріліпті