Қазақстан республикасының Нидерландымен халықаралық қарым – қатынысы

1991 жылы 31 желтоқсанда Нидерланды патшалығы Қазақстан Республикасының мемлекеттік сувереренитетін қабылдады.
1992 жылдың 10 қыркүйегінде дипломатиялық қатынастар орнатылды. 2000 жылыдың 20 желтоқсанында Атырау қаласында Нидерландық Тұрғын Консульство ашылды.
2003 жылы 20 тамызда Амсердам қаласында Қазақстан Республикасының Бас Консульствасы құрылды. 2005 жылдың 18 ақпанында Амсердам қаласындағы Қазақстан Республикасының Бас Консульствасы Нидерланды патшалығындағы Дипломатиялық қайта ұйымдастырылды.
Саяси қарым – қатнастары.
Қазақстан Республикасы мен Нидерланды патшалығы арасындағы қарым – қатынастардың орналасуындағы маңызды елеулі кезең Бсатурис патшалығының шақыруы бойынша Н. Назарбаев Призедентінің 2002 жылы 27 – 28 қарашада Нидерландаға алғашқы ресмеи түрде ат басын бүруы болды. Іс сапар барысында Бсатринс патшасымен Я П Балкененде атты пример – министрмен, Парламет палатасының спикрлері Г. Брожкс және Ф. Бейсеклоспен келіс сөздер жүргізді, олардың нәтижесі бойынша инвестицияларды өзара қорғауға келісім шарттарға, Регулеррлы ауа қатынастары жөніндегі келісім шарттарға қол қойды. Нидерландия жағы Қазақстан Республикасының нарықық экономикадағы демократиялық қоғам құруын, сондай – ақ Қазақстанның әлем қамтамасызетуіндегі рөлін, Орта Азиялық аумақтағы қауіпсіздігі мен тұрақтылығы жоғар бағаланды. Призедент Н. Назарбаев « Қазақстан – инвестициялары мен сауда – саттық үшін » тартылуды нарықт атты бизнес – форумның жүмысына қатысты, және Нидерландықтардың іскерлік орталығын Қазақстан Республикасындағы инвестициялар үшін басты бағыттармен таныстырды.
Парламет аралық байланыстарда нығая түсуде. 2003 жылдың шілдесінде екінші палата администрациясының басшысы В. Х. Де Боформен басқарылған Нидерландық парламеттік делегейия Алматы қаласында өткен ОБСЕ Парламеттік форымының жұмысына қатысты.
2004 жылы сәуір айында Нидерландия Парламетінің Екінші палата мүшелері мен Қазақстан Республикасының Парламет Мәжілісінің депутаттарының арасында кездесу болып өтті. Қазқстандық және голландиялық парламеттермен « Батыс Шығыс парламеттік мәжілісінде жобасы » бойынша Бешкет қаласында болып өткен парламет аралық симинарға қатысты.
Министрлік аралық бірлестік дамып келеді. 2003 жылдың қазанында Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министірі Нидерландық Оңтүстік Батыс және Батыс Еуропа сыртқы істер министрі Я. А. Ван Хоорнды қабылдады, ол Қазақстанда Галландиядық үкіменттік делегеция құрамымен келеді.

3.2. Нарықтық экономикалық қарым – қатынасы.
Нидерландиялықтар патшалығы Қазақыстанның Еуропадағы ең белсенді әріптестерінің бірі болып табылады, бұрын нарықтық – экономикалық қатынастардың жоғарғы денгейде куә бола алады. Нидерландық компаниялар Қазақстан Республикасының мұнай, газ тасмалдау және ауыл шаруашылық секілді экономикалық түрлі салаларда жұмыс жасауда. 2005 жылдың қотындысы бойынша Нидерланды Қазақстан Республикаындағы берілген инвестициялар жағынан АҚШ – тан кейінгі екінші орынға шықты ( 10,2 млрд доллар ). 2005 жыл Қазақстанның Нидерландымен сыртқы нарықтық айналым 1018,3 млн долларға жетті. ( Қазақстандық экспорт 877,8 млн долларды құрады, ал импорт 140,5 млн доллар болды ). Бұл 2004 жылдың көрсеткіштерінен 1,1 есе көп ( Қазақстан экспорт 464,6 млн, импорт 179,4 млн ).
Экспортта асыл емес металдар мен олардан алынатын бұйымдар, минералды өнімдер, машиналар, құрал – жабықтар мен механизмдер, электрон техникалық жабықтар, химиялық өнімдер және т.б. басып озды. Нидерландыда жануарлар өсіру, өсімдіктес өнімдер, азықтық өнеркәсіп өнімдері, Химиялық және онымен байланысты өнеркәсіп саласының өнімдері, асыл емес металдар мен одан алынатын бұйымдар, машиналар, қондырғылар мен механизмдер, жерүсті, ауада және суда жүзетін транспорттар, оптикалық приборлармен аппараттар, фотографиялы және басқалар, сағаттар, музикалық аспаптар импорталған.
Нидерланды Қазақстан экономикасындағы басты Еуропалық инвестор. 2005 жылы 30 мамырда Галландиялық инвестициялары көлемі 10,159 млрд долларды құрады ( оның ішінде тікелейлі 4,970 млрд, порафельдіктер 10,6 млн, басқасы 4,789 млрд долларды құрады. ), бұл Қазақстанға шетелдік инвестициялар « Poyal Outch Shell » мен қатар, келесілер болып табылды. «FBN FMRO Banh N V », «Agip Cfsri an Sea B V ». ( Қашағат кен орнында жұмыс жұргізуде ), «Zucarco B V » «Каспий құбылы конерциумға қатысады », сондай – ақ « Floodgfte Hjlgin» ( ААқ « Васильков атыны » құрылымда 60% акциясы бар.
Іскерлік қатынастың белсендігін Одан әір артыру мақсатында 2005 жыл сәуірде Амстрдам қаласындағы « TN6 Bank » штаб пәрерінде «NЭN » НАРЫҒЫНДАҒЫ Нидерландық орталық және Нидерландық экономикалық министрлігі ұйымдастырған Қазақстан жөніндегі бизнес – симинар өткізілген болатын. Симинарға Нидерландық экономикалық қаржы сыйымдылықтары секторнынрын келтірген 57 басты компаниялар қатысты. Алғаш рет галланды тілінде шығарылған « Doing bintss in Kfzfkhstfn 2005 – 50066 Europe » атты бизнесдің видио – презитациясы болып өтті.
Примерминистірдің орынбасары экономика министірі Х. Я. Бринхоспен, Сыртқы істер департаметтінің басшысы Б. Ботпн, Химиялық қаруға тиім салу жөніндегі ұйымның Бас директоры Р. Пфиртенпен келіс сөздер жүргізумен қатар, іс – сапар бағдарламасы бірқатар галландиялық компаниялардың өндірістік қуаттары мен танысуды, халықаралық « дөңгелек үстел » отырысына қатысуды қатыды, бұл « Клиген дейл » халықаралық қатынастар институтымен ұйымдастырылды.
2005 жылы сәуір айында Индустрия мен сауда саттық вице – министрі Ж. Айтжанова мен Сауда – саттық министрі К. Ван Генниг арасында, экономика министірлігі мен бюжеттік жоспарлаудың халықаралық экономикалық қатынастарды департаметтінің халықаралық бизнесті дамыту жөніндегі директоры Б. ван Болхаус арасында келіс сөздер жұргізілді.

3.3. Халықаралық сауда қарым – қатынасы.
Қазақыстанның Нидерландпен қарым – қатынасы жергілікті түрде белсенді дамып келеді. Бұл ел Қазақстандық экспорттың жалпы көлемінде елеулі орын алады. 2000жылы Қазақстан мен Нидерланд арасындағы тауар айналым 304 млн. Долларды, оның ішінде экспорт 240 млн. долларды құрады. Екі ел арасындағы сырттқы сауданың елеслі түрде өсіміне Роттердам мен Амстрдам сияқты ірі теңіз айлақтарының болуы ықпалды етеді. Қазақстандығы 10 – жуық бірлескен кәсіпорын тіркелген. Олардың қызмет жеміс – жидек өнімдерін өндіруге, қызметтер көрсетуге, халық тұтынатын тауарларды өндіруге бағытталған. Бірқатар жетекші голландтық фирмалар Алматыда өздерінің өкілдіктерін ашты.
Нидерланд үкіменті дамытуға ықпал ететін, экспортқа жәрдемдесу бағдарламасына Қазақстанды қосу туралы шешім қабылдады. Осы бағдарламаға сәйкес даму жобалары бойынша голландық тауарлар жеткізілімі құнының 40 пайызына дейін жабуға арналған Нидерлан үкіментінің грантин бөлуді көздейді. Өнеркәсіп, корпорация, банк ісі, инвестиция, мәдениет және білім салаларында біздің елдеріміздің жан – жақты ынтымақтастығына негіз қаланған.
Бірақта факторлар іс жүзінде халықаралық өмірдің барлық салларында Қазақстанның Голландиямен қатынасы одан әрі дамытудың перспективалылығы айтуға мүмкіндік берді. Олардың қатарына Голландияның тиімді географиялық жағдайы, әлемнің ірі айлақтарының осы елде орналасуы, экономикалық салалық құрлымы жатады. 1994 жылғы қаңтарда Маастрихтегі « Глобэл пэнэл » халықаралық конференциясына қатысуы негізінде Н.Назарбаев Нидерланды Пример – министрі Р. Любберспен кездесті. Екі жақты ынтымақтастықты, оның ішінде ауыл шаруашылығы саласындағы ынтымақтастықты дамыту мәселелері талқыланды.