ӘМІР ТЕМІР
Әмір Темір (Құтбуддин Темір Гүркап, Темірлан)- қолбасшы, мемлекет қайраткері. 1336 жылы Түркістанда туып, 1405 жылы Самарқан қаласында жерленген. Барлас тайпасының биі Тарағай бектің баласы. 1361 жылдан Қашқария уәлаятының билеушісі болды. 1370 жылы Мауераннахрды алды. Жас кезінде Түркістан маңындағы бір шайқаста аяғынан жарақаттанған. Осыған байланысты Ақсақ Темір (парсыша Темірленг) атанған. Әмір Темірдің қолбасшылық дарыны арқасында Хорезм мемлекеті (1372-1388), Шығыс Түркістан (1376), Герат, Хорасан (1381), Қандағар (1383), Оңтүстік Әзірбайжандағы Сұлтания (1384), Тебриз, Иран және Ауғанстан толық бағындырылды. Бірнеше дүркін жойқын жорықтан соң Алтын Орданы күйретті. Әмір Темір 1370-1390 жылдары Тоқтамыс хан мен Едіге әмірдің арасындағы алауыздықты шебер пайдалана отырып, Дешті Қыпшақ, Ақ Орда мен Моғолстанға оннан астам жойқын соғыс жорығын ұйымдастырды. Әмір Темірдің Алтын Орданы талқандауы ресейдің төуелсіздік алуына оң жағдай туғызды. 1390 жылдары Әзербайжан, Дағыстан, Гүржістан (Грузия), Ирак Әмір Темір мемлекетінің құрамына енді. 1398 жылы Үндістан басып алынды. Сирия мен Лубнан (Палестина) мамлүктері бағындырылды. Алдыңғы Азияның басқа мемлекеттері де Әмір Темірдің билігін мойындады. Әмір Темірдің үздіксіз соғыстарының нәтижесінде алып империя – Темір мемлекеті құрылды. Әмір Темір 1405 жылы Қытайға жорыққа шаққанда жолай Отырарда қайтыс болды. Сүйегі Самарқандағы Гүр Әмір кесенесіне жерленді. Әмір Темір әулетінен ұлы ғалым Ұлықбек (1394-1449), Моғол империясын құрушы Бабыр (1483-1530) сынды атақты адамдар шықты. Әмір Темір өлгеннен кейін мирасқорларының билікке таласуынан Темір империясы ыдырап кетті.
Әмір темір
Әмір темір және оның мемлекеті
Әмір Темір жорықтары
Әмір Темірдің саяси қызметі
Әкімшілік іс жүргізудің кезеңдері (сатысы)
ӘМІР ТЕМІР ұстанған қағидалары
Әлемді мойындатқан даңқты қолбасшылардың бірі - Ақсақ Темір
Отандық тарихшылардың Әмір Темірді зерттеу тарихы
Әмір Темірдің жаулап алу соғыстары мен саяси дипломатиясы
Әмір Темір туралы тарихнама
Инвестициялық жобаларды дайындау және экономикалық дәлелдеу ЖШС «Тамир»
ҚАШАУБАЕВ ӘМІРЕ
Әміре Қашаубаев туралы
Әкімшілдік - әміршілдік жүйе
ӘМІР ТЕМІР туралы
Әміре Қашаубаев
Қазақстанның темір жол қатынасы.
Тайбағар Тұрланұлы (1827, Алматы облысы Жамбыл ауданы Қазыбек бек темір жол станциясы - 1881, сонда) - би, Ұлы жүз шапырашты руының әжіке тармағынан шыққан
Теміртау - Республикадан тыс жерлерге танымал керемет шығармашылық ұжымдардың және мәдениеті жоғары дамыған қала
Теміреткі - (грекше lіchen - жұқпалы) - этиологиясы әр түрлі көптеген тері ауруларының жалпы атауы