СӘКЕН СЕЙФУЛЛИН
№ 3 КӨПСАЛАЛЫ ҚАЗАҚ МЕКТЕП ГИМНАЗИЯСЫ
Р Е Ф Е Р А Т
ТАҚЫРЫБЫ:СӘКЕН СЕЙФУЛЛИН
ОРЫНДАҒАН:БАЙПЕИСОВА М. 7 “A” СЫНЫБЫ
ТЕКСЕРГЕН:
ӨСКЕМЕН 2005 ж.
Сәкен ( Сәдуақас ) Сейфуллин (15.10.1894, қазіргі Жезқазған обл., Ақадыр ауд., «Ортау» с-зының Қарашілік қыстағы, - 25.2.1938) - қазақ кеңес әдебиетінің негізін салушы, жазушы, қоғам қайраткері, Нілдідегі орыс-қазақ (1905-08) , Ақмоладағы бастауыш приход мектебінде (1908-10) , қалалық уч-щеде (1910-13) оқыған. 1913-16 ж. Омбыдағы мұғалімдер семинариясының шәкірті. Онда қазақ жастарының «Бірлік» атты ұйымының жұмысына қатысып, патша өкіметінің қысымына қарсы күрес жүргізуге, қазақ халқы арасына оқу-білім тарату ісіне араласады. 1914 ж. Қазанда «Өткен күндер» атты тұңғыш өлеңдер жинағын бастырды. Омбы семинариясынан кейін Ақмолаға қайта оралып, 1916 ж. ұлт-азаттық көтерілісіне тілектес боп өлеңдер жазады. Сілеті-Бұғылы ауылында мектеп ашып, мұғалімдік қызмет атқарады. 1917 ж. Ақпан революциясынан кейін қалаға ауысады. «Асығып тез аттандық», «Кел жігіттер» атты өлеңдер жазып, халықты күреске үндейді. «Жас қазақ» ұйымын құрып, «Тіршілік» атты большевиктік газет шығаруға қатысады. 1917 жылдың 27 желтоқсанында Ақмола Совдепінің президиум мүшелігіне сайланып, ағарту комиссары болып тағайындалды. Осы жылдары «Бақыт жолына» атты тұңғыш пьесасын жазады. Оны «Жас қазақ» мүшелері 1918 ж. 1 мамырда сахнаға қояды. «Жас қазақ марсельезасын» жариялайды. 1918 ж. 4 маусымда Ақмолада контрреволюцияшыл ақтардың бүліншілігі болып, Совдеп басшылары тұтқындалады. Сәкен атаман Анненковтың азап вагонында қиындықтар кешіп, ақыры Омбының тұтқындар лагеріне жіберіледі. Одан 1919 ж. 3 сәуірде қашып шығады. 1920 ж. 7 мамырда Ақмолаға қайта оралады. Атқару комитеті председателінің орынбасары және әкімш. бөлімінің меңгерушісі болады.
1922 ж. ол Орынборда «асау тұлпар» атты өлеңдер жинағын, «Бақыт жолына», «қызыл сұңқарлар» пьесаларын бастырады. «Домбыра» (1924), «Экспресс» (1926), «Тұрмыс толқынында» (1928), «Көкшетау» (1929) өлең-поэмалар жинақтарын, «Тар жол, тайғақ кешу» атты тарихи мемуарлық романын, «Жер қазғандар» повесін (екеуі де 1927) жарыққа шығады.
Сәкен лирик ақын есебінде де көрнекті орын алады. Ол туған даланың табиғатын, адамның ішкі сезім күйлерін, адал махаббатты жырлайтын, өмір сүгіштікті уағыздайтын «Аққудың айырылуы», «Лашын әңгімесі», «Ақсақ кмік», «Сыр сандық», «Отарба терезесіне» т. б. Көптеген шығармалар жазды. Ол өмірді, оның әсемдігін сүйді. Аққу, киік-сол әсемдіктің бейнесі. Сәкен- жан-жақты талант иесі. Ол проза, драматургия, әдеби сын, әдебиет зерттеу саласында да көрнекті еңбек етті.
Сәкен қазақ әдебиетінен мектептерге оқулық жасау ісіне де қатысты. Қазақ әдебиетінің тұңғыш көшбасшысы болған, оның идеялық жағынан берік қалыптасуына үлкен еңбек сіңірген. Сәкен әдебиеттің кадрларын даярлауға, ұйымдастыруға да көп күш салды.
Сәкен Сейфуллин
Сәкен Сейфуллин шығармашылығының зерттелуі
Сәкен Сейфуллин және қазақ мәдениеті
Сәкен Сейфуллиннің қоғамдық
Сәкен Сейфуллин өмірі мен шығармашылығы
Сәкен Сейфуллиннің мемлекеттік қызметі
Сәкен Сейфуллиннің «Көкшетау» поэмасының танудың технологиясы. мектепте дастан оқыту мәселесі
С. Сейфулиннің «Тар жол тайғақ кешу» романындағы күрескер ақынның бейнесі
Сәкен Сейфуллин – жаңашыл ақын
Сәкен (Сәдуақас) Сейфуллин
СӘКЕН СЕЙФУЛЛИН туралы
СЕЙФУЛЛИН СӘКЕН
СӘКЕН БАЛАЛАР ӘДЕБИЕТІНІҢ НЕГІЗІН САЛУШЫ
Сәкеңнің үнемі балаларына айтатыны
Сәкен дарамалары қазақ кеңес әдебиеті тарихында өзінің осы ерекшеліктерімен бағалы