ТАСТАНБЕКҚЫЗЫ САРА

Тастанбекқызы Сара (1878-1916) - айтыскер ақын. Туған жері қазіргі Алматы облысының Қапал ауданы. Руы Найман.
Өзінің қысқа ғұмырында тауқыметтің талайын көріп, әлеуметтік теңсіздіктің тәлкегіне ұшыраған Сараның шығармашылық жолы тым ауыр да күрделі жол. Ол үш жасында әкесінен айырылып, еңсе басқан жетімдік пен жоқшылықтың зардабын көріп өседі. Бұл аз дегендей, сырттай болса да жалғыз сүйенер тірегі немере ағасы Жайсаңбек «өгіз ұрлады» деген жаламен түрмеге түседі. Жоқшылық өтінде жеке қалған жетім бала, жесір әйелге қамқоршы болып, ауылына көшіріп әкелген Тұрысбек қажы Сараны шырылдатып, өзінің теңі емес, жаратылысынан кеміс туған, бай баласы Жиенқұлға атастырады.
Жетім қыз үшін мал алған Тұрысбек қажының әрекетін естіген Есімбек қажы дау шығарып, Сараны өз ауылына көшіріп алады. Бірақ бұдан Сараға жақсылық болмайды. Ақырында бар шаруа екі қажының қыздың қалың малын тең бөліп алуға келісуімен тынады.
Осылайша қаршадайынан басы дау шарға түскен ақын қыздың бағының ашылуына осы кезде найман елін аралап, серілік жасап жүрген атақты Біржан салмен кездесіп, шаршы топтың алдына онымен айтысуы үлкен себепші болады. Бұл айтыс Сараның халық алдындағы беделін арттырып, атағын алысқа жаяды. Елдің құрметіне бөленіп, халықтың махаббатына ие болған ақын қыздың тағдыр тізгінің өз қолдарынан сусып шығып бара жатқанын сезген қажылар да көпке көренеу қарсы шыға алмай, оның басына бостандық береді. Сөйтіп ақын Сара өзінің асқан дарынының арқасында теңдікке қол жеткізіп, он тоғыз жасында өз теңі Алтынбекұлы Бекбай дегенге тұрмысқа шығады. Теңдікке жетіп, теңіне қосылып, көзі ашылғандай болған осындай күндердің бірінде Верный қаласынан Әбіштің (Әбдірахманның) сүйегін алып қайтқан жолда Қапалда Абайға көңіл айтуға келген Найман елінің игі жақсылармен бірге Сара да келіп, ұлы ақынмен көріседі, аяулы баласынан айырылған ауыр қайғысына ортақтастығын білдіреді.
Жастай жоқшылықты көп көріп, ауыр тұрмысты бастан кешкен теңсіздіктің зардабын шегіп, қайғы-мұңды серік еткен ақын қыз көп ұзамай ауруға шалдығып, жалғанның қызығын жарытып көре алмай, ерте көз жұмады.
Сара Тастанбекқызының Біржан салмен айтысы ғасырдан ғасырға үзілмей жалғасып келе жатқан қазақтың айтыс өнерінің шоқтығы биік, көркем үлгісі болып саналады. Ақынның бұл айтыстан басқа «Жүрек», «Ашындым», «Арсалаң аға алдында», «Жүрек сыры», « Жайлауда», « Әбіштің аруағына », « Хош бол, елім» секілді көптеген өлеңдері мен «Тұзақ» атты дастаны бар.



Ұқсас жұмыстар

Айтыс жайлы
Қазақ поэзиясы мен музыка өнері
«XIX ғасырдағы қазақ халқының мәдениетінің дамуы және мәні»
Сараның өмірлік әлеміне шолу жасау
Сөзден жеңілген төре
Біржан мен Сара айтысының шындығы
Айтыс түрлерінің зерттелу тарихы
Баянжүрек тауының археологиялық ескерткіштері
Мектептегі әдебиет курсының мазмұны
Бөрте ханым - Шыңғыс ханның әйелі
Брокерлік фирманың қор операциялары жобаларына сараптама жасауды ұйымдастыру
Маркетингті – сараптамалық зерттеулер орталығы
Патша сарайы жігіттің өзіне таныс
Ертеде бір сараң бай болыпты
Иә, айтары жоқ, уақыт өте келе Отарқаның мән - мазмұны жақсара түсті
Ақыл, Ғылым, Бақыт - үшеуі бір - бірінен артықшылығын салыстырып таласып сарапқа түсіпті
Елбасы Нұрсұлтан Әбішұлының сарабдал саясаты мен ұлы көсемдігі біздерге үлгі - өнеге
Сот - медициналық сараптама пәнінен 2 - аралық бақылау сұрақтары
Өлең - сөздің патшасы, сөз сарасы
Заттар алмасуының бұзылуы ауруларының жіктелуі, ветеринариялық - санитариялық сараптама жүргізудегі оның маңызы