Қара сөздер

Қара сөздер. Абайдың отызыншы қара сөзі

ОТЫЗЫНШЫ СӨЗ
Қырқын мінсе қыр артылмайтұғын осы бір қырт мақтан деген бір мақтан бар, сол неге керек, неге жарайды? Ол ар, есті білмейді, намысты білмейді, кең толғау, үлкен ой жоқ, не балуандығы жоқ, не батырлығы жоқ, не адамдығы жоқ, не ақылдылығы, арлылығы жоқ. Мойынын бұрып қойып: Өй, тәңірі - ай, қойшы әрі, кімнен кім артық дейсің, кімнің басы кімнің қанжығасында жүр, ол менің қазаныма ас салып беріп жүр ме, мен онан сауын сауып отырмын ба? - деп бұлғақтап, немесе: аяғаным жаным ба? Өй, енесін ұрайын, өліп кетпей неге керек? Азар болса атылып, я осы үшін айдалып кетсем де көнгенім - ақ! Әйтеуір бір өлім бар ма? - деп қалшылдайтұғын кісі көп қой.

Өздерің көріп жүрсіңдер, осы айтқан сөз бойына лайық қазақ көрдіңдер ме? Өлімге шыдайтұғын қазақ көргенім жоқ, өлімге шыдамаймын деген де қазақ көргенім жоқ, кеңірдегін ғана көрсетеді - ау: қиылып қана қалайын деп. Егер осы сөз бойына лайық кісі көрінсе, ақылы жоқ болса да, қайратыменен - ақ кісі айдындыратұғын адам болғаны ғой! Егер шын айғайды көргенде, кірер жерін таба алмайтұғын дарақы, жұртты осы сөзімен айдындырамын, мына кәпірден кісі шошитұғын екен дегізіп айдындырайын деп айтып отырған құр домбытпасы болып, босқа қоқиып отырса, соны не дейміз? Ай, құдай - ай! Жанға мырзалық қылатұғын, ердің жадағайда - ақ сертке тұрғыштығы, малға мырзалығы, дүниені бір тиын есеп көрмейтұғын жомарттығы - әртүрлі белгісі бойынша тұрмас па еді? Ұялмас бетке талмас жақ береді деп, көп былжыраған арсыз, ұятсыздың бірі дағы.
Абайдың басқа да қара сөздері

Ұқсас жұмыстар

Сыңарлары мағынасыз қос сөздер

Қос сөз

Қос сөздердің қазақ тіл біліміндегі зерттелу тарихы

Етістікті сөз тіркестері

Бөлек жазылатын сөздер

Қазақ тіліндегі есім негізді туынды сөздердің сөзжасамы

Зат есім мен етістіктен жасалған сөздер

Тура және ауыспалы мағыналы сөздер

Функционалды-семантикалық өріс проблемасы

Қазақ тілі сабағын Абай шығармашылығымен байланыстыру

ҚАРАШАҰЛЫ БӘЙДІБЕК