Ауа массалары

Күнделікті сабақ жоспары, география 7 сынып
Тақырыптар:
6 - сабақ. Жер бетіне ауа температурасы мен қысымның таралуы
7 - сабақ. Жер бетіндегі ауа массалары мен басым желдер
8 - сабақ. Климаттың қалыптасуына әсер ететін факторлар. Жер шарының климаттық белдеулері
9 - сабақ. Дүниежүзілік мұхит суы. Беткі ағыстар
10 - сабақ. Мұхиттағы тіршілік дүниесі.

Сыныбы: 7
Пәні: Материктер мен мұхиттар географиясы
Тақырыбы: Жер бетіне ауа температурасы мен қысымның таралуы
Сабақтың мақсаттары:
1. Білімділік: Оқушыларды ауа температурасы мен қысымен таныстыра отырып түсінік беру
2. Дамытушылық: Ауа температурасын карта бойынша кестені оқу, білу және қысымды анықтау
3. Тәрбиелік: Оқушыларды өздерінің тұрған жерлеріндегі ауа температурасымен қамтамасыз ету мәселесімен таныстыру
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Оқыту әдісі: Суреттеп түсіндіру
Сабақтың әдістемелік

Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен сәлемдесіп, жоқ оқушыларды түгендеу, сабаққа дайындалу
Жаңа сабақты түсіндіру:
Жер шарының ауа қабаты – атмосфераның құрамы мен құрылымы.
Жердегі тіршілік үшін әсіресе атмосфераның ең тығыз төменгі қабаты тропосферадағы ауа құрамы мен ондағы жүретін процестердің маңызы зор. Мұнда бүкіл ауаның шамамен 9 10 бөлігі шоғырланған. Тропосферада ауа райының маңызды құбылыстары - бұлт, жаңбыр, қар, бұршақ, жел пайда болып, олар кейде адамзат пен тіршілікке қауіпті апатты жағдайларға - қуаңшылық, су тасқыны, қарлы борандар мен дауылдарға әкеп соқтырады.
Жер шарындағы климаттың қалыптасуы мен таралу заңдылықтарын түсінуде климаттық карталардың маңызы зор.
Климаттық элементтердің таралуы картада изосызықтар арқылы бейнеленеді. Температуралары бірдей нүктелерді қосатын сызықтарды изотермалар, қысымы бірдей нүктелерді қосатын сызықтарды изобара, жылдық жауын - шашын мөлшері бірдей нүктелерді қосатын сызықтарды изогиета деп атайды.
Ауа массалары:
1. Экваторлық – төмен қысым - 0ºС
2. Тропиктік – жоғарғы қысым - 30ºС
3. Қоңыржай – төмен қысым
4. Антарктикалық – 65ºС
Ауаның әрқашан жоғары қысымды аймақтардан төмен қысымды аймақтарға қарай қозғалады. Сол себепті экватор маңындағы жоғары өрлеген ауа төмен түсе алмай, тропосфераның жоғарғы қабаты арқылы тропиктерге қарай жылжиды. Бірақ қозғалыстағы ауа Жердің өз білігінен айналуына байланысты шығысқа қарай ауытқиды да, полюстерге жете алмайды. Біртіндеп суынып, ауырлаған бұл ауа 30ºс. е. пен 30ºо. е. маңында төмен бағытталады. Осы себепті екі жарты шарда да тропиктік ендіктерде Жоғарғы қысымды белдеулер қалыптасады. Полюстердегі сияқты мұнда да ауа ағындарының төмендеген қозғалыстары басым болады. Жер бетінде жоғарғы қысымды белдеулерден төмен қысымды белдеулерге қарай ауа ағындары бағытталады, олар тұрақты желдерді қалыптастырады.
Сонымен, жер бетінде жоғары өрлеген ауа ағыны басым аймақтарда төмен қысым, төмендеген ауа ағыны басым аймақтарда жоғарғы қысым белдеулері қалыптасады.

Жаңа сабақты бекіту:
1. Атластағы климаттық карталарды пайдалана отырып:
a) Еуразиядағы 60ºш. б. меридианы бойымен;
b) 40º және 50ºс. е. бойынша қандай изотермалар өтетінін анықтаңдар.
2. Жауын-шашынның жылдық мөлшері қанша болуы тиіс
3. Қыс пен жазда ауа массаларының желдердің бағытын анықтау
4. Төменгі ауа массалары нені білдіреді
5. Қандай белдеуде ауа қозғалысы қалай пайда болады

Қорытынды: Бүгінгі сабақта, атмосфераның жердегі тіршілігі үшін маңызын анықтадық. Жер бетінде ауа температурасы мен қысымның таралуын, атмосфералық қысым белдеулерімен таныстық, білдік.
Үйге тапсырма: Атластағы климаттық картаны пайдалану, оқу. Климаттық картамен жұмыс жасау.

Толық нұсқасын қарау