Абайдың қырық бірінші қара сөзіҚЫРЫҚ БІРІНШІ СӨЗҚазаққа ақыл берем, түзеймін деп қам жеген адамға екі нәрсе керек

Қара сөздер. Абайдың қырық бірінші қара сөзі

ҚЫРЫҚ БІРІНШІ СӨЗ
Қазаққа ақыл берем, түзеймін деп қам жеген адамға екі нәрсе керек.
Әуелі - бек зор өкімет, жарлық қолында бар кісі керек. Үлкендерін қорқытып, жас балаларын еріксіз қолдарынан алып, медреселерге беріп, бірін ол жол, бірін бұл жолға салу керек, дүниеде көп есепсіз ғылымның жолдары бар, әрбір жолда үйретушілерге беріп сен бұл жолды үйрен, сен ол жолды үйрен деп жолға салып, мұндағы халыққа шығынын төлетіп жіберсе, хәтта қыздарды да ең болмаса мұсылман ғылымына жіберсе, жақсы дін танырлық қылып үйретсе, сонда сол жастар жетіп, бұл аталары қартайып сөзден қалғанда түзелсе болар еді.

Екінші - ол адам есепсіз бай боларға керек. Аталарын паралап, балаларын алып, бастапқы айтқандай жолға салып, тағлым берсе, сонда түзелер еді.

Енді мұндай халықты еріксіз қорқытып көндірерлік күш - қуат ешкімге бітпейді. Ол баланы қазақтың бәрін паралап көндірерлік дәулет бір кісіге бітуге мүмкін де емес.

Қазақты я қорқытпай, я параламай, ақылменен не жырлап, не сырлап айтқанменен ешнәрсеге көндіру мүмкін де емес. Етінен өткен, сүйегіне жеткен, атадан мирас алған, ананың сүтіменен біткен надандық әлдеқашан адамшылықтан кетірген. Өздерінің ырбаңы бар ма, пыш - пышы бар ма, гуілдегі бар ма, дүрілдегі бар ма - сонысынан дүниеде ешбір қызықты нәрсе бар деп ойламайды, ойласа да бұрыла алмайды, егер сөз айтсаң, түгел тыңдап тұра алмайды, не көңілі, не көзі алаңдап отырады. Енді не қылдық, не болдық!
Абайдың басқа да қара сөздері

Ұқсас жұмыстар

Абай қара сөздеріндегі экономикалық ой - пікірлер

Абай шығармаларындағы ұлттық діл мен ұлттық таным

Абай қарасөздеріндегі афоризмдер

Абай мен Мағжан педагогикасындағы үндестік

Ақын қара сөздеріндегі адам мәселесі

Абайдың қара сөздерінің құндылығы

Абай (Ибраһим) Құнанбаев Құнанбайұлы

Абайдың қара сөздері және оның тәрбиелік мәні

Қазақ халқының тарихи, философиялық мұрасы ретіндегі қазақ мифтерінің мәні мен мазмұны

Абай дүниетанымының экзистенциалдық сипаты

ҚАРАШАҰЛЫ БӘЙДІБЕК