Емдік тағамдар
Таңдау курсы: Химияның адам экологиясы мен денсаулығына әсері таңдау курсының бағдарламасы
Таңдау курсының мазмұны мен құрылымы:
8 – 9 сынып
(Барлығы 34 сағат, аптасына 1 сағаттан)
Кіріспе (1 сағат)
Оқушы білуге тиіс: экология ұғымын, табиғат байлықтарын, оны қорғау шараларын, Ата заңды құрметтеу.
І модуль. Дұрыс тамақтануды қалыптастыру дағдылары.(6 сағат)
Адамдардың науқастануының өсуі мен тағамдар сапасының өзара байланысы. Тиімді тамақтанудың он екі ұстанымы. Емдік тағамдар. Емдік ашығу. Ағзадағы су айналымы(теңгерімі). Ішетін судың сапасы, ағзаның күйімен байланысы. Адам денсаулығын сақтауда кальцийдің және микроэлементтердің маңызы. Тегі басқа заттар және тағамдық тізбек туралы ұғым.
Білімдерін тексеру
Көрсетілімдер:
Макро - және микроэлементтердің үлгілері.
Зертханалық тәжірибе:
Суды жұмсарту.
Негізгі ұғымдар: тамақтану гигиенасы, су, микроэлементтер, емдік тағамдар.
Оқушы білуге тиіс: тамақтану рөлін, ауру түрлерін, су сапасын, макро – және микроэлементтерді, тамақтанудың он екі ұстанымын, емдік тағамдар мен ашығу, тегі басқа тағамдар, тағамдық қоспалар.
ІІ модуль. Қоршаған ортаның адам денсаулығына әсері.(9 сағат)
Қоршаған ортаның физикалық, химиялық, биологиялық факторларының адам денсаулығына әсері. Қазақстанның экологиялық мәселелері және тұрғындардың денсаулық жағдайы. Онкологиялық аурулардың алдын – алу.
Білімдерін тексеру
Көрсетілімдер:
Тыңайтқыштардың үлгілері.
Зертханалық тәжірибе:
Тыңайтқыштар үлгілерімен танысу.
Негізгі ұғымдар: инфрақызыл, ультркүлгін, электромагниттік сәулелер, барометрлік қысым, канцерогенді заттар, микотоксиндер, пестицидтер, берік органикалық ластаушылар, алкоголь, онкологиялық аурулар, ауыр металдар.
Оқушы білуге тиіс: ядролық қаруды қолданудың әсерін, адам ағзасына дірілдің, дыбыстың әсерін, ауаның, судың ластануын, диоксиндер улылығын.
ІІІ модуль. Сауықтырудың дәстүрлі емес әдістері. (5 сағат)
Фитотерапия, ароматерапия, апитерапия. Ағзаны сауықтырудың және рухани байытудың шығыстық әдістері. Рефлексотерапия.
Білімдерін тексеру
Көрсетілімдер:
Дәрілік өсімдіктер және оның түрлерін таныстыру. Дәрілік өсімдіктер анықтамалығы.
Зертханалық тәжірибе:
Фитонцидтік қасиеті бар өсімдіктерге тәжірибе жасау.
Сарамандық жұмыс: емдік жаттығуларды орындау.
Негізгі ұғымдар: рефлексотерапия, акупрессура, акупунктура, аурикулотерапия, су - джок – терапия, шиатсу, вакуум - терапия, әуентерапия, магнит – терапия, фитотерапия, ароматерапия, апитерапия, бал арасының сүті, ара балы, аюрведа, йога, хатха – йога, тибет медицинасы, цигун - терапия, К. Ниши бойынша денсаулықты сақтау заңдылықтары, М. Норбеков жүйесі.
Оқушы білуге тиіс: сауықтырудың дәстүрлі емес әдістері, өсімдік құрамына кіретін химиялық элементтер, өсімдіктің фитонцидтік қасиеттерін.
ІҮ модуль. Төтенше жағдайлар кезінде қауіпсіздік дағдылары (4 сағат)
Техногендік төтенше жағдайлар, олардың жіктелуі. Өндірістік апаттар мен зілзалалар. Өрт және жарылыстар. Күшті әсерлі улы заттар бөле жүретін апаттар. Радиобелсенді заттар бөле жүретін апаттар.
Білімдерін тексеру.
Көрсетілімдер:
Кең тараған күшті әсерлі улы заттардың (хлор, аммиак, акрилонитрил, азот оксидтері, т. б.) үлгілері
Сарамандық сабақ: Төтенше жағдайлар кезіндегі қорғаныш әрекеттерін жасау.
Негізгі ұғымдар: техногендік төтенше жағдайлар, өрт, жарылыс, радиобелсенді заттар.
Оқушы білуге тиіс: техногендік төтенше жағдайларды, олардың жіктелуін, өрт, жарылыс, апаттардың түрлерін.
Курсты оқытудың басты талаптары: химиялық, экологиялық, физикалық, биологиялық дүниетанымды қалыптастыру; білімдерін тереңдету; тұрмыстағы қауіпсіздік техникасының ережелерімен таныстыру; заттарды тұрмыста, өнеркәсіпте, ауылшаруашылығында қолдана білу; адамға қажетті химиялық, биологиялық, экологиялық түсінікті меңгерту; тірі және өлі табиғаттың бірлігі мен өзара байланыстылығын игерту.
Емдік тағамдар
Емдік және мектеп тамақтандыруы үшін тағамдар мен аспаздық өнімдер дайындаудың технологиясы
Диеталық тамақтану.
Диеталық тамақтанудың жіктелуі
Емдік тағам белгілеудің негізгі принциптері
Диета сақтау және қолданылатын шаралар
Диеталар сипаттамасы
Диеталық тамақтану туралы ақпарат
Ауыр еңбекпен және спортпен айналысатындардың тамақтану ерекшелігі
Ем – дәмдік тамақтану
Нашақорлықтың, маскүнемдіктің, алкоголизмнің алдын алудағы Ішкі Істер Органдарының қызметі
Бие сүті мен қымыздың шипалық және емдік қасиеттері.
Қазақстан — әлемдік қоғамдастықтың белсенді мүшесі
Әлемдік валюталық нарықтар түсінігі
Кәзіргі Заманғы Әлемдік дамудың күрделі мәселесі
Әлемдік нарықтық механизімнің артықшылықтары мен кемшіліктері
Әлемдік социологияның дамуындағы классикалық кезең
Жер қорының және топырақтың пайдаланылуының әлемдік тәжірбиелері
Айтыс, оның түрлері мен көркемдік ерекшеліктері
Әлемдік мәдениеттер өркениеті туралы